Sarıkum Gölü, Sinop Yarımadasının batısında, eski bir koyun kıyı kordonu ile kapanması sonucu oluşmuş hafif tuzlu sığ bir lagün gölüdür.
Sarıkum Gölü | |
---|---|
![]() | |
Havza | |
Konum | Sinop Merkez, Sinop, Türkiye |
Koordinatlar | 42°0′56″K 34°55′13″D / 42.01556°K 34.92028°D |
Genel bilgiler | |
Akarsu (giden) | Karadeniz |
Uzunluk | 2 km (1,2 mi) |
Genişlik | 750 m (2.460 ft) |
Yüzölçümü | 1,84 km2 (0,71 sq mi) |
En derin noktası | 2 m (6,6 ft) |
Yüzey rakımı | 0 m (0 ft) |
Özellikler | Hafif tuzlu su |
![]() ![]() Sarıkum Gölü (Türkiye) |
Sarıkum Gölü, Orta Karadeniz Bölgesinde, Sinop il merkezinin 21 km batısında ve Sarıkum köyü kenarında yer almaktadır. 102 hektar su alanı ve 82 hektar bataklık alanı olmak üzere toplam 184 hektarlık alana sahiptir. Göl çevresiyle birlikte “Tabiatı Koruma Alanı” nda yer almaktadır. Birkaç küçük dere ile beslenmekte ve su seviyesi yükseldiğinde küçük bir kanal yoluyla denize boşalmaktadır. Gölün uzunluğu 2,0 km, genişliği 750–800 m civarındadır. Gölün derinliği ortalama 2 m civarındadır.
Jeolojik ve jeomorfolojik özellikleri
Sarıkum Gölü, Sinop Yarımadasının büyük kısmında morfolojiye hakim olan plato yüzeyi arasında, sonradan meydana gelen tektonik hareketler sonucunda oluşmuş çukur alanlardan biri üzerinde yer alır.
Sarıkum Gölü’nün kuzeyinde platonun devamlılığını kesintiye uğratan ve tabakalarda kesiklik meydana getiren fay hatlarından birinin güney kısmının bir bölümünün deniz seviyesi altına düşmesi ile burada eski bir körfezin oluştuğu sanılmaktadır. Sarıkum Gölü işte bu eski körfeze akan derelerin önünün uzun yıllar boyunca hem dalgalar tarafından sürüklenen hem de karayel rüzgarlarının hareketlendirdiği kıyı kumulları ile kapanması sonucu oluşmuş bir kıyı set (lagün) gölüdür.
Dördüncü derece deprem bölgesi içinde yer alan Sarıkum Gölü çukurluğunun batı ve güneyinde Kuaterner depoları yaygındır. Sarı renkli kumlardan oluşan depolar çevrenin adlandırılmasında da etkili olmuş, jeoloji haritalarında bu Plio-Kuaterner depolar “ Sarıkum fasiyesi” olarak adlandırılmışlardır. Bu kumların çok ince taneli ve zayıf çimentolu olmaları Sarıkum Gölü ve çevresinde farklı bir morfolojik ünitenin oluşmasına da imkân vermiştir. Özellikle gölün kuzey ve batısında yer alan bu kumul sahası, yakın geçmişte tarım alanlarını işgal etmesi ve görünümünden dolayı, yöre halkı tarafından “çöl” olarak isimlendirilmiştir.
Hidrografi özellikleri
Sarıkum Gölü, esas olarak güneyden Dereönü ve doğudan da Keçi deresi ile beslenmektedir. Bunlar mevsimlik akarsular olup, yazın kurumaktadır. Bunda bu iki akarsuyun su toplama havzalarının dar olması yanında, Sarıkum Gölü çevresinin çok gevşek kumullardan oluşması nedeniyle zeminin geçirgenliğine bağlı olarak yağış sularının tabana sızıp akarsu sisteminin gelişmesini engellemesinin de önemli rolü vardır. Sarıkum Gölü fazla sularını kuzey kesiminde bulunan bir ayak vasıtası ile denize ulaştırmaktadır. Göl ile deniz arasında ayrıca çok küçük iki tane de göl vardır.
Göl suları çok yüksek oranlarda tuzlu ve sodyumlu, killi ve orta derecede kireçli, organik madde ve potasyum oranlarının yüksek, görünüş ve renginin berrak, sularının kokusuz ve içilemez nitelikte olduğu, gölün tabanının da 25–30 cm kalınlıkta mil ve siltlerle kaplı bulunduğu tespit edilmiştir. Göl suyu sıcaklığı da yıl içinde ortalama 17,1 C’lik bir değişme göstererek, mart ayında 6,9 C ile en düşük, ağustos ayında ise 24 C ile en yüksek değerlerine ulaşmaktadır.
Daha önceleri ortalama 160 cm olarak ölçülen göl derinliği, 1993’te 100 cm olarak tespit edilmiştir. Bu durum gölün hızla karalaşmakta olduğu ve acil önlem alınması gerektiğinin de bir işaretidir. Gölün dolmasında etkili olan en önemli iki faktörden biri rüzgarlarla taşınan kumulların göl üzerinden geçerken çökelmesi, diğeri ise göl çevresindeki akarsuların taşıdığı malzemelerdir.
Fauna özellikleri
Sarıkum Gölü açık su yüzeyi yanında, sazlıklar, bataklıklar kumul ve kumsallar gibi farklı ekolojik karakterdeki yaşam ortamları ile başta su kuşları olmak üzere değişik türden zengin sayılabilecek bir yaban hayatının barınmasına imkân vermektedir. Sarıkum Gölü biyolojik üretim yönünden eutrophic (bol gıdalı) sulak alanlarımızdan biri olup plankton ve dip canlıları bakımından zengindir. Bu durum gölde dil balığı, kefal ve kaya balığı gibi balık türlerinin yaşamasına imkân vermektedir. Yavru balıklar mayıs ile haziran ayı başlarında göle giriş yapmakta, yetişkin balıklar ise yumurtalarını genellikle göl ile derelerin birleştiği yerlere bırakmaktadır. Gölde bol miktarda bulunan kefallerin 1250 gr ağırlığa ve 40 cm boya ulaştıkları belirtilmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g YILMAZ C. (2005) “Sarıkum Gölü Ekosistemi (Sinop)”,TURQUA - Türkiye Kuvaterner Sempozyumu V, (02–03 Haziran 2005), Bildiriler Kitabı, (Editörler: O. Tüysüz - M. K. Erturaç), İstanbul Teknik Üniversitesi, Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü Yayını, (219–226), İstanbul.
- ^ (PDF). 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2015.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sarikum Golu Sinop Yarimadasinin batisinda eski bir koyun kiyi kordonu ile kapanmasi sonucu olusmus hafif tuzlu sig bir lagun goludur Sarikum GoluHavzaKonumSinop Merkez Sinop TurkiyeKoordinatlar42 0 56 K 34 55 13 D 42 01556 K 34 92028 D 42 01556 34 92028Genel bilgilerAkarsu giden KaradenizUzunluk2 km 1 2 mi Genislik750 m 2 460 ft Yuzolcumu1 84 km2 0 71 sq mi En derin noktasi2 m 6 6 ft Yuzey rakimi0 m 0 ft OzelliklerHafif tuzlu suSarikum Golu Turkiye Sarikum Golu Orta Karadeniz Bolgesinde Sinop il merkezinin 21 km batisinda ve Sarikum koyu kenarinda yer almaktadir 102 hektar su alani ve 82 hektar bataklik alani olmak uzere toplam 184 hektarlik alana sahiptir Gol cevresiyle birlikte Tabiati Koruma Alani nda yer almaktadir Birkac kucuk dere ile beslenmekte ve su seviyesi yukseldiginde kucuk bir kanal yoluyla denize bosalmaktadir Golun uzunlugu 2 0 km genisligi 750 800 m civarindadir Golun derinligi ortalama 2 m civarindadir Jeolojik ve jeomorfolojik ozellikleriSarikum Golu Sinop Yarimadasinin buyuk kisminda morfolojiye hakim olan plato yuzeyi arasinda sonradan meydana gelen tektonik hareketler sonucunda olusmus cukur alanlardan biri uzerinde yer alir Sarikum Golu nun kuzeyinde platonun devamliligini kesintiye ugratan ve tabakalarda kesiklik meydana getiren fay hatlarindan birinin guney kisminin bir bolumunun deniz seviyesi altina dusmesi ile burada eski bir korfezin olustugu sanilmaktadir Sarikum Golu iste bu eski korfeze akan derelerin onunun uzun yillar boyunca hem dalgalar tarafindan suruklenen hem de karayel ruzgarlarinin hareketlendirdigi kiyi kumullari ile kapanmasi sonucu olusmus bir kiyi set lagun goludur Dorduncu derece deprem bolgesi icinde yer alan Sarikum Golu cukurlugunun bati ve guneyinde Kuaterner depolari yaygindir Sari renkli kumlardan olusan depolar cevrenin adlandirilmasinda da etkili olmus jeoloji haritalarinda bu Plio Kuaterner depolar Sarikum fasiyesi olarak adlandirilmislardir Bu kumlarin cok ince taneli ve zayif cimentolu olmalari Sarikum Golu ve cevresinde farkli bir morfolojik unitenin olusmasina da imkan vermistir Ozellikle golun kuzey ve batisinda yer alan bu kumul sahasi yakin gecmiste tarim alanlarini isgal etmesi ve gorunumunden dolayi yore halki tarafindan col olarak isimlendirilmistir Hidrografi ozellikleriSarikum Golu esas olarak guneyden Dereonu ve dogudan da Keci deresi ile beslenmektedir Bunlar mevsimlik akarsular olup yazin kurumaktadir Bunda bu iki akarsuyun su toplama havzalarinin dar olmasi yaninda Sarikum Golu cevresinin cok gevsek kumullardan olusmasi nedeniyle zeminin gecirgenligine bagli olarak yagis sularinin tabana sizip akarsu sisteminin gelismesini engellemesinin de onemli rolu vardir Sarikum Golu fazla sularini kuzey kesiminde bulunan bir ayak vasitasi ile denize ulastirmaktadir Gol ile deniz arasinda ayrica cok kucuk iki tane de gol vardir Gol sulari cok yuksek oranlarda tuzlu ve sodyumlu killi ve orta derecede kirecli organik madde ve potasyum oranlarinin yuksek gorunus ve renginin berrak sularinin kokusuz ve icilemez nitelikte oldugu golun tabaninin da 25 30 cm kalinlikta mil ve siltlerle kapli bulundugu tespit edilmistir Gol suyu sicakligi da yil icinde ortalama 17 1 C lik bir degisme gostererek mart ayinda 6 9 C ile en dusuk agustos ayinda ise 24 C ile en yuksek degerlerine ulasmaktadir Daha onceleri ortalama 160 cm olarak olculen gol derinligi 1993 te 100 cm olarak tespit edilmistir Bu durum golun hizla karalasmakta oldugu ve acil onlem alinmasi gerektiginin de bir isaretidir Golun dolmasinda etkili olan en onemli iki faktorden biri ruzgarlarla tasinan kumullarin gol uzerinden gecerken cokelmesi digeri ise gol cevresindeki akarsularin tasidigi malzemelerdir Fauna ozellikleriSarikum Golu acik su yuzeyi yaninda sazliklar batakliklar kumul ve kumsallar gibi farkli ekolojik karakterdeki yasam ortamlari ile basta su kuslari olmak uzere degisik turden zengin sayilabilecek bir yaban hayatinin barinmasina imkan vermektedir Sarikum Golu biyolojik uretim yonunden eutrophic bol gidali sulak alanlarimizdan biri olup plankton ve dip canlilari bakimindan zengindir Bu durum golde dil baligi kefal ve kaya baligi gibi balik turlerinin yasamasina imkan vermektedir Yavru baliklar mayis ile haziran ayi baslarinda gole giris yapmakta yetiskin baliklar ise yumurtalarini genellikle gol ile derelerin birlestigi yerlere birakmaktadir Golde bol miktarda bulunan kefallerin 1250 gr agirliga ve 40 cm boya ulastiklari belirtilmistir Ayrica bakinizOlusumlarina gore Turkiye nin golleri listesi Turkiye deki gollerKaynakca a b c d e f g YILMAZ C 2005 Sarikum Golu Ekosistemi Sinop TURQUA Turkiye Kuvaterner Sempozyumu V 02 03 Haziran 2005 Bildiriler Kitabi Editorler O Tuysuz M K Erturac Istanbul Teknik Universitesi Avrasya Yerbilimleri Enstitusu Yayini 219 226 Istanbul PDF 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Temmuz 2015 Dis baglantilar