Simbiyotik değişen yıldız veya Z And değişenleri, etkileşen çift yıldız sistemleridir. Bu grubun belirleyici karakteristik özelliği, düzensiz fotometrik değişimlerin yanı sıra, tayflarının aynı zamanda soğuk bir devin tayf özellikleri ile yüksek sıcaklıktaki plazmanın tayf özelliklerini göstermeleridir. Sınırlı dalga boyu bölgelerinde yapılan çalışmalar sık sık Simbiyotik yıldızları yanlış sınıflandırılmasına neden olmuştur.
Özellikler
Çift sistemin dev yoldaşı genellikle M veya C tayf türünü içerir. Bunun yanı sıra G tipi tayfa sahip olanlara "Sarı Simbiyotik yıldızlar" denilir. Çiftin diğer yıldızı, küçük kütleli anakol yıldızı veya yoğun cisim olabilir; örneğin , beyaz cüce veya nötron yıldızı olabilir. Dev yıldızdan transfer edilen kütle gel–git kuvvetine bağlı olarak anakol veya yoğun yıldıza doğru akar. Devden çıkan yüklü parçacıkların ise yoğun yıldızı çevreleyen diske yığılır. Simbiyotik aktivitenin derecesi, iki yıldızın ayrıklığına ve evrimsel durumlarına bağlı olmaktadır. Değişkenlik saniyelerle birçok on senelik müddetler arasında değişir. Yörünge periyotları yaklaşık 100 gün ile belki de yıllar arasında değişir.
Çok yavaş novalar, Simbiyotik yıldızların ilginç bir alt grubudur. Bu gibi cisimler on yıllar ile yıllar arasında bir zaman ölçeğinde birçok kadirlik patlamalarını geçirmişlerdir. Genellikle bu patlamalara bir beyaz cücenin yüzeyine yapışmış materyaldeki bir termonükleer kaçağın sebep olduğuna inanılır. Bu yüzden bunlar yinelenen novalar ile sıkı ilişkilidirler, ki bazıları M tayf türü olan dev yoldaşlarına sahiptirler ve sıkça Simbiyotik yıldızlar sınıfında sınıflandırılır. Örneğin RS Oph.
Geçmiş yıllarda Simbiyotik yıldızlar sınırlı fotoelektrik fotometrenin konusu olmuştur. Çünkü bu yıldızların mavi tayfları genellikle salma çizgileri tarafından yönetilir, bunların fotoelektrik fotometrelerini standart bir sisteme koymak mümkün değildir, UBV sistemi gibi. Bu sebepten dolayı farklı fotoelektrik fotometrelerle yapılmış gözlemleri bir araya getirmek pek yardımcı olmaz.
Örnek yıldızlar
Simbiyotik yıldızlara ilişkin temsilci olarak seçilmiş bazı yıldızlar:
CI Cyg
Bu yıldızın yörünge periyodu 812 gündür, M4 tayf türünden bir dev yıldız ile bir anakol yıldızından oluşan çift bir sistemdir. Dev yoldaş ile anakol yıldızı bit tutulum gösterir. Birçok patlamalara maruz kalmıştır ve bunların hiçbiri aynı değildir.
AR Pav
M3 tayf türünden dev bir yoldaş yıldız ile tayf türü G05 olan bir anakol yıldızını içeren çift sistemdir. AR Pav, günlük yörüngesel döneme sahip ve tutulum gösteren bir sistemdir.
AG Peg
Bu yıldızın dev yoldaşı M3 tayf türünden olup ve birinci yoldaşı bir beyaz cüce olan ve iyi bilinen bir sistemdir. Çiftin yörünge dönemi 816.5 gündür. 1850'lerde bu yıldız nova gibi bir patlamaya uğramıştır.
RR Tel
Bu yıldız bir Simbiyotik Mira ve çok yavaş novadır. Bu Mira veya D tipi Simbiyotikler, yıldızlararası tozun bulunduğunu gösteren kızıl ötesi gözlemleriyle bulunmuş önemli bir alt sınıftır.
Kaynakça
- ^ . 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2009.
- DOBRZYCKA D.; KENYON S.J.; MILONE A.A.E. (1996). "Rapid light variations in symbiotic binary stars". The Astrophysical Journal. Cilt 111. ss. 414-423. doi:10.1086/117794.[]
- SKOPAL A. (1995). "Periodic variations in the light curves of symbiotic stars". Contr. Astron. Obs. Skalnate Pleso. Cilt 25. ss. 45-52. Bibcode:1995CoSka..25...45S.[]
- SKOPAL A. (1995). "Monte Carlo simulations of the Rayleigh scattering effects in symbiotic stars". Mon. Not. R. Astron. Soc. Cilt 275. ss. 227-243. Bibcode:1995MNRAS.275..227S.[]
- HUANG C.C.; FRIEDJUNG M.; ZHOU Z.X. (1994). "Spectral classification of symbiotic stars in the near infrared". The Astrophysical Journal. Cilt 106. ss. 413-418. Bibcode:1994A&AS..106..413H.[]
- NUSSBAUMER H.; WALDER R. (1993). "Modification of the nebular environment in symbiotic systems due to colliding winds". The Astrophysical Journal. Cilt 278. ss. 209-225. Bibcode:1993A&A...278..209N.[]
- MIKOLAJEWSKA J.; KENYON S.J. (1992). "On the nova-like eruptions of symbiotic binaries". Mon. Not. R. Astron. Soc. Cilt 256. ss. 177-185. Bibcode:1992MNRAS.256..177M.[]
- MURSET U.; NUSSBAUMER H.; SCHMID H.M.; VOGEL M. (1991). "Temperature and luminosity of hot components in symbiotic stars". The Astrophysical Journal. Cilt 248. ss. 458-474. Bibcode:1991A&A...248..458M.[]
- NUSSBAUMER H.; VOGEL M. (1987). "A new approach to symbiotic stars". The Astrophysical Journal. Cilt 182. ss. 51-62. Bibcode:1987A&A...182...51N.[]
- Friedjung, Michael (1993). "Models of symbiotic stars". NASA. ss. 647-662. Bibcode:1993NASSP.507..647F.
- Friedjung, Michael (1992). "Theory and observations of symbiotic stars". Workshop on Nonisotropic and Variable Outflows from Stars. ss. 287 - 297. Bibcode:1992ASPC...22..287F.
- Friedjung, Michael (1991). "Stages of development of symbiotic stars". Ann. Phys. (Paris) Colloq. Cilt 16. ss. 423 - 442. Bibcode:1991AnPCS..16..423F.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Simbiyotik degisen yildiz veya Z And degisenleri etkilesen cift yildiz sistemleridir Bu grubun belirleyici karakteristik ozelligi duzensiz fotometrik degisimlerin yani sira tayflarinin ayni zamanda soguk bir devin tayf ozellikleri ile yuksek sicakliktaki plazmanin tayf ozelliklerini gostermeleridir Sinirli dalga boyu bolgelerinde yapilan calismalar sik sik Simbiyotik yildizlari yanlis siniflandirilmasina neden olmustur Simbiyotik degisen yildiz nin gorunur isik fotografi OzelliklerCift sistemin dev yoldasi genellikle M veya C tayf turunu icerir Bunun yani sira G tipi tayfa sahip olanlara Sari Simbiyotik yildizlar denilir Ciftin diger yildizi kucuk kutleli anakol yildizi veya yogun cisim olabilir ornegin beyaz cuce veya notron yildizi olabilir Dev yildizdan transfer edilen kutle gel git kuvvetine bagli olarak anakol veya yogun yildiza dogru akar Devden cikan yuklu parcaciklarin ise yogun yildizi cevreleyen diske yigilir Simbiyotik aktivitenin derecesi iki yildizin ayrikligina ve evrimsel durumlarina bagli olmaktadir Degiskenlik saniyelerle bircok on senelik muddetler arasinda degisir Yorunge periyotlari yaklasik 100 gun ile belki de yillar arasinda degisir Cok yavas novalar Simbiyotik yildizlarin ilginc bir alt grubudur Bu gibi cisimler on yillar ile yillar arasinda bir zaman olceginde bircok kadirlik patlamalarini gecirmislerdir Genellikle bu patlamalara bir beyaz cucenin yuzeyine yapismis materyaldeki bir termonukleer kacagin sebep olduguna inanilir Bu yuzden bunlar yinelenen novalar ile siki iliskilidirler ki bazilari M tayf turu olan dev yoldaslarina sahiptirler ve sikca Simbiyotik yildizlar sinifinda siniflandirilir Ornegin RS Oph Gecmis yillarda Simbiyotik yildizlar sinirli fotoelektrik fotometrenin konusu olmustur Cunku bu yildizlarin mavi tayflari genellikle salma cizgileri tarafindan yonetilir bunlarin fotoelektrik fotometrelerini standart bir sisteme koymak mumkun degildir UBV sistemi gibi Bu sebepten dolayi farkli fotoelektrik fotometrelerle yapilmis gozlemleri bir araya getirmek pek yardimci olmaz Ornek yildizlarSimbiyotik yildizlara iliskin temsilci olarak secilmis bazi yildizlar CI Cyg Bu yildizin yorunge periyodu 812 gundur M4 tayf turunden bir dev yildiz ile bir anakol yildizindan olusan cift bir sistemdir Dev yoldas ile anakol yildizi bit tutulum gosterir Bircok patlamalara maruz kalmistir ve bunlarin hicbiri ayni degildir AR Pav M3 tayf turunden dev bir yoldas yildiz ile tayf turu G05 olan bir anakol yildizini iceren cift sistemdir AR Pav gunluk yorungesel doneme sahip ve tutulum gosteren bir sistemdir AG Peg Bu yildizin dev yoldasi M3 tayf turunden olup ve birinci yoldasi bir beyaz cuce olan ve iyi bilinen bir sistemdir Ciftin yorunge donemi 816 5 gundur 1850 lerde bu yildiz nova gibi bir patlamaya ugramistir RR Tel Bu yildiz bir Simbiyotik Mira ve cok yavas novadir Bu Mira veya D tipi Simbiyotikler yildizlararasi tozun bulundugunu gosteren kizil otesi gozlemleriyle bulunmus onemli bir alt siniftir Kaynakca 23 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mart 2009 DOBRZYCKA D KENYON S J MILONE A A E 1996 Rapid light variations in symbiotic binary stars The Astrophysical Journal Cilt 111 ss 414 423 doi 10 1086 117794 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link olu kirik baglanti SKOPAL A 1995 Periodic variations in the light curves of symbiotic stars Contr Astron Obs Skalnate Pleso Cilt 25 ss 45 52 Bibcode 1995CoSka 25 45S olu kirik baglanti SKOPAL A 1995 Monte Carlo simulations of the Rayleigh scattering effects in symbiotic stars Mon Not R Astron Soc Cilt 275 ss 227 243 Bibcode 1995MNRAS 275 227S olu kirik baglanti HUANG C C FRIEDJUNG M ZHOU Z X 1994 Spectral classification of symbiotic stars in the near infrared The Astrophysical Journal Cilt 106 ss 413 418 Bibcode 1994A amp AS 106 413H KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link olu kirik baglanti NUSSBAUMER H WALDER R 1993 Modification of the nebular environment in symbiotic systems due to colliding winds The Astrophysical Journal Cilt 278 ss 209 225 Bibcode 1993A amp A 278 209N olu kirik baglanti MIKOLAJEWSKA J KENYON S J 1992 On the nova like eruptions of symbiotic binaries Mon Not R Astron Soc Cilt 256 ss 177 185 Bibcode 1992MNRAS 256 177M olu kirik baglanti MURSET U NUSSBAUMER H SCHMID H M VOGEL M 1991 Temperature and luminosity of hot components in symbiotic stars The Astrophysical Journal Cilt 248 ss 458 474 Bibcode 1991A amp A 248 458M KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link olu kirik baglanti NUSSBAUMER H VOGEL M 1987 A new approach to symbiotic stars The Astrophysical Journal Cilt 182 ss 51 62 Bibcode 1987A amp A 182 51N olu kirik baglanti Friedjung Michael 1993 Models of symbiotic stars NASA ss 647 662 Bibcode 1993NASSP 507 647F Friedjung Michael 1992 Theory and observations of symbiotic stars Workshop on Nonisotropic and Variable Outflows from Stars ss 287 297 Bibcode 1992ASPC 22 287F Friedjung Michael 1991 Stages of development of symbiotic stars Ann Phys Paris Colloq Cilt 16 ss 423 442 Bibcode 1991AnPCS 16 423F