Sindisgomi Kilisesi (Gürcüce: სინდისგომის ეკლესია), tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Sindisgomi olan Yalnızçam köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.
Tarihçe
Sindisgomi Kilisesi, bugünkü Yalnızçam yerleşiminin 2,5 kilometre kuzeydoğusunda yer alır. Ortadan kalkmış bir yerleşim olan Almona (ალმონა), bu kiliseye yakın bir yerde bulunuyordu. Bundan dolayı bu yapının Almona köyünün kilisesi olması ihtimali de vardır. Eski adı Sindisgomi olan Yalnızçam köyünün sınırları içinde yer aldığı için Sindisgomi Kilisesi olarak adlandırılmaktadır. Sindisgomi ve Almona köylerinin yer aldığı Artani bölgesini Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Bu iki yerleşimin nüfusu, 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre Gürcülerden oluşuyordu. Nitekim Hristiyan Gürcülerin ibadet yeri olan Sindisgomi Kilisesi'nin Gürcü krallığı döneminde, 9-10. yüzyıllarda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Günümüze yarı yıkık halde ulaşmış olan Sindisgomi Kilisesi, ilk kez 2014 yılında Gürcü raştırmacılar tarafından tanımlanmıştır.
Mimari
Sindisgomi Kilisesi, Kura Nehri’nin sağ kıyısında, düzlenmiş yüksekçe bir alanda yer alır. Dikdörtgen planlı (18×20 m) büyükçe bir yapı olup yer altında bir katı daha bulunmaktadır. Kilisenin içi yıkıntılarla dolmuştur. Tek apsisli bir yapı olan kilisenin güney ve kuzey kısmında birer apsisi bulunan küçük mekanlar yer alır. Kilisenin apsisinin iki yanında ise, kalın duvarların içinde gömülü birer küçük oda bulunur. Sunağın yer aldığı bu apsis derin yarım yuvarlak bir şekilde planlanmıştır. Kuzey duvarı güney duvarına göre günümüze daha sağlam ulaşmıştır. Ancak dolgu duvar tekniğiyle inşa edilmiş olan duvarların kesme yüzey taşları sökülmüştür. Sadece toprak seviyesinde ilk sırada birkaç yüzey taşı kalmıştır. Kesme taşlar iç mekanda da yer yer kalmıştır. Yanlardaki iki mekanın apsisleri büyük ölçüde yıkılmış olup bugünkü haliyle duvarlarının yüksekliği yarım metre kadardır. Her iki apsisin sunak tarafında birer küçük niş bulunur. Kilisenin doğu duvarları batı duvarlarına kıyasla daha fazla yıkılmıştır. Yan mekanların altında tonoz örtülü odalar (5,0×2,5 m) yer alır. Güneydeki odanın çatı örtüsü çökmüştür. Kuzeydekininki ise, sağla halde günümüze ulaşmıştır. İki odanın da giriş kapıları yarıya kadar toprak altında kalmıştır. Bu mekanların mezar odaları olduğu tahmin edilmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 103. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 440, 444". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sindisgomi Kilisesi Gurcuce სინდისგომის ეკლესია tarihsel Artani bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin merkez ilcesine bagli ve eski adi Sindisgomi olan Yalnizcam koyunde Orta Cag da Gurculerden kalma bir kilisedir TarihceSindisgomi Kilisesi bugunku Yalnizcam yerlesiminin 2 5 kilometre kuzeydogusunda yer alir Ortadan kalkmis bir yerlesim olan Almona ალმონა bu kiliseye yakin bir yerde bulunuyordu Bundan dolayi bu yapinin Almona koyunun kilisesi olmasi ihtimali de vardir Eski adi Sindisgomi olan Yalnizcam koyunun sinirlari icinde yer aldigi icin Sindisgomi Kilisesi olarak adlandirilmaktadir Sindisgomi ve Almona koylerinin yer aldigi Artani bolgesini Osmanlilar 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Bu iki yerlesimin nufusu 1595 tarihli Osmanli tahrir defterine gore Gurculerden olusuyordu Nitekim Hristiyan Gurculerin ibadet yeri olan Sindisgomi Kilisesi nin Gurcu kralligi doneminde 9 10 yuzyillarda insa edildigi tahmin edilmektedir Gunumuze yari yikik halde ulasmis olan Sindisgomi Kilisesi ilk kez 2014 yilinda Gurcu rastirmacilar tarafindan tanimlanmistir MimariSindisgomi Kilisesi Kura Nehri nin sag kiyisinda duzlenmis yuksekce bir alanda yer alir Dikdortgen planli 18 20 m buyukce bir yapi olup yer altinda bir kati daha bulunmaktadir Kilisenin ici yikintilarla dolmustur Tek apsisli bir yapi olan kilisenin guney ve kuzey kisminda birer apsisi bulunan kucuk mekanlar yer alir Kilisenin apsisinin iki yaninda ise kalin duvarlarin icinde gomulu birer kucuk oda bulunur Sunagin yer aldigi bu apsis derin yarim yuvarlak bir sekilde planlanmistir Kuzey duvari guney duvarina gore gunumuze daha saglam ulasmistir Ancak dolgu duvar teknigiyle insa edilmis olan duvarlarin kesme yuzey taslari sokulmustur Sadece toprak seviyesinde ilk sirada birkac yuzey tasi kalmistir Kesme taslar ic mekanda da yer yer kalmistir Yanlardaki iki mekanin apsisleri buyuk olcude yikilmis olup bugunku haliyle duvarlarinin yuksekligi yarim metre kadardir Her iki apsisin sunak tarafinda birer kucuk nis bulunur Kilisenin dogu duvarlari bati duvarlarina kiyasla daha fazla yikilmistir Yan mekanlarin altinda tonoz ortulu odalar 5 0 2 5 m yer alir Guneydeki odanin cati ortusu cokmustur Kuzeydekininki ise sagla halde gunumuze ulasmistir Iki odanin da giris kapilari yariya kadar toprak altinda kalmistir Bu mekanlarin mezar odalari oldugu tahmin edilmektedir Kaynakca a b c 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 103 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 440 444 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2023