Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Siyah gergedan (Diceros bicornis), Afrika kıtasında yaşayan tek toynaklı takımına mensup büyük bir gergedan türüdür. Birçok alttürü bulunmaktadır.
| Siyah gergedan | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Kritik tehlikede (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Diceros bicornis Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||
Fiziksel Özellikler
Oldukça büyük bir hayvan olan siyah gergedan yaklaşık olarak 1,5 m omuz yüksekliğine ve 800–1400 kg ağırlığa sahiptir. Sanılanın aksine siyah renkli değil akrabası beyaz gergedan gibi gri renklidir. kuyruğundan burnuna yaklaşık 3,5 m uzunluğa erişebilir ve genel olarak erkekler biraz daha iridir.
Fiziksel anlamda beyaz gergedanla belli farklılıklara sahiptir. Siyah gergedanlar daha küçük kulaklı, daha ufak vücutlu ve daha küçük boynuzludur. Yine siyah gergedanlar arkalı önlü iki boynuza sahiptirler ve ön boynuzlar biraz daha uzundur. Ön boynuzlar yaklaşık olarak 80 cm kadar büyürken; arka boynuz 30 cm civarındadır. Bilhassa kafa kısımlarında bu bariz farklar görülebilir. En dikkat çekici olanlardan biri dudak yapısındaki farklılıktır, zira beyaz gergedanlar görece kare şeklinde bir dudak yapısına sahipken; siyah gergedanlarda dudaklar sivri bir yapıdadır. Bu dudak yapısı seçici otlama tipi bir beslenmeye uygundur, yaprak, meyve ve yumuşak bitki kısımlarını dallardan ayırmaya yarar. Tersine beyaz gergedanlar otlama türü otçul beslenme alışkanlığına sahiptir. Vücutları kılsızdır, bir tek kulak uçlarında ince ve saçaklı kıllar vardır.
Davranış ve Üreme
Hayatlarının genelini yalnız geçirirler, ancak dişiler yaklaşık 3 sene doğurdukları yavrularıyla yaşamaktadırlar. Beslenme saatleri şafak vakti ve akşam saatleridir, zira sıcak Afrika güneşi altında genellikle kendilerini gölgelere atıp dinlenirler. Güneş ışığı ve böceklere karşı toprağa bulanıp derilerini korurlar. Doğal yaşamda ortalama ömürleri ortalama 30 senedir, ancak esaret altında ortalama ömürler uzamaktadır. Koku alma ve işitme duyuları oldukça hassastır. Yıl boyunca çiftleşme eylemi gösterseler de çiftleşme isteğinin tavan yaptığı kızgınlık dönemleri bölgeden bölgeye değişmektedir. Gebelik yaklaşık olarak 15 ay sürmektedir ve dişiler tek seferde 1 yavru doğururlar. Doğan yavrular 18 aylıkken sütten kesilirken; yaklaşık 3 yıl anneyle yaşarlar. dişilerde üreme olgunluğu 5-6 yaşında kazanılırken, erkek bireylerde üreme olgunluğu 7-8 yaş civarında kazanılır.
Habitat
Siyah gergedan (Diceros bicornis) 20. yy'ın ortalarına dek Afrika'nın birçok kesiminde yaşamaktaydı. Özellikle son 50 yılda aşırı avlanmayla tüm kıtada 3000 civarında gergedan kaldığı düşünülmektedir. Soyu tehlikede olan bir canlıdır. Eskiden bu canlıların Benin, Gana, Togo, Fildişi Sahili, Nijer, Linerya, Gine, Senegal ve Sierra Leone gibi ülkelerde var olduğuna ilişkin fikirler tarihsel kayıtlara dayandırılarak ileri sürülmektedir. Güncel olarak bulunduğu ülkelerse Kenya, Zimbabve, Güney Afrika, Tanzanya ve Namibya'dır. Batıda D. b. longipes alttürü, doğuda D. b. michaeli, güney orta kesimde D. b.minor ve güneybatıda D. b. bicornis olmak üzere 4 alttür belirlenmiştir. 2011 yılında batı alttürü D. b. longipes'in yok olduğu ilan edilmiştir. Siyah gergedanların habitat büyüklüğü birkaç km^2'den yüzlerce km^2'ye dek uzanır. En büyük tehdit kaynağı olarak insan öğesinden etkilenirler. Doğal olarak aslanlar bir tehdit oluştururlar bilhassa yavru gergedanlara sık sık saldırmaktadırlar, nadiren yetişkin bireylere de saldırırlar.
Kaynakça
- ^ Emslie, R. (2020). "Diceros bicornis". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2020: e.T6557A152728945. Erişim tarihi: 24 Kasım 2021.
- ^ a b c d e f Kurnit, Jennifer. . www.animaldiversity.org. Animal Diversity. 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Nat Geo, Nat Geo. . www.nationalgeographic.com. National Geographic. 24 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Rookmaaker, L. C. (PDF). www.rhinoresourcecenter.com/. Rhino Resource Center. 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Moodley et. al, Yoshan. . www.nature.com. Nature. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Siyah gergedan Diceros bicornis Afrika kitasinda yasayan tek toynakli takimina mensup buyuk bir gergedan turudur Bircok altturu bulunmaktadir Siyah gergedan Yasadigi donem araligi 3 6 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgN Korunma durumuKritik tehlikede IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim PerissodactylaFamilya RhinocerotidaeOymak DicerotiniCins DicerosTur D bicornisIkili adlandirmaDiceros bicornisLinnaeus 1758DagilimiDisi bir Guneybati Siyah gergedani Diceros bicornis occidentalis Fiziksel OzelliklerOldukca buyuk bir hayvan olan siyah gergedan yaklasik olarak 1 5 m omuz yuksekligine ve 800 1400 kg agirliga sahiptir Sanilanin aksine siyah renkli degil akrabasi beyaz gergedan gibi gri renklidir kuyrugundan burnuna yaklasik 3 5 m uzunluga erisebilir ve genel olarak erkekler biraz daha iridir Beyaz gergedan basi solda Siyah gergedan basi sagda Fiziksel anlamda beyaz gergedanla belli farkliliklara sahiptir Siyah gergedanlar daha kucuk kulakli daha ufak vucutlu ve daha kucuk boynuzludur Yine siyah gergedanlar arkali onlu iki boynuza sahiptirler ve on boynuzlar biraz daha uzundur On boynuzlar yaklasik olarak 80 cm kadar buyurken arka boynuz 30 cm civarindadir Bilhassa kafa kisimlarinda bu bariz farklar gorulebilir En dikkat cekici olanlardan biri dudak yapisindaki farkliliktir zira beyaz gergedanlar gorece kare seklinde bir dudak yapisina sahipken siyah gergedanlarda dudaklar sivri bir yapidadir Bu dudak yapisi secici otlama tipi bir beslenmeye uygundur yaprak meyve ve yumusak bitki kisimlarini dallardan ayirmaya yarar Tersine beyaz gergedanlar otlama turu otcul beslenme aliskanligina sahiptir Vucutlari kilsizdir bir tek kulak uclarinda ince ve sacakli killar vardir Davranis ve UremeHayatlarinin genelini yalniz gecirirler ancak disiler yaklasik 3 sene dogurduklari yavrulariyla yasamaktadirlar Beslenme saatleri safak vakti ve aksam saatleridir zira sicak Afrika gunesi altinda genellikle kendilerini golgelere atip dinlenirler Gunes isigi ve boceklere karsi topraga bulanip derilerini korurlar Dogal yasamda ortalama omurleri ortalama 30 senedir ancak esaret altinda ortalama omurler uzamaktadir Koku alma ve isitme duyulari oldukca hassastir Yil boyunca ciftlesme eylemi gosterseler de ciftlesme isteginin tavan yaptigi kizginlik donemleri bolgeden bolgeye degismektedir Gebelik yaklasik olarak 15 ay surmektedir ve disiler tek seferde 1 yavru dogururlar Dogan yavrular 18 aylikken sutten kesilirken yaklasik 3 yil anneyle yasarlar disilerde ureme olgunlugu 5 6 yasinda kazanilirken erkek bireylerde ureme olgunlugu 7 8 yas civarinda kazanilir HabitatSiyah gergedan Diceros bicornis 20 yy in ortalarina dek Afrika nin bircok kesiminde yasamaktaydi Ozellikle son 50 yilda asiri avlanmayla tum kitada 3000 civarinda gergedan kaldigi dusunulmektedir Soyu tehlikede olan bir canlidir Eskiden bu canlilarin Benin Gana Togo Fildisi Sahili Nijer Linerya Gine Senegal ve Sierra Leone gibi ulkelerde var olduguna iliskin fikirler tarihsel kayitlara dayandirilarak ileri surulmektedir Guncel olarak bulundugu ulkelerse Kenya Zimbabve Guney Afrika Tanzanya ve Namibya dir Batida D b longipes altturu doguda D b michaeli guney orta kesimde D b minor ve guneybatida D b bicornis olmak uzere 4 alttur belirlenmistir 2011 yilinda bati altturu D b longipes in yok oldugu ilan edilmistir Siyah gergedanlarin habitat buyuklugu birkac km 2 den yuzlerce km 2 ye dek uzanir En buyuk tehdit kaynagi olarak insan ogesinden etkilenirler Dogal olarak aslanlar bir tehdit olustururlar bilhassa yavru gergedanlara sik sik saldirmaktadirlar nadiren yetiskin bireylere de saldirirlar Kaynakca Emslie R 2020 Diceros bicornis IUCN Tehdit Altindaki Turlerin Kirmizi Listesi 2020 e T6557A152728945 Erisim tarihi 24 Kasim 2021 a b c d e f Kurnit Jennifer www animaldiversity org Animal Diversity 26 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Nat Geo Nat Geo www nationalgeographic com National Geographic 24 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Rookmaaker L C PDF www rhinoresourcecenter com Rhino Resource Center 25 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Moodley et al Yoshan www nature com Nature 11 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi