Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Skarebi Kilisesi (Gürcüce: სკარების ეკლესია), tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Skarebi olan Kotanlı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisedir.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kotanlı, Çıldır |
| Koordinatlar | 41°09′38″K 43°02′21″D / 41.16056°K 43.03917°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Harabe |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 10. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kesme taş |
Tarihçe
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, Skarebi'nin (სკარები) kilisesinin Gürcüce yazıtında "Sakazrebi" (საკაზრები) şeklinde geçtiğini ve bu adın Gürcüce kireç ocağı olan "sakire" (საკირე) kelimesinden geliyor olabileceğini belirtmiştir. Skarebi köyü, Osmanlıların Gürcülerden ele geçirmesinin ardından 1595 tarihinde yapılan tahrir sırasında, az sayıda Ermeni nüfus barındırmakla birlikte bir Gürcü köyüydü. Bu köyün kilisesi olan Skarebi Kilisesi, 10. yüzyılda inşa edilmiştir. Osmanlı döneminde köy halkının Müslüman olmasıyla kilisenin cemaatini ve işlevini yitirince, cami olarak kullanılmıştır. Muhtemelen buna bağlı olarak kilise, Ekvtime Takaişvili'nin 1902 yılındaki ziyareti sırasında ayakta duruyordu.
Mimari
Skarebi Kilisesi, pembe taşlarla inşa edilmiş tek nefli bir yapıdır. Orta büyüklükte bir köy kilisesi (11,3×6,2 m) olan yapının duvarları kesme taşlarla kaplıdır. Kilisenin çatısı günümüzde tamamen çökmüştür. Takaişvili'nin bulunduğu dönemde ise çatısı sağlamdı. Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, batıda ve güneyde olmak üzere iki adet giriş kapısı bulunuyordu. Doğu, batı ve güney cephelerinden birer pencere açıklığı vardı. Doğudaki pencerenin üstündeki bir taşta oyma güneş ve bazı kaba figürler yer alıyordu. Güneşin sağında kucaklaşan iki figür ve solunda aslanı parçalayan Samson yer alıyordu. Bu figürlerin üzerindeki bir taşta ise, Gürcü alfabesinin Hutsuri karakterleriyle yazılmış yarı silik Gürcüce bir yazı bulunuyordu. Takaişvili bu yazıyı şu şekilde okumuştur: "ქ. სხლითა ღ~თ ესე საყ~დრი მე დ~თ ნზპტმ ნ აღვშნე და შევდრე წმ დსა ხტსა გ~ი სკზრებისასა ტშრ ს ვსსხე ვ~ედბ~დ შ~ნდა." (Ben Davit Nazapet bu kiliseyi Tanrı adına inşa ettim ve Sakazreb'in kutsal Giorgi ikonuna adadım. Senin duanı kazanmak için Taşir'den borç aldım.) Takaişvili Nazapet adının Nazahet olabileceğini belirtmiştir. Skarebi Kilisesi'nin Osmanlı döneminde cami olarak kullanıldığını gösteren izler bulunmaktadır. Daha sonra da kilisenin güney duvarına bitişik biçimde köyün camisi inşa edilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d Ekvtime Takaişvili, Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri (Материалы по археологии Кавказа), Moskova, 1909, s. 75.
- ^ a b c 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 80. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 539". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2024.
- ^ "" 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre "Gürcistan Vilayeti"nin etnik haritası". 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Skarebi Kilisesi Gurcuce სკარების ეკლესია tarihsel Artani bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli ve eski adi Skarebi olan Kotanli koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisedir Skarebi KilisesiTemel bilgilerKonumKotanli CildirKoordinatlar41 09 38 K 43 02 21 D 41 16056 K 43 03917 D 41 16056 43 03917InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumHarabeMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma10 yuzyilOzelliklerMalzemelerKesme tasTarihceGurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili Skarebi nin სკარები kilisesinin Gurcuce yazitinda Sakazrebi საკაზრები seklinde gectigini ve bu adin Gurcuce kirec ocagi olan sakire საკირე kelimesinden geliyor olabilecegini belirtmistir Skarebi koyu Osmanlilarin Gurculerden ele gecirmesinin ardindan 1595 tarihinde yapilan tahrir sirasinda az sayida Ermeni nufus barindirmakla birlikte bir Gurcu koyuydu Bu koyun kilisesi olan Skarebi Kilisesi 10 yuzyilda insa edilmistir Osmanli doneminde koy halkinin Musluman olmasiyla kilisenin cemaatini ve islevini yitirince cami olarak kullanilmistir Muhtemelen buna bagli olarak kilise Ekvtime Takaisvili nin 1902 yilindaki ziyareti sirasinda ayakta duruyordu MimariSkarebi Kilisesi pembe taslarla insa edilmis tek nefli bir yapidir Orta buyuklukte bir koy kilisesi 11 3 6 2 m olan yapinin duvarlari kesme taslarla kaplidir Kilisenin catisi gunumuzde tamamen cokmustur Takaisvili nin bulundugu donemde ise catisi saglamdi Takaisvili nin verdigi bilgiye gore batida ve guneyde olmak uzere iki adet giris kapisi bulunuyordu Dogu bati ve guney cephelerinden birer pencere acikligi vardi Dogudaki pencerenin ustundeki bir tasta oyma gunes ve bazi kaba figurler yer aliyordu Gunesin saginda kucaklasan iki figur ve solunda aslani parcalayan Samson yer aliyordu Bu figurlerin uzerindeki bir tasta ise Gurcu alfabesinin Hutsuri karakterleriyle yazilmis yari silik Gurcuce bir yazi bulunuyordu Takaisvili bu yaziyi su sekilde okumustur ქ სხლითა ღ თ ესე საყ დრი მე დ თ ნზპტმ ნ აღვშნე და შევდრე წმ დსა ხტსა გ ი სკზრებისასა ტშრ ს ვსსხე ვ ედბ დ შ ნდა Ben Davit Nazapet bu kiliseyi Tanri adina insa ettim ve Sakazreb in kutsal Giorgi ikonuna adadim Senin duani kazanmak icin Tasir den borc aldim Takaisvili Nazapet adinin Nazahet olabilecegini belirtmistir Skarebi Kilisesi nin Osmanli doneminde cami olarak kullanildigini gosteren izler bulunmaktadir Daha sonra da kilisenin guney duvarina bitisik bicimde koyun camisi insa edilmistir Kaynakca a b c d Ekvtime Takaisvili Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri Materialy po arheologii Kavkaza Moskova 1909 s 75 a b c 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 80 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 539 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mart 2024 1595 tarihli Osmanli mufassal defterine gore Gurcistan Vilayeti nin etnik haritasi 1 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2023