Sos Höyük, Erzurum il merkezinin 24 km kuzeydoğusunda, Pasinler ilçesinin 13 km batısında yer alan bir höyüktür. Yakınındaki Yiğittaşı Köyü'nün eski adının Sos olmasından, arkeoloji literatüründe bu adla geçmektedir. Aras Nehri'nin bir kolu olan 'nin hemen güney kıyısındadır. Tepe olarak 270 x 150 metre boyutlarında 1,2 hektarlık bir alanı kaplamakta olup 20 metre yüksekliktedir.
Arkeolojik Höyük | |
Adı: | Sos Höyük |
il: | Erzurum |
İlçe: | Pasinler |
Köy: | Yiğittaşı |
Türü: | Höyük |
Tahribat: | Yoğun yapılaşma |
Tescil durumu: | Tescilli |
Tescil No ve derece: | 3173 / 1 |
Tescil tarihi: | 14.05.1987 |
Araştırma yöntemi | Kazı |
Kazılar
Höyük, Erzurum Ovası'ndaki Karaz Höyük, Güzelova Höyük ve Pulur Höyük kazıları sırasında, kazı ekibinin dikkatini çekmiştir. Daha sonra 1987 yılında ve Atatürk Üniversitesi tarafından ortak bir projeyle bir mevsimlik kazı yapılmıştır. Ancak bu konuda bir yayın yoktur. Esas kazılar Antonio Sagona başkanlığında 1994 – 2000 yıllarında kazılar yapılmıştır.
Tabakalanma
Antonio Sagona'nın çalışmalarında ortaya çıkan tabakalanma yeniden eskiye şu şekilde ifade edilmektedir.
- I. tabaka Orta Çağ (MS 1.110 – 1.300)
- II. tabaka Demir Çağı - Ahameniş sonrası (MÖ 1.000 – 200)
- IIA Erken Demir Çağı (MÖ 1.000 – 800/750)
- IIB Geç Demir Çağı (MÖ 800/750 – 300)
- III. tabaka Geç Tunç Çağı (MÖ 1.500 - .1000)
- IV. tabaka Orta Tunç Çağı (MÖ 2.200 – 1.500)
- V. tabaka Erken Tunç Çağı ve
En alt tabakada dört yapı katı belirlenmiştir. Bunlar, Vb – Vd yapı katları Erken Tunç Çağı'na (MÖ 3.000 – 2.000) ve Va Geç Kalkolitik Çağ'a (MÖ 3.500 – 3.000) tarihlenmektedir.
Tahribat durumu
Höyüğün kuzey kesimi dışında çevresi köy evleriyle kaplıdır. Buralardan toprak çekilmesi ve bunun yol açtığı erozyon sonucu bu kesimlerde tahribat vardır.
Değerlendirme
Erzurum çevresinde Geç Kalkolitik Çağ'dan beri iskan edilen önemli merkezlerden biridir. Diğerleri Karaz Höyük, Pulur Höyük ve Güzelova Höyük'tür. Geç Kalkolitik Çağ'dan Tunç Çağı'na uzanan kesintisiz süregiden bir kültürü temsil eden bu yerleşimlerde, bölgenin iklim yapısının bir gereği olarak ağırlıklı olarak hayvancılık yapıldığı, uygun mevsimde de tarımsal faaliyetlere yönelindiği anlaşılmaktadır.
Sos Höyük ve Büyüktepe Höyük kazılarından elde edilen buluntular, Erzurum – Bayburt bölgesi için Geç Tunç Çağı – Demir Çağı tarihlendirmesi için veriler sunmuştur. Sos Höyük son dönem kazı başkanı Antonio Sagona söz konusu bölge için Geç Tunç Çağı için MÖ 1.500 – 1.000, Erken Demir Çağı için MÖ 1.000 – 800/750 ve Geç Demir Çağı için MÖ 800/750 – 300 tarihlerini öngörmektedir.
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki
- Fotoğraflar
Kaynakça
- ^ a b TAY – Yerleşme Ayrıntıları
- ^ a b c d "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2012.
- ^ a b Hanifi Biber, Urartu Silahları: Kılıç, Hançer ve Bıçaklar – Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı / Doktora Tezi – Sh.: 9
- ^ Süleyman Çiğdem, Birol Can, Erzurum Müzesi'nde Bulunan Tarım Aletleri Işığında Geç Kalkolitik ve Tunç Çağlarında Bölgedeki Tarımsal Aktiviteler 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi Anadolu, (2005) Sayı 29, Sh.: 14
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sos Hoyuk Erzurum il merkezinin 24 km kuzeydogusunda Pasinler ilcesinin 13 km batisinda yer alan bir hoyuktur Yakinindaki Yigittasi Koyu nun eski adinin Sos olmasindan arkeoloji literaturunde bu adla gecmektedir Aras Nehri nin bir kolu olan nin hemen guney kiyisindadir Tepe olarak 270 x 150 metre boyutlarinda 1 2 hektarlik bir alani kaplamakta olup 20 metre yuksekliktedir Arkeolojik HoyukAdi Sos Hoyukil ErzurumIlce PasinlerKoy YigittasiTuru HoyukTahribat Yogun yapilasmaTescil durumu TescilliTescil No ve derece 3173 1Tescil tarihi 14 05 1987Arastirma yontemi KaziKazilarHoyuk Erzurum Ovasi ndaki Karaz Hoyuk Guzelova Hoyuk ve Pulur Hoyuk kazilari sirasinda kazi ekibinin dikkatini cekmistir Daha sonra 1987 yilinda ve Ataturk Universitesi tarafindan ortak bir projeyle bir mevsimlik kazi yapilmistir Ancak bu konuda bir yayin yoktur Esas kazilar Antonio Sagona baskanliginda 1994 2000 yillarinda kazilar yapilmistir TabakalanmaAntonio Sagona nin calismalarinda ortaya cikan tabakalanma yeniden eskiye su sekilde ifade edilmektedir I tabaka Orta Cag MS 1 110 1 300 II tabaka Demir Cagi Ahamenis sonrasi MO 1 000 200 IIA Erken Demir Cagi MO 1 000 800 750 IIB Gec Demir Cagi MO 800 750 300 III tabaka Gec Tunc Cagi MO 1 500 1000 IV tabaka Orta Tunc Cagi MO 2 200 1 500 V tabaka Erken Tunc Cagi ve En alt tabakada dort yapi kati belirlenmistir Bunlar Vb Vd yapi katlari Erken Tunc Cagi na MO 3 000 2 000 ve Va Gec Kalkolitik Cag a MO 3 500 3 000 tarihlenmektedir Tahribat durumuHoyugun kuzey kesimi disinda cevresi koy evleriyle kaplidir Buralardan toprak cekilmesi ve bunun yol actigi erozyon sonucu bu kesimlerde tahribat vardir DegerlendirmeErzurum cevresinde Gec Kalkolitik Cag dan beri iskan edilen onemli merkezlerden biridir Digerleri Karaz Hoyuk Pulur Hoyuk ve Guzelova Hoyuk tur Gec Kalkolitik Cag dan Tunc Cagi na uzanan kesintisiz suregiden bir kulturu temsil eden bu yerlesimlerde bolgenin iklim yapisinin bir geregi olarak agirlikli olarak hayvancilik yapildigi uygun mevsimde de tarimsal faaliyetlere yonelindigi anlasilmaktadir Sos Hoyuk ve Buyuktepe Hoyuk kazilarindan elde edilen buluntular Erzurum Bayburt bolgesi icin Gec Tunc Cagi Demir Cagi tarihlendirmesi icin veriler sunmustur Sos Hoyuk son donem kazi baskani Antonio Sagona soz konusu bolge icin Gec Tunc Cagi icin MO 1 500 1 000 Erken Demir Cagi icin MO 1 000 800 750 ve Gec Demir Cagi icin MO 800 750 300 tarihlerini ongormektedir Dis baglantilarYakin plan kroki FotograflarKaynakca a b TAY Yerlesme Ayrintilari a b c d TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2012 a b Hanifi Biber Urartu Silahlari Kilic Hancer ve Bicaklar Yuzuncu Yil Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Arkeoloji Anabilim Dali Doktora Tezi Sh 9 Suleyman Cigdem Birol Can Erzurum Muzesi nde Bulunan Tarim Aletleri Isiginda Gec Kalkolitik ve Tunc Caglarinda Bolgedeki Tarimsal Aktiviteler 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Dergisi Anadolu 2005 Sayi 29 Sh 14