Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tâhirü'l-Mevlevî (d. 13 Eylül 1877, İstanbul - ö. 20 Haziran 1951, İstanbul), şair, yazar, Mevlevî Dedesi, mutasavvıf, gazeteci, müderris, mesnevîhân ve edebiyat tarihçisi.
| Tâhirü'l-Mevlevî | |
|---|---|
 Tâhirü'l-Mevlevî | |
| Doğum | 13 Eylül 1877 İstanbul |
| Ölüm | 20 Haziran 1951 (73 yaşında) |
| Meslek | Gazeteci, Müderris, |
Hayatı
Babası Hacı Mustafa Saffet Bey İstanbulludur. Annesi Emîne Emsâl Hanım Kafkasyalıdır. Asıl adı Mehmed Tâhir'dir. , , isimli kitapları ve ilk şiirlerinde Mehmed Tâhir ismini kullanmış, daha sonra Mevlevî tarikatına intisâb etmesi ile birlikte yazı ve şiirlerinde "Tâhirü'l-Mevlevî" ismini kullanmaya başlamış ve bundan sonra bu şekilde anılmıştır.
İlköğrenimini Hekimbaşı Ömer Efendi Mekteb-i ibtidâîsi’nde yapar. Gülhâne Askerî Rüştiyesi ve Menşe-i Küttâb-ı Askerîye'de okur. 1892 yılının Haziran ayında on beş yaşında iken Bâb-ı Seraskerî Piyâde Dâiresi’ne (savunma bakanlığı) tâyin edilir. Fâtih Camii baş imamı ve Galata Mevlevîhânesi Şeyhi 'nin derslerine devam eder ve Es’ad Dede'den Mesnevî icâzetnâmesi alır. Mevlânâ'ya ve Mevlevîliğe alâka duyması sonucunda 'den sikke giyer ve 1894 tarihinde Mevlevî tarikatı sâlikleri arasında yerini alır.
Zamanın tahrîp ve imhâsına mâruz kalmış Mevlevîlikle ilgili eserleri gün ışığına çıkarmak gayesiyle Beyazıt'ta “Tâhir Dede Kütüphanesi” adında bir sahaf dükkânı açar. Aynı tarihlerde haftalık bir gazete çıkarmaya karar verir. 'nin ""sini kiralayarak ilk nüshasını çıkarır. Fakat bu ilk sayının kapağına Mecmua-i Medâyih-i Hazret-i Mevlânâ’nın ilânıyla beraber bir resmi basıldığından, o vakit veliaht bulunan ve Mevlevî muhibbi olan V. Mehmed namına propaganda yapıldığı gerekçesiyle gazete kapatılır. Tâhir Olgun sorguya çekilir, fakat suç oluşturacak bir hareketi görülmediğinden serbest bırakılır. Maruz kaldığı tavır ve baskılar karşısında, büyük bir masraf yaparak giriştiği kitapçılıktan altı ay sonra pişmanlıkla ayrılır.
Dört yıl ’ın yalısında vekilharçlık vazifesinde bulunur. Mizacına uygun görmediği için buradan da ayrılır. 1 Şubat 1904’te Orman ve Maâdin Nezaretinde açılan bir imtihanı kazanarak defter-i kebîr kalemine kâtip tayin edilir. Yine aynı yıl Burhân-ı Terakkî ve Rehnümâ-yı Füyûzât adlı özel okullarda Farsça ve İslâm tarihi dersleri vermeye başladı.
Meşrutiyetin ilânından sonra gazetesinin kurucuları arasında yer aldı. dergisinde “” imzasıyla mizahî yazılar yazar. Derginin kapanmasından sonra çıkan ile ’da yazmaya devam etti. Bir ara İttihat ve Terakki’ye girmişse de, daha sonra istifa etti. , ve ’ta sürekli yazar.
14 Aralık 1909’da Dârü’ş-Şafakati’l–İslâmiyye’nin edebiyat ve kompozisyon öğretmenliğine tayin edilir. Burada 35 yıl öğretmenlik yapar. 1920’de Mahfil dergisini çıkarır. 20 Ağustos 1923-7 Aralık 1925 tarihleri arasında Fatih Camii’nde mesnevî dersleri verir. 1924’te İmam Hatip Mektebi’ne öğretmen olur.
1929’da Maltepe Askerî Lisesi edebiyat öğretmenliğine ve bu vazifede gösterdiği liyâkat dolayısıyla bir sene sonra, Ağustos 1931’de terfien Kuleli Askerî Lisesine naklolunur ve 10 yıl kadar orada görev yapar. Son memuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı Kütüphaneler Müdürlüğü Tasnif-i Kütüb Komisyonu azalığıdır. Burada, yazma dîvânları toplayan bir katalog hazırlar. (İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Dîvânlar Katoloğu, İstanbul,1947). Beşiktaş’taki Mûsikî Mektebi’nde Türkçe derslerine girer. 1948’den sonra adlı bir dergi çıkarır.
İskilipli Âtıf Efendi ile İstiklal Mahkemelerinde yargılandı ve beraat etti.
Ömrünün son seneleri rahatsızlıkla geçmiştir. 1951 yılında İstanbul’da vefat etti. Fars ve Türk edebiyatları, tarih, Mevlânâ, Mevlevîlik vs. konularda pek çok eser yazdı, tercümeler yaptı. 1940’lı yılları telifat ve edebî faaliyetler açısından yoğun geçmiş, dostlarını kaybettiğinden bu yıllarda yakındığı yalnızlığını sürekli yazarak unutmaya çalışmıştır. 1950 senesinin sonlarına doğru rahatsızlığı arttı, 20 Haziran 1951’de vefât etti, Merkez Efendi Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Edebî hayatı
Şiir yazmaya, 16 yaşındayken Hâfız’ın gazellerinden bazılarını manzum olarak tercüme etmekle başlamış; geride arûz ve hece vezinleriyle muhtelif mevzûlarda yazılmış birçok manzûme bırakmıştır. Kendisi arûz vezniyle yazılmış yüzlerce manzûmeden oluşan mürettep bir dîvâna sahip olduğundan divân edebiyatının Osmanlı'nın son dönemi ile cumhuriyet döneminde yaşamış son ve en önemli temsilcilerindendir. Fakat hakkında fazla araştırma yapılmamıştır ve yazma eserleri tanınmadığı için de edebiyat tarihimizde hakkında fazla bir ma’lûmât bulunmamaktadır.
Tâhirü'l-Mevlevî, değişik olay ve kişilerle ilgili çok sayıda tarih kıt'ası ve tarih manzûmeleri nazmetmiştir.
Yazılarını sâde ve akıcı bir üslupla yazar. Şiir ve yazılarının en belirgin özelliği samimiliktir. Tâhirü'l-Mevlevî’nin Türk ve İslâm tarihi, siyer, Türk edebiyatı, Fars dili ve edebiyatı, Mevlânâ ve Mevlevîlik, edebî bilgiler, şiir şerhi, çeviri, biyografi, basın tarihi gibi değişik konularda yazılmış olan önemli eserleri vardır. Edebiyat Lügati bugün için dahi önemli bir kaynaktır. "Mesnevî Şerhi" ise en önemli eseridir.
Eserleri
- Basılmış Eserleri
- Mirât-ı Hz. Mevlânâ
- Dîvânçe-i Tâhir
- Nazım ve Eşkâli Nazım
- Edebiyat Lügati
- Teşebbüs-i Şahsî
- Şeyh Celâleddin Efendi Merhûm
- Cengiz ve Hülâgû Mezâlimi
- Şeyh Şâmilin Gazevâtı
- İslâm Medreseleri Talebelerine Târih Hülâsaları
- Şeyh Sa'dî'nin Bir Sergüzeşti
- Âmuzgâri Fârisî
- Destâviz Fârisî Hânân
- Efgan Emîri Abdurrahman Han
- Hindin Moğol Hükümdarları
- Hind İhtilâlî
- Şükûfe-i Bahâristan
- Hazret-i Peygamber ve Zamânı
- Hind Masalları
- Fuzûlîye Dâir
- Nev'î ve Sûriye Kasîdesi
- Bâkîye Dâir
- Müslümanlıkda İbâdet Târihi
- İslâm Askerine
- Manzum Bir Muhtıra
- Mesnevî'nin Eski ve Yeni Mu'terizleri
- Mesnevî'nin En Son Mu'terizine
- XII - XVI. Asır Şaîrlerinin Dîvanları Kataloğu
- Aylık (Mahfil) Mecmuası
- Târih-i İslâm Sahîfelerinden
- Basılmamış Eserleri
- Tefsîr-i Hüseynî Tercümesi (Nâtemam)
- Siyer-i Peygamberî (Bedr Gazâsına kadar yazılmıştır.)
- Târîh-i Enbiyâ
- Asr-i Saâdetde Müslümanlığın Medeniyyete Hizmetleri
- Şâir Giritli Ali İffet Merhum
- Kamerî Aylara Dâir Mâlûmat
- Büyüklerimizden Bâzı Zevât
- Tercümelerim
- Manzûm Bir Muhtıranın Zeyli
- Matbuat Âlemindeki Hayâtım
- Nedîmin Köşk Kasîdesi ve Şerhi
- Sünbüllüzâde Vehbinin (Tanâne) Kasîdesi ve Şerhi
- Ibni Kemâlin Yavuz Mersiyesi ve Şerhi
- Bursalı Gazâlî
- İki Mektup ve Sürûrî ile Gubâri
- Bâkînin Kâanûnî Mersiyesi ve Şerhi
- Bâkînin Sünbül Kasidesi ve Şerhi
- Yahya Bey'in Şehzâde Mustafa Mersiyesi ve Şerhi
- Nefi’nin (Hotin) Kasîdesi ve Şerhi
- Şerif Sabrinin Ebu Saîd Kasîdesi ve Şerhi
- Fuzûlinin Bağdad Kasîdesi ve Şerhi
- Fuzûlînin Şikâyetnâmesi ve Şerhi
- Kudemây-i Mevleviyye
- Veliyüddin Oğlu Ahmet Paşa Dîvânının Nesre Çevrilişi
- Dîvân-ı Tâhirü'l-Mevlevî (İkinci Dîvân)
- Dîvânçe-i Fârisî Tâhir
Kaynakça
- Özel
- ^ Derin Tarih, Kasım 2013 (sayı 20), "Ankara İstiklal Mahkemesi Cumhuriyetin Engizisyon Aygıtı", Mehmet Sılay, s. 83.
- Genel
- Aşkın Sultanları Son Dönem İstanbul Mevlevîleri Sempozyum Kitabı; İ.B.B.
- Tâhirü'l-Mevlevî, Hayatı ve Eserleri, Dr. Atilla ŞENTÜRK, Nehir yay.
Dış bağlantılar
- İslam Düşünce Atlası'nda Tâhirülmevlevî
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tahiru l Mevlevi d 13 Eylul 1877 Istanbul o 20 Haziran 1951 Istanbul sair yazar Mevlevi Dedesi mutasavvif gazeteci muderris mesnevihan ve edebiyat tarihcisi Tahiru l MevleviTahiru l MevleviDogum13 Eylul 1877 1877 09 13 IstanbulOlum20 Haziran 1951 73 yasinda MeslekGazeteci Muderris HayatiBabasi Haci Mustafa Saffet Bey Istanbulludur Annesi Emine Emsal Hanim Kafkasyalidir Asil adi Mehmed Tahir dir isimli kitaplari ve ilk siirlerinde Mehmed Tahir ismini kullanmis daha sonra Mevlevi tarikatina intisab etmesi ile birlikte yazi ve siirlerinde Tahiru l Mevlevi ismini kullanmaya baslamis ve bundan sonra bu sekilde anilmistir Ilkogrenimini Hekimbasi Omer Efendi Mekteb i ibtidaisi nde yapar Gulhane Askeri Rustiyesi ve Mense i Kuttab i Askeriye de okur 1892 yilinin Haziran ayinda on bes yasinda iken Bab i Seraskeri Piyade Dairesi ne savunma bakanligi tayin edilir Fatih Camii bas imami ve Galata Mevlevihanesi Seyhi nin derslerine devam eder ve Es ad Dede den Mesnevi icazetnamesi alir Mevlana ya ve Mevlevilige alaka duymasi sonucunda den sikke giyer ve 1894 tarihinde Mevlevi tarikati salikleri arasinda yerini alir Zamanin tahrip ve imhasina maruz kalmis Mevlevilikle ilgili eserleri gun isigina cikarmak gayesiyle Beyazit ta Tahir Dede Kutuphanesi adinda bir sahaf dukkani acar Ayni tarihlerde haftalik bir gazete cikarmaya karar verir nin sini kiralayarak ilk nushasini cikarir Fakat bu ilk sayinin kapagina Mecmua i Medayih i Hazret i Mevlana nin ilaniyla beraber bir resmi basildigindan o vakit veliaht bulunan ve Mevlevi muhibbi olan V Mehmed namina propaganda yapildigi gerekcesiyle gazete kapatilir Tahir Olgun sorguya cekilir fakat suc olusturacak bir hareketi gorulmediginden serbest birakilir Maruz kaldigi tavir ve baskilar karsisinda buyuk bir masraf yaparak giristigi kitapciliktan alti ay sonra pismanlikla ayrilir Dort yil in yalisinda vekilharclik vazifesinde bulunur Mizacina uygun gormedigi icin buradan da ayrilir 1 Subat 1904 te Orman ve Maadin Nezaretinde acilan bir imtihani kazanarak defter i kebir kalemine katip tayin edilir Yine ayni yil Burhan i Terakki ve Rehnuma yi Fuyuzat adli ozel okullarda Farsca ve Islam tarihi dersleri vermeye basladi Mesrutiyetin ilanindan sonra gazetesinin kuruculari arasinda yer aldi dergisinde imzasiyla mizahi yazilar yazar Derginin kapanmasindan sonra cikan ile da yazmaya devam etti Bir ara Ittihat ve Terakki ye girmisse de daha sonra istifa etti ve ta surekli yazar 14 Aralik 1909 da Daru s Safakati l Islamiyye nin edebiyat ve kompozisyon ogretmenligine tayin edilir Burada 35 yil ogretmenlik yapar 1920 de Mahfil dergisini cikarir 20 Agustos 1923 7 Aralik 1925 tarihleri arasinda Fatih Camii nde mesnevi dersleri verir 1924 te Imam Hatip Mektebi ne ogretmen olur 1929 da Maltepe Askeri Lisesi edebiyat ogretmenligine ve bu vazifede gosterdigi liyakat dolayisiyla bir sene sonra Agustos 1931 de terfien Kuleli Askeri Lisesine naklolunur ve 10 yil kadar orada gorev yapar Son memuriyeti Milli Egitim Bakanligi Kutuphaneler Mudurlugu Tasnif i Kutub Komisyonu azaligidir Burada yazma divanlari toplayan bir katalog hazirlar Istanbul Kutuphaneleri Turkce Yazma Divanlar Katologu Istanbul 1947 Besiktas taki Musiki Mektebi nde Turkce derslerine girer 1948 den sonra adli bir dergi cikarir Iskilipli Atif Efendi ile Istiklal Mahkemelerinde yargilandi ve beraat etti Omrunun son seneleri rahatsizlikla gecmistir 1951 yilinda Istanbul da vefat etti Fars ve Turk edebiyatlari tarih Mevlana Mevlevilik vs konularda pek cok eser yazdi tercumeler yapti 1940 li yillari telifat ve edebi faaliyetler acisindan yogun gecmis dostlarini kaybettiginden bu yillarda yakindigi yalnizligini surekli yazarak unutmaya calismistir 1950 senesinin sonlarina dogru rahatsizligi artti 20 Haziran 1951 de vefat etti Merkez Efendi Mezarligi nda topraga verildi Edebi hayatiSiir yazmaya 16 yasindayken Hafiz in gazellerinden bazilarini manzum olarak tercume etmekle baslamis geride aruz ve hece vezinleriyle muhtelif mevzularda yazilmis bircok manzume birakmistir Kendisi aruz vezniyle yazilmis yuzlerce manzumeden olusan murettep bir divana sahip oldugundan divan edebiyatinin Osmanli nin son donemi ile cumhuriyet doneminde yasamis son ve en onemli temsilcilerindendir Fakat hakkinda fazla arastirma yapilmamistir ve yazma eserleri taninmadigi icin de edebiyat tarihimizde hakkinda fazla bir ma lumat bulunmamaktadir Tahiru l Mevlevi degisik olay ve kisilerle ilgili cok sayida tarih kit asi ve tarih manzumeleri nazmetmistir Yazilarini sade ve akici bir uslupla yazar Siir ve yazilarinin en belirgin ozelligi samimiliktir Tahiru l Mevlevi nin Turk ve Islam tarihi siyer Turk edebiyati Fars dili ve edebiyati Mevlana ve Mevlevilik edebi bilgiler siir serhi ceviri biyografi basin tarihi gibi degisik konularda yazilmis olan onemli eserleri vardir Edebiyat Lugati bugun icin dahi onemli bir kaynaktir Mesnevi Serhi ise en onemli eseridir EserleriBasilmis EserleriMirat i Hz Mevlana Divance i Tahir Nazim ve Eskali Nazim Edebiyat Lugati Tesebbus i Sahsi Seyh Celaleddin Efendi Merhum Cengiz ve Hulagu Mezalimi Seyh Samilin Gazevati Islam Medreseleri Talebelerine Tarih Hulasalari Seyh Sa di nin Bir Serguzesti Amuzgari Farisi Destaviz Farisi Hanan Efgan Emiri Abdurrahman Han Hindin Mogol Hukumdarlari Hind Ihtilali Sukufe i Baharistan Hazret i Peygamber ve Zamani Hind Masallari Fuzuliye Dair Nev i ve Suriye Kasidesi Bakiye Dair Muslumanlikda Ibadet Tarihi Islam Askerine Manzum Bir Muhtira Mesnevi nin Eski ve Yeni Mu terizleri Mesnevi nin En Son Mu terizine XII XVI Asir Sairlerinin Divanlari Katalogu Aylik Mahfil Mecmuasi Tarih i Islam Sahifelerinden Basilmamis EserleriTefsir i Huseyni Tercumesi Natemam Siyer i Peygamberi Bedr Gazasina kadar yazilmistir Tarih i Enbiya Asr i Saadetde Muslumanligin Medeniyyete Hizmetleri Sair Giritli Ali Iffet Merhum Kameri Aylara Dair Malumat Buyuklerimizden Bazi Zevat Tercumelerim Manzum Bir Muhtiranin Zeyli Matbuat Alemindeki Hayatim Nedimin Kosk Kasidesi ve Serhi Sunbulluzade Vehbinin Tanane Kasidesi ve Serhi Ibni Kemalin Yavuz Mersiyesi ve Serhi Bursali Gazali Iki Mektup ve Sururi ile Gubari Bakinin Kaanuni Mersiyesi ve Serhi Bakinin Sunbul Kasidesi ve Serhi Yahya Bey in Sehzade Mustafa Mersiyesi ve Serhi Nefi nin Hotin Kasidesi ve Serhi Serif Sabrinin Ebu Said Kasidesi ve Serhi Fuzulinin Bagdad Kasidesi ve Serhi Fuzulinin Sikayetnamesi ve Serhi Kudemay i Mevleviyye Veliyuddin Oglu Ahmet Pasa Divaninin Nesre Cevrilisi Divan i Tahiru l Mevlevi Ikinci Divan Divance i Farisi TahirKaynakcaOzel Derin Tarih Kasim 2013 sayi 20 Ankara Istiklal Mahkemesi Cumhuriyetin Engizisyon Aygiti Mehmet Silay s 83 GenelAskin Sultanlari Son Donem Istanbul Mevlevileri Sempozyum Kitabi I B B Tahiru l Mevlevi Hayati ve Eserleri Dr Atilla SENTURK Nehir yay Dis baglantilarIslam Dusunce Atlasi nda Tahirulmevlevi