Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tıbbi jeoloji (ing. medical geology), jeolojik öğelerin (kaya, mineral ve organik kalıntılar) ve süreçlerin insan sağlığı ve doğa üzerindeki etkilerini inceleyen bir jeoloji disiplinidir.
Kökenbilim
Bilimsel literatüre İngilizce medical geology olarak geçen bir isim tamlaması olan bu disiplinin adı Latince sağlık manasına gelen mederi ve Antik Yunanca'da yer bilimi demek olan geo(yer)+logos(bilim) sözcüklerinden gelir. Tıbbi jeoloji ise ingilizce medical geology isim tamlamasının doğrudan çevirisidir.
Tarihçe
Eski çağlardan beridir kaya ve minerallerin insan sağlığı üzerine olumlu yahut olumsuz etkileri merak konusu olmuştur. Hastalıkların gözlem yoluyla coğrafi dağılımı yani mekan-hastalık ilişkisi oluşturulmuştur.Eski Mısır, Çin, Antikite ve İslam dönemlerinde sağlığa etkiyen bazı minerallerin tanımları ve hastalıklarla olan ilgileri önemli eserlerde sayılmıştır.Hipokrat'ın eserleri ve De Materia Medica gibi eserler buna örnektir. Bunun yanında Rönesans dönemi sağlık bilgini Paracelsus da doğal maddelerin hepsinin zehir olduğunu, insana zararının dozuna göre belirlendiğini ifade eden bir görüşü bulunmaktadır.
Kapsam
Yerkürenin jeolojik süreçleri ve yapısını oluşturan kayaç, mineraller ve fosil yakıtların doğaya ve dolayısıyla insan sağlığına olan etkisini inceleyen bir jeoloji disiplinidir. Bu alanda yapılan araştırmalarda yerbilimciler ve sağlık alanındaki bilim insanları bir arada çalışmaktadırlar.
Yaklaşım
Tıbbi jeoloji'nin inceleme çizgisi öncelikle jeolojik birimlerin tanımlanması, bu birimlerin içeriklerinin belirlenmesi ve bu içeriklerin doğaya ve insan sağlığına olan olumlu olumsuz etkilerinin çalışılması şeklindedir ve akabinde halk sağlığını korumak adına önleyici tedbirlerin alınması için sağlıkçılara önemli verilerin iletilmesi şeklinde gerçekleşir.
Hastalıklar ve mineraller
Özellikle besin ve içme suyu dahilindeki mineral anomalileri çeşitli sağlık sorunlarıyla deneştirilmektedir. İçme sularında flor miktarının aşırı olması başta gelişim çağındaki çocuklar olmak üzere florozis hastalığı görülmekte ve bu hastalık diş ve iskelet yapısının sertliğini ve sağlamlığını bozmaktadır, yine içme suyundaki selenyum ve iyot eksikliği guatr ve kalp kası hastalığıyla sonuçlanabilmektedir. Sadece insan sağlığı değil aynı zamanda hayvan sağlığı da bu mineral anomalililerinden etkilenir, örneğin otlakların yeşerdiği topraklarda nikel veya molibden varlığı besi hayvanlarının endemik körlüğe yakalanmasına neden olmaktadır. Arsenik de ciddi bir hastalık kaynağıdır, özellikle içme sularında ciddi oranda kirlilik görülebilmekte ve yerküre genelinde kanser vakalarının artışıyla arsenik varlığı çakışmaktadır. Bilhassa Güneydoğu Asya, Arjantin ve Çin'de bu veriler elde edilmiştir. Ayrıca en tehlikeli mineral gruplarından biri de asbest grubudur. Uzun ipliksi yapısı, ısıl direnci ve kimyasal etkileşimsizliği bu mineralin inşaat ve imalat alanında yoğun kullanımına neden olmuştur. Arsenik son 40 yılda batı dünyasında solunabilir zehir olarak tanımlanmış ve hammadde olarak kullanımı yasaklanmakla beraber halihazırda asbest içeren yapıların yıkımına başlanmıştır. Asbestin neden olduğu hastalıklar da akciğer kanseri, iç zar tümörü ve asbestoz gibi hastalıklardır.
Kaynakça
- ^ a b c Editors of USGS, Editors of USGS. . www.usgs.com. USGS. 3 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e Bunnell, J.E.; ve diğerleri. (PDF). www.cprm.gov.br. geologica acta. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Dissanayake, Chandrasekara. . www.sciencemag.org. Sciencemag. 10 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Alan, Hüseyin. (PDF). www.jmo.org. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası. 26 Kasım 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tibbi jeoloji ing medical geology jeolojik ogelerin kaya mineral ve organik kalintilar ve sureclerin insan sagligi ve doga uzerindeki etkilerini inceleyen bir jeoloji disiplinidir Asbest ornegiKokenbilimBilimsel literature Ingilizce medical geology olarak gecen bir isim tamlamasi olan bu disiplinin adi Latince saglik manasina gelen mederi ve Antik Yunanca da yer bilimi demek olan geo yer logos bilim sozcuklerinden gelir Tibbi jeoloji ise ingilizce medical geology isim tamlamasinin dogrudan cevirisidir TarihceEski caglardan beridir kaya ve minerallerin insan sagligi uzerine olumlu yahut olumsuz etkileri merak konusu olmustur Hastaliklarin gozlem yoluyla cografi dagilimi yani mekan hastalik iliskisi olusturulmustur Eski Misir Cin Antikite ve Islam donemlerinde sagliga etkiyen bazi minerallerin tanimlari ve hastaliklarla olan ilgileri onemli eserlerde sayilmistir Hipokrat in eserleri ve De Materia Medica gibi eserler buna ornektir Bunun yaninda Ronesans donemi saglik bilgini Paracelsus da dogal maddelerin hepsinin zehir oldugunu insana zararinin dozuna gore belirlendigini ifade eden bir gorusu bulunmaktadir KapsamYerkurenin jeolojik surecleri ve yapisini olusturan kayac mineraller ve fosil yakitlarin dogaya ve dolayisiyla insan sagligina olan etkisini inceleyen bir jeoloji disiplinidir Bu alanda yapilan arastirmalarda yerbilimciler ve saglik alanindaki bilim insanlari bir arada calismaktadirlar Yaklasim Tibbi jeoloji nin inceleme cizgisi oncelikle jeolojik birimlerin tanimlanmasi bu birimlerin iceriklerinin belirlenmesi ve bu iceriklerin dogaya ve insan sagligina olan olumlu olumsuz etkilerinin calisilmasi seklindedir ve akabinde halk sagligini korumak adina onleyici tedbirlerin alinmasi icin saglikcilara onemli verilerin iletilmesi seklinde gerceklesir Arsenikli topraklarHastaliklar ve mineraller Ozellikle besin ve icme suyu dahilindeki mineral anomalileri cesitli saglik sorunlariyla denestirilmektedir Icme sularinda flor miktarinin asiri olmasi basta gelisim cagindaki cocuklar olmak uzere florozis hastaligi gorulmekte ve bu hastalik dis ve iskelet yapisinin sertligini ve saglamligini bozmaktadir yine icme suyundaki selenyum ve iyot eksikligi guatr ve kalp kasi hastaligiyla sonuclanabilmektedir Sadece insan sagligi degil ayni zamanda hayvan sagligi da bu mineral anomalililerinden etkilenir ornegin otlaklarin yeserdigi topraklarda nikel veya molibden varligi besi hayvanlarinin endemik korluge yakalanmasina neden olmaktadir Arsenik de ciddi bir hastalik kaynagidir ozellikle icme sularinda ciddi oranda kirlilik gorulebilmekte ve yerkure genelinde kanser vakalarinin artisiyla arsenik varligi cakismaktadir Bilhassa Guneydogu Asya Arjantin ve Cin de bu veriler elde edilmistir Ayrica en tehlikeli mineral gruplarindan biri de asbest grubudur Uzun ipliksi yapisi isil direnci ve kimyasal etkilesimsizligi bu mineralin insaat ve imalat alaninda yogun kullanimina neden olmustur Arsenik son 40 yilda bati dunyasinda solunabilir zehir olarak tanimlanmis ve hammadde olarak kullanimi yasaklanmakla beraber halihazirda asbest iceren yapilarin yikimina baslanmistir Asbestin neden oldugu hastaliklar da akciger kanseri ic zar tumoru ve asbestoz gibi hastaliklardir Kaynakca a b c Editors of USGS Editors of USGS www usgs com USGS 3 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link a b c d e Bunnell J E ve digerleri PDF www cprm gov br geologica acta 2 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Dissanayake Chandrasekara www sciencemag org Sciencemag 10 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Alan Huseyin PDF www jmo org TMMOB Jeoloji Muhendisleri Odasi 26 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi