Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tyr; tek eli ve gözünün olmadığı belirtilen, İskandinav mitolojisinde savaş tanrısıdır. Simgesi yukarı doğru ok şeklindedir. Bu oku Vikingler savaşa gitmeden önce savaş aletlerine çizerlerdi. Cermenlerin dilinde "Ziu" olarak bilinir. Anglo Saksonlardaki adı "Tue"'dur. İngilizcede Tyr'ün kutsal günü olan Salı gününe Tuesday (Tue'nun günü) denir. Adının diğer Cermen halklarındaki telaffuzları Tsiu, Tiwaz, Zeo, Dio, Dieu ve Tiw'dur. İsmi etimolojik olarak Hint-Avrupa kökenli kökünden olan Zeus ve Dionysos'la aynı kökten gelmektedir.
Karısı savaş ve bereket tanrıçalarından Zisa (Cisa)'dır. Bu isim de kendi isminin dişil versiyonudur.
Nesir Edda'da Odin'in oğlu olarak geçer. Ragnarök'te cehennem tazısı Garm'a atılacak ve ikisi birbirini öldürecek.
Tyr ve Fenrir
1. Yorumu
Kâhinler, kötülük sembolü Loki'nin oğullarından biri olan, kurt Fenrir'in gelecekte dünyanın sonunu getireceğine dair bir haber alırlar. Bu yüzden, daha bebeklikten itibaren Fenrir'i zincire vururlar. Fenrir'e göz-kulak olmayı kabul eden tanrı ise, Odin'in oğullarından biri olan Tyr'dür. Fenrir bir şekilde tüm zincirlerden kurtulmayı başarır ve o an hıncını alamayarak çevresine saldırmaya başlar. Bu sırada Tyr, sağ elini Fenrir'e kaptırır. Bu nedenle Tyr, çoğu İskandinav tasvirinde tek elli olarak tanımlanır.
2. Yorumu
Aynı mitin daha yaygın bir halinde ise Tyr, Fenrir'in bakıcısı olarak tasvir edilir. Odin, Fenrir'i diğer kardeşlerini aksine hemen cezalandırmamış onun büyümesini izlemiştir. Fenrir muazzam boyutlara ulaşıp bir ancak tanrıya ait olabilecek bir ses ile konuşmaya başlayınca Odin artık onu zincirlenmesi gerektiğine karar verir. Sonuçta rüyalarında gördüğü, onu dişleri arasında çiğ çiğ yiyen hayvana, fazlasıyla benzemeye başlamıştır.
Bu nedenle bizzat bakıcısı olan Tyr'yi ve daha birçok tanrıyı bir oyun için davet eder. Bu oyun oyundan ziyade bir iddia gibidir ve kuralları oldukça basittir. Kudretli Fenrir zincire bağlanacak ve o zincirleri kırmaya çalışacaktır. Odin en ağır zincirleri üretmiş ve Fenrir'i onlarla bağlamıştır. Fenrir'in bu zincirleri hiç zorlanmadan kırması ise Odin'in korkusunu körüklemekten başka işe yaramamıştır.
Odin bu "oyunu" 2. sefer tekrarlamadan önce öyle bir zincir üretmiştir ki hiçbir insanın bu zinciri tek başına kaldırması mümkün değildir. Fenrir bu zincirlerle bağlanmasının ardından bir süre duraksamıştır. Fakat Tyr'dan aldığı cesaret ile tekrar neredeyse hiç zorlanmadan zincirleri kırmıştır.
3. seferde ise Odin, Fenrir'in sonuza dek zincirli kalacağından emin olmak için demir işçliğinin ustalarına yani cücelere gitmiştir. Cüceler yeryüzünde bulunan en nadir maddeleri kullanarak bir zincir üretmiştir. Bu maddeler bir kedinin ayak izleri, bir balığın nefesi, dağların ve ayıların sinirleridir.
Bu zincire dendi. Kızılması ya da yıpratılması imkansız olan bir zincir. Fakat buna rağmen zincir sadece bir iplik gibi gözüküyordu.
2 tane zincir kırmasının ardından böyle bir iplikle ona meydan okunmasına şaşıran Fenrir burada bir sahtekarlık olduğunu anladı. Ardından meydan okumayı ancak 1 şartla kabul edeceğini söyledi. Bu şart o zinciri kırmaya çalışırken Tyr'nin elini onun ağzında tutmasıydı. Savaşın yanında düelloların da tanrısı olan Tyr ona herhangi bir şekilde meydan okunduğunda varoluşunun amacı gereği kabul ederdi. Fakat ipeğe sarılmasının ardından kurtulamadığını anlayan Fenrir Odin'n oyununa geldiğini anında anladı. Anında ağzını kapatarak Tyr'nin kolunu kopardı. Tyr'nin çığlığı Midgardı bile inletti.
| Wikimedia Commons'ta Týr ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
 | İskandinav mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tyr tek eli ve gozunun olmadigi belirtilen Iskandinav mitolojisinde savas tanrisidir Simgesi yukari dogru ok seklindedir Bu oku Vikingler savasa gitmeden once savas aletlerine cizerlerdi Cermenlerin dilinde Ziu olarak bilinir Anglo Saksonlardaki adi Tue dur Ingilizcede Tyr un kutsal gunu olan Sali gunune Tuesday Tue nun gunu denir Adinin diger Cermen halklarindaki telaffuzlari Tsiu Tiwaz Zeo Dio Dieu ve Tiw dur Ismi etimolojik olarak Hint Avrupa kokenli kokunden olan Zeus ve Dionysos la ayni kokten gelmektedir TyrTyr Fenrir e bakicilik yapiyor Karisi savas ve bereket tanricalarindan Zisa Cisa dir Bu isim de kendi isminin disil versiyonudur Nesir Edda da Odin in oglu olarak gecer Ragnarok te cehennem tazisi Garm a atilacak ve ikisi birbirini oldurecek Tyr ve Fenrir1 Yorumu Kahinler kotuluk sembolu Loki nin ogullarindan biri olan kurt Fenrir in gelecekte dunyanin sonunu getirecegine dair bir haber alirlar Bu yuzden daha bebeklikten itibaren Fenrir i zincire vururlar Fenrir e goz kulak olmayi kabul eden tanri ise Odin in ogullarindan biri olan Tyr dur Fenrir bir sekilde tum zincirlerden kurtulmayi basarir ve o an hincini alamayarak cevresine saldirmaya baslar Bu sirada Tyr sag elini Fenrir e kaptirir Bu nedenle Tyr cogu Iskandinav tasvirinde tek elli olarak tanimlanir 2 Yorumu Ayni mitin daha yaygin bir halinde ise Tyr Fenrir in bakicisi olarak tasvir edilir Odin Fenrir i diger kardeslerini aksine hemen cezalandirmamis onun buyumesini izlemistir Fenrir muazzam boyutlara ulasip bir ancak tanriya ait olabilecek bir ses ile konusmaya baslayinca Odin artik onu zincirlenmesi gerektigine karar verir Sonucta ruyalarinda gordugu onu disleri arasinda cig cig yiyen hayvana fazlasiyla benzemeye baslamistir Bu nedenle bizzat bakicisi olan Tyr yi ve daha bircok tanriyi bir oyun icin davet eder Bu oyun oyundan ziyade bir iddia gibidir ve kurallari oldukca basittir Kudretli Fenrir zincire baglanacak ve o zincirleri kirmaya calisacaktir Odin en agir zincirleri uretmis ve Fenrir i onlarla baglamistir Fenrir in bu zincirleri hic zorlanmadan kirmasi ise Odin in korkusunu koruklemekten baska ise yaramamistir Odin bu oyunu 2 sefer tekrarlamadan once oyle bir zincir uretmistir ki hicbir insanin bu zinciri tek basina kaldirmasi mumkun degildir Fenrir bu zincirlerle baglanmasinin ardindan bir sure duraksamistir Fakat Tyr dan aldigi cesaret ile tekrar neredeyse hic zorlanmadan zincirleri kirmistir 3 seferde ise Odin Fenrir in sonuza dek zincirli kalacagindan emin olmak icin demir iscliginin ustalarina yani cucelere gitmistir Cuceler yeryuzunde bulunan en nadir maddeleri kullanarak bir zincir uretmistir Bu maddeler bir kedinin ayak izleri bir baligin nefesi daglarin ve ayilarin sinirleridir Bu zincire dendi Kizilmasi ya da yipratilmasi imkansiz olan bir zincir Fakat buna ragmen zincir sadece bir iplik gibi gozukuyordu 2 tane zincir kirmasinin ardindan boyle bir iplikle ona meydan okunmasina sasiran Fenrir burada bir sahtekarlik oldugunu anladi Ardindan meydan okumayi ancak 1 sartla kabul edecegini soyledi Bu sart o zinciri kirmaya calisirken Tyr nin elini onun agzinda tutmasiydi Savasin yaninda duellolarin da tanrisi olan Tyr ona herhangi bir sekilde meydan okundugunda varolusunun amaci geregi kabul ederdi Fakat ipege sarilmasinin ardindan kurtulamadigini anlayan Fenrir Odin n oyununa geldigini aninda anladi Aninda agzini kapatarak Tyr nin kolunu kopardi Tyr nin cigligi Midgardi bile inletti Wikimedia Commons ta Tyr ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Iskandinav mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz