T hücreleri, lenfositlerin bir alt kümesini oluşturur ve bağışıklık yanıtında önemli bir yere sahiptir. 'T' kısaltması timüsden gelmektedir ki timüs bu hücrelerin son olgunlaşma evrelerinin geçtiği organdır.
- (CD8+) hücreleri, tümör hücrelerini ve organ nakli ile gelen hücreleri yok eder. Bu hücreler 'öldürücü' veya sitotoksik hücrelerdir, zira tanıdıkları antijenler gösteren belirli hücreleri hedef alır, yok ederler.
- Yardımcı T hücreleri (CD4+) bağışıklık yanıtında 'aracı' hücrelerdir. Etkinleştirildiklerinde, hızla çoğalıp sitokinler salarlar ki bu sitokinler efektör lenfosit fonksiyonunu düzenler veya 'yardım eder'. HIV enfeksiyonunun hedeflerinden biri olarak tanınırlar ve CD4+ T hücrelerinindeki azalma AIDS'e yol açar. Bazı yardımcı T hücreleri, bir antijen vücuttan çıkarıldığında, bağışıklık yanıtını kapatan sitokinler salgılarlar.
- (CD4+CD25+), supresör T hücreleri olarak da bilinirler. Bu hücreler bağışıklık sisteminin etkinleşmesini bastırır ve bağışıklık sistemi homeostazını korurlar. Düzenleyici T hücrelerinin uygun biçimde görev yapamamaları durumunda otoimmün hastalıkları oluşabilir.
- : Hastalıkları bir kere geçirdikten sonra o hastalıkla tekrar karşılaşılması durumunda antikorların hızlı üretilmesini sağlar.
Gelişimleri
Kemik iliğindeki plouripotent kök hücrelerden yani hemositoblast'lardan farklılaşan Pre-T Lenfosit'ler, dolaşım yoluyla Thymus'un korteksine geçerler. Burada hızla çoğalırlar. Kortekste, membranlarında TCR (T hücre antijen reseptörü) ve CD (Yüzey farklılaşma antijenleri) gibi spesifik yüzey reseptör moleküllerini kazanırlar ve spesifik immun yanıtı meydana getirme yeteneğine sahip T Lenfositler halini alırlar. T lenfosit'ler medullaya gelince ise CD'ler iki farklı yapı gösterir. Bunlar; CD4+,8- yapısı gösterenler Yardımcı T hücreleri, CD4_,8+ yapısı gösterenler ise ni şekillendirir. Bu ufak değişim oluşacak T lenfositlerin görevlerini ise oldukça değiştirir. T lenfosit'ler Thymus'ta bu gelişmenin yanı sıra önemli bir özellik daha kazanırlar ki bu, kendilerinden olan ile kendilerinden olmayan antijenik moleküllerin ayırtedebilme kabiliyetidir. Aksi halde bu savunma hücreleri organizmadaki mevcut tüm antijenlere saldırırlardı. Kendine ait MHC moleküllerini tanıyan ve onlara karşı reaksiyon gösteren hücreler negatif seleksiyona uğrarlar, çünkü bu durum başarısızlıktır. Seleksiyon sonucu Tyhmus korteks'indeki birçok immature lenfosit ölür. Zira bu çok ciddi bir orandır çünkü söz edilen immature lenfosit oranı yaklaşık %90'dır. Vücuda ait MHC molekülleri ile bağlanmış olan yabancı protein yapısındaki antijenleri tanıma yeteneği kazanılmasına da pozitif seleksiyon denir. Pozitif seleksiyona uğrayan T Lenfosit'ler ise medulladan dolaşıma geçer.
T hücre farklılaşmasındaki bu olaylar zinciri Thymus'un lenfosti dışındaki hücreleri ve mikro çevreye bağlıdır. Stromal epithelial hücrelerin timik hormonlar olarak da bilinen peptid yapısındaki salgılanan maddeleri thymus'ta kısa alan etkileşimlerine aracılık eder. Bunlardan birisi olan , olgunlaşmamış lenfositler üzerindeki reseptörlere bağlanarak T Lenfosit yüzey moleküllerinin sentezini uyarır. THF (timik humoral faktör) T Lenfosit'lerin klonal yayılması ve diferansiyasyonunda (farklılaşmasında) rol oynar. Timopoetin'in de timosit farklılaşmasını hızlandırıcı etkisi vardır. Diğer bir peptid olan timozin ise T Lenfosit farklılaşmasını hızlandırır. Timus'ta bulunan makrofajlar da T Lenfosit olgunlaşması ve klonal proliferasyonda etkili olan bazı sitokinleri salgılar. Ayrıca tiroid, hipofiz, adren ve gonadların sahip oldukları bazı hormonların T Lenfosit olgunlaşması üzerine etkileri vardır. Bunlardan adenokortikosteroid'ler, timik korteks'te T Lenfosit sayısını azaltıcı, tiroksin kortikal epiteliyal retiküler hücrelerde timulin üretimini stimule edici ve somatotropin ise timik korteks'te T Lenfosit gelişimini artırıcı etkiye sahiptir.
Timus'ta olgunlaşan T Lenfosit'ler periferal kana geçer ve dalak, lenf düğümleri, Peyer plakları, tonsiller ve sekonder lenfoid organ görevi gören diğer mukoza ile ilişkili lenfoid dokulara giderek kendilerine ait bölgelere yerleşirler. Dalakta, beyaz pulpa'nın arterleri saran bölgelerine (periarteriyel lenfatik kılıf), lenf düğümlerinde korteks'in medulla'ya bakan yarımı (parakortikal bölge) ve interfolliküler bölgeye, Peyer plaklarında ise özellikle interfolliküler bölgelere ve corona bölgesine yerleşerek burada aylarca hatta yıllarca yaşamlarını sürdürebilirler.
Etkili her bağışıklık yanıtı T hücrelerinin etkinleştirilmesini içerir; yine de T hücreleri özellikle, tümör hücrelerine ve vücut hücrelerinin içindeki patojenik organizmalara karşı savunma olan, önemlidirler.
CD4 ve CD8, T lenfositlerinin farklı alt-tiplerinin yüzeyinde bulunan karakteristik antijenlerden gelir.
Dipnotlar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
T hucreleri lenfositlerin bir alt kumesini olusturur ve bagisiklik yanitinda onemli bir yere sahiptir T kisaltmasi timusden gelmektedir ki timus bu hucrelerin son olgunlasma evrelerinin gectigi organdir CD8 hucreleri tumor hucrelerini ve organ nakli ile gelen hucreleri yok eder Bu hucreler oldurucu veya sitotoksik hucrelerdir zira tanidiklari antijenler gosteren belirli hucreleri hedef alir yok ederler Yardimci T hucreleri CD4 bagisiklik yanitinda araci hucrelerdir Etkinlestirildiklerinde hizla cogalip sitokinler salarlar ki bu sitokinler efektor lenfosit fonksiyonunu duzenler veya yardim eder HIV enfeksiyonunun hedeflerinden biri olarak taninirlar ve CD4 T hucrelerinindeki azalma AIDS e yol acar Bazi yardimci T hucreleri bir antijen vucuttan cikarildiginda bagisiklik yanitini kapatan sitokinler salgilarlar CD4 CD25 supresor T hucreleri olarak da bilinirler Bu hucreler bagisiklik sisteminin etkinlesmesini bastirir ve bagisiklik sistemi homeostazini korurlar Duzenleyici T hucrelerinin uygun bicimde gorev yapamamalari durumunda otoimmun hastaliklari olusabilir Hastaliklari bir kere gecirdikten sonra o hastalikla tekrar karsilasilmasi durumunda antikorlarin hizli uretilmesini saglar T hucresinin taramali elektron mikrografiGelisimleriT lenfosit aktivasyon yolu bir T hucresi enfekte olmus bir hucrenin veya bir fagositin yuzeyinde bir MHC molekulune bagli akraba antijeni ile karsilastiginda tetiklenir T hucreleri bagisiklik savunmasina iki ana yolla katkida bulunur bazilari bagisiklik tepkilerini yonlendirir ve duzenler digerleri dogrudan enfekte olmus veya kanserli hucrelere saldirir Kemik iligindeki plouripotent kok hucrelerden yani hemositoblast lardan farklilasan Pre T Lenfosit ler dolasim yoluyla Thymus un korteksine gecerler Burada hizla cogalirlar Kortekste membranlarinda TCR T hucre antijen reseptoru ve CD Yuzey farklilasma antijenleri gibi spesifik yuzey reseptor molekullerini kazanirlar ve spesifik immun yaniti meydana getirme yetenegine sahip T Lenfositler halini alirlar T lenfosit ler medullaya gelince ise CD ler iki farkli yapi gosterir Bunlar CD4 8 yapisi gosterenler Yardimci T hucreleri CD4 8 yapisi gosterenler ise ni sekillendirir Bu ufak degisim olusacak T lenfositlerin gorevlerini ise oldukca degistirir T lenfosit ler Thymus ta bu gelismenin yani sira onemli bir ozellik daha kazanirlar ki bu kendilerinden olan ile kendilerinden olmayan antijenik molekullerin ayirtedebilme kabiliyetidir Aksi halde bu savunma hucreleri organizmadaki mevcut tum antijenlere saldirirlardi Kendine ait MHC molekullerini taniyan ve onlara karsi reaksiyon gosteren hucreler negatif seleksiyona ugrarlar cunku bu durum basarisizliktir Seleksiyon sonucu Tyhmus korteks indeki bircok immature lenfosit olur Zira bu cok ciddi bir orandir cunku soz edilen immature lenfosit orani yaklasik 90 dir Vucuda ait MHC molekulleri ile baglanmis olan yabanci protein yapisindaki antijenleri tanima yetenegi kazanilmasina da pozitif seleksiyon denir Pozitif seleksiyona ugrayan T Lenfosit ler ise medulladan dolasima gecer T hucre farklilasmasindaki bu olaylar zinciri Thymus un lenfosti disindaki hucreleri ve mikro cevreye baglidir Stromal epithelial hucrelerin timik hormonlar olarak da bilinen peptid yapisindaki salgilanan maddeleri thymus ta kisa alan etkilesimlerine aracilik eder Bunlardan birisi olan olgunlasmamis lenfositler uzerindeki reseptorlere baglanarak T Lenfosit yuzey molekullerinin sentezini uyarir THF timik humoral faktor T Lenfosit lerin klonal yayilmasi ve diferansiyasyonunda farklilasmasinda rol oynar Timopoetin in de timosit farklilasmasini hizlandirici etkisi vardir Diger bir peptid olan timozin ise T Lenfosit farklilasmasini hizlandirir Timus ta bulunan makrofajlar da T Lenfosit olgunlasmasi ve klonal proliferasyonda etkili olan bazi sitokinleri salgilar Ayrica tiroid hipofiz adren ve gonadlarin sahip olduklari bazi hormonlarin T Lenfosit olgunlasmasi uzerine etkileri vardir Bunlardan adenokortikosteroid ler timik korteks te T Lenfosit sayisini azaltici tiroksin kortikal epiteliyal retikuler hucrelerde timulin uretimini stimule edici ve somatotropin ise timik korteks te T Lenfosit gelisimini artirici etkiye sahiptir Timus ta olgunlasan T Lenfosit ler periferal kana gecer ve dalak lenf dugumleri Peyer plaklari tonsiller ve sekonder lenfoid organ gorevi goren diger mukoza ile iliskili lenfoid dokulara giderek kendilerine ait bolgelere yerlesirler Dalakta beyaz pulpa nin arterleri saran bolgelerine periarteriyel lenfatik kilif lenf dugumlerinde korteks in medulla ya bakan yarimi parakortikal bolge ve interfollikuler bolgeye Peyer plaklarinda ise ozellikle interfollikuler bolgelere ve corona bolgesine yerleserek burada aylarca hatta yillarca yasamlarini surdurebilirler Etkili her bagisiklik yaniti T hucrelerinin etkinlestirilmesini icerir yine de T hucreleri ozellikle tumor hucrelerine ve vucut hucrelerinin icindeki patojenik organizmalara karsi savunma olan onemlidirler CD4 ve CD8 T lenfositlerinin farkli alt tiplerinin yuzeyinde bulunan karakteristik antijenlerden gelir Dipnotlar Anderson G Jenkinson EJ 2001 Lymphostromal interaction in thymic development and function Nat Rev Immunol 1 31 40 Arda M Minbay A Aydin N Akay O Izgur M Diker KS 1994 Immunoloji 1 baski Medisan Yayinevi Ankara s119 150