Takiyettin Mengüşoğlu

Takiyettin Mengüşoğlu (1905 - 1984), felsefi antropoloji ve değerler üzerine çalışmalar yapmış Türk filozoftur.

Takiyettin Mengüşoğlu
Tam adı	Takiyettin Mengüşoğlu
Doğumu	1905 Hekimhan, Malatya
Ölümü	1984 (78-79 yaşlarında) İstanbul
Milliyeti	Türk

1905 yılında Malatya'nın Hekimhan ilçesine bağlı Ağılbaşı mahallesinde doğdu. Orta öğrenimini Sivas'ta tamamladı. İnsan dünyasında ortaya çıkan somut problemlere yaklaşan özgün bir felsefi antropoloji geliştirmiştir. Almanya'da Maarif Vekaleti'nin bursu ve referansıyla Felsefe okudu, doktorasını da bu ülkede Almanca olarak verdi. İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü'nde profesör olarak görev yaptı. En önemli kitabı Felsefeye Giriş adlı kitabıdır.

Felsefesi

İnsan felsefesi olarak bilinen alanın Türkiye'deki temsilcisidir. "İnsan nedir?" sorusu üzerine sorgulamalar yürüten bu felsefe Antik Çağ'da başlar, Immanuel Kant ile temelleri oluşturulur. Felsefi antropoloji olarak da anılan etkinlik 1930'larda Max Scheler ve Ernst Cassirer ile devam eder. Aynı dönemde, 20. yüzyılın ilk yarısında, Takiyettin Mengüşoğlu insanın kendi kendisini özel bir felsefe dalının araştırma konusu yapar. İnsanın dünyadaki yerini açıklığa kavuşturmaya çalışırken, onun hayat durumlarına odaklanmıştır. Kendisi çalıştığı alanı şöyle tanımlar: İnsanın kendisinin ne olduğunu, onun başka varlık alanlarıyla olan bağlarını; insanla birlikte varlık dünyasına katılan anlam boyutlarıyla yeni varlık seferlerinin ne olduğunu ve bunlarla insan arasındaki ilişki gibi problemlerle insanın kosmostaki yeri problemini incelemeye, anlamaya yine hiçbir bilim girişmemektedir. Doğal varlık ve tarihsel varlık alanında olduğu gibi, burada da bu problemleri incelemek felsefenin bir işidir. Biz bu problemleri inceleyen felsefe dalına “insan felsefesi”, “felsefi antropoloji”, ya da aynı anlama gelmek koşuluyla “insan ontolojisi” adını veriyoruz. Ontolojik temelli felsefi antropoloji yaptığı İonna Kuçuradi tarafından belirtilmiş Ontolojik bakış, nesne edinilenin varlık yapısını, neliğini, bağlantılarını, diğer şeylerle ilgisini ve onlardan farkını görmeye çalışan bir bakıştır şeklinde açıklanmıştır. Mengüşoğlu insanın kendisinin ne olduğu mercek altına alacak, insanın diğer varlık alanlarıyla olan ilişkileri ortaya koyacak ve insan ekseninde ortaya çıkan, yeni varlık seferlerinin neler olduğu ve onlarla insan arasındaki ilişkiler ele alacaktır.

Kitapları

• Kant'ın Felsefesi
• Kant ve Scheler'de İnsan Problemi
• İnsan Felsefesi
• Felsefeye Giriş
• Değişmez Değerler, Değişen Davranışlar

Kaynakça

1. ^ Takiyettin Mengüşoğlu'yla Konuşma, Arslan Kaynardağ, Yazko Felsefe, Sayı 6, sy.5-9
2. ^ Kuçuradi, İ. Çağın Olayları Arasında. Ankara: Şiir-Tiyatro Yayınları, s.173
3. ^ Takiyettin Mengüşoğlu'nun Eğitim Anlayışı, Gökçe Özer, Yüksek Lisans Tezi

Vikisöz'de Takiyettin Mengüşoğlu ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.