Tandı Uranhay, (Tuva Türkçesi: Таңды Урянхай (Tañdı Uranhay Moğolca: Tagna Urianhai; Rusça:Урянхайский край; İngilizce:Tannu Uriankhai, Geleneksel Çince: 唐努烏梁海; Basitleştirilmiş Çince: 唐努乌梁海; Hanyu Pinyin: Tángnǔ Wūliánghǎi)
Tıva'nın 1914 yılından 1921 yılına kadarki Rusya imparatorluğunun hamiliğine kadar adlandırılmış bölge adıdır. Tandı Uranhay 1912 yılına kadar Tsin (Цин) adlı bir Mançur (Çin Devleti'nin) işgal bölgesi olarak kaldı.
1912-1913 yıllarında Çin'de Sinhay (Синьхай) devriminin sonrasında Tıva beyleri (тыва нояннар): Ambın-noyan Kombu-Dorju Çamzı Kambı-lama, Gun noyan Buyan Badırgı ve diğerleri) tıpkı II. Mahmut gibi "denize düşen yılana sarılır" düşüncesiyle Çarlık hükûmetine Çin devletine karşı Rusya imparatorluğu'nun koruyuculuğuna girme dileğinde bulunurlar.
1914 yılının Nisan 4'te (17) II. Nikolay cevabi mektubunda Tandı Uranhay'ın 5 bölgesinin (хошунунуң) halkının Rusya işgaline alınmasına «Согласен» yani katılıyorum diye yanıt verilmiş olduğu söylenir, o yıldan beri Rusya- Tuva birlikte sloganı yayılır. 2014 yılında Rusya- Tuva 100 yıl birlikte sloganı öne çıkmıştır.
Daha sonra yönetimin isteği ile Tandı Uranhay 7 bölgeye ayrılmıştır: Beezi, Daa, Maadı, Oyunnar, Salçaktar, Tojular ve Çoodular.
20nci asır başında, Tandı Uranhay bölgesi Çarlık Rusyası işgaline girecektir. Fakat sonunda Tuva Türkleri, Tuva Ulus Cumhuriyeti adıyla bağımsız bir devlet oluşturabilecektir. Yine de bu çok uzun sürmeyecek dıştan yıkamayan Ruslar, Sovyetler devrinde içten ele geçirmek için devlet başkanını kendi taraflarına çekerek 1944 yılında istila edeceklerdir.
Uranhaylar kendilerini yerine göre Tufa, Tofa, Tuba, Tuha olarak adlandırmaktaydılar. Kendileri Urangay sözcüğünü de bilmekte ve onu Sahalar kalın a ve geniz sesi olan ng ile telaffuz etmektedirler.
Kaynakça
- ^ Istoriya Tuvy [History of Tuva], v. 1, pp. 354-55.
- ^ Tuva şehirler tarihi üzerine bir yazı Белоцарска - Урянхайска - Красного - Кызыла 28 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ İlmi araştırmalarla Tuva'nın tarihi http://gov.tuva.ru/press_center/tyva_news/1889/ 16 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tuva tarihi. История Тувы: Глава II. Тува в период образования и становления суверенного госудаства (1921-1929 гг.). В 3 т. - Т. II/Под общ. ред. В. А. Ламина. -Novosibirsk, 2007. - 430 s. (т. II). .
- ^ Halk tarihi http://shyn.ru/?q=article/shyn-chonnun-tooguzu 2 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Saka Yakutlar, V. L. Şeroşevsky. çeviren: Arif Acaloğlu. İstanbul-2007.Selenge yayınları. s.43
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tandi Uranhay Tuva Turkcesi Tandy Uryanhaj Tandi Uranhay Mogolca Tagna Urianhai Rusca Uryanhajskij kraj Ingilizce Tannu Uriankhai Geleneksel Cince 唐努烏梁海 Basitlestirilmis Cince 唐努乌梁海 Hanyu Pinyin Tangnǔ Wulianghǎi Tandi Uranhay in hudutlarini gosteren haritaCin isgali zamaninda Tandi Uranhay sari renkte gosterilmekte Mogolistan in kuzeyindeTandi Uranhay ulkesi Cin isgalinde Tiva nin 1914 yilindan 1921 yilina kadarki Rusya imparatorlugunun hamiligine kadar adlandirilmis bolge adidir Tandi Uranhay 1912 yilina kadar Tsin Cin adli bir Mancur Cin Devleti nin isgal bolgesi olarak kaldi 1912 1913 yillarinda Cin de Sinhay Sinhaj devriminin sonrasinda Tiva beyleri tyva noyannar Ambin noyan Kombu Dorju Camzi Kambi lama Gun noyan Buyan Badirgi ve digerleri tipki II Mahmut gibi denize dusen yilana sarilir dusuncesiyle Carlik hukumetine Cin devletine karsi Rusya imparatorlugu nun koruyuculuguna girme dileginde bulunurlar 1914 yilinin Nisan 4 te 17 II Nikolay cevabi mektubunda Tandi Uranhay in 5 bolgesinin hoshununun halkinin Rusya isgaline alinmasina Soglasen yani katiliyorum diye yanit verilmis oldugu soylenir o yildan beri Rusya Tuva birlikte slogani yayilir 2014 yilinda Rusya Tuva 100 yil birlikte slogani one cikmistir Daha sonra yonetimin istegi ile Tandi Uranhay 7 bolgeye ayrilmistir Beezi Daa Maadi Oyunnar Salcaktar Tojular ve Coodular 20nci asir basinda Tandi Uranhay bolgesi Carlik Rusyasi isgaline girecektir Fakat sonunda Tuva Turkleri Tuva Ulus Cumhuriyeti adiyla bagimsiz bir devlet olusturabilecektir Yine de bu cok uzun surmeyecek distan yikamayan Ruslar Sovyetler devrinde icten ele gecirmek icin devlet baskanini kendi taraflarina cekerek 1944 yilinda istila edeceklerdir Uranhaylar kendilerini yerine gore Tufa Tofa Tuba Tuha olarak adlandirmaktaydilar Kendileri Urangay sozcugunu de bilmekte ve onu Sahalar kalin a ve geniz sesi olan ng ile telaffuz etmektedirler Kaynakca Istoriya Tuvy History of Tuva v 1 pp 354 55 Tuva sehirler tarihi uzerine bir yazi Belocarska Uryanhajska Krasnogo Kyzyla 28 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ilmi arastirmalarla Tuva nin tarihi http gov tuva ru press center tyva news 1889 16 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tuva tarihi Istoriya Tuvy Glava II Tuva v period obrazovaniya i stanovleniya suverennogo gosudastva 1921 1929 gg V 3 t T II Pod obsh red V A Lamina Novosibirsk 2007 430 s ISBN 5 02 029829 8 t II ISBN 5 02 030636 3 Halk tarihi http shyn ru q article shyn chonnun tooguzu 2 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Saka Yakutlar V L Serosevsky ceviren Arif Acaloglu Istanbul 2007 Selenge yayinlari s 43