Büyük Selçuklu Sultanı Ahmed Sencer'in eşi ve çocuklarının annesidir. Selçuklu tarihinde iz bırakan kadınlardan biridir. Bazı kaynaklarda Türkan Hatun olarak geçmektedir.
Terken/Türkan Hatun | |
---|---|
Doğum | Karahanlı Devleti |
Ölüm | Merv, Büyük Selçuklu İmparatorluğu |
Defin | Merv, Büyük Selçuklu İmparatorluğu |
Eş(ler)i | Ahmed Sencer |
Çocuk(lar)ı | Gevher Neseb Hatun Mahmelek Hatun Emire Hatun Melike Hatun Melik Melikşah Melik Tuğrulşah |
Hanedan | Karahanlı |
Dini | Sünni İslam |
Hayatı
Terken veya Türkan Hatun'un Karahanlı Hanedanı'ndan olduğu bilinmektedir. Batı Karahanlı Hükümdarı Kadir Han Cibril, Melikşah'ın oğulları arasında yaşanan taht kavgalarından istifade ederek Horasan'ı ele geçirmek için harekete geçti. Ancak Horasan emiri Melik Sencer ile yaptığı savaşı kaybetti ve esir alınıp öldürüldü. Bu olaylar sonrasında iki devlet arasındaki ilişkileri kuvvetlendirmek maksadıyla Sultan Ahmed Sencer ve Terken Hatun evlendirilmiştir. Dönem kaynaklarında ikisinin birbirlerini çok sevdiği bilgisi yer almaktadır. Bu yüzden Sultan Sencer diğer Selçuklu Sultanları'ndan farklı olarak Terken Hatun hayattayken ikinci bir evlilik yapmamış, eşinin ölümünden sonra da siyasi amaçlı Gürcistan Kralı I. Demetre'nin kızı Rusudan ile evlilik yaptı ama bu evlilik Sultan Sencer'in ölümü sebebiyle çok kısa sürdü.
'Yeryüzü Melikesi' unvanına sahip Terken Hatun Selçuklu Devleti'nde öne çıkan kadınlardan biridir. Kendisine ait büyük iktalara, divan teşkilatına ve askerlere sahip olduğu bilinir. Aynı zamanda Sultan Sencer üzerinde etkisi büyüktür. Terken Hatun eşi Sultan Sencer ile birlikte seferlere katılmıştır. 1141 yılında Karahitaylar üzerine yapılan ve Selçuklu'nun kaybettiği Katvan Savaşı'nda Terken Hatun'un esir düştüğü bilinmektedir. Sultan Sencer çok sevdiği eşini kurtarmak için Karahitay'lara 500 bin dinarı fidye olarak vermiştir.
Daha sonra Oğuz İsyanı yaşanmış ve Sultan Ahmed Sencer Oğuz'lar tarafından esir alınmıştır. Bu esaret sırasında kimi kaynaklara göre devleti Terken Hatun eşi Sultan Sencer adına idare etmiş kimi kaynaklarda ise Sultan Sencer ile birlikte esir düşmüştür. Terken Hatun 1156'da Sultan Sencer'in esaretten kurtulmasından hemen önce hayatını kaybetmiştir. Merv şehrine defnedilmiştir. Sultan Sencer ise bir yıl sonra 1157'de ölmüş ve Merv'deki türbesine defnedilmiştir.
Çocukları
Sultan Sencer ile Türkan Hatun'un iki oğlu ve dört kızı toplamda altı çocuğu bulunmaktaydı. Oğulları Melikşah ve Tuğrulşah çocuk yaşlarda ölmüştü. Kızları Gevher Neseb Hatun'u Sultan Sencer, yeğeni Sultan Mahmud’a vererek yeğenini damadı yaptı ve veliahdı ilan etti. Gevher Neseb Hatun ölünce de, yeğeni Sultan Mahmud’a diğer kızı Mahmelek Hatun’u verdi. Kızlarından Emire Hatun, Halife (1118 -1135) Müsterşid Billah ile evlendi. Bu suretle Halife de Sultan Sencer'in damadı oldu. Kızı Melike Hatun’u ise Karahanlı Büyük Kağanı (1102– 1130) Arslan Muhammed Han’a verdi (bundan doğan II. Mahmud Han, sonradan altı yıl büyük babası Sultan Sencer’e saltanat naibi olacaktır)
Kaynakça
- ^ a b c d e f author., Kaçın, Bülent, 1978-. Selçuklu hatunları : Büyük Selçuklu Devleti hanedan üyelerinin siyasî evlilikleri. ISBN . OCLC 999552274.
- ^ a b c d e Osman., Turan, (1965). Selçuklular tarihi ve türk-islâm medeniyeti. OCLC 755293565.
- ^ a b c d e f g "Türk Tarihinde Terkenler" (PDF). Pınar Sertkaya. Selçuk Üniversitesi. 2011. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Eylül 2022.
- ^ a b . www.yeniakit.com.tr. 31 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022.
- ^ a b . hthayat.haberturk.com. 16 Kasım 2020. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022.
- ^ a b c Altay, Köymen, Mehmet (1984). İkinci imparatorluk devri. Türk Tarih Kurumu. OCLC 957264308.
- ^ Sancar, Türk Ansiklopedisi. Reşat İzbırak. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı. 1980. s. 132.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Selcuklu Sultani Ahmed Sencer in esi ve cocuklarinin annesidir Selcuklu tarihinde iz birakan kadinlardan biridir Bazi kaynaklarda Turkan Hatun olarak gecmektedir Terken Turkan HatunDogumKarahanli DevletiOlumMerv Buyuk Selcuklu ImparatorluguDefinMerv Buyuk Selcuklu ImparatorluguEs ler iAhmed SencerCocuk lar iGevher Neseb Hatun Mahmelek Hatun Emire Hatun Melike Hatun Melik Meliksah Melik TugrulsahHanedanKarahanliDiniSunni IslamHayatiTerken veya Turkan Hatun un Karahanli Hanedani ndan oldugu bilinmektedir Bati Karahanli Hukumdari Kadir Han Cibril Meliksah in ogullari arasinda yasanan taht kavgalarindan istifade ederek Horasan i ele gecirmek icin harekete gecti Ancak Horasan emiri Melik Sencer ile yaptigi savasi kaybetti ve esir alinip olduruldu Bu olaylar sonrasinda iki devlet arasindaki iliskileri kuvvetlendirmek maksadiyla Sultan Ahmed Sencer ve Terken Hatun evlendirilmistir Donem kaynaklarinda ikisinin birbirlerini cok sevdigi bilgisi yer almaktadir Bu yuzden Sultan Sencer diger Selcuklu Sultanlari ndan farkli olarak Terken Hatun hayattayken ikinci bir evlilik yapmamis esinin olumunden sonra da siyasi amacli Gurcistan Krali I Demetre nin kizi Rusudan ile evlilik yapti ama bu evlilik Sultan Sencer in olumu sebebiyle cok kisa surdu Yeryuzu Melikesi unvanina sahip Terken Hatun Selcuklu Devleti nde one cikan kadinlardan biridir Kendisine ait buyuk iktalara divan teskilatina ve askerlere sahip oldugu bilinir Ayni zamanda Sultan Sencer uzerinde etkisi buyuktur Terken Hatun esi Sultan Sencer ile birlikte seferlere katilmistir 1141 yilinda Karahitaylar uzerine yapilan ve Selcuklu nun kaybettigi Katvan Savasi nda Terken Hatun un esir dustugu bilinmektedir Sultan Sencer cok sevdigi esini kurtarmak icin Karahitay lara 500 bin dinari fidye olarak vermistir Daha sonra Oguz Isyani yasanmis ve Sultan Ahmed Sencer Oguz lar tarafindan esir alinmistir Bu esaret sirasinda kimi kaynaklara gore devleti Terken Hatun esi Sultan Sencer adina idare etmis kimi kaynaklarda ise Sultan Sencer ile birlikte esir dusmustur Terken Hatun 1156 da Sultan Sencer in esaretten kurtulmasindan hemen once hayatini kaybetmistir Merv sehrine defnedilmistir Sultan Sencer ise bir yil sonra 1157 de olmus ve Merv deki turbesine defnedilmistir CocuklariSultan Sencer ile Turkan Hatun un iki oglu ve dort kizi toplamda alti cocugu bulunmaktaydi Ogullari Meliksah ve Tugrulsah cocuk yaslarda olmustu Kizlari Gevher Neseb Hatun u Sultan Sencer yegeni Sultan Mahmud a vererek yegenini damadi yapti ve veliahdi ilan etti Gevher Neseb Hatun olunce de yegeni Sultan Mahmud a diger kizi Mahmelek Hatun u verdi Kizlarindan Emire Hatun Halife 1118 1135 Mustersid Billah ile evlendi Bu suretle Halife de Sultan Sencer in damadi oldu Kizi Melike Hatun u ise Karahanli Buyuk Kagani 1102 1130 Arslan Muhammed Han a verdi bundan dogan II Mahmud Han sonradan alti yil buyuk babasi Sultan Sencer e saltanat naibi olacaktir Kaynakca a b c d e f author Kacin Bulent 1978 Selcuklu hatunlari Buyuk Selcuklu Devleti hanedan uyelerinin siyasi evlilikleri ISBN 978 605 9521 07 9 OCLC 999552274 a b c d e Osman Turan 1965 Selcuklular tarihi ve turk islam medeniyeti OCLC 755293565 a b c d e f g Turk Tarihinde Terkenler PDF Pinar Sertkaya Selcuk Universitesi 2011 4 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Eylul 2022 a b www yeniakit com tr 31 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2022 a b hthayat haberturk com 16 Kasim 2020 5 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2022 a b c Altay Koymen Mehmet 1984 Ikinci imparatorluk devri Turk Tarih Kurumu OCLC 957264308 Sancar Turk Ansiklopedisi Resat Izbirak Ankara Milli Egitim Bakanligi 1980 s 132 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim