Termohalin döngü, yüzey ısısı ve tatlısu akıntıları tarafından oluşturulan küresel yoğunluk grandyanları tarafından yönlendirilen büyük ölçekli okyanus sirkülasyonunun bir parçasıdır. Rüzgâr sürümlü yüzey akıntıları (Körfez Akışı gibi), yol boyunca soğuyarak yüksek enlemlerden (Kuzey Atlantik Derin Suyu oluşturan) ekvatoral Atlas Okyanusu'ndan kutup yönünde ilerlemektedir. Bu yoğun su okyanus havzalarına akar. Güney Okyanusunda yeryüzünün büyük kısmına yerleşmişken, Kuzey Pasifik'te en yaşlı sular (yaklaşık 1000 yıllık bir geçiş süresi ile) yükselmiştir. Bu nedenle, okyanus havzaları arasında geniş çaplı karıştırma gerçekleşir; bu karıştırmalar, aralarındaki farklılıkları azaltır ve Dünya okyanuslarını küresel bir sistem haline getirir. Su kütleleri hem enerjiyi (ısı biçiminde) hem de maddelerin (katılar, çözünmüş maddeler ve gazlar) dünyaya taşınmasını sağlar. Dolayısıyla, dolaşım hali Dünya'nın iklimi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.
Termohalin sirkülasyona okyanus konveyör bandı, büyük okyanus konveyörü veya küresel konveyör bandı denir.
Genel bilgiler
Rüzgâr tarafından oluşan yüzey akımlarının hareketi oldukça etkilidir. Örneğin, rüzgâr bir gölet yüzeyinde dalgalanmalara neden olur. Derin okyanus rüzgârdan etkilenmez bu nedenle okyanus araştırmacıları tarafından tamamen durağan olarak kabul edildi. Bununla birlikte derin su kütlelerindeki akım hızları önemli olabilir (yüzey hızlarından çok daha az olmasına rağmen).
Derin okyanustaki baskın itici güç, tuzluluk ve sıcaklık değişimlerinden kaynaklanan yoğunluk farklılıklarıdır (tuzluluğu arttırmak ve bir sıvının sıcaklığını düşürmek yoğunluğunu arttırır).Sirkülasyon bileşenleri üzerinde genellikle rüzgâr ve yoğunlukla yönlendirilen karışıklıklar vardır. Gelgitlerden kaynaklanan okyanus akıntılarının birçok yerde önemli olduğunu unutmayın; Nispeten sığ kıyı bölgelerinde en belirgin olan gelgit akıntıları derin okyanusta önemli olabilir.
Okyanus suyunun yoğunluğu küresel olarak homojen değildir ve önemli ölçüde farklıdır. Yüzeyi oluşturan su kütleleri arasında belirgin sınırlar vardır ve kendi kimliğini okyanus içinde oluşturur. Akıntılar sıcaklığa ve tuzluluğa bağlı olarak yoğunluklarına göre birbirlerinin üstünde veya altında bir konumdadırlar.
Sıcak deniz suyu genişler ve bu nedenle soğuk deniz suyundan daha az yoğun olur. Tuzlu su taze suya göre daha yoğundur, çünkü çözünmüş tuzlar su molekülleri arasındaki aralıkları doldurur, böylelikle ünite hacim başına daha fazla kütle düşer. Daha hafif su kütleleri daha yoğun olanlar üzerinde yüzer. Bu, "istikrarlı tabakalaşma" olarak bilinir. Yoğun su kütleleri ilk kez oluştuğunda, bunlar istikrarlı bir şekilde tabakalandırılmamaktadır. En istikrarlı konumlarını alabilmek için, farklı yoğunluklarda su kütleleri akış göstermeli ve derin akımlar için bir itici güç sağlamalıdır.
Termohalin sirkülasyonu, esas olarak, Kuzey Atlantik ve Güney Okyanusunda suyun sıcaklık ve tuzluluk farklarının neden olduğu derin su kütlelerinin oluşmasıyla tetiklenir.
Kutup okyanus havzası kenarlarında batan yoğun su kütleleri, başka yerden yükselen eşit miktarda su ile dengelenmelidir. Kutup bölgelerindeki soğuk suyun küçük bir alana göre nispeten hızlı bir şekilde bitirilir, ılıman ve tropik bölgelerdeki ılık su ise daha geniş bir alanda daha yavaş yükselir. Sonra yavaş yavaş döngüyü tekrarlamak için yüzeyin yakınında kutuplara döner. Derin suyun sürekli dağılması, düşük ve orta enlemlerde bulunan kalıcı termoklin varlığını devam ettirir. Bu yavaş yukarı hareketin, okyanusun çoğunda günde yaklaşık 1 santimetre (0.5 inç) olduğu tahmin edilmektedir. Eğer bu yükselme duracak olursa, sıcaklığın aşağıya doğru hareketi, termoklinin inmesine ve ısının azalmasına neden olur.
Derin su kütlelerinin oluşumu
Derin havzalara batan yoğun su kütleleri, Kuzey Atlantik ve Güney Okyanusu'nun oldukça belirli bölgelerinde oluşur. Kuzey Atlas Okyanusunda, okyanus yüzeyindeki deniz suyu rüzgârla yoğun şekilde soğutulur. Su üzerinde hareket eden rüzgâr, buharlaşmanın büyük bir kısmını da üretir ve evaporatif soğutma olarak adlandırılan sıcaklık düşüşüne neden olur. Buharlaşma, yalnızca su moleküllerini giderir ve geride kalan deniz suyunun tuzluluğunda bir artışa dolayısıyla da su kütlesi yoğunluğunda bir artışa neden olur. Norveç Denizinde evaporatif soğutma ağırlık kazanmakta ve batan su kütlesi Kuzey Atlantik Derin Suyu (NADW) havzayı doldurmaktadır. Grönland, İzlanda ve Büyük Britanya'yı birbirine bağlayan denizaltı eşiklerinde çatlaklar vasıtasıyla güneye akmaktadır. Daha sonra, Atlantik'teki derin abisal ovalara, güney yönünde çok yavaş akar. Bununla birlikte, Arktik Okyanus Havzasından Pasifik'e olan akış, Bering Boğazı'nın dar sığlıkları tarafından engellenir.
Güney Okyanusunda, Antarktika kıtasından buzullara gelen güçlü katabatik rüzgâr yeni oluşan deniz buzunu koparacak ve sahil boyunca polonyaları açacaktır. Artık deniz buzuyla korunmayan okyanus, acımasız ve güçlü bir soğuma maruz kalır. Bu arada deniz buzu reforma geçmeye başlar, yüzey suları da daha sıkılaşır. Dolayısıyla çok yoğun olur. Aslında, deniz buzunun oluşması yüzey deniz suyu tuzluluğunun artmasına katkıda bulunur; Tuzlu su, etrafında deniz buzu oluştuğunda geride kalır (saf su tercihen donar). Tuzluluk arttıkça, deniz suyunun donma noktasını düşürür. Tuzlu su, hemen altındaki buzu eriterek sonunda buz matrisinden çıkıyor ve batıyor. Bu işlem tuzlu su reddi olarak bilinir.
Ortaya çıkan Antarctic Bottom Water (AABW), kuzey ve doğuya kadar batar ve akar, ancak yoğun olduğu için NADW'den düşüktür. Weddell Denizi'nde kurulan AABW, Atlantik ve Hint Havzalarını doldururken, Ross Denizinde oluşan AABW, Pasifik Okyanusuna doğru akar.
Bu işlemler sonucunda oluşan yoğun su kütleleri, çevredeki daha az yoğun su içindeki bir akış gibi okyanusun dibinde yokuş aşağı akar ve kutup denizlerinin havzalarını doldurur. Nehir vadileri kıtalar üzerinde akarsuları ve nehirleri doğrudan yönlendirdikçe, alt topoğrafya derin ve alttaki su kütlelerini yönlendirir.
Not, tatlı sudan farklı olarak , 4 °C 'de yoğunluğu en fazla iken yaklaşık -1.8 °C donma noktasında soğudukça daha yoğun olur.
Derin su kütlelerinin hareketleri
Kuzey Atlas Okyanusu'nda derin su kütlelerinin oluşumu ve hareketi havzayı doldurur ve yavaş yavaş Atlas Okyanusunun derin abisaltı ovalarına akan batan su kütleleri oluşturur. Bu yüksek enlemli soğutma ve düşük enlemli ısıtma, kutup günışığında derin suyun hareketini yönlendiriyor. Derin su Güney Afrika'nın güneyindeki Antarktika Okyanusu havzasına, Hint Okyanusu'na ve Avustralya'ya Pasifik'e uzanır.
Hint Okyanusunda, Atlantik'ten gelen soğuk ve tuzlu suyun bir kısmı, tropikal Pasifik'ten daha sıcak ve taze üst okyanus akışı ile çizilir; yukarıdaki daha hafif su ile yoğun batan suya dikey bir değişim yapılır. Bu devrilme olarak bilinir. Pasifik Okyanusunda, Atlantik'teki soğuk ve tuzlu suyun geri kalan kısmı daha sıcak ve daha taze olur.
Kantitatif tahmini
Termohalin sirkülasyonun kuvvetinin doğrudan tahminleri, 2004 yılından bu yana Kuzey Atlantik'te Birleşik Krallık-ABD RAPID programı tarafından 26.5 ° N'de yapılmıştır. Sıcaklık ve tuzluluk ölçümlerinden jeostrofik akım tahminleri ile güncel metreler ve denizaltı kablo ölçümleri kullanılarak yapılan okyanus nakillerinin direkt tahminlerini birleştirerek, RAPID programı termohalin sirkülasyonu dolaşımı veya daha doğrusu meridyen devrilmenin sürekli, tam derinlikli, havza çapında tahminlerini sağlar.
MOC'ye katılan derin su kütleleri, kimyasal, sıcaklık ve izotop oranı işaretlerine sahiptir ve izlenebilir. Akış hızı hesaplanır ve yaşları belirlenir. Bunlara 231Pa / 230Th oranları dahildir.
Körfez akımı
Körfez Akımı, Avrupa'ya doğru kuzey uzantısı olan Kuzey Atlantik Kıyısı ile birlikte, Florida'nın ucunda başlayan güçlü, sıcak ve hızlı bir Atlas okyanusu akımı olup, Amerika Birleşik Devletleri ve Newfoundland'ın doğu kıyı şeridinde Atlas Okyanusu'ndadır. Batının yoğunlaşması süreci, Körfez Akımının Kuzey Amerika'nın doğu kıyılarında kuzeye doğru hızlanan bir akım olmasına neden oluyor. Yaklaşık 40 ° 0'N 30 ° 0'W'de, kuzey akıntısı kuzey Avrupa'ya, güney akıntısı Batı Afrika'da dolaşır. Körfez Akımı, Kuzey Amerika'nın doğu kıyılarındaki iklimi Florida'dan Newfoundland'a ve Avrupa'nın batı kıyılarını da etkiliyor. Son zamanlarda yapılan tartışmalara rağmen, Batı Avrupa ve Kuzey Avrupa ikliminin, Kuzey Atlantik sürüklenmesinden daha sıcak olduğu, Körfez Akımınının etkisi olduğuna dair bir fikir birliği var. Kuzey Atlantik Gyre'sinin bir parçasının varlığı, hem atmosferde hem de okyanusta her türden güçlü siklonların oluşmasına yol açmıştır. Körfez Akımı ayrıca yenilenebilir enerji üretiminin önemli bir potansiyel kaynağıdır.
Yükselme
Okyanus havzalarına batan bu yoğun su kütleleri, daha eski derin su kütlelerinin yerini almış, okyanus karışımı ile daha yoğun hale getirilmiştir. Bu dengeyi korumak için, su başka yerlerde yükselmelidir. Bununla birlikte, bu termohalik yükselme o kadar yaygın ve yaygındır ki, hızları alt su kütlelerinin hareketi ile karşılaştırıldığında bile çok yavaştır. Bu nedenle, yüzey okyanusunda devam eden diğer rüzgârla çalışan süreçler göz önüne alındığında, güncel hızları kullanarak yükselişin nerede olduğunu ölçmek zordur. Derin suların kendi kimyasal işaretleri vardır. Derinlemesine uzun yolculukları boyunca kendilerine düşen parçacık halindeki maddelerin dökülmesinden oluşur. Bir takım bilim adamları, bu izleyicileri, yükselişin nerede gerçekleştiğini çıkarmaya çalıştı.
Kutu modellerini kullanan Wallace Broecker, derin su yükselmenin büyük kısmının Kuzey Pasifik'te gerçekleştiğini ve bu suların içinde bulunan yüksek silikon değerlerini kanıt olarak kullandığını iddia etti. Diğer araştırmacılar bu kadar net bir delil bulamadılar. Okyanus sirkülasyonu bilgisayar modelleri, Güney Amerika ve Antarktika arasındaki açık enlemlerde kuvvetli rüzgârlarla ilişkili olarak, Güney Okyanusunda derin su yükselişin çoğunu daha çok yerinde bırakmaktadır. Woods Hole'daki William Schmitz'in küresel gözlem senteziyle ve düşük difüzyon değerleri ile tutarlı olmakla birlikte, tüm gözlemsel sentezleri kabul etmiyor. Lynne Talley'nin Scripps Oşinografi Enstitüsü ve Bernadette Sloyan ve Stephen Rintoul Avustralya'daki makaleleri, yoğun suyun Güney Okyanusu'nun bir yerinde hafif suya dönüştürülmesi gerektiğini ileri sürdü.
Küresel iklim üzerindeki etkileri
Termohalin sirkülasyonu, kutup bölgelerine ısı etkisinde dolayısıyla bu bölgelerdeki deniz buzunun miktarının düzenlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Tropiklerin dışındaki kutupsal ısı taşınımı, atmosferde okyanusa kıyasla oldukça fazladır. Termohalin sirkülasyonundaki değişimlerin Dünya'nın radyasyon bütçesi üzerinde önemli etkileri olduğu düşünülmektedir. Termohalin sirkülasyonun, derin suların yüzeye maruz kalma oranı kadar atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonunda da önemli bir rol oynamaktadır.
Agassiz Gölü'nden gelen düşük yoğunluklu eriyik suyunun büyük akıntıların ve Kuzey Amerika'daki bozulmanın, Kuzey Atlantik bölgesinde derin su oluşumunun ve çöküntülüğünün değişmesine yol açtığı ve Avrupa'daki iklim dönemi Genç Dryas neden olduğu düşünülmektedir.
Termohalin sirkülasyonun kapanması
2005 yılında İngiliz araştırmacılar kuzey Körfez Akışının net akışı 1957'den beri yaklaşık% 30 azaldığını fark ettiler. Woods Hole'daki bilim adamları dünyanın daha sıcak olduğu zaman Kuzey Atlantik bölgesinin yenilenmesini ölçüyorlardı. Bulguları, yüksek kuzey enlemlerinde yağış oranının arttığını ve kutup buzulunun erimesiydi. Kuzey denizlerini temiz suyla sular altında bırakarak, genelde kuzeye doğru akan, Britanya Adaları'ndan ve Norveç'ten geçen Körfez Akışı sularını yönlendirebilir ve ekvatorda dolaşmasına neden olabilir. Böyle bir şey olursa, Avrupa'nın iklimi ciddi şekilde etkilenir.
AMOC'nin düşüşü (Atlantik meridyen devrilme dolaşımı) bölgesel deniz seviyesinin aşırı yükselişine bağlı.
Kaynakça
- ^ Rahmstorf, S (2003). "The concept of the thermohaline circulation" 14 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (PDF). Nature. 421 (6924): 699. Bibcode:2003Natur.421..699R doi:10.1038/421699a PMID 12610602 21 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Lappo, SS (1984). "On reason of the northward heat advection across the Equator in the South Pacific and Atlantic ocean". Study of Ocean and Atmosphere Interaction Processes. Moscow Department of Gidrometeoizdat (in Mandarin): 125–9.
- ^ The global ocean conveyor belt is a constantly moving system of deep-ocean circulation driven by temperature and salinity; What is the global ocean conveyor belt? 31 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Primeau, F (2005). "Characterizing transport between the surface mixed layer and the ocean interior with a forward and adjoint global ocean transport model". Journal of Physical Oceanography. 35 (4): 545–64. Bibcode:2005JPO....35..545P doi:10.1175/JPO2699.1
- ^ Wyrtki, K (1961). "The thermohaline circulation in relation to the general circulation in the oceans". Deep-Sea Research. 8 (1): 39–64. Bibcode:1961DSR.....8...39W . doi:10.1016/0146-6313(61)90014-4
- ^ Schmidt, G., 2005, Gulf Stream slowdown? 20 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2016.
- ^ National Environmental Satellite, Data, and Information Service (2009). Investigating the Gulf Stream 3 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved 6 May 2009
- ^ Hennessy (1858). Report of the Annual Meeting: On the Influence of the Gulf-stream on the Climate of Ireland 14 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Richard Taylor and William Francis. Retrieved 6 January 2009.
- ^ "Satellites Record Weakening North Atlantic Current Impact" 21 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . NASA. Retrieved 10 September 2008.
- ^ The Institute for Environmental Research & Eductation. Tidal.pdf 11 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved on 28 July 2010.
- ^ Jeremy Elton Jacquot. Gulf Stream's Tidal Energy Could Provide Up to a Third of Florida's Power 14 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Retrieved 21 September 2008
- ^ Marshall, John; Speer, Kevin (26 February 2012). "Closure of the meridional overturning circulation through Southern Ocean upwelling". Nature Geoscience. 5 (3): 171–180. Bibcode:2012NatGe...5..171M doi:10.1038/ngeo1391
- ^ Trenberth, K; Caron, J (2001). "Estimates of Meridional Atmosphere and Ocean Heat Transports". Journal of Climate. 14 (16): 3433–43. Bibcode:2001JCli...14.3433T . doi:10.1175/1520-0442(2001)014<3433:EOMAAO>2.0.CO;2
- ^ Broecker, WSyear=2006 (2006). "Was the Younger Dryas Triggered by a Flood?". Science. 312 (5777): 1146–8. doi:10.1126/science.1123253 PMID 16728622 21 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Garrison, Tom (2009). Oceanography: An Invitation to Marine Science (7th ed.). Cengage Learning. p. 582. ISBN .
- ^ Bryden, H.L., H.R. Longworth and S.A. Cunningham (2005). "Slowing of the Atlantic meridional overturning circulation at 25° N". Nature. 438 (438): 655–657. Bibcode:2005Natur.438..655B doi:10.1038/nature04385 PMID 16319889 21 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Curry, R. and C. Mauritzen (2005). "Dilution of the northern North Atlantic in recent decades". Science. 308: 1772–1774. Bibcode:2005Sci...308.1772C . doi:10.1126/science.1109477
- ^ Jianjun Yin & Stephen Griffies (25 Mart 2015). "Aşırı deniz seviyesi yükselmesi olayı AMOC kriz ile bağlantılı" 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . CLIVAR.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Termohalin dongu yuzey isisi ve tatlisu akintilari tarafindan olusturulan kuresel yogunluk grandyanlari tarafindan yonlendirilen buyuk olcekli okyanus sirkulasyonunun bir parcasidir Ruzgar surumlu yuzey akintilari Korfez Akisi gibi yol boyunca soguyarak yuksek enlemlerden Kuzey Atlantik Derin Suyu olusturan ekvatoral Atlas Okyanusu ndan kutup yonunde ilerlemektedir Bu yogun su okyanus havzalarina akar Guney Okyanusunda yeryuzunun buyuk kismina yerlesmisken Kuzey Pasifik te en yasli sular yaklasik 1000 yillik bir gecis suresi ile yukselmistir Bu nedenle okyanus havzalari arasinda genis capli karistirma gerceklesir bu karistirmalar aralarindaki farkliliklari azaltir ve Dunya okyanuslarini kuresel bir sistem haline getirir Su kutleleri hem enerjiyi isi biciminde hem de maddelerin katilar cozunmus maddeler ve gazlar dunyaya tasinmasini saglar Dolayisiyla dolasim hali Dunya nin iklimi uzerinde buyuk bir etkiye sahiptir Thermohaline Circulation 2 Termohalin sirkulasyona okyanus konveyor bandi buyuk okyanus konveyoru veya kuresel konveyor bandi denir Genel bilgilerConveyor belt Ruzgar tarafindan olusan yuzey akimlarinin hareketi oldukca etkilidir Ornegin ruzgar bir golet yuzeyinde dalgalanmalara neden olur Derin okyanus ruzgardan etkilenmez bu nedenle okyanus arastirmacilari tarafindan tamamen duragan olarak kabul edildi Bununla birlikte derin su kutlelerindeki akim hizlari onemli olabilir yuzey hizlarindan cok daha az olmasina ragmen Derin okyanustaki baskin itici guc tuzluluk ve sicaklik degisimlerinden kaynaklanan yogunluk farkliliklaridir tuzlulugu arttirmak ve bir sivinin sicakligini dusurmek yogunlugunu arttirir Sirkulasyon bilesenleri uzerinde genellikle ruzgar ve yogunlukla yonlendirilen karisikliklar vardir Gelgitlerden kaynaklanan okyanus akintilarinin bircok yerde onemli oldugunu unutmayin Nispeten sig kiyi bolgelerinde en belirgin olan gelgit akintilari derin okyanusta onemli olabilir Okyanus suyunun yogunlugu kuresel olarak homojen degildir ve onemli olcude farklidir Yuzeyi olusturan su kutleleri arasinda belirgin sinirlar vardir ve kendi kimligini okyanus icinde olusturur Akintilar sicakliga ve tuzluluga bagli olarak yogunluklarina gore birbirlerinin ustunde veya altinda bir konumdadirlar Sicak deniz suyu genisler ve bu nedenle soguk deniz suyundan daha az yogun olur Tuzlu su taze suya gore daha yogundur cunku cozunmus tuzlar su molekulleri arasindaki araliklari doldurur boylelikle unite hacim basina daha fazla kutle duser Daha hafif su kutleleri daha yogun olanlar uzerinde yuzer Bu istikrarli tabakalasma olarak bilinir Yogun su kutleleri ilk kez olustugunda bunlar istikrarli bir sekilde tabakalandirilmamaktadir En istikrarli konumlarini alabilmek icin farkli yogunluklarda su kutleleri akis gostermeli ve derin akimlar icin bir itici guc saglamalidir Termohalin sirkulasyonu esas olarak Kuzey Atlantik ve Guney Okyanusunda suyun sicaklik ve tuzluluk farklarinin neden oldugu derin su kutlelerinin olusmasiyla tetiklenir Kutup okyanus havzasi kenarlarinda batan yogun su kutleleri baska yerden yukselen esit miktarda su ile dengelenmelidir Kutup bolgelerindeki soguk suyun kucuk bir alana gore nispeten hizli bir sekilde bitirilir iliman ve tropik bolgelerdeki ilik su ise daha genis bir alanda daha yavas yukselir Sonra yavas yavas donguyu tekrarlamak icin yuzeyin yakininda kutuplara doner Derin suyun surekli dagilmasi dusuk ve orta enlemlerde bulunan kalici termoklin varligini devam ettirir Bu yavas yukari hareketin okyanusun cogunda gunde yaklasik 1 santimetre 0 5 inc oldugu tahmin edilmektedir Eger bu yukselme duracak olursa sicakligin asagiya dogru hareketi termoklinin inmesine ve isinin azalmasina neden olur Derin su kutlelerinin olusumu Derin havzalara batan yogun su kutleleri Kuzey Atlantik ve Guney Okyanusu nun oldukca belirli bolgelerinde olusur Kuzey Atlas Okyanusunda okyanus yuzeyindeki deniz suyu ruzgarla yogun sekilde sogutulur Su uzerinde hareket eden ruzgar buharlasmanin buyuk bir kismini da uretir ve evaporatif sogutma olarak adlandirilan sicaklik dususune neden olur Buharlasma yalnizca su molekullerini giderir ve geride kalan deniz suyunun tuzlulugunda bir artisa dolayisiyla da su kutlesi yogunlugunda bir artisa neden olur Norvec Denizinde evaporatif sogutma agirlik kazanmakta ve batan su kutlesi Kuzey Atlantik Derin Suyu NADW havzayi doldurmaktadir Gronland Izlanda ve Buyuk Britanya yi birbirine baglayan denizalti esiklerinde catlaklar vasitasiyla guneye akmaktadir Daha sonra Atlantik teki derin abisal ovalara guney yonunde cok yavas akar Bununla birlikte Arktik Okyanus Havzasindan Pasifik e olan akis Bering Bogazi nin dar sigliklari tarafindan engellenir Guney Okyanusunda Antarktika kitasindan buzullara gelen guclu katabatik ruzgar yeni olusan deniz buzunu koparacak ve sahil boyunca polonyalari acacaktir Artik deniz buzuyla korunmayan okyanus acimasiz ve guclu bir soguma maruz kalir Bu arada deniz buzu reforma gecmeye baslar yuzey sulari da daha sikilasir Dolayisiyla cok yogun olur Aslinda deniz buzunun olusmasi yuzey deniz suyu tuzlulugunun artmasina katkida bulunur Tuzlu su etrafinda deniz buzu olustugunda geride kalir saf su tercihen donar Tuzluluk arttikca deniz suyunun donma noktasini dusurur Tuzlu su hemen altindaki buzu eriterek sonunda buz matrisinden cikiyor ve batiyor Bu islem tuzlu su reddi olarak bilinir Ortaya cikan Antarctic Bottom Water AABW kuzey ve doguya kadar batar ve akar ancak yogun oldugu icin NADW den dusuktur Weddell Denizi nde kurulan AABW Atlantik ve Hint Havzalarini doldururken Ross Denizinde olusan AABW Pasifik Okyanusuna dogru akar Bu islemler sonucunda olusan yogun su kutleleri cevredeki daha az yogun su icindeki bir akis gibi okyanusun dibinde yokus asagi akar ve kutup denizlerinin havzalarini doldurur Nehir vadileri kitalar uzerinde akarsulari ve nehirleri dogrudan yonlendirdikce alt topografya derin ve alttaki su kutlelerini yonlendirir Not tatli sudan farkli olarak 4 C de yogunlugu en fazla iken yaklasik 1 8 C donma noktasinda sogudukca daha yogun olur Derin su kutlelerinin hareketleri Kuzey Atlas Okyanusu nda derin su kutlelerinin olusumu ve hareketi havzayi doldurur ve yavas yavas Atlas Okyanusunun derin abisalti ovalarina akan batan su kutleleri olusturur Bu yuksek enlemli sogutma ve dusuk enlemli isitma kutup gunisiginda derin suyun hareketini yonlendiriyor Derin su Guney Afrika nin guneyindeki Antarktika Okyanusu havzasina Hint Okyanusu na ve Avustralya ya Pasifik e uzanir Hint Okyanusunda Atlantik ten gelen soguk ve tuzlu suyun bir kismi tropikal Pasifik ten daha sicak ve taze ust okyanus akisi ile cizilir yukaridaki daha hafif su ile yogun batan suya dikey bir degisim yapilir Bu devrilme olarak bilinir Pasifik Okyanusunda Atlantik teki soguk ve tuzlu suyun geri kalan kismi daha sicak ve daha taze olur Kantitatif tahmini Termohalin sirkulasyonun kuvvetinin dogrudan tahminleri 2004 yilindan bu yana Kuzey Atlantik te Birlesik Krallik ABD RAPID programi tarafindan 26 5 N de yapilmistir Sicaklik ve tuzluluk olcumlerinden jeostrofik akim tahminleri ile guncel metreler ve denizalti kablo olcumleri kullanilarak yapilan okyanus nakillerinin direkt tahminlerini birlestirerek RAPID programi termohalin sirkulasyonu dolasimi veya daha dogrusu meridyen devrilmenin surekli tam derinlikli havza capinda tahminlerini saglar MOC ye katilan derin su kutleleri kimyasal sicaklik ve izotop orani isaretlerine sahiptir ve izlenebilir Akis hizi hesaplanir ve yaslari belirlenir Bunlara 231Pa 230Th oranlari dahildir Korfez akimiFranklingulfstream Korfez Akimi Avrupa ya dogru kuzey uzantisi olan Kuzey Atlantik Kiyisi ile birlikte Florida nin ucunda baslayan guclu sicak ve hizli bir Atlas okyanusu akimi olup Amerika Birlesik Devletleri ve Newfoundland in dogu kiyi seridinde Atlas Okyanusu ndadir Batinin yogunlasmasi sureci Korfez Akiminin Kuzey Amerika nin dogu kiyilarinda kuzeye dogru hizlanan bir akim olmasina neden oluyor Yaklasik 40 0 N 30 0 W de kuzey akintisi kuzey Avrupa ya guney akintisi Bati Afrika da dolasir Korfez Akimi Kuzey Amerika nin dogu kiyilarindaki iklimi Florida dan Newfoundland a ve Avrupa nin bati kiyilarini da etkiliyor Son zamanlarda yapilan tartismalara ragmen Bati Avrupa ve Kuzey Avrupa ikliminin Kuzey Atlantik suruklenmesinden daha sicak oldugu Korfez Akimininin etkisi olduguna dair bir fikir birligi var Kuzey Atlantik Gyre sinin bir parcasinin varligi hem atmosferde hem de okyanusta her turden guclu siklonlarin olusmasina yol acmistir Korfez Akimi ayrica yenilenebilir enerji uretiminin onemli bir potansiyel kaynagidir YukselmeOkyanus havzalarina batan bu yogun su kutleleri daha eski derin su kutlelerinin yerini almis okyanus karisimi ile daha yogun hale getirilmistir Bu dengeyi korumak icin su baska yerlerde yukselmelidir Bununla birlikte bu termohalik yukselme o kadar yaygin ve yaygindir ki hizlari alt su kutlelerinin hareketi ile karsilastirildiginda bile cok yavastir Bu nedenle yuzey okyanusunda devam eden diger ruzgarla calisan surecler goz onune alindiginda guncel hizlari kullanarak yukselisin nerede oldugunu olcmek zordur Derin sularin kendi kimyasal isaretleri vardir Derinlemesine uzun yolculuklari boyunca kendilerine dusen parcacik halindeki maddelerin dokulmesinden olusur Bir takim bilim adamlari bu izleyicileri yukselisin nerede gerceklestigini cikarmaya calisti Kutu modellerini kullanan Wallace Broecker derin su yukselmenin buyuk kisminin Kuzey Pasifik te gerceklestigini ve bu sularin icinde bulunan yuksek silikon degerlerini kanit olarak kullandigini iddia etti Diger arastirmacilar bu kadar net bir delil bulamadilar Okyanus sirkulasyonu bilgisayar modelleri Guney Amerika ve Antarktika arasindaki acik enlemlerde kuvvetli ruzgarlarla iliskili olarak Guney Okyanusunda derin su yukselisin cogunu daha cok yerinde birakmaktadir Woods Hole daki William Schmitz in kuresel gozlem senteziyle ve dusuk difuzyon degerleri ile tutarli olmakla birlikte tum gozlemsel sentezleri kabul etmiyor Lynne Talley nin Scripps Osinografi Enstitusu ve Bernadette Sloyan ve Stephen Rintoul Avustralya daki makaleleri yogun suyun Guney Okyanusu nun bir yerinde hafif suya donusturulmesi gerektigini ileri surdu Kuresel iklim uzerindeki etkileriTermohalin sirkulasyonu kutup bolgelerine isi etkisinde dolayisiyla bu bolgelerdeki deniz buzunun miktarinin duzenlenmesinde onemli bir rol oynamaktadir Tropiklerin disindaki kutupsal isi tasinimi atmosferde okyanusa kiyasla oldukca fazladir Termohalin sirkulasyonundaki degisimlerin Dunya nin radyasyon butcesi uzerinde onemli etkileri oldugu dusunulmektedir Termohalin sirkulasyonun derin sularin yuzeye maruz kalma orani kadar atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonunda da onemli bir rol oynamaktadir Agassiz Golu nden gelen dusuk yogunluklu eriyik suyunun buyuk akintilarin ve Kuzey Amerika daki bozulmanin Kuzey Atlantik bolgesinde derin su olusumunun ve cokuntulugunun degismesine yol actigi ve Avrupa daki iklim donemi Genc Dryas neden oldugu dusunulmektedir Termohalin sirkulasyonun kapanmasi2005 yilinda Ingiliz arastirmacilar kuzey Korfez Akisinin net akisi 1957 den beri yaklasik 30 azaldigini fark ettiler Woods Hole daki bilim adamlari dunyanin daha sicak oldugu zaman Kuzey Atlantik bolgesinin yenilenmesini olcuyorlardi Bulgulari yuksek kuzey enlemlerinde yagis oraninin arttigini ve kutup buzulunun erimesiydi Kuzey denizlerini temiz suyla sular altinda birakarak genelde kuzeye dogru akan Britanya Adalari ndan ve Norvec ten gecen Korfez Akisi sularini yonlendirebilir ve ekvatorda dolasmasina neden olabilir Boyle bir sey olursa Avrupa nin iklimi ciddi sekilde etkilenir AMOC nin dususu Atlantik meridyen devrilme dolasimi bolgesel deniz seviyesinin asiri yukselisine bagli Kaynakca Rahmstorf S 2003 The concept of the thermohaline circulation 14 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF Nature 421 6924 699 Bibcode 2003Natur 421 699R doi 10 1038 421699a PMID 12610602 21 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lappo SS 1984 On reason of the northward heat advection across the Equator in the South Pacific and Atlantic ocean Study of Ocean and Atmosphere Interaction Processes Moscow Department of Gidrometeoizdat in Mandarin 125 9 The global ocean conveyor belt is a constantly moving system of deep ocean circulation driven by temperature and salinity What is the global ocean conveyor belt 31 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Primeau F 2005 Characterizing transport between the surface mixed layer and the ocean interior with a forward and adjoint global ocean transport model Journal of Physical Oceanography 35 4 545 64 Bibcode 2005JPO 35 545P doi 10 1175 JPO2699 1 Wyrtki K 1961 The thermohaline circulation in relation to the general circulation in the oceans Deep Sea Research 8 1 39 64 Bibcode 1961DSR 8 39W doi 10 1016 0146 6313 61 90014 4 Schmidt G 2005 Gulf Stream slowdown 20 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde 4 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Aralik 2016 National Environmental Satellite Data and Information Service 2009 Investigating the Gulf Stream 3 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 6 May 2009 Hennessy 1858 Report of the Annual Meeting On the Influence of the Gulf stream on the Climate of Ireland 14 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Richard Taylor and William Francis Retrieved 6 January 2009 Satellites Record Weakening North Atlantic Current Impact 21 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde NASA Retrieved 10 September 2008 The Institute for Environmental Research amp Eductation Tidal pdf 11 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved on 28 July 2010 Jeremy Elton Jacquot Gulf Stream s Tidal Energy Could Provide Up to a Third of Florida s Power 14 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 21 September 2008 Marshall John Speer Kevin 26 February 2012 Closure of the meridional overturning circulation through Southern Ocean upwelling Nature Geoscience 5 3 171 180 Bibcode 2012NatGe 5 171M doi 10 1038 ngeo1391 Trenberth K Caron J 2001 Estimates of Meridional Atmosphere and Ocean Heat Transports Journal of Climate 14 16 3433 43 Bibcode 2001JCli 14 3433T doi 10 1175 1520 0442 2001 014 lt 3433 EOMAAO gt 2 0 CO 2 Broecker WSyear 2006 2006 Was the Younger Dryas Triggered by a Flood Science 312 5777 1146 8 doi 10 1126 science 1123253 PMID 16728622 21 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Garrison Tom 2009 Oceanography An Invitation to Marine Science 7th ed Cengage Learning p 582 ISBN 9780495391937 Bryden H L H R Longworth and S A Cunningham 2005 Slowing of the Atlantic meridional overturning circulation at 25 N Nature 438 438 655 657 Bibcode 2005Natur 438 655B doi 10 1038 nature04385 PMID 16319889 21 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Curry R and C Mauritzen 2005 Dilution of the northern North Atlantic in recent decades Science 308 1772 1774 Bibcode 2005Sci 308 1772C doi 10 1126 science 1109477 Jianjun Yin amp Stephen Griffies 25 Mart 2015 Asiri deniz seviyesi yukselmesi olayi AMOC kriz ile baglantili 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde CLIVAR