Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ternate Sultanlığı, 1257'de Baab Mashur Malamo tarafından kurulan Endonezya'daki en eski Müslüman krallıklardan biridir. Sultan Baabullah döneminde (1570-1583) Altın Çağı'na ulaşmış ve Endonezya'nın doğu kesiminin çoğunu ve Güney Filipinler'i kontrol altına almıştır. Ternate, önemli bir karanfil üreticisidir ve 15. ila 17. yüzyıllarda bir bölgesel güç olmuştur.
Ternate Sultanlığı Gapi Krallığı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1257-1914 | |||||||||||||||
| Başkent | Ternate | ||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Ternate dili | ||||||||||||||
| Hükûmet | Sultan | ||||||||||||||
| Sultanlık | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Endonezya | ||||||||||||||
Baab Mashur Malamo tarafından kurulan hanedanlık, siyasal iktidarı elinde bulunmamasına rağmen, bugün de devam ediyor.
Sömürge öncesi dönem
Sultanlık, aslen Gapi Krallığı olarak adlandırıldı. Ancak daha sonra sultanlığın başkenti Ternate'nin isimi ile anıldı. Ternate ve komşusu Tidore, dünyanın en büyük, karanfil üreticisiydi. Yapılan üretimle sultanlık, Endonezya'nın en zengin ve en güçlü sultanları arasına girdi. Ancak servetlerinin çoğu diğer küçük devletlerle (Tidore Sultanlığı) mücadelede harcandı. 19. yüzyılda Hollanda burayı sömürgeleştirmeden önce Ternate Sultanlığı Ambon, Sulawesi ve Papua'ya kadar olan bölgede büyük bir nüfuza sahipti.
Ticarete bağlı kültürü sonucunda Ternate, muhtemelen 15. yüzyılın sonlarında İslam ile tanıştı. İslamiyeti başlangıçta, Ternate'nin yönetici sınıfı ile sınırlıydı. İslamiyet nüfusun geri kalanına yavaşça yayıldı.
Ternate kraliyet ailesi, Kral Marhum (1465-1486) döneminde İslamiyeti benimsedi. Oğlu ve halefi Zeynal Abidin (1486-1500) İslam Hukukunu yürürlüğe koydu ve krallığı bir İslami Sultanlığa dönüştürdü. Kralın unvanı Kolano iken Sultan oldu.
Sömürge dönemi
Ternate'de gelecek ilk Avrupalı, Seram yakınlarında gemisi batmış ve yerel sakinler tarafından kurtarılan Francisco Serrão'ydu. Serrão ile birlikte bölgeye gelen Portekizliler, bir kale inşa ettiler. Böylece Ternatelılar ile Portekizler arasındaki ilişkiler başlamış oldu.
Avrupa'dan uzak bir yerde karakol kurma fikri Avrupalı insanları cezbetmişti. Pavlus'un Roma halkı arasında Hristiyanlığı yaydığı gibi yerel halkı Hristiyan yapma düşüncesi Portekizlileri heyecanlandırıyordu. 1535'te Ternate Sultan Tabariji görevden alındı ve Portekiz'e bağlı Goa'ya gönderildi. Burada Hristiyan olan Tabariji, adını Dom Manuel olarak değiştirdi. Kendisine yönelik suçlamalardan haklı olarak çıkan Dom Manuel, tahtı yeniden almak için geri gönderildi. Ancak 1545'te Malakka'da öldü. Ancak Dom Manuel, ölmeden önce, tahtı Ambon adasının Portekiz vaftiz babası Jordão de Freitas'a miras bırakmıştı. Sultan Hairun Portekizliler tarafından öldürülmesinin ardından, Ternatelılar beş yıllık bir kuşatmanın ardından Portekizlileri 1575'te Ternate'den çıkardılar. Bölgedeki Avrupa gücü zayıflamıştı. Ternate, Sultan Baab Ullah ve oğlu Sultan Said'in yönetiminde genişlemişti. Bu iki sultan uyguladıkları politikalar ile Ternate, anti-Portekiz ve İslamcı devlete dönüştü.
İspanyol kuvvetleri 1606 yılında Ternate'yi Portekiz'in elinden aldı. Ternate Sultanını ve yanındaki kişileri de Manila'ya gönderdi. 1607'de Hollanda, Ternatelıların yardımı ile Ternate'de İspanya'yı yendi ve Malayo'da kale inşa ettiler. Ada iki güç arasında bölünmüştü; İspanyollar Tidore'yi kontrol ederken, Hollandalılar Ternate'i kontrol ediyordu. Bu iki büyük devlette bölgede ittifaklar kurmuştu. Ternate hükümdarları Hollandalıları, kendi bölgesindeki yerleri kontrol edebilmek ve halihazırda Tidore'yi kontrol eden İspanyollara karşı askeri avantajlar elde edebilecek bir müttefik olarak görüyordu. Özellikle Sultan Hamzah döneminde genişleyen Ternate topraklarında Hamzah ve ondan sonraki iki sultanın döneminde bazı bölgelerde çıkan isyanları kontrol altına almak için Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nden yardım istendi.
Ternate'i eski ihtişamına geri getirmek için Sultan Sibori, Hollandalılara savaş ilan etti. Ancak Ternate'in gücü yıllar içinde büyük oranda azalmıştı ve durum Hollanda'ya karşı savaşı kaybetmesine neden oldu. Savaştan sonra Ternate toprakları Hollanda tarafından paylaşılmış ve bu savaşla birlikte Hollanda karşısnda diplomatik olarak eşit olan Ternate artık bu konumunu kaybetmiş ve Hollanda'nın vasal olmuştu.
18. yüzyılda Ternate'nin kontrolü kuzey Moluccas'taki tüm ticareti kontrol altına almaya çalışan Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin (VOC) elindeydi. 19. yüzyılda, baharat ticareti önemini büyük ölçüde yetirmişti. Bu nedenle bölge, Hollanda için çok da önemli değildi. Ancak Hollandalılar, başka sömürge devletinin burayı işgal etmemesi için bölgede varlıklarını sürdürdüler. VOC 1800'de Hollanda hükûmeti tarafından kamulaştırıldıktan sonra Ternate, Moluccas Hükûmeti'nin bir parçası haline geldi. Ternate, 1810'da İngiliz kuvvetleri tarafından işgal edildi. Ancak daha sonra Hollanda'nın bir parçası olmaya devam etti.
Sultan Hac Muhammed Usman, Ternate'den Hollanda'yı çıkartmak için son girişimde bulunarak ayaklanma başlattı. Ancak ayaklanma başarısız oldu. Bu başarısızlığın ardından Usman, tahttan indirildi, servetine el konuldu ve 1927 yılına kadar kalan yıllarını yaşayacağı Bandung'a sürüldü. Ternate tahtı, 1914-1927 yılları arasında boş kalmış ve daha sonra Sultan Veliaht Prens İskandar Muhammed Cebir başa geçmişti.
Sultanlar Listesi
- Baab Mashur Malamo (1257-1277)
- Poit [Jamin Qadrat] (1277-1284)
- Komala 'Abu Said [Siale] (1284-1298)
- Bakuku [Kalabata] (1298-1304)
- Ngara Malamo [Komala] (1304-1317)
- Patsaranga Malamo [Aitsi] (1317-1322)
- Cili Aiya [Sidang Arif Malamo] (1322-1331)
- Panji Malamo [A'ali] (1331-1332)
- Şah Alam (1332-1343)
- Tulu Malamo [Fulu] (1343-1347)
- Kie Mabiji [Buhayati I] (1347-1350)
- Ngolo-ma-Kaya [Muhammad Şah] (1350-1357)
- Mamoli (1357-1359)
- Gapi Malamo I [Muhammad Bakar] (1359-1372)
- Gapi Baguna I (1372-1377)
- Komala Pulu [Bessi Muhammad Hassan] (1377-1432)
- Marhum [Gapi Baguna II] (1432-1486)
- Zeynel Abidin (1486-1500)
- Bayanullah (1500-1522)
- Hidayatullah(1522-1529)
- Ebu Hayat (1529-1533)
- Tabariji (1533-1534)
- Khairun Jamil (1535-1570)
- Babullah Datu Shah (1570-1583)
- Saad Barakat Şah (1583-1606)
- Muzaffar Şah (1607-1627)
- Hamzah (1627-1648)
- Mandar Şah [Manlarsaha] (1648-1650)
- Manilha (1650-1655)
- Mandar Şah (1655-1675)
- Sibori (1675-1689)
- Saad Fathullah (1689-1714)
- Amir İskandar Zulkarnain Saifuddin (1714-1751)
- Ayan Şah (1751-1754)
- Syah Mardan (1755-1763)
- Jalaluddin (1763-1774)
- Harun Şah (1774-1781)
- Achral (1781-1796)
- Muhammed Yasin (1796-1801)
- Muhammed Ali (1807-1821)
- Muhammed Sarmoli (1821-1823)
- Muhammed Zain (1823-1859)
- Muhammed Arsyad (1859-1876)
- Ayanhar (1879-1900)
- Muhammed İlham [Kolano Ara Rimoi] (1900-1902)
- Haji Muhammed Usman Shah (1902-1915)
- İskandar Muhammed Cabir Şah (1929-1975)
- Haji Muzaffar Şah II [Dr Mudaffar Syah] (1975-2015)
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ternate Sultanligi 1257 de Baab Mashur Malamo tarafindan kurulan Endonezya daki en eski Musluman kralliklardan biridir Sultan Baabullah doneminde 1570 1583 Altin Cagi na ulasmis ve Endonezya nin dogu kesiminin cogunu ve Guney Filipinler i kontrol altina almistir Ternate onemli bir karanfil ureticisidir ve 15 ila 17 yuzyillarda bir bolgesel guc olmustur Ternate SultanligiGapi Kralligi1257 1914BaskentTernateYaygin dil ler Ternate diliHukumetSultanSultanlik 1257 1277Baab Mashur Malamo 1902 1915Haji Muhammed Usman ShahTarihce Kurulusu1257 Kurulus1257 Islam i benimsenmesi1486 Hollanda nin hakimiyeti1683 Hukumdarligin Hollandalilar tarafindan tahttan indirilmesi1914 Hukumdarligin simgesel hale gelmesi1927 Dagilisi1914Gunumuzdeki durumuEndonezya Baab Mashur Malamo tarafindan kurulan hanedanlik siyasal iktidari elinde bulunmamasina ragmen bugun de devam ediyor Somurge oncesi donemSultanlik aslen Gapi Kralligi olarak adlandirildi Ancak daha sonra sultanligin baskenti Ternate nin isimi ile anildi Ternate ve komsusu Tidore dunyanin en buyuk karanfil ureticisiydi Yapilan uretimle sultanlik Endonezya nin en zengin ve en guclu sultanlari arasina girdi Ancak servetlerinin cogu diger kucuk devletlerle Tidore Sultanligi mucadelede harcandi 19 yuzyilda Hollanda burayi somurgelestirmeden once Ternate Sultanligi Ambon Sulawesi ve Papua ya kadar olan bolgede buyuk bir nufuza sahipti Ticarete bagli kulturu sonucunda Ternate muhtemelen 15 yuzyilin sonlarinda Islam ile tanisti Islamiyeti baslangicta Ternate nin yonetici sinifi ile sinirliydi Islamiyet nufusun geri kalanina yavasca yayildi Ternate kraliyet ailesi Kral Marhum 1465 1486 doneminde Islamiyeti benimsedi Oglu ve halefi Zeynal Abidin 1486 1500 Islam Hukukunu yururluge koydu ve kralligi bir Islami Sultanliga donusturdu Kralin unvani Kolano iken Sultan oldu Somurge donemiTernate de gelecek ilk Avrupali Seram yakinlarinda gemisi batmis ve yerel sakinler tarafindan kurtarilan Francisco Serrao ydu Serrao ile birlikte bolgeye gelen Portekizliler bir kale insa ettiler Boylece Ternatelilar ile Portekizler arasindaki iliskiler baslamis oldu Avrupa dan uzak bir yerde karakol kurma fikri Avrupali insanlari cezbetmisti Pavlus un Roma halki arasinda Hristiyanligi yaydigi gibi yerel halki Hristiyan yapma dusuncesi Portekizlileri heyecanlandiriyordu 1535 te Ternate Sultan Tabariji gorevden alindi ve Portekiz e bagli Goa ya gonderildi Burada Hristiyan olan Tabariji adini Dom Manuel olarak degistirdi Kendisine yonelik suclamalardan hakli olarak cikan Dom Manuel tahti yeniden almak icin geri gonderildi Ancak 1545 te Malakka da oldu Ancak Dom Manuel olmeden once tahti Ambon adasinin Portekiz vaftiz babasi Jordao de Freitas a miras birakmisti Sultan Hairun Portekizliler tarafindan oldurulmesinin ardindan Ternatelilar bes yillik bir kusatmanin ardindan Portekizlileri 1575 te Ternate den cikardilar Bolgedeki Avrupa gucu zayiflamisti Ternate Sultan Baab Ullah ve oglu Sultan Said in yonetiminde genislemisti Bu iki sultan uyguladiklari politikalar ile Ternate anti Portekiz ve Islamci devlete donustu Ispanyol kuvvetleri 1606 yilinda Ternate yi Portekiz in elinden aldi Ternate Sultanini ve yanindaki kisileri de Manila ya gonderdi 1607 de Hollanda Ternatelilarin yardimi ile Ternate de Ispanya yi yendi ve Malayo da kale insa ettiler Ada iki guc arasinda bolunmustu Ispanyollar Tidore yi kontrol ederken Hollandalilar Ternate i kontrol ediyordu Bu iki buyuk devlette bolgede ittifaklar kurmustu Ternate hukumdarlari Hollandalilari kendi bolgesindeki yerleri kontrol edebilmek ve halihazirda Tidore yi kontrol eden Ispanyollara karsi askeri avantajlar elde edebilecek bir muttefik olarak goruyordu Ozellikle Sultan Hamzah doneminde genisleyen Ternate topraklarinda Hamzah ve ondan sonraki iki sultanin doneminde bazi bolgelerde cikan isyanlari kontrol altina almak icin Hollanda Dogu Hindistan Sirketi nden yardim istendi Ternate i eski ihtisamina geri getirmek icin Sultan Sibori Hollandalilara savas ilan etti Ancak Ternate in gucu yillar icinde buyuk oranda azalmisti ve durum Hollanda ya karsi savasi kaybetmesine neden oldu Savastan sonra Ternate topraklari Hollanda tarafindan paylasilmis ve bu savasla birlikte Hollanda karsisnda diplomatik olarak esit olan Ternate artik bu konumunu kaybetmis ve Hollanda nin vasal olmustu 18 yuzyilda Ternate nin kontrolu kuzey Moluccas taki tum ticareti kontrol altina almaya calisan Hollanda Dogu Hindistan Sirketi nin VOC elindeydi 19 yuzyilda baharat ticareti onemini buyuk olcude yetirmisti Bu nedenle bolge Hollanda icin cok da onemli degildi Ancak Hollandalilar baska somurge devletinin burayi isgal etmemesi icin bolgede varliklarini surdurduler VOC 1800 de Hollanda hukumeti tarafindan kamulastirildiktan sonra Ternate Moluccas Hukumeti nin bir parcasi haline geldi Ternate 1810 da Ingiliz kuvvetleri tarafindan isgal edildi Ancak daha sonra Hollanda nin bir parcasi olmaya devam etti Sultan Hac Muhammed Usman Ternate den Hollanda yi cikartmak icin son girisimde bulunarak ayaklanma baslatti Ancak ayaklanma basarisiz oldu Bu basarisizligin ardindan Usman tahttan indirildi servetine el konuldu ve 1927 yilina kadar kalan yillarini yasayacagi Bandung a suruldu Ternate tahti 1914 1927 yillari arasinda bos kalmis ve daha sonra Sultan Veliaht Prens Iskandar Muhammed Cebir basa gecmisti Sultanlar ListesiBaab Mashur Malamo 1257 1277 Poit Jamin Qadrat 1277 1284 Komala Abu Said Siale 1284 1298 Bakuku Kalabata 1298 1304 Ngara Malamo Komala 1304 1317 Patsaranga Malamo Aitsi 1317 1322 Cili Aiya Sidang Arif Malamo 1322 1331 Panji Malamo A ali 1331 1332 Sah Alam 1332 1343 Tulu Malamo Fulu 1343 1347 Kie Mabiji Buhayati I 1347 1350 Ngolo ma Kaya Muhammad Sah 1350 1357 Mamoli 1357 1359 Gapi Malamo I Muhammad Bakar 1359 1372 Gapi Baguna I 1372 1377 Komala Pulu Bessi Muhammad Hassan 1377 1432 Marhum Gapi Baguna II 1432 1486 Zeynel Abidin 1486 1500 Bayanullah 1500 1522 Hidayatullah 1522 1529 Ebu Hayat 1529 1533 Tabariji 1533 1534 Khairun Jamil 1535 1570 Babullah Datu Shah 1570 1583 Saad Barakat Sah 1583 1606 Muzaffar Sah 1607 1627 Hamzah 1627 1648 Mandar Sah Manlarsaha 1648 1650 Manilha 1650 1655 Mandar Sah 1655 1675 Sibori 1675 1689 Saad Fathullah 1689 1714 Amir Iskandar Zulkarnain Saifuddin 1714 1751 Ayan Sah 1751 1754 Syah Mardan 1755 1763 Jalaluddin 1763 1774 Harun Sah 1774 1781 Achral 1781 1796 Muhammed Yasin 1796 1801 Muhammed Ali 1807 1821 Muhammed Sarmoli 1821 1823 Muhammed Zain 1823 1859 Muhammed Arsyad 1859 1876 Ayanhar 1879 1900 Muhammed Ilham Kolano Ara Rimoi 1900 1902 Haji Muhammed Usman Shah 1902 1915 Iskandar Muhammed Cabir Sah 1929 1975 Haji Muzaffar Sah II Dr Mudaffar Syah 1975 2015 Kaynakca Witton Patrick 2003 Indonesia 7th edition Melbourne Lonely Planet s 821 ISBN 1 74059 154 2