Thaşho, Çerkes mitolojisinde tanrıların tanrısı veya en büyük tanrıdır.
Etimoloji
Thaşho adı, Çerkes dillerinde Tanrı anlamına gelen Tha ve büyük anlamına gelen Şho kelimlerinin birleşmesiyle oluşmuştur.
Tarihçe
Taitbout de Marigyn, Çerkeslerin bir baş tanrılarının olduğundan bahsetmiş, bunu batı Çerkeslerinden Şapsığlar ve Natuhaylar arasında gözlemlediğini söylemiştir.
Ancak, Thaşho adını anarak bu tanrının işlevlerinden ilk bahseden Han-Girey'dir. Aktardığına göre, Çerkeslerde Thaşho vardır ve onun, dünyayı yarattığına inanırlardı. Lyulye'nin aktardığına göre, ormanda kurban kesilirken. Thaşho'ya dua edilirdi. Ormanda yapılan törenlerde adının anılması, Thaşho'nun Paganizm'den kaynaklandığını göstermektedir.
Özellikleri
Çerkes mitolojisinde ürünler Thaşho'nun kontrolündedir; baharda mahsul tarladan alındıktan sonra ürün alabilmelerini sağladığı ve sonraki yıl da kendilerine bereketli mahsul vermesi için Thaşho'ya dua ederler, tören yapmadan yeni mahsulden yemezler ve evden çıkartmazlar. Bereket tanrısı Thağalec'in görevini büyük oranda Thaşho üstlenmiştir. Başka bir ifadeyle, zanaatlarla birlikte ortaya çıkan tanrıların işlevlerini yavaş yavaş Thaşho üstlenmeye başlamış ve diğer tanrıların önüne çıkmaya, onları kendi içine almaya başlamıştır. Thaşho zamanla göklerin tanrısı Vuaşho ve Şıble gibi tanrıları da arka plana itmeye başlar. Örneğin, Vuaşho Thaşho'nun isteğiyle gürler, Şıble suya yıldırım düşürür. Bu şekilde Thaşho, baş tanrı haline gelir.
Çerkes mitolojisinde Thaşho'nun görünüşü net olmamakla beraber, tutumlarından dolayı insan görünümünde olduğu tahmin edilir; dünyayı yaratan odur, sinirlenir, konuşur, karar alır, olan biteni görür. Çerkes mitolojisine göre Thaşho gökyüzünde bulunduğu yerden dünyada olan biten her şeyi görebilir, dünyayı (gökyüzünü, yeryüzünü, güneşi, ayı) ve insanları yaratan odur. Dünyayı yedi günde (Hristiyanlık inancı etkisiyle) ateş, su, toprak ve havadan yaratmıştır. Ancak Thaşho'nun dünyayı nasıl yarattığı açık değildir ve bununla ilgili derlenmiş bir metin yoktur.
Çerkes mitolojisine göre, dünyada olan olaylar Thaşho'nun emriyle olur. Yeri sallar, denizi kabartır, denizin altında olanlar da onun işidir. İnsanların ve onların ailelerinin yaşamı da onun elindedir. Diğer tüm tanrıların işlevlerini Thaşho'da görmek mümkündür. Thaşho diğer tanrıların başıdır ve onun kararıyla diğer tanrılar görevlerini yerine getirirler. Ancak o, bunların hepsinin görevlerini üstlenerek onların yerini almamıştır. Çerkesler Müslüman olduktan sonra, Thaşho'nun yerini Alıh (Allah) almıştır.
İddialar
Kimi bilim insanları (örneğin, L.İ. Lavrov) Thaşho ile ilgili olarak, Çerkeslerin yaşam tarzlarının, tek tanrı inancını ortaya çıkarmasının mümkün olmadığını ve tek tanrı inancının Hristiyanlık ve Müslümanlıkla birlikte Çerkesler arasında yayıldığını söylerler. Diğer taraftan, bu görüşe katılmayan bazı bilim insanları da vardır. Bu bilim insanlarına göre, Çerkeslerin atalarından olan Sindler 4. yüzyılda tek tanrı inancını geliştirmeye başlamışlardı.
Kaynakça
- ^ Karakurt, Deniz (2011). Türk Söylence Sözlüğü: Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. s. 220. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ Kalkan, Yeldar Barış (2006). Çerkes halkı ve sorunları: Çerkes tarih, kültür, coğrafya ve siyasetine sınıfsal yaklaşım. Gün Yayıncılık. s. 223. ISBN . 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ Mihail Mijayev, Madina Pashtova. Çerkes Mitolojisi Ansiklopedisi. Metropol Yayınları. ss. 188-189.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Thasho Cerkes mitolojisinde tanrilarin tanrisi veya en buyuk tanridir EtimolojiThasho adi Cerkes dillerinde Tanri anlamina gelen Tha ve buyuk anlamina gelen Sho kelimlerinin birlesmesiyle olusmustur TarihceTaitbout de Marigyn Cerkeslerin bir bas tanrilarinin oldugundan bahsetmis bunu bati Cerkeslerinden Sapsiglar ve Natuhaylar arasinda gozlemledigini soylemistir Ancak Thasho adini anarak bu tanrinin islevlerinden ilk bahseden Han Girey dir Aktardigina gore Cerkeslerde Thasho vardir ve onun dunyayi yarattigina inanirlardi Lyulye nin aktardigina gore ormanda kurban kesilirken Thasho ya dua edilirdi Ormanda yapilan torenlerde adinin anilmasi Thasho nun Paganizm den kaynaklandigini gostermektedir OzellikleriCerkes mitolojisinde urunler Thasho nun kontrolundedir baharda mahsul tarladan alindiktan sonra urun alabilmelerini sagladigi ve sonraki yil da kendilerine bereketli mahsul vermesi icin Thasho ya dua ederler toren yapmadan yeni mahsulden yemezler ve evden cikartmazlar Bereket tanrisi Thagalec in gorevini buyuk oranda Thasho ustlenmistir Baska bir ifadeyle zanaatlarla birlikte ortaya cikan tanrilarin islevlerini yavas yavas Thasho ustlenmeye baslamis ve diger tanrilarin onune cikmaya onlari kendi icine almaya baslamistir Thasho zamanla goklerin tanrisi Vuasho ve Sible gibi tanrilari da arka plana itmeye baslar Ornegin Vuasho Thasho nun istegiyle gurler Sible suya yildirim dusurur Bu sekilde Thasho bas tanri haline gelir Cerkes mitolojisinde Thasho nun gorunusu net olmamakla beraber tutumlarindan dolayi insan gorunumunde oldugu tahmin edilir dunyayi yaratan odur sinirlenir konusur karar alir olan biteni gorur Cerkes mitolojisine gore Thasho gokyuzunde bulundugu yerden dunyada olan biten her seyi gorebilir dunyayi gokyuzunu yeryuzunu gunesi ayi ve insanlari yaratan odur Dunyayi yedi gunde Hristiyanlik inanci etkisiyle ates su toprak ve havadan yaratmistir Ancak Thasho nun dunyayi nasil yarattigi acik degildir ve bununla ilgili derlenmis bir metin yoktur Cerkes mitolojisine gore dunyada olan olaylar Thasho nun emriyle olur Yeri sallar denizi kabartir denizin altinda olanlar da onun isidir Insanlarin ve onlarin ailelerinin yasami da onun elindedir Diger tum tanrilarin islevlerini Thasho da gormek mumkundur Thasho diger tanrilarin basidir ve onun karariyla diger tanrilar gorevlerini yerine getirirler Ancak o bunlarin hepsinin gorevlerini ustlenerek onlarin yerini almamistir Cerkesler Musluman olduktan sonra Thasho nun yerini Alih Allah almistir IddialarKimi bilim insanlari ornegin L I Lavrov Thasho ile ilgili olarak Cerkeslerin yasam tarzlarinin tek tanri inancini ortaya cikarmasinin mumkun olmadigini ve tek tanri inancinin Hristiyanlik ve Muslumanlikla birlikte Cerkesler arasinda yayildigini soylerler Diger taraftan bu goruse katilmayan bazi bilim insanlari da vardir Bu bilim insanlarina gore Cerkeslerin atalarindan olan Sindler 4 yuzyilda tek tanri inancini gelistirmeye baslamislardi Kaynakca Karakurt Deniz 2011 Turk Soylence Sozlugu Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk s 220 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2020 Kalkan Yeldar Baris 2006 Cerkes halki ve sorunlari Cerkes tarih kultur cografya ve siyasetine sinifsal yaklasim Gun Yayincilik s 223 ISBN 9758581376 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2020 Mihail Mijayev Madina Pashtova Cerkes Mitolojisi Ansiklopedisi Metropol Yayinlari ss 188 189