Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tip, Türk edebiyatında da görülen, günlük yaşantının izlerini taşıyan ve tek bir özellikle (korkak, cimri, kötü ve iyi) karşımıza çıkan tiyatro ve roman kişisidir. Tip bireysel özellikler taşımaz, bulunduğu toplumun ve dönemin özelliklerini yansıtır. Hikâyenin tümünde tek bir özellikle tanınır ve olayın akışına yön verir. Tip, modern edebiyatta anlatmaya bağlı metinlerin içinde bulunan tiyatro ve hikâye kişisidir. Romanda görülen tipler ile toplumsal tabaka içinde yer etmiş olan gerçek kişiler arasında büyük benzerlikler bulunur ve bundan dolayı eser, okuyucuda gerçeklik duygusu uyandırır. Alıcı, metni okuyunca, yazarın, çevresindeki kişileri anlattığını sanır. Örneğin, Molière'in cimrisi tiptir. Çünkü öncelikle ve yalnızca cimrilik özelliği ön plandadır ve okuyucuya sadece bu özelliği tanıtılmaktadır. Ancak ne zaman onunla ilgili özel bir olgu öğrenirsek karakterleşmeye başlar.
Tip ve Karakterin Özellikleri ve Farklılıkları
Tip
- Tek bir özellik taşır
- Bulunduğu toplumun izlerini ve özelliklerini taşırlar
- Dramatik aksiyona etki eder
- Dramatik aksiyondan ya da çatışmalardan etkilenmez
- Değişmez ve gelişemezler, tüm hikâyede aynı görevi üstlenirler
Karakter
- Birçok özelliği ve boyutları vardır
- Kendine özeldir
- Dramatik aksiyonun en önemli öğesidir
- Dramatik aksiyon ve çatışmalardan etkilenir
Tip ile karakterin en önemli farkı temsil gücünde görülür; çünkü tip, toplumsal boyutu ile karşımıza çıkar ve ait olduğu sosyal durum, olay veya olgu onun üzerinden işlenir. Oysa karakter birey olarak ele alınır; çelişkileri, acıları, mutlulukları, çıkmazları sadece kendisine aittir ve kendisiyle sınırlandırılmıştır.
- Tip benzerlerine başka eserlerde de rastlanabilen karakter ise sadece o esere mahsus olan kişiliktir.
- Tip geneldir, genel özellikler taşır. Bütün bu özellikler çok belirginse karakter olur.
Tarihi Örnekler
Antik Yunan
Tip karakter ilk olarak Aristoteles'in öğrencisi Theophrastus'un tarafından tasarlandı. Antik Yunan'da tiyatro halk tarafından sevildiği gibi Aristo'nun döneminde büyük gelişmeler gösterdi. Aşağıda bazı bilinen tarihi tipler şunlardır:
|
|
|
Kaynakça
- ^ . 20 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2014.
- ^ Tip Karakter. The Oxford Dictionary of Literary Terms. Oxford University Press. 2008. s. 317. 30 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2014.
Chris Baldick
- ^ Ronald L. Jackson II (2010). Tip Karakter. Encyclopedia of Identity. . 6 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2014.
Kamesha Jackson
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tip Turk edebiyatinda da gorulen gunluk yasantinin izlerini tasiyan ve tek bir ozellikle korkak cimri kotu ve iyi karsimiza cikan tiyatro ve roman kisisidir Tip bireysel ozellikler tasimaz bulundugu toplumun ve donemin ozelliklerini yansitir Hikayenin tumunde tek bir ozellikle taninir ve olayin akisina yon verir Tip modern edebiyatta anlatmaya bagli metinlerin icinde bulunan tiyatro ve hikaye kisisidir Romanda gorulen tipler ile toplumsal tabaka icinde yer etmis olan gercek kisiler arasinda buyuk benzerlikler bulunur ve bundan dolayi eser okuyucuda gerceklik duygusu uyandirir Alici metni okuyunca yazarin cevresindeki kisileri anlattigini sanir Ornegin Moliere in cimrisi tiptir Cunku oncelikle ve yalnizca cimrilik ozelligi on plandadir ve okuyucuya sadece bu ozelligi tanitilmaktadir Ancak ne zaman onunla ilgili ozel bir olgu ogrenirsek karakterlesmeye baslar Tip ve Karakterin Ozellikleri ve FarkliliklariTip Tek bir ozellik tasir Bulundugu toplumun izlerini ve ozelliklerini tasirlar Dramatik aksiyona etki eder Dramatik aksiyondan ya da catismalardan etkilenmez Degismez ve gelisemezler tum hikayede ayni gorevi ustlenirlerKarakter Bircok ozelligi ve boyutlari vardir Kendine ozeldir Dramatik aksiyonun en onemli ogesidir Dramatik aksiyon ve catismalardan etkilenir Tip ile karakterin en onemli farki temsil gucunde gorulur cunku tip toplumsal boyutu ile karsimiza cikar ve ait oldugu sosyal durum olay veya olgu onun uzerinden islenir Oysa karakter birey olarak ele alinir celiskileri acilari mutluluklari cikmazlari sadece kendisine aittir ve kendisiyle sinirlandirilmistir Tip benzerlerine baska eserlerde de rastlanabilen karakter ise sadece o esere mahsus olan kisiliktir Tip geneldir genel ozellikler tasir Butun bu ozellikler cok belirginse karakter olur Tarihi OrneklerAntik Yunan Tip karakter ilk olarak Aristoteles in ogrencisi Theophrastus un tarafindan tasarlandi Antik Yunan da tiyatro halk tarafindan sevildigi gibi Aristo nun doneminde buyuk gelismeler gosterdi Asagida bazi bilinen tarihi tipler sunlardir Samimiyetsiz Adam Eironeia Yagci Kolakeia Geveze Adam Adoleschia Hoduk Agroikia Umursamaz Areskeia Ahlaksiz Adam Aponoia Cenesi Dusuk Lalia Fabrikator Logopoeia Acgozlu Anaischuntia Pennypinche Mikrologia Saldirgan Bdeluria Bahtsiz Adam Akairia Isguzar Adam Periergia Dalgin Anaisthesia Asosyal Adam Authadeia Batil Inancli Adam Deisidaimonia Elestirmen Mempsimoiria Supheli Adam Apistia Igrenc Adam Duschereia Sevecen Aedia Hirsli Adam Mikrophilotimia Cimri Adam Aneleutheria Havali Alazoneia Kibirli Huperephania Korkak Deilia Oligarsik Adam Oligarchia Gec Ogrenen Opsimathia Iftiraci Kakologia Kotu Arkadas Philoponeria Acgozlu Adam Aischrokerdeia Kaynakca 20 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2014 Tip Karakter The Oxford Dictionary of Literary Terms Oxford University Press 2008 s 317 30 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2014 Chris Baldick Ronald L Jackson II 2010 Tip Karakter Encyclopedia of Identity 6 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2014 Kamesha Jackson