Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Toprak kirliliği, katı, sıvı ve radyoaktif artık ve kirleticiler tarafından toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerinin bozulmasıdır. Topraklarda meydana gelecek tüm olumsuz değişimler insan yaşamını kuvvetle etkileyecek güce sahiptir. İnsanların geçmişten gelen ve geçmişte zararları fark edilmemiş olan alışkanlıkları, bu gün toprak kirlenmesi ve bununla birlikte ortaya çıkan yer altı ve yüzey sularının kirlenmesine sebep olmaktadır. Toprak kayaçların parçalanmasıyla oluşur. Oluşumu çok uzun sürede gerçekleşen toprak insan eli ile çok kısa sürede tahrip edilir. Tarımın yapılabilmesi için temel unsur verimli tarım arazileridir yani topraktır. Daha çok ürün elde edebilmek için kullanılan gübreler, tarım ilaçları sağladıkları yararın yanı sıra toprak kirliliğinin önemli sebepleri arasında yer almaktadır. Çevreye gelişigüzel atılan çöpler, evsel atıkların ve sanayi atıklarının arıtılmadan toprağa karıştırılması da toprağı kirleten etkenlerdendir.
Toprak kirliliğinin nedenleri
Erozyon ile toprağın kayması, yer değiştirmesi bir toprak kirliliği etkenidir. Kentleşme, sanayileşme ve tarımsal faaliyetler toprak kirliliğine neden olan başka faktörlerdir. Yer seçiminin yanlış yapılması, sanayi atık sularından ve fabrika bacalarından çıkan zehirli gaz ve partiküller toprağın kirlenmesine neden olmaktadır. Sadece toprak üzerindeki uygulamalar değil, atmosferden kaynaklanan olumsuzluklar da toprak kirlenmesine ayrı bir etkendir. Tarım topraklarının büyük ölçüde sanayide kullanımı, geriye dönüşü zor olan kirlenmeler meydana getirmektedir. Tarım teknolojisindeki gelişmelerin sonucu mineral gübrelerin, tarım ilaçlarının kullanılması, endüstri atıklarının toprağa sızması veya atılması da toprak kirliliğini doğurur. Ayrıca gelişigüzel çevreye dökülen çöp, ev ve küçük işletme artıkları da toprağı kirletmektedir. Ev atıkları denilen yemek, sebze, kâğıt, plastik, kumaş artıkları, küçük işletme ve endüstri atıkları, ahır, mezbaha, kombina gibi yerlerin atıkları bilhassa yerleşim birimleri ve civarında toprak kirliliği yaratmaktadır.
Toprak kirliliğine sebep olan etmenler
Tarım ilaçlarından ileri gelen toprak kirliliğinin etkileri
Tarım ilaçları; toprağın biyolojik dengesini bozarak verimliliğini düşürmektedir. Ayrıca birçok zararlıya da direnç kazandırmaktadır. Bu direnç kalıtımla devam etmektedir. Günümüz tarımında bu denli yoğunlaşan tarım ilacı kullanımının çevrede ve tabiatta birikmesi, hayvanlar ve besinler için zararlıdır. Tatbik edilen ilaçların kısa sürede ışık, ısı ve nem tesiri ile parçalanıp kalıntı bırakmayacağını düşünmek imkânsızdır. Her ilaç formülünün bitkiye tatbik edildikten sonra, etkili olabileceği bir süresi vardır. İlaçlar hem bitki hem de insan sağlığına zararlı olmaktadır. İlaçlanmış sebze ve meyvelerin sonucu, vücuda kalıntı geçtiği gibi, başta süt olmak üzere ilaçlı yemlerden ve otlardan hayvanlara geçen tarım ilaçları kalıntıları da vücuda geçmekte ve birikmektedir. Kalıntı problemlerinin dışında tarım ilaçlarının insan sağlığına etkilerinden başlıcaları; akut, sub, kronik zehirlenme, alerjik, zeka bozuklukları, spesifik olmayan etkiler.
Gübrelemeden ileri gelen toprak kirlenmesi etkileri
Toprağın fiziksel özellikleri gübrelemeden elde edilecek sonuçları etkilemektedir. Fiziksel özellikleri iyi olan topraklara yapılan gübrelemelerden yüksek randıman alınmakta, aynı zamanda toprak, gübrelerin zararlı etkisinden de korunmaktadır. Oysa çok ince ve çok kaba tek türlü topraklarla, çok sıkışık veya gevşek topraklara uygulanan gübrelemeler de bitkiler, gübrelerden yeteri kadar istifade edememektedir. Dolayısıyla toprakta gübre birikmekte ve zararlı etkiler ortaya çıkmaktadır. Aşırı gübreleme sonucu toprakta ortaya çıkan problemlerin başında asitlenme gelir.
Çöp ve diğer atıklardan ileri gelen toprak kirliliğinin etkileri
Çöp ve diğer atıklardan ileri gelen toprak kirliliği daha çok yerleşim birimleri ve yakın çevrelerde görülmektedir. Bilinçsizce atılan atıklar, zamanında toplanmayan çöpler, çevrenin temizliğini ve güzelliğini bozmakta hoş olmayan koku ve görüntüye sebep olmaktadır. Ayrıca bu atık ve çöp yığınları mikrop ve haşerelerin çoğalmasına uygun ortamı hazırlamakta, dolayısıyla toplum sağlığına olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Ev ve küçük işletme atıkları insanlarda, çocuk felci, sarılık, iltihap, difteri, verem, tifo, para tifo, gıda zehirlenmesi, dizanteri, kolera gibi hastalıklara sebep olan mikroplarla; bağırsak solucanı, şerit, tirişin, amipli dizanteri oluşturan amip gibi bağırsak parazitlerinin ve kara sineklerin yumurta ve larvalarını taşımaktadır. Küçük işletmelerden çıkan atıklar da, hayvanlarda yavru atma hastalığı, verem, kolera, para tifo, şarbon, veba, şap, kuduz gibi hastalıklara sebep olan mikropları taşımaktadır.
Toprak kirliliğine karşı alınacak tedbirler
- Tarım ilaçlarının toprağa zarar vermeyecek şekilde kullanılması,
- Toprağın gübrelenmesinde bilinçli hareket edilmesi,
- Çöplerin toprağı kirletemeyeceği bir yerde ve şekilde toplanması,
- Deterjanlı ve diğer atık suların belirli yerlere dökülmesi,
- Toprağı kirletenlerin ve kirlenmesine sebep olanların uyarılması.
Bitki örtüsünü tahrip eden sebepler ve etkiler
Bitki örtüsünün tahribine hava, su, toprak kirliliği, bilinçsiz kentleşme, orman yangınları, ormandan bilinçsizce yararlanma, aşırı hayvan otlatma gibi durumlar sebep olmaktadır. Fakat bunların içinde en tahripkar olanları endüstrileşmeden kaynaklanan toprak, hava ve su kirliliğidir. Bir yörenin bitki örtüsü, ortam şartlarının sınırlayıcı etkisi altında yayılış gösterir. Özellikle toprak ve iklim üzerine bitki örtüsünün de önemli etkileri vardır. Bu sebeple her bitki topluluğunun kendine özgü toprak ve iklim koşullarından söz edilir. Bitki örtüsünün tahribi aynı zamanda iklim ve toprak özelliklerini de değiştirdiğinden doğada geri dönüşümü güç bozulmaların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Ayrıca, bitki-insan hayatının birbirine çok sıkı bağlarla bağlı olması sebebi ile bitki örtüsünün tahribinin ekonomik ve sosyal yönleri de vardır. Bitki örtüsünün önemli bir sorunu da bazı bitki türlerinin yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olmasıdır. Bu durum, özellikle çok sınırlı yayılışa sahip türleri daha çok etkilemektedir. Ticari amaçlı toplamaların yanı sıra yangınlar, erozyon ve çevre kirliliği bu türlerin yaşama şansını gittikçe azaltmakta, böylece çok yönlü amaçlarla kullanılabilecek birer güç kaynağı olan türler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Türkiye'de bu kirlilik türü çok bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Milli Eğitim Bakanlığı Sevgi Yayınları 5.Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 181-182
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toprak kirliligi kati sivi ve radyoaktif artik ve kirleticiler tarafindan topragin fiziksel ve kimyasal ozelliklerinin bozulmasidir Topraklarda meydana gelecek tum olumsuz degisimler insan yasamini kuvvetle etkileyecek guce sahiptir Insanlarin gecmisten gelen ve gecmiste zararlari fark edilmemis olan aliskanliklari bu gun toprak kirlenmesi ve bununla birlikte ortaya cikan yer alti ve yuzey sularinin kirlenmesine sebep olmaktadir Toprak kayaclarin parcalanmasiyla olusur Olusumu cok uzun surede gerceklesen toprak insan eli ile cok kisa surede tahrip edilir Tarimin yapilabilmesi icin temel unsur verimli tarim arazileridir yani topraktir Daha cok urun elde edebilmek icin kullanilan gubreler tarim ilaclari sagladiklari yararin yani sira toprak kirliliginin onemli sebepleri arasinda yer almaktadir Cevreye gelisiguzel atilan copler evsel atiklarin ve sanayi atiklarinin aritilmadan topraga karistirilmasi da topragi kirleten etkenlerdendir Toprak kirliligiToprak kirliliginin nedenleriErozyon Yorulma Erozyon ile topragin kaymasi yer degistirmesi bir toprak kirliligi etkenidir Kentlesme sanayilesme ve tarimsal faaliyetler toprak kirliligine neden olan baska faktorlerdir Yer seciminin yanlis yapilmasi sanayi atik sularindan ve fabrika bacalarindan cikan zehirli gaz ve partikuller topragin kirlenmesine neden olmaktadir Sadece toprak uzerindeki uygulamalar degil atmosferden kaynaklanan olumsuzluklar da toprak kirlenmesine ayri bir etkendir Tarim topraklarinin buyuk olcude sanayide kullanimi geriye donusu zor olan kirlenmeler meydana getirmektedir Tarim teknolojisindeki gelismelerin sonucu mineral gubrelerin tarim ilaclarinin kullanilmasi endustri atiklarinin topraga sizmasi veya atilmasi da toprak kirliligini dogurur Ayrica gelisiguzel cevreye dokulen cop ev ve kucuk isletme artiklari da topragi kirletmektedir Ev atiklari denilen yemek sebze kagit plastik kumas artiklari kucuk isletme ve endustri atiklari ahir mezbaha kombina gibi yerlerin atiklari bilhassa yerlesim birimleri ve civarinda toprak kirliligi yaratmaktadir Toprak kirliligine sebep olan etmenlerTarim ilaclarindan ileri gelen toprak kirliliginin etkileri Tarim ilaclari topragin biyolojik dengesini bozarak verimliligini dusurmektedir Ayrica bircok zararliya da direnc kazandirmaktadir Bu direnc kalitimla devam etmektedir Gunumuz tariminda bu denli yogunlasan tarim ilaci kullaniminin cevrede ve tabiatta birikmesi hayvanlar ve besinler icin zararlidir Tatbik edilen ilaclarin kisa surede isik isi ve nem tesiri ile parcalanip kalinti birakmayacagini dusunmek imkansizdir Her ilac formulunun bitkiye tatbik edildikten sonra etkili olabilecegi bir suresi vardir Ilaclar hem bitki hem de insan sagligina zararli olmaktadir Ilaclanmis sebze ve meyvelerin sonucu vucuda kalinti gectigi gibi basta sut olmak uzere ilacli yemlerden ve otlardan hayvanlara gecen tarim ilaclari kalintilari da vucuda gecmekte ve birikmektedir Kalinti problemlerinin disinda tarim ilaclarinin insan sagligina etkilerinden baslicalari akut sub kronik zehirlenme alerjik zeka bozukluklari spesifik olmayan etkiler Gubrelemeden ileri gelen toprak kirlenmesi etkileri Topragin fiziksel ozellikleri gubrelemeden elde edilecek sonuclari etkilemektedir Fiziksel ozellikleri iyi olan topraklara yapilan gubrelemelerden yuksek randiman alinmakta ayni zamanda toprak gubrelerin zararli etkisinden de korunmaktadir Oysa cok ince ve cok kaba tek turlu topraklarla cok sikisik veya gevsek topraklara uygulanan gubrelemeler de bitkiler gubrelerden yeteri kadar istifade edememektedir Dolayisiyla toprakta gubre birikmekte ve zararli etkiler ortaya cikmaktadir Asiri gubreleme sonucu toprakta ortaya cikan problemlerin basinda asitlenme gelir Cop ve diger atiklardan ileri gelen toprak kirliliginin etkileri Cop ve diger atiklardan ileri gelen toprak kirliligi daha cok yerlesim birimleri ve yakin cevrelerde gorulmektedir Bilincsizce atilan atiklar zamaninda toplanmayan copler cevrenin temizligini ve guzelligini bozmakta hos olmayan koku ve goruntuye sebep olmaktadir Ayrica bu atik ve cop yiginlari mikrop ve haserelerin cogalmasina uygun ortami hazirlamakta dolayisiyla toplum sagligina olumsuz etkileri de bulunmaktadir Ev ve kucuk isletme atiklari insanlarda cocuk felci sarilik iltihap difteri verem tifo para tifo gida zehirlenmesi dizanteri kolera gibi hastaliklara sebep olan mikroplarla bagirsak solucani serit tirisin amipli dizanteri olusturan amip gibi bagirsak parazitlerinin ve kara sineklerin yumurta ve larvalarini tasimaktadir Kucuk isletmelerden cikan atiklar da hayvanlarda yavru atma hastaligi verem kolera para tifo sarbon veba sap kuduz gibi hastaliklara sebep olan mikroplari tasimaktadir Toprak kirliligine karsi alinacak tedbirlerTarim ilaclarinin topraga zarar vermeyecek sekilde kullanilmasi Topragin gubrelenmesinde bilincli hareket edilmesi Coplerin topragi kirletemeyecegi bir yerde ve sekilde toplanmasi Deterjanli ve diger atik sularin belirli yerlere dokulmesi Topragi kirletenlerin ve kirlenmesine sebep olanlarin uyarilmasi Bitki ortusunu tahrip eden sebepler ve etkilerBitki ortusunun tahribine hava su toprak kirliligi bilincsiz kentlesme orman yanginlari ormandan bilincsizce yararlanma asiri hayvan otlatma gibi durumlar sebep olmaktadir Fakat bunlarin icinde en tahripkar olanlari endustrilesmeden kaynaklanan toprak hava ve su kirliligidir Bir yorenin bitki ortusu ortam sartlarinin sinirlayici etkisi altinda yayilis gosterir Ozellikle toprak ve iklim uzerine bitki ortusunun de onemli etkileri vardir Bu sebeple her bitki toplulugunun kendine ozgu toprak ve iklim kosullarindan soz edilir Bitki ortusunun tahribi ayni zamanda iklim ve toprak ozelliklerini de degistirdiginden dogada geri donusumu guc bozulmalarin ortaya cikmasina sebep olmaktadir Ayrica bitki insan hayatinin birbirine cok siki baglarla bagli olmasi sebebi ile bitki ortusunun tahribinin ekonomik ve sosyal yonleri de vardir Bitki ortusunun onemli bir sorunu da bazi bitki turlerinin yok olma tehlikesi ile karsi karsiya olmasidir Bu durum ozellikle cok sinirli yayilisa sahip turleri daha cok etkilemektedir Ticari amacli toplamalarin yani sira yanginlar erozyon ve cevre kirliligi bu turlerin yasama sansini gittikce azaltmakta boylece cok yonlu amaclarla kullanilabilecek birer guc kaynagi olan turler yok olma tehlikesiyle karsi karsiya kalmaktadir Turkiye de bu kirlilik turu cok bulunmaktadir Ayrica bakinizToprak Hava KirliligiKaynakca Milli Egitim Bakanligi Sevgi Yayinlari 5 Sinif Fen Bilimleri Kitabi Sayfa 181 182