Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Trompet, bir ağızlık ve kendi üstüne kıvrılmış silindir bir borudan oluşan nefesli çalgıdır.(~Fr trompette / İt trompetta [küç.] bir nefesli çalgı, askerî borazan < İt tromba boru +ette) Aerophone sınıfına ait bir bakır üflemelidir.
Enstrümanın yapısı
Bakır nefesli çalgılar ailesi enstrümanlarının 3 temel bölümü vardır: Ağızlık, boru ve kalak, günümüz pistonlu bakırlarında piston kısmı, boru kısmının üzerindedir. Ayrıca ağızlığı, boruya bağlayan kısma ‘backbore’ ya da ağızlık borusu denir.
Trompetin ağızlığı kupa biçimindedir ve kornonun ağızlığından daha ağırdır. Kornonun huni biçimindeki ağızlığına karşın, sığ olan trompet ağızlığı, trompete parlak ses rengini verir. Barok ya da bilinen adıyla Pikolo (piccolo) trompetin ağızlığı modern-kromatik trompetlerin ağızlıklarından daha da sığdır. Ağızlığın küçük ve sığ olması, çalıcıya ayrıca üst bölgelerde, yani tiz sesleri çıkarmada kolaylıklar sağlar.
Ağızlık seçimi, çalıcının dudak şekline, çalarkenki rahatlığına ve eserin karakterine göre değişir. Çok kaba bir örnekle senfonik bir eserde daha koyu tonlu, daha derin bir ağızlık kullanılırken, caz trompetçileri sıklıkla daha sığ, parlak ve cılız tonlu bir ağızlık kullanmayı yeğlerler.
Ses rengi sebebiyle en çok tercih edilen trompet si bemol trompettir. Duyuluşu diyapozona göre 1 büyük ikili aşağıdandır. Yani 440 hz. La sesini verebilmek için, trompetçi si sesini çalar, ama duyuluşu la sesidir. İkinci olarak en sık kullanılan trompet do trompettir. Görüntü olarak si bemol trompete çok benzemesine karşın, boru uzunluğu, sib trompetten 14 cm. daha kısadır ve kalak kısmı biraz daha küçüktür. Bu konu içerisinde unutulmaması gereken basit fizik kuralı ise: boru uzadıkça sesin pesleşmesi, kalınlaşması; boru kısalınca çıkan sesin tizleşmesidir. Güzel bir örnek olarak Trombon, bu esasa dayanan bir çalgıdır. Tromboncu, kulis (slider) denen kısmı açıp kapatarak, borunun boyunu değiştirir ve farklı sesler elde eder. Borunun en uzun olduğu pozisyonda, en kalın ses elde edilir.
Sib ve do trompet dışında, re,la, mi ve mib gibi modelleri de vardır.
Bütün bakır enstrümanların, 7 adet piston pozisyonu (trombonda 7 adet kulis pozisyonu) vardır. Hiçbir pistona basılmadığı zaman 1.pozisyon, 3 pistona da aynı anda basıldığı zaman 7.pozisyondur. Diğer piston kombinasyonları ile 5 pozisyon daha elde edilir.
Çalıcı dudaklarını gevşetme ve büzme tekniği ile her bir pozisyonun doğuşkan seslerini elde eder. Bu da trompetten istenen tüm kromatik sesleri elde edebilmemizi sağlar. Trompetin ses aralığı, sol anahtarında gösterilen, altta ek çizgilerle yazılan fa# den, üstteki ek çizgiyle yazılan do sesine kadardır. Bu ses aralığı 2.5 oktav demektir. Günümüz modern orkestra eserlerinde üst sınır giderek genişlemektedir. Özellikle caz ve latin trompetçileri yazılan ince donun üzerindeki 1 oktav içerisinde ve hatta onun da üzerindeki oktav içerisinde çalabilmektedirler.
Enstrümanın türleri
Naturel trompet
İçinde belirli oranlarda bakır ve pirinç olan, belli bir uzunluk ve kalınlıkta işlenmiş bir boruya ağızlık ve kalak kısımlarının eklenmesiyle oluşturulmuş trompetlere, ‘naturel trompetler’ denmektedir. Tarihi filmlerde kralın karşılaması törenlerini gösteren sahnelerde çalınan trompetler naturel trompetlerdir. Gerçekte bu trompetler temel yapısıyla eski Mısır’daki trompetlerinden pek de farklı değildi. Ancak temel bir sesin doğuşkanlarını çıkaran naturel trompetlerle değişik müzikal sesleri elde etmek olanaksızdı. Bu yüzden trompetçiler, yanlarında farklı uzunluklarda trompetler taşırlar ve farklı sesler üflemek gerektiği zaman trompet değiştirirlerdi. Her trompetin çıkardığı temel ses ve doğuşkanları farklı olduğundan, değiştirilen trompetlerin art arda çalınmasıyla müzikal bir zenginliğe ulaşma olanağı sağlanmış oluyordu.
Kromatik (Pistonlu) trompet
Barok çağda Bach ve Haendel, trompetin tiz ses bölgelerini kullandılar. Trompetçiler 21. doğuşkana kadar çıkabildikleri “Clarino Tekniği” denilen bir teknik geliştirdiler. Trompetin günümüzdeki biçimini alabilmesi için 19. yy’a kadar beklemek gerekti. 1826 yılında Bluhmel ve Stölzel adlı iki Alman tarafından basit trompete, 3 adet piston ve bu pistonlara uyumlu boruların eklenmesiyle, “Pistonlu ya da Kromatik Trompet” icat edilmiş oldu. Bu trompetle günümüzdeki trompetlerden farksız olarak bütün kromatik sesleri elde etmek mümkün hale geldi. İlk olarak 1826’da Berlioz, 1827’de Waverley, 1829’da Rossini, trompeti eserlerinde kullanmıştır. Pistonlu trompet için yazılan ilk solo eser Prag Konservatuvarında Trompet ve Trombon Profesörü Kail tarafından piyano/orkestra eşliği için yazılmıştır (1827).
Enstrümanın tarihi
M.Ö. 1480 yıllarında yapıldığı düşünülen, Mısır-Deir el-Bahri’de bulunan Kraliçe Hatşepsut tapınağındaki ikonografilerle trompetin bir çalgı biçiminde kullanıldığı belgelenmiştir. Bu ikonografilerde, bir festivalde trompet çalan Mısırlı askerler görülmektedir. Firavun Tutankamon’un mezarında ise işlemeli trompetler bulunmuştur. Tutankamon’un M.Ö. 1480 tarihlerinde yaşadığı sanılmaktadır. Gerek ikonografilerde çizilen gerek mezarda bulunan trompetler, insanoğlunun önceden boynuzdan yansıttığı soluğunu bu kez kendi yaptığı bir boruya bir ağızlık takıp aktararak müzik üretme yolunda önemli bir aşamaya ulaştığını göstermektedir. Ağızlık ve kalak bölümlerinden oluşan bu basit trompetler temel bir sesin armonik doğuşkanlarını çıkarıyordu.
Trompetin sonraki yıllarda değişik toplumlarda yaygın bir kullanım alanı bulduğu anlaşılmaktadır. MÖ 400'lerde Eski Yunanlar trompet yarışmaları düzenlemişlerdir. Eski Roma döneminde de trompet çalan insan heykelleri bulunmaktadır.
Enstrümanın akustik özellikleri
Trompet, ‘bir ucu açık boru’ sınıfına girer. Çünkü ağızlık kısmında çalıcının dudakları borunun bir ucunu kapamaktadır. Bir ucu açık borularda kuşkusuz ki, bir doğuşkanlar dizisi vardır. Ama bunlar tek sayı doğuşkanlardır. (1,3,5,7... vb.)
Trompetin yapımında silindirik ve konik borular birleştirilmiştir. Bu yüzden rezonans spectrumu da hem silindirik hem konik boruların özelliklerini birlikte taşır. Ayrıca ağızlık ve kalak da rezonans frekanslarını etkiler. (Trompette bazı çift sayılı doğuşkanların çıkması böyle açıklanabilir.)
Trompette kromatik diziyi elde etmek için, titreşen hava sütununun boyunu değiştirmemiz gerekir. Trompette bu işlem, pistona basıldığı zamanki devreye giren yan borular yardımıyla olur. Bütün yan borular devre dışıyken yani hiçbir pistona basmadığımızda, çalgının boyu 140 cm.dir. İkinci pistona bastığımız zaman ikinci yan boru devreye girer ve çalgının boyu 7.84 cm. uzamış olur. %5.6 lık bu artış, yarım sese tekabül eder. Çalgıdan yarım perde pes bir ses elde etmiş oluruz. İki adet yarım perde için yani bir tam perde pesleştirebilmek için, 140 cm.lik borunun, 16.1 cm. daha uzaması gerekmektedir. Birinci pistona bastığımızda, ona bağlı boru devreye girer ve böylece 1 tam perde pesleştirmiş oluruz.
2.piston yarım perde, 1.piston bir perde pesleştiriyordu çalgının sesini. 1 ve 2. pistonlara aynı anda basarsak 1.5 perdelik bir pesleşme oluması gerekir fakat; 7.8 + 16.1 = 23.9 uzamış olur borunun uzunluğu, oysa 1.5 perdelik bir pesleşme için 24.9 a ihtiyaç vardır. Dolayısı ile diyebiliriz ki trompetin la sesi biraz tizdir. Diğer 6 ve 7. pozisyonlarda da kusurlar vardır. Özellikle en alt do# ve re olması gerektiğinden epey tiz duyulur. Bu kusurlar çalıcının dudaklarını kullanmasıyla yani gevşetmesi ile ya da ek boruların biraz açılması yardımıyla giderilebilir. Günümüzde trompetlerde ek boruların da yardımıyla hızlı bir şekilde temiz ses elde etmeye yarayan düzenekler yapılmıştır. Bunlara slider denir.
Çalım teknikleri
Trompetle legato (uzun) ve staccato (kısa) notalar çalınabilir. Forte ve piano içinde çalmak da mümkündür. Pianissimo çalmak görece olarak daha zordur.
Çiftdil tekniği mümkündür.Yani (tu-ku) hızlı ikileme, hızlı üçleme (tu-ku-tu) ve hızlı dörtleme (tu-ku-tu-ku). Özellikle bakır enstrümanların çalımının gerektirdiği doğru nefes ve diyafram tekniğini başarmak bu enstrümanların eğitiminin en temel gereğidir. Daha çok caz müziğinde kullanılan ‘kurbağa dili’, günümüzde klasik müziğinin de içine girmiştir. Kurbağa dili, ilk olarak Strauss’un Don Kişot’ unda kullanılmıştı (1897). Vibrato tekniği, üflemedeki değişikliklerle ya da trompetin üzerindeki sağ elin hareketi ile yapılır. Glissando, pis
tonların az basılmasıyla elde edilebilir ya da çalıcının dudağını gevşetip-sıkması ile. Daha çok caz’da kullanılan havalı ton, dudakların gevşek bırakılması ve hareketlerin dilden ziyade hava ile yapılması esasında dayanır. Çift ya da daha çok ses çıkarılması, trompetin içine şarkı söyleme yöntemi ile görece zor olarak tüm üflemelilerde olduğu gibi mümkündür.
Susturucu (Sürdin)
Trompetin kalak kısmına harici olarak takılan ve trompetin ses rengini etkileyen parçanın ismi Sürdin(Mute)dir. Sürdinli trompet akla hemen caz tınısını getirir. Ses rengini değiştirdiği gibi sesin şiddetini de düşürür. Hava deliği küçülür ve üflemesi zorlaşır. Bununla birlikte trompetin bazı frekansları sürdinde soğurulur. Ses rengi değişir. Çeşitli isimlerde, farklı tını özelliklerine sahip sürdinler vardır.
Günümüzde trompetler akustik özellikleri bakımından hızla geliştirilmekte olup, rezonansını arttırmak, onu daha kolay rezonansa geçirmek ve böylelikle daha iyi bir ton elde edebilmek için, görüntüsü alıştığımız trompet şeklinden farklı, kütle olarak daha çok metalin kullanıldığı trompetler ve ağızlıklar yapılmaktadır.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Trompet ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Trompet 4 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Türk Dil Kurumu 03.01.2017
- ^ Trompet 12 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - http://www.nisanyansozluk.com/ 12 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 03.01.2017
- ^ . 4 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2017.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s . 4 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2017.
- ^ Ayhan Zeren, Akustik Fiziği
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Trompet bir agizlik ve kendi ustune kivrilmis silindir bir borudan olusan nefesli calgidir Fr trompette It trompetta kuc bir nefesli calgi askeri borazan lt It tromba boru ette Aerophone sinifina ait bir bakir uflemelidir TrompetEnstrumanin yapisiBakir nefesli calgilar ailesi enstrumanlarinin 3 temel bolumu vardir Agizlik boru ve kalak gunumuz pistonlu bakirlarinda piston kismi boru kisminin uzerindedir Ayrica agizligi boruya baglayan kisma backbore ya da agizlik borusu denir Trompetin agizligi kupa bicimindedir ve kornonun agizligindan daha agirdir Kornonun huni bicimindeki agizligina karsin sig olan trompet agizligi trompete parlak ses rengini verir Barok ya da bilinen adiyla Pikolo piccolo trompetin agizligi modern kromatik trompetlerin agizliklarindan daha da sigdir Agizligin kucuk ve sig olmasi caliciya ayrica ust bolgelerde yani tiz sesleri cikarmada kolayliklar saglar Agizlik secimi calicinin dudak sekline calarkenki rahatligina ve eserin karakterine gore degisir Cok kaba bir ornekle senfonik bir eserde daha koyu tonlu daha derin bir agizlik kullanilirken caz trompetcileri siklikla daha sig parlak ve ciliz tonlu bir agizlik kullanmayi yeglerler Ses rengi sebebiyle en cok tercih edilen trompet si bemol trompettir Duyulusu diyapozona gore 1 buyuk ikili asagidandir Yani 440 hz La sesini verebilmek icin trompetci si sesini calar ama duyulusu la sesidir Ikinci olarak en sik kullanilan trompet do trompettir Goruntu olarak si bemol trompete cok benzemesine karsin boru uzunlugu sib trompetten 14 cm daha kisadir ve kalak kismi biraz daha kucuktur Bu konu icerisinde unutulmamasi gereken basit fizik kurali ise boru uzadikca sesin peslesmesi kalinlasmasi boru kisalinca cikan sesin tizlesmesidir Guzel bir ornek olarak Trombon bu esasa dayanan bir calgidir Tromboncu kulis slider denen kismi acip kapatarak borunun boyunu degistirir ve farkli sesler elde eder Borunun en uzun oldugu pozisyonda en kalin ses elde edilir Sib ve do trompet disinda re la mi ve mib gibi modelleri de vardir Butun bakir enstrumanlarin 7 adet piston pozisyonu trombonda 7 adet kulis pozisyonu vardir Hicbir pistona basilmadigi zaman 1 pozisyon 3 pistona da ayni anda basildigi zaman 7 pozisyondur Diger piston kombinasyonlari ile 5 pozisyon daha elde edilir Calici dudaklarini gevsetme ve buzme teknigi ile her bir pozisyonun doguskan seslerini elde eder Bu da trompetten istenen tum kromatik sesleri elde edebilmemizi saglar Trompetin ses araligi sol anahtarinda gosterilen altta ek cizgilerle yazilan fa den ustteki ek cizgiyle yazilan do sesine kadardir Bu ses araligi 2 5 oktav demektir Gunumuz modern orkestra eserlerinde ust sinir giderek genislemektedir Ozellikle caz ve latin trompetcileri yazilan ince donun uzerindeki 1 oktav icerisinde ve hatta onun da uzerindeki oktav icerisinde calabilmektedirler Enstrumanin turleriNaturel trompet Icinde belirli oranlarda bakir ve pirinc olan belli bir uzunluk ve kalinlikta islenmis bir boruya agizlik ve kalak kisimlarinin eklenmesiyle olusturulmus trompetlere naturel trompetler denmektedir Tarihi filmlerde kralin karsilamasi torenlerini gosteren sahnelerde calinan trompetler naturel trompetlerdir Gercekte bu trompetler temel yapisiyla eski Misir daki trompetlerinden pek de farkli degildi Ancak temel bir sesin doguskanlarini cikaran naturel trompetlerle degisik muzikal sesleri elde etmek olanaksizdi Bu yuzden trompetciler yanlarinda farkli uzunluklarda trompetler tasirlar ve farkli sesler uflemek gerektigi zaman trompet degistirirlerdi Her trompetin cikardigi temel ses ve doguskanlari farkli oldugundan degistirilen trompetlerin art arda calinmasiyla muzikal bir zenginlige ulasma olanagi saglanmis oluyordu Kromatik Pistonlu trompet Barok cagda Bach ve Haendel trompetin tiz ses bolgelerini kullandilar Trompetciler 21 doguskana kadar cikabildikleri Clarino Teknigi denilen bir teknik gelistirdiler Trompetin gunumuzdeki bicimini alabilmesi icin 19 yy a kadar beklemek gerekti 1826 yilinda Bluhmel ve Stolzel adli iki Alman tarafindan basit trompete 3 adet piston ve bu pistonlara uyumlu borularin eklenmesiyle Pistonlu ya da Kromatik Trompet icat edilmis oldu Bu trompetle gunumuzdeki trompetlerden farksiz olarak butun kromatik sesleri elde etmek mumkun hale geldi Ilk olarak 1826 da Berlioz 1827 de Waverley 1829 da Rossini trompeti eserlerinde kullanmistir Pistonlu trompet icin yazilan ilk solo eser Prag Konservatuvarinda Trompet ve Trombon Profesoru Kail tarafindan piyano orkestra esligi icin yazilmistir 1827 Enstrumanin tarihiM O 1480 yillarinda yapildigi dusunulen Misir Deir el Bahri de bulunan Kralice Hatsepsut tapinagindaki ikonografilerle trompetin bir calgi biciminde kullanildigi belgelenmistir Bu ikonografilerde bir festivalde trompet calan Misirli askerler gorulmektedir Firavun Tutankamon un mezarinda ise islemeli trompetler bulunmustur Tutankamon un M O 1480 tarihlerinde yasadigi sanilmaktadir Gerek ikonografilerde cizilen gerek mezarda bulunan trompetler insanoglunun onceden boynuzdan yansittigi solugunu bu kez kendi yaptigi bir boruya bir agizlik takip aktararak muzik uretme yolunda onemli bir asamaya ulastigini gostermektedir Agizlik ve kalak bolumlerinden olusan bu basit trompetler temel bir sesin armonik doguskanlarini cikariyordu Trompetin sonraki yillarda degisik toplumlarda yaygin bir kullanim alani buldugu anlasilmaktadir MO 400 lerde Eski Yunanlar trompet yarismalari duzenlemislerdir Eski Roma doneminde de trompet calan insan heykelleri bulunmaktadir Enstrumanin akustik ozellikleriTrompet bir ucu acik boru sinifina girer Cunku agizlik kisminda calicinin dudaklari borunun bir ucunu kapamaktadir Bir ucu acik borularda kuskusuz ki bir doguskanlar dizisi vardir Ama bunlar tek sayi doguskanlardir 1 3 5 7 vb Trompetin yapiminda silindirik ve konik borular birlestirilmistir Bu yuzden rezonans spectrumu da hem silindirik hem konik borularin ozelliklerini birlikte tasir Ayrica agizlik ve kalak da rezonans frekanslarini etkiler Trompette bazi cift sayili doguskanlarin cikmasi boyle aciklanabilir Trompette kromatik diziyi elde etmek icin titresen hava sutununun boyunu degistirmemiz gerekir Trompette bu islem pistona basildigi zamanki devreye giren yan borular yardimiyla olur Butun yan borular devre disiyken yani hicbir pistona basmadigimizda calginin boyu 140 cm dir Ikinci pistona bastigimiz zaman ikinci yan boru devreye girer ve calginin boyu 7 84 cm uzamis olur 5 6 lik bu artis yarim sese tekabul eder Calgidan yarim perde pes bir ses elde etmis oluruz Iki adet yarim perde icin yani bir tam perde peslestirebilmek icin 140 cm lik borunun 16 1 cm daha uzamasi gerekmektedir Birinci pistona bastigimizda ona bagli boru devreye girer ve boylece 1 tam perde peslestirmis oluruz 2 piston yarim perde 1 piston bir perde peslestiriyordu calginin sesini 1 ve 2 pistonlara ayni anda basarsak 1 5 perdelik bir peslesme olumasi gerekir fakat 7 8 16 1 23 9 uzamis olur borunun uzunlugu oysa 1 5 perdelik bir peslesme icin 24 9 a ihtiyac vardir Dolayisi ile diyebiliriz ki trompetin la sesi biraz tizdir Diger 6 ve 7 pozisyonlarda da kusurlar vardir Ozellikle en alt do ve re olmasi gerektiginden epey tiz duyulur Bu kusurlar calicinin dudaklarini kullanmasiyla yani gevsetmesi ile ya da ek borularin biraz acilmasi yardimiyla giderilebilir Gunumuzde trompetlerde ek borularin da yardimiyla hizli bir sekilde temiz ses elde etmeye yarayan duzenekler yapilmistir Bunlara slider denir Calim teknikleriTrompetle legato uzun ve staccato kisa notalar calinabilir Forte ve piano icinde calmak da mumkundur Pianissimo calmak gorece olarak daha zordur Ciftdil teknigi mumkundur Yani tu ku hizli ikileme hizli ucleme tu ku tu ve hizli dortleme tu ku tu ku Ozellikle bakir enstrumanlarin caliminin gerektirdigi dogru nefes ve diyafram teknigini basarmak bu enstrumanlarin egitiminin en temel geregidir Daha cok caz muziginde kullanilan kurbaga dili gunumuzde klasik muziginin de icine girmistir Kurbaga dili ilk olarak Strauss un Don Kisot unda kullanilmisti 1897 Vibrato teknigi uflemedeki degisikliklerle ya da trompetin uzerindeki sag elin hareketi ile yapilir Glissando pis tonlarin az basilmasiyla elde edilebilir ya da calicinin dudagini gevsetip sikmasi ile Daha cok caz da kullanilan havali ton dudaklarin gevsek birakilmasi ve hareketlerin dilden ziyade hava ile yapilmasi esasinda dayanir Cift ya da daha cok ses cikarilmasi trompetin icine sarki soyleme yontemi ile gorece zor olarak tum uflemelilerde oldugu gibi mumkundur Susturucu Surdin Trompetin kalak kismina harici olarak takilan ve trompetin ses rengini etkileyen parcanin ismi Surdin Mute dir Surdinli trompet akla hemen caz tinisini getirir Ses rengini degistirdigi gibi sesin siddetini de dusurur Hava deligi kuculur ve uflemesi zorlasir Bununla birlikte trompetin bazi frekanslari surdinde sogurulur Ses rengi degisir Cesitli isimlerde farkli tini ozelliklerine sahip surdinler vardir Gunumuzde trompetler akustik ozellikleri bakimindan hizla gelistirilmekte olup rezonansini arttirmak onu daha kolay rezonansa gecirmek ve boylelikle daha iyi bir ton elde edebilmek icin goruntusu alistigimiz trompet seklinden farkli kutle olarak daha cok metalin kullanildigi trompetler ve agizliklar yapilmaktadir KaynakcaWikimedia Commons ta Trompet ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Trompet 4 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Dil Kurumu 03 01 2017 Trompet 12 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www nisanyansozluk com 12 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 03 01 2017 4 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ocak 2017 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s 4 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ocak 2017 Ayhan Zeren Akustik Fizigi