Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Trüf mantarı, Meşelik alanlarda, meşe ağaçlarının köklerinde, 5 ila 20 cm toprak derinliğinde yetişen, kokulu ektomikoriza cinsi bir mantardır, Akdeniz bölgesinde bilinir olmasıyla beraber dünyanın birçok bölgesinde bulunmaktadır.
Üretimi
Dünyada %45'ini Fransa, %35'ini İspanya, %20'sini İtalya sağlıyor. Bunlar içinde en değerli olanı kara elmas olarak da anılan Siyah Trüf. İtalyan mutfağının en önemli ve değerli unsurlarından biri, yetiştirilmesi çok zor olan bir mantar çeşidi.
Kara elmas: Trüf. Görüntüsü taşı andıran bu mantarın sert bir yapısı var. Piştiğinde de çok sulanmıyor.
Domalan / Keme mantarı: Tuberaceae familyasına giren bu toprak altı mantarı,
Ekoloji
70 kadar çeşidi olduğu söylenen trüf mantarı; pek çok yerde yetişse de en değerli ve lezzetlileri, başta Fransa olmak üzere İtalya, İspanya, Hırvatistan gibi Avrupa ülkelerinde üretilir. Sadece Fransa’da 20 bin kişi geçimini bu mantarlardan sağlamaktadır.
Trüf mantarı, patates gibi yer altında ve ağaç köklerine - özellikle de meşe ve kestane ağaçlarının köklerine - yakın yerlerde, toprağın 50 cm kadar altında yetişir. Ağaç köklerine yakın yerler seçmesinin nedeni ise, kökleri emerek ihtiyacı olan şeker ve organik asitleri sağlamasıdır.
Gelişmesi esnasında hassas bir doğal dengeye ihtiyacı vardır ve yaz sağanakları, uygun ölçüde nem sağladığından trüf için idealdir. Çok kuru geçen yaz ayları ise trüfün kurumasına neden olmaktadır.
Yer altında yetiştiği için yüzeyden görünmemesi, trüf toplamak için özel uzmanlık gerektirmektedir. Hatta bunun için daha çok, koku alma yeteneklerinden dolayı özel olarak eğitilmiş köpek ve domuzlar kullanılmaktadır.
Kullanımı
Ceviz büyüklüğünde ve ortalama ağırlığı 100 gram olan trüf mantarlarının aroması, en yoğun tadını tazeyken sunar. Giderek aromasını ve suyunu kaybettiği için trüf, taze kullanılmalıdır. Bu kadar pahalı besinden, fiyatına değecek tadı almak için toplandıktan sonra beş gün içinde trüf mantarının tüketilmesi tavsiye edilir.
Trüfler bir kavanozun içinde, buzdolabında muhafaza edilmeli ve suyla temas etmemesine dikkat edilmelidir, çünkü üzerine değen su, trüfün çürümesine neden olmaktadır.
Fransa’da bulunan Lalbenque köyüne, salı günleri kurulan pazarda satılan trüf mantarlarından almak için birçok insan akın eder. Büyük ilgi gören mantarların tamamının satılması ise 20 dakikada gerçekleşir.
Bu pahalı yiyeceği insanlar çoğunlukla evlerinde, omletin üzerine rendeleyerek kullanırlar. Yağın aromayı hapsetmesi nedeniyle genelde yağ, krema, yumurta içeren yemeklerde de kullanılır. Bunun dışında farklı biçimlerde kesilerek, salatalarda, et yemeklerinde, kömürde pişirilerek ya da füme olarak da tüketilir.
İçine birkaç dilim trüf konulan bir makarna bile birdenbire pahalı, lüks bir yiyeceğe dönüşebilmektedir. Hatta trüfü, sadece kokusu için kullananlar bile bulunmaktadır.
Çeşitleri
Tuber magnatum (Beyaz trüf)
Siyah trüf mantarı; “kara elmas” olarak anılsa da dünyanın en pahalı mantarı, azlığı nedeniyle beyaz trüftür. Görüntü ve renk olarak patatese benzer ve yoğun bir kokusu vardır.
Beyaz trüf tüketmek ve ödediğiniz paranın karşılığını almak için en iyi yol, pişirmeden yemektir. Beyaz trüfün, yoğun lezzeti olmayan besinlerle karıştırmadan, makarnanın ya da risottonun üzerine dilimleyerek tüketilmesi tavsiyeler arasındadır. Dileyenlerin her türlü yiyeceğe, beyaz trüfün yoğun tadını katması için üretilen beyaz trüf yağı veya kreması da mevcuttur.
Tuber melanosporum (Siyah kış trüfü)
Trüf mantarlarının en çok tanınanı ve “kara elmas” olarak anılanıdır. Üzeri altıgen siğillerle kaplı siyah bir yumru şeklindedir. Kendine özgü yoğun bir kokuya sahip olan siyah trüf yumrusunun içinin etli kısmı kahverengidir ve beyaz damarlı bulunur. Ayrıca siyah trüfün de yağı, votkası ve sosu üretilmektedir.
Tuber aestivum (Yaz trüfü)
Adından da anlaşılacağı gibi yetişmek için sıcak iklimi tercih eden yaz trüfü, doğal olarak yetiştiği için en yaygın olan ve buna bağlı olarak da en fazla tüketilen trüf mantarı çeşididir. Dış görünüşü siyah trüfe benzer, ama kokusu daha az yoğundur.
Yaz trüfünü de çeşitli makarnalarla yiyebilmek mümkün olduğu gibi ekmek üzerine krem peynir sürülmesiyle de yaz trüfü tüketilebilmektedir.
Fransızların kara elması
Fransız Kralı I. Fransuva’nın sofrasına ilk kez sunulduğundan beri gastronominin en önemli besin maddelerinden biridir trüf mantarı. Günümüzde dünyanın en ünlü mantar çeşidi olmasının nedeni ise havyardan sonra dünyanın en pahalı yiyeceği olmasıdır.
“Kara elmas” da denen trüf mantarı için kullanılan “Tanrı ve kralların besini” söylemi de bu yiyeceğinin kıymetinin bir göstergesidir. Fransa’nın 17 şehrinde trüf için festivaller düzenlemekte ve bazılarında mantarlar, açık artırma ile satılmaktadır.
Türkiye’de trüf
Türkiye’de trüf mantarcılığıyla ilgili bilince henüz ulaşılamamış ve yeni yeni trüf mantarı çiftlikleri kurulmaya başlanmıştır. Güneydoğu Anadolu’da zaman zaman köylüler tarafından toplanıp tüketilse de Türkiye’nin sağlıklı bir şekilde hazırlanmış trüf mantarı haritası bulunmamaktadır. Bazı dış kaynaklara göre ise; Türkiye’de Güneydoğu Anadolu dışında Trakya ve Kuzey Anadolu bölgelerinde de trüf mantarı bulunur.
Güneydoğu Anadolu’da doğal olarak yetişen trüfe verilen isim “domalan mantarı” ya da “keme”dir. Köylüler mantarı yemeklerine ve lahmacuna katarlar; ayrıca keme kebabı adını verdikleri yemekle de trüfe kendi yorumlarını da katmışlardır.
Fırat Üniversitesi Fen Fakültesi Genel Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sevda Kırbağ, yaptığı araştırmalar neticesinde Elazığ'ın Baskil İlçesine bağlı Karakaş köyü İbriş mezradaki meşelik alanlarda trüf mantarı yetiştiğini tespit etti.
Yemekleri
Domalan mantarlı yemek;Dilimlenmiş domalan mantarlarının, soğan ve biberle yarım saat kadar kavrulmasıyla hazırlanan bu yemek.
Trüf Mantarlı Pappardelle;Klasik makarnalardan sıkılanlar için farklı bir lezzet olan bu yemeğin yapımı oldukça pratik. Trüf mantarı rendelenip sarımsak ve zeytinyağıyla karıştırılır. Hazırlanan bu sos, haşlanan pappardellelerin üzerine dökülüp harmanlanır. Yanında ona eşlik edecek bir de şarap varsa, bu basit yemek bir ziyafete dönüşür.
Trüflü risotto;Arborio pirinçleri zeytinyağı ile kavrulur ve üzerine şarap eklenir. Pirinçler şarabı çekince tavuk suyu eklenip pirinçlerin kırılmamasına özen gösterilerek 20 dakika kadar pişirilir. Daha sonra üzerine küçük parçalar hâlinde kesilmiş trüf, parmesan ve tuz eklenerek yenir. Trüfün tadını daha baskın hâle getirmek isteyenler, trüf yağı da kullanabilirler.
Fransız lezzetleri: Ravioli, Dana fileto; Makarnalı ve risottolu tarifler genellikle evde bile kolaylıkla hazırlanabilecek yemekler arasındadır; fakat Fransa’ya gidenler dilerlerse trüfle lezzetlendirilmiş kaz ciğeri, siyah trüfle doldurulmuş ravyoli, fırında trüfle demlenmiş trüf soslu dana filetosu gibi yiyecekleri; trüfün en taze, lezzetli olduğu ve güzel koktuğu yerde tatma imkânına sahip olabilirler.
Kaynakça
- ^ http://ekonomi.bugun.com.tr/koylu-saskina-dondu-haberi/642905 7 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . , 28/05/2013 tarihli BUGÜN gazetesi haberine göre bu bilgi yazılmıştır
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Truf mantari Meselik alanlarda mese agaclarinin koklerinde 5 ila 20 cm toprak derinliginde yetisen kokulu ektomikoriza cinsi bir mantardir Akdeniz bolgesinde bilinir olmasiyla beraber dunyanin bircok bolgesinde bulunmaktadir Perigord Truffle Kara Elmas TrufuUretimiDunyada 45 ini Fransa 35 ini Ispanya 20 sini Italya sagliyor Bunlar icinde en degerli olani kara elmas olarak da anilan Siyah Truf Italyan mutfaginin en onemli ve degerli unsurlarindan biri yetistirilmesi cok zor olan bir mantar cesidi Kara elmas Truf Goruntusu tasi andiran bu mantarin sert bir yapisi var Pistiginde de cok sulanmiyor Domalan Keme mantari Tuberaceae familyasina giren bu toprak alti mantari EkolojiBu goruntu Pezizales mantar takiminin seksuel ve aseksuel yasam dongusunu gostermektedir Bu takim sporokarp truf mantari olusturan ascomycetes leri icerir 70 kadar cesidi oldugu soylenen truf mantari pek cok yerde yetisse de en degerli ve lezzetlileri basta Fransa olmak uzere Italya Ispanya Hirvatistan gibi Avrupa ulkelerinde uretilir Sadece Fransa da 20 bin kisi gecimini bu mantarlardan saglamaktadir Truf mantari patates gibi yer altinda ve agac koklerine ozellikle de mese ve kestane agaclarinin koklerine yakin yerlerde topragin 50 cm kadar altinda yetisir Agac koklerine yakin yerler secmesinin nedeni ise kokleri emerek ihtiyaci olan seker ve organik asitleri saglamasidir Gelismesi esnasinda hassas bir dogal dengeye ihtiyaci vardir ve yaz saganaklari uygun olcude nem sagladigindan truf icin idealdir Cok kuru gecen yaz aylari ise trufun kurumasina neden olmaktadir Yer altinda yetistigi icin yuzeyden gorunmemesi truf toplamak icin ozel uzmanlik gerektirmektedir Hatta bunun icin daha cok koku alma yeteneklerinden dolayi ozel olarak egitilmis kopek ve domuzlar kullanilmaktadir KullanimiCeviz buyuklugunde ve ortalama agirligi 100 gram olan truf mantarlarinin aromasi en yogun tadini tazeyken sunar Giderek aromasini ve suyunu kaybettigi icin truf taze kullanilmalidir Bu kadar pahali besinden fiyatina degecek tadi almak icin toplandiktan sonra bes gun icinde truf mantarinin tuketilmesi tavsiye edilir Trufler bir kavanozun icinde buzdolabinda muhafaza edilmeli ve suyla temas etmemesine dikkat edilmelidir cunku uzerine degen su trufun curumesine neden olmaktadir Fransa da bulunan Lalbenque koyune sali gunleri kurulan pazarda satilan truf mantarlarindan almak icin bircok insan akin eder Buyuk ilgi goren mantarlarin tamaminin satilmasi ise 20 dakikada gerceklesir Bu pahali yiyecegi insanlar cogunlukla evlerinde omletin uzerine rendeleyerek kullanirlar Yagin aromayi hapsetmesi nedeniyle genelde yag krema yumurta iceren yemeklerde de kullanilir Bunun disinda farkli bicimlerde kesilerek salatalarda et yemeklerinde komurde pisirilerek ya da fume olarak da tuketilir Icine birkac dilim truf konulan bir makarna bile birdenbire pahali luks bir yiyecege donusebilmektedir Hatta trufu sadece kokusu icin kullananlar bile bulunmaktadir CesitleriTuber magnatum Beyaz truf Terfezia spp from Avanos Turkiye Siyah truf mantari kara elmas olarak anilsa da dunyanin en pahali mantari azligi nedeniyle beyaz truftur Goruntu ve renk olarak patatese benzer ve yogun bir kokusu vardir Beyaz truf tuketmek ve odediginiz paranin karsiligini almak icin en iyi yol pisirmeden yemektir Beyaz trufun yogun lezzeti olmayan besinlerle karistirmadan makarnanin ya da risottonun uzerine dilimleyerek tuketilmesi tavsiyeler arasindadir Dileyenlerin her turlu yiyecege beyaz trufun yogun tadini katmasi icin uretilen beyaz truf yagi veya kremasi da mevcuttur Tuber melanosporum Siyah kis trufu Truf mantarlarinin en cok taninani ve kara elmas olarak anilanidir Uzeri altigen sigillerle kapli siyah bir yumru seklindedir Kendine ozgu yogun bir kokuya sahip olan siyah truf yumrusunun icinin etli kismi kahverengidir ve beyaz damarli bulunur Ayrica siyah trufun de yagi votkasi ve sosu uretilmektedir Tuber aestivum Yaz trufu Adindan da anlasilacagi gibi yetismek icin sicak iklimi tercih eden yaz trufu dogal olarak yetistigi icin en yaygin olan ve buna bagli olarak da en fazla tuketilen truf mantari cesididir Dis gorunusu siyah trufe benzer ama kokusu daha az yogundur Yaz trufunu de cesitli makarnalarla yiyebilmek mumkun oldugu gibi ekmek uzerine krem peynir surulmesiyle de yaz trufu tuketilebilmektedir Fransizlarin kara elmasi Fransiz Krali I Fransuva nin sofrasina ilk kez sunuldugundan beri gastronominin en onemli besin maddelerinden biridir truf mantari Gunumuzde dunyanin en unlu mantar cesidi olmasinin nedeni ise havyardan sonra dunyanin en pahali yiyecegi olmasidir Kara elmas da denen truf mantari icin kullanilan Tanri ve krallarin besini soylemi de bu yiyeceginin kiymetinin bir gostergesidir Fransa nin 17 sehrinde truf icin festivaller duzenlemekte ve bazilarinda mantarlar acik artirma ile satilmaktadir Turkiye de truf Turkiye de truf mantarciligiyla ilgili bilince henuz ulasilamamis ve yeni yeni truf mantari ciftlikleri kurulmaya baslanmistir Guneydogu Anadolu da zaman zaman koyluler tarafindan toplanip tuketilse de Turkiye nin saglikli bir sekilde hazirlanmis truf mantari haritasi bulunmamaktadir Bazi dis kaynaklara gore ise Turkiye de Guneydogu Anadolu disinda Trakya ve Kuzey Anadolu bolgelerinde de truf mantari bulunur Guneydogu Anadolu da dogal olarak yetisen trufe verilen isim domalan mantari ya da keme dir Koyluler mantari yemeklerine ve lahmacuna katarlar ayrica keme kebabi adini verdikleri yemekle de trufe kendi yorumlarini da katmislardir Firat Universitesi Fen Fakultesi Genel Biyoloji Anabilim Dali Ogretim Uyesi Prof Dr Sevda Kirbag yaptigi arastirmalar neticesinde Elazig in Baskil Ilcesine bagli Karakas koyu Ibris mezradaki meselik alanlarda truf mantari yetistigini tespit etti YemekleriDomalan mantarli yemek Dilimlenmis domalan mantarlarinin sogan ve biberle yarim saat kadar kavrulmasiyla hazirlanan bu yemek Truf Mantarli Pappardelle Klasik makarnalardan sikilanlar icin farkli bir lezzet olan bu yemegin yapimi oldukca pratik Truf mantari rendelenip sarimsak ve zeytinyagiyla karistirilir Hazirlanan bu sos haslanan pappardellelerin uzerine dokulup harmanlanir Yaninda ona eslik edecek bir de sarap varsa bu basit yemek bir ziyafete donusur Truflu risotto Arborio pirincleri zeytinyagi ile kavrulur ve uzerine sarap eklenir Pirincler sarabi cekince tavuk suyu eklenip pirinclerin kirilmamasina ozen gosterilerek 20 dakika kadar pisirilir Daha sonra uzerine kucuk parcalar halinde kesilmis truf parmesan ve tuz eklenerek yenir Trufun tadini daha baskin hale getirmek isteyenler truf yagi da kullanabilirler Fransiz lezzetleri Ravioli Dana fileto Makarnali ve risottolu tarifler genellikle evde bile kolaylikla hazirlanabilecek yemekler arasindadir fakat Fransa ya gidenler dilerlerse trufle lezzetlendirilmis kaz cigeri siyah trufle doldurulmus ravyoli firinda trufle demlenmis truf soslu dana filetosu gibi yiyecekleri trufun en taze lezzetli oldugu ve guzel koktugu yerde tatma imkanina sahip olabilirler Kaynakca http ekonomi bugun com tr koylu saskina dondu haberi 642905 7 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 28 05 2013 tarihli BUGUN gazetesi haberine gore bu bilgi yazilmistir