Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tsezce veya Didoca (Tsezce: цезяс мец / Tsezyas mets veya цез мец / Tsez mets), Kuzeydoğu Kafkas dillerinden biridir. Rusya içinde yer alan Dağıstan’ın batı ve güney kesimlerinde, dağlık Tsunta bölgesinde Tsezler tarafından konuşulur. 2002 verilerine göre bu dili konuşan nüfus yaklaşık 15.500’dür. Tsez adı, halk etimolojisine göre Tsezcedde “kartal” anlamına gelen kelimeden türemiştir. Dido adı ise, Gürcüce "büyük” anlamındaki didi (დიდი) kelimesinden gelir.
| Tsezce | |
|---|---|
| цезяс мец / Tsezyas mets | |
| Ana dili olanlar | Rusya’da Güney Dağıstan |
| Konuşan sayısı | 15.500 (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | Kuzeydoğu Kafkas dilleri
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | ddo |
| Glottolog | dido1241 |
Tsezce, yazılı geleneği zayıf bir dildir ve yazı dili olarak gelişmemiştir. Tsezler, edebiyat dili ve okullardaki eğitim dili olarak Avarca ile Rusçayı kullanırlar. Buna karşın Tsezcenin yazımı için standart alfabe oluşturma çalışmaları yapılmış ve bu alfabe daha çok geleneksel folklorun kayda geçirilmesinde kullanılmıştır. Tsezcenin yazımında kullanılan Kiril alfabesi, asıl olarak Avarcanın yazımında kullanılan alfabeden alınmıştır. Tsezler, Rusça’dan çok Avarca’nın etkisinde kalmışlardır. Tsezcede pek çok Avarca, Gürcüce, Arapça ve Rusça sözcük vardır. Türk dillerinden girmiş kelimeler de bulunur. Bütün bu etkenler Tsezcenin gelişmesini engellemiş, bu dilin yerini Avarca ve Rusça almıştır.
Tsezcenin dilbilimselçözümlemesini ilk kez 1963’te Gürcü dilbilimci Davit İmnaişvili yapmıştır. Günümüzde Tsez folkloru metinleri, Tsezcenin Mokok diyalektinde kayda geçirilmektedir.
Türkiye’de yaşayan Avarlar ve Tsezler
Türkiye'de dağınık olarak yaşamaktadırlar. Tam olarak bilinmese de en çok İç Anadoluda Tsez (Avar) köyü vardır. Fakat bazı köyler kısmen boşalmıştır. Daha çok büyük şehirlerde yaşamaktadırlar. Tokat-Ballıca, Sivas-Zara-Selimiye, Sivas-Zara-Osmaniye, Tokat-Dereağzı, Tokat-Ovacık köylerinde Avar (Tsez) yaşadığı bilinmektedir.
Dış bağlantılar
- Tsez (Dido) dili üzerine Ethnologue raporu18 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (Maria Polinsky)
- (Ramazan Recebov)
 | Dil ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Tsez". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tsezce veya Didoca Tsezce cezyas mec Tsezyas mets veya cez mec Tsez mets Kuzeydogu Kafkas dillerinden biridir Rusya icinde yer alan Dagistan in bati ve guney kesimlerinde daglik Tsunta bolgesinde Tsezler tarafindan konusulur 2002 verilerine gore bu dili konusan nufus yaklasik 15 500 dur Tsez adi halk etimolojisine gore Tsezcedde kartal anlamina gelen kelimeden turemistir Dido adi ise Gurcuce buyuk anlamindaki didi დიდი kelimesinden gelir Tsezcecezyas mec Tsezyas metsAna dili olanlarRusya da Guney DagistanKonusan sayisi15 500 tarih gerekli Dil ailesiKuzeydogu Kafkas dilleri Tsez dilleriTsez HinukTsezceDil kodlariISO 639 3ddoGlottolog a rel nofollow class external text href http glottolog org resource languoid id dido1241 dido1241 a Tsezce yazili gelenegi zayif bir dildir ve yazi dili olarak gelismemistir Tsezler edebiyat dili ve okullardaki egitim dili olarak Avarca ile Ruscayi kullanirlar Buna karsin Tsezcenin yazimi icin standart alfabe olusturma calismalari yapilmis ve bu alfabe daha cok geleneksel folklorun kayda gecirilmesinde kullanilmistir Tsezcenin yaziminda kullanilan Kiril alfabesi asil olarak Avarcanin yaziminda kullanilan alfabeden alinmistir Tsezler Rusca dan cok Avarca nin etkisinde kalmislardir Tsezcede pek cok Avarca Gurcuce Arapca ve Rusca sozcuk vardir Turk dillerinden girmis kelimeler de bulunur Butun bu etkenler Tsezcenin gelismesini engellemis bu dilin yerini Avarca ve Rusca almistir Tsezcenin dilbilimselcozumlemesini ilk kez 1963 te Gurcu dilbilimci Davit Imnaisvili yapmistir Gunumuzde Tsez folkloru metinleri Tsezcenin Mokok diyalektinde kayda gecirilmektedir Turkiye de yasayan Avarlar ve TsezlerTurkiye de daginik olarak yasamaktadirlar Tam olarak bilinmese de en cok Ic Anadoluda Tsez Avar koyu vardir Fakat bazi koyler kismen bosalmistir Daha cok buyuk sehirlerde yasamaktadirlar Tokat Ballica Sivas Zara Selimiye Sivas Zara Osmaniye Tokat Dereagzi Tokat Ovacik koylerinde Avar Tsez yasadigi bilinmektedir Dis baglantilarTsez Dido dili uzerine Ethnologue raporu18 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Maria Polinsky Ramazan Recebov Dil ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Hammarstrom Harald Forkel Robert Haspelmath Martin Ed 2017 Tsez Glottolog 3 0 Jena Germany Max Planck Institute for the Science of Human History