Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Tulumtaş, Ankara ilinin Gölbaşı ilçesine bağlı bir mahalledir. Eski adı “Doluntaş”, “Toluntaş” olan yerleşme,
Tulumtaş | |
---|---|
Ankara | |
Ülke | Türkiye |
İl | Ankara |
İlçe | Gölbaşı |
Bulunduğu yer | İç Anadolu Bölgesi |
Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0312 |
İl plaka kodu | 06 |
Posta kodu | 06830 |
İstatistiki bölge | Ankara alt bölgesi |
Seçim çevresi | Ankara (1. Seçim Bölgesi) |
Coğrafya
1300 metre rakımlı Kartal Tepe yakınında, deniz seviyesinden yüksekliği 1200 ile 1250 metre arasında değişen bir platoda kurulmuştur. Ankara Çevreyolu yakınında Ballıkpınar, İncek, Hallaçlı, Koparan, Hacılar ve Fevziye mahalleleri ile komşudur. Çevreyolu bağlantısı olan mahallenin ilçe ve şehir merkezine, alternatif ulaşım yolları bulunmakta olup, bu yollara göre de mesafe değişmektedir.
Tarihçe
Eski Tunç Çağı, Demir Çağı, Roma ve Bizans dönemlerine ait “Ortaçayır Höyük” ve “Yukarı Kapaklı Yerleşmesi” bulunmaktadır.
Ankara ve civarı Türk iskânında bu bölgeye, “Yörükan taifesi”nden “Dolundaş” Cemaati yerleştirilir. 1530’lu yıllarda Dolundaş mezrasının yıllık geliri, Bursa’da İsa Bey’in yaptırdığı cami ve imarete aittir. Bu tarihlerde köy, 14 hane ve takriben 81 nüfuslu, camii ve kadrolu imamı bulunan, yıllık 596 akçe geliri olan fakir bir mezra durumundadır.
Osmanlı döneminde Haymana bölgesi ile ulaşımı sağlayan kervan yolu üzerinde bulunması dolayısıyla önem kazanır. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde bulunan bir şahsiyet kaydı örneğinde, Haymana kazasına bağlı Tulumtaş Köyü Camii hatibi Seyyid Hasan Halife bin Seyyid Mustafa’nın vefatıyla yerine oğlu Mehmed Halife’nin hatip olarak, 1868 yılında atandığı kayıtlıdır.
1905 yılında, köy camiinin hatibi ve diğer giderler için köy ahalisinden Halil İbrahim bin Şeyh Mustafa tarafından bin kuruş vakfedilir.
1909 yılında Tulumtaş karyesi ahalisinden ve Terzioğulları’ndan Abdulvehab Efendi ibni Ahmed tarafından köye bir misafirhane yaptırılır. Bu misafirhanenin giderleri için, Abdulvehab Efendi oğlu Ahmed Efendi, toplamı 6000 dönüm olan iki parça tarlayı vakfeder. Bu vakıf içinde küçük oğlu İsmail’i mütevelli tayin eder. Günümüzde bu misafirhane tamamen yıkılmış, vakfın tarlaları özel şahısların mülkiyetine geçmiştir. Vakfiyenin tanzimi esnasında şahitlerin isimleri ise şöyledir: Tulumtaş Köyü’nden Ahmed Ağa bin Seyyid, Dodurga Köyü’nden Ahmed Ağa, Kızılcaşar Köyü’nden Hacı İbrahim Ağa, Tulumtaş Köyü’nden Ali Ağa, Şehitali Köyü’nden Ceyir Hüseyin ve Dülgeroğlu Hacı Abbas Ağa ve diğer hazır olanlar. Günümüzde köy camiinin kapısında bulunan kitabede, camiin İbrahim Ağa ve İbrahim Efendi’nin öncülüğünde ve köy ahalisininde yardımları ile 1900 yılında tamir edildiği yazılıdır. Cami taş, ahşap işçiliği ve kalem işleri ile korunması gereken bir kültür mirasıdır. Mabed günümüzde de oldukça bakımlıdır. Kültür ve doğal varlıkları ile zengin olan köyde 1810 tarihli bir çeşme bulunmaktadır.
Yapı ve oluşumlar
Tulumtaş Camii
Dikdörtgen planlı, ahşap tavanlı, çatılı ve minareli bir camidir. Giriş kapısı üzerinde bulunan kitabede
Rızai Allah Teâlâ bu camii şerifin inşasına sebep olan İbrahim Ağa ve İbrahim Efendi marifetleri ve ahali karyenin muavenetleri ile bina olunduğu min şehri Cemaziyelahir lisene semanine aşere ve salise miete ve elf.
yazmaktadır.
1318 (1900).” 20 Muharrem 1285 (1868) tarihinde, Seyyid Mustafa oğlu Seyyid Hasan Halife’nin vefatı ile yerine oğlu Mehmed Halife bu göreve atanmıştır. Ayrıca 22 Muharrem 1323 (1905) tarihli vakfiye ile Halil İbrahim bin Şeyh Mustafa, bu cami görevlileri için para bağışlar.
Tulumtaş Çeşmesi
Tulumtaş Mahallesinde bulunan çeşme düzgün kesme andezit taşından yapılmıştır. Duvarlarında devşirme malzeme bulunmakta olup, (L) planlıdır. Çeşmenin her iki yüzünün önünde ikişer musluğu bulunan iki yalağı vardır. Osmanlıca kitabesinde: “Allahümağfir Ya Celil, sahib’ül hayrat ved-delil içene olsun selbil, sene 1327 (1909)-1325 (1907)” yazılıdır.
Tulumtaş Mağarası
Tulumtaş Mahallesi sınırları içinde, Karayatak mevkiinde, Ankara Çevre Yolu kenarında bulunmaktadır. 1992 yılında, Ankara Çevre Yolu yapımı sırasına taş ocağı olarak kullanılan alanda, dinamitle yapılan patlatma sonucu ortaya çıkan doğal bir mağaradır. Büyük bir kireç taşı bloğunun içinde, kimyasal çözünmeler sonucunda oluşan mağaranın fosil ve toplam uzunluğu sadece 549 metredir. Mağarada dikit, sarkıt ve sütunlar bulunmaktadır. Ocaktaki dinamit patlamaları sırasında mağaranın bir kısmı ve bazı damlataş oluşumları tahrip olmuştur. Günümüzde Sit alanı bozulmuş ve tam mağaranın üzerine toplu konut yapılmıştır.
Ankara Çevre Yolu yakınında, bir yapı kooperatifi arazisinde “Tulumtaş Mağarası” bulunmaktadır. 1992 yılında bulunan mağara, aynı yıl yapılan incelemelerden sonra, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından l. Derece Doğal Sit Alanı olarak ilan edilmiştir. Uzunluğu 5 km, genişliği 1,5 km, yüksekliği 30–40 metre olan büyük bir kireç taşı bloğunun içinde kimyasal çözünmeler sonucu oluşmuş mağarada, son derece dikkat çekici sütun, dikit ve sarkıtlar bulunmaktadır. Mağara 2023 yılında ziyarete açılmıştır.
Ekonomi ve altyapı
Yer altı su kaynakları, sağlam zemini ve havası dolayısıyla köy sınırları içinde yeni yapılaşma oldukça hızla devam etmektedir. Tarım arazilerinin yapı kooperatifleri tarafından satın alınması üzerine köyde tarım ve hayvancılık azalmıştır. Civar köylerden gelen öğrencilerinde eğitim gördüğü ve hayırsever bir vatandaş tarafından yaptırılan Dr. Ahmet-Filiz Göğüş İlköğretim Okulu vardır.
İncek Bulvarını aracılığıyla mahalleye ulaşılır. Kızılay'dan EGO otobüsü seferleri mevcuttur. Şehiriçi dolmuşları resmiyette olmakla birlikte, araçlar mahalleye gitmemektedir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Temmuz 2024 Bu maddenin cesitli fikir olay ve tartismalara yersiz onem verdigi dusunulmektedir Lutfen farkli bakis acilarini ele alan dengeli bir bicimde uygun degisiklikleri yaparak maddeyi duzenlemeye yardim edin Temmuz 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Tulumtas Ankara ilinin Golbasi ilcesine bagli bir mahalledir Eski adi Doluntas Toluntas olan yerlesme TulumtasMahalleMahallenin haritadaki yeriAnkaraUlke TurkiyeIlAnkaraIlceGolbasiBulundugu yerIc Anadolu Bolgesi Cografi bolgeIc Anadolu BolgesiZaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0312Il plaka kodu06Posta kodu06830Istatistiki bolgeAnkara alt bolgesi Secim cevresiAnkara 1 Secim Bolgesi Cografya1300 metre rakimli Kartal Tepe yakininda deniz seviyesinden yuksekligi 1200 ile 1250 metre arasinda degisen bir platoda kurulmustur Ankara Cevreyolu yakininda Ballikpinar Incek Hallacli Koparan Hacilar ve Fevziye mahalleleri ile komsudur Cevreyolu baglantisi olan mahallenin ilce ve sehir merkezine alternatif ulasim yollari bulunmakta olup bu yollara gore de mesafe degismektedir TarihceEski Tunc Cagi Demir Cagi Roma ve Bizans donemlerine ait Ortacayir Hoyuk ve Yukari Kapakli Yerlesmesi bulunmaktadir Ankara ve civari Turk iskaninda bu bolgeye Yorukan taifesi nden Dolundas Cemaati yerlestirilir 1530 lu yillarda Dolundas mezrasinin yillik geliri Bursa da Isa Bey in yaptirdigi cami ve imarete aittir Bu tarihlerde koy 14 hane ve takriben 81 nufuslu camii ve kadrolu imami bulunan yillik 596 akce geliri olan fakir bir mezra durumundadir Osmanli doneminde Haymana bolgesi ile ulasimi saglayan kervan yolu uzerinde bulunmasi dolayisiyla onem kazanir Vakiflar Genel Mudurlugu Arsivi nde bulunan bir sahsiyet kaydi orneginde Haymana kazasina bagli Tulumtas Koyu Camii hatibi Seyyid Hasan Halife bin Seyyid Mustafa nin vefatiyla yerine oglu Mehmed Halife nin hatip olarak 1868 yilinda atandigi kayitlidir 1905 yilinda koy camiinin hatibi ve diger giderler icin koy ahalisinden Halil Ibrahim bin Seyh Mustafa tarafindan bin kurus vakfedilir 1909 yilinda Tulumtas karyesi ahalisinden ve Terziogullari ndan Abdulvehab Efendi ibni Ahmed tarafindan koye bir misafirhane yaptirilir Bu misafirhanenin giderleri icin Abdulvehab Efendi oglu Ahmed Efendi toplami 6000 donum olan iki parca tarlayi vakfeder Bu vakif icinde kucuk oglu Ismail i mutevelli tayin eder Gunumuzde bu misafirhane tamamen yikilmis vakfin tarlalari ozel sahislarin mulkiyetine gecmistir Vakfiyenin tanzimi esnasinda sahitlerin isimleri ise soyledir Tulumtas Koyu nden Ahmed Aga bin Seyyid Dodurga Koyu nden Ahmed Aga Kizilcasar Koyu nden Haci Ibrahim Aga Tulumtas Koyu nden Ali Aga Sehitali Koyu nden Ceyir Huseyin ve Dulgeroglu Haci Abbas Aga ve diger hazir olanlar Gunumuzde koy camiinin kapisinda bulunan kitabede camiin Ibrahim Aga ve Ibrahim Efendi nin onculugunde ve koy ahalisininde yardimlari ile 1900 yilinda tamir edildigi yazilidir Cami tas ahsap isciligi ve kalem isleri ile korunmasi gereken bir kultur mirasidir Mabed gunumuzde de oldukca bakimlidir Kultur ve dogal varliklari ile zengin olan koyde 1810 tarihli bir cesme bulunmaktadir Yapi ve olusumlarTulumtas Camii Dikdortgen planli ahsap tavanli catili ve minareli bir camidir Giris kapisi uzerinde bulunan kitabedeRizai Allah Teala bu camii serifin insasina sebep olan Ibrahim Aga ve Ibrahim Efendi marifetleri ve ahali karyenin muavenetleri ile bina olundugu min sehri Cemaziyelahir lisene semanine asere ve salise miete ve elf yazmaktadir 1318 1900 20 Muharrem 1285 1868 tarihinde Seyyid Mustafa oglu Seyyid Hasan Halife nin vefati ile yerine oglu Mehmed Halife bu goreve atanmistir Ayrica 22 Muharrem 1323 1905 tarihli vakfiye ile Halil Ibrahim bin Seyh Mustafa bu cami gorevlileri icin para bagislar Tulumtas Cesmesi Tulumtas Mahallesinde bulunan cesme duzgun kesme andezit tasindan yapilmistir Duvarlarinda devsirme malzeme bulunmakta olup L planlidir Cesmenin her iki yuzunun onunde ikiser muslugu bulunan iki yalagi vardir Osmanlica kitabesinde Allahumagfir Ya Celil sahib ul hayrat ved delil icene olsun selbil sene 1327 1909 1325 1907 yazilidir Tulumtas Magarasi Tulumtas Mahallesi sinirlari icinde Karayatak mevkiinde Ankara Cevre Yolu kenarinda bulunmaktadir 1992 yilinda Ankara Cevre Yolu yapimi sirasina tas ocagi olarak kullanilan alanda dinamitle yapilan patlatma sonucu ortaya cikan dogal bir magaradir Buyuk bir kirec tasi blogunun icinde kimyasal cozunmeler sonucunda olusan magaranin fosil ve toplam uzunlugu sadece 549 metredir Magarada dikit sarkit ve sutunlar bulunmaktadir Ocaktaki dinamit patlamalari sirasinda magaranin bir kismi ve bazi damlatas olusumlari tahrip olmustur Gunumuzde Sit alani bozulmus ve tam magaranin uzerine toplu konut yapilmistir Ankara Cevre Yolu yakininda bir yapi kooperatifi arazisinde Tulumtas Magarasi bulunmaktadir 1992 yilinda bulunan magara ayni yil yapilan incelemelerden sonra Kultur ve Turizm Bakanligi Kultur ve Tabiat Varliklarini Koruma Kurulu tarafindan l Derece Dogal Sit Alani olarak ilan edilmistir Uzunlugu 5 km genisligi 1 5 km yuksekligi 30 40 metre olan buyuk bir kirec tasi blogunun icinde kimyasal cozunmeler sonucu olusmus magarada son derece dikkat cekici sutun dikit ve sarkitlar bulunmaktadir Magara 2023 yilinda ziyarete acilmistir Ekonomi ve altyapiYer alti su kaynaklari saglam zemini ve havasi dolayisiyla koy sinirlari icinde yeni yapilasma oldukca hizla devam etmektedir Tarim arazilerinin yapi kooperatifleri tarafindan satin alinmasi uzerine koyde tarim ve hayvancilik azalmistir Civar koylerden gelen ogrencilerinde egitim gordugu ve hayirsever bir vatandas tarafindan yaptirilan Dr Ahmet Filiz Gogus Ilkogretim Okulu vardir Incek Bulvarini araciligiyla mahalleye ulasilir Kizilay dan EGO otobusu seferleri mevcuttur Sehirici dolmuslari resmiyette olmakla birlikte araclar mahalleye gitmemektedir