Tuyuğ, Türklerin Divan şiirine kazandırdığı nazım şeklidir.
Yapısı
Maninin Divan edebiyatındaki karşılığı sayılabilir. Klasik Türk Edebiyatında aruzun fâilâtün fâilâtün fâilün kalıbıyla yazılan dört dizelik milli bir nazım biçimidir. Tek dörtlükten oluşur. Kafiyelenişi rubaiyle aynıdır: aaxa. Genellikle lirik tarzda olan ve aaaa şeklinde kafiyelenen tuyuğlara "Musarra Tuyuğ" denir. Manide olduğu gibi, cinaslı uyak kullanılır. Halk şiirinde 11′li kalıpla söylenen mani biçimindeki şiirlere de tuyuğ denir. Aruzun yalnız "fâilâtün - fâilâtün - fâilün" kalıbıyla yazılır.
Rubaide işlenen konular tuyuğda da işlenir. 14. yüzyıl şairi Kadı Burhanettin bu türün kurucusu sayılır. Çağdaşı şair Nesimi ve 15. yüzyıl şairi Ali Şir Nevai bu türde çokça ürün vermişlerdir.
Özellikleri
- Divan Edebiyatına Türklerin kazandırdığı bir nazım şeklidir.
- Kafiye düzeni aaxa ya da aaaa şeklindedir. (manide de öyle)
- Dört dizeden oluşur.
- Tuyuğlarda genellikle cinaslı kafiye kullanılır.
- Tuyuğda, mani ve rubaide olduğu gibi önemli bir fikir söylenmeye çalışılır. Bu nedenle zor söylenen şiirlerden sayılır.
- Mahlassız bir şiirdir.
- Kadı Burhaneddin ve Nesimî bu türün ustalarıdır.
Not: Halk Edebiyatındaki maninin karşılığıdır.
- Dîlberin işi itâb u nâz olur
- Çeşmi cadû, gamzesi gammâz olur
- Ey gönül sabret, tahammül kıl ana
- Yâre erişmek işi az az olur
- Kadı Burhaneddin :
Rubaide işlenen konular tuyuğda da işlenir. 14. yüzyıl şairi Kadı Burhanettin bu türün kurucusu sayılır. Çağdaşı Nesimi ve 15. yüzyıl şairi Ali Şir Nevai bu türde çokça ürün vermişlerdir.
Kaynakça
Dış kaynaklar
- Pala, İskender (1999 27.bas. 2016), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul:Kapı Yayınları, , Sayfa:390-391
- Dilçin, Cem (1983) Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara:Türk Dil Kurumu Yayınları
- Muallim Nâci, (haz. M. A. Yekta Saraç), (2004) Edebiyat Terimleri: Istılahât-ı Edebiyye, İstanbul:
- Tural, Sadık Kemal (ed.) (2001, 2003, 2004, 2005, 2006), Türk Dünyası Edebiyat Terimleri ve Kavramları Ansiklopedik Sözlüğü 5 Cilt, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, ISBN 3990000025722
- Kabaklı, Ahmet (1973) Türk Edebiyatı 3 Cilt, İstanbul:Türkiye Yayınevi
- İpekten, Haluk, (1997, 14.bas.: 2011) Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Ankara: Dergah Yayınları
Dış bağlantılar
- Öztoprak, Nihat (2012) "Tuyuğ", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. c.41 say. 450-451 Online: [1]
- Kızıltunç, Recai (2008) "Türk Edebiyatında Tuyuğ ve Bazı Problemleri", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 37; Erzurum: Sayfa 107-126; Online: TURK EDEBIYATI/ recai_kiziltunc_turk_edebiyati_tuyug.pdf[]
Edebiyat ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tuyug Turklerin Divan siirine kazandirdigi nazim seklidir YapisiManinin Divan edebiyatindaki karsiligi sayilabilir Klasik Turk Edebiyatinda aruzun failatun failatun failun kalibiyla yazilan dort dizelik milli bir nazim bicimidir Tek dortlukten olusur Kafiyelenisi rubaiyle aynidir aaxa Genellikle lirik tarzda olan ve aaaa seklinde kafiyelenen tuyuglara Musarra Tuyug denir Manide oldugu gibi cinasli uyak kullanilir Halk siirinde 11 li kalipla soylenen mani bicimindeki siirlere de tuyug denir Aruzun yalniz failatun failatun failun kalibiyla yazilir Rubaide islenen konular tuyugda da islenir 14 yuzyil sairi Kadi Burhanettin bu turun kurucusu sayilir Cagdasi sair Nesimi ve 15 yuzyil sairi Ali Sir Nevai bu turde cokca urun vermislerdir OzellikleriDivan Edebiyatina Turklerin kazandirdigi bir nazim seklidir Kafiye duzeni aaxa ya da aaaa seklindedir manide de oyle Dort dizeden olusur Tuyuglarda genellikle cinasli kafiye kullanilir Tuyugda mani ve rubaide oldugu gibi onemli bir fikir soylenmeye calisilir Bu nedenle zor soylenen siirlerden sayilir Mahlassiz bir siirdir Kadi Burhaneddin ve Nesimi bu turun ustalaridir Not Halk Edebiyatindaki maninin karsiligidir Dilberin isi itab u naz olur Cesmi cadu gamzesi gammaz olur Ey gonul sabret tahammul kil ana Yare erismek isi az az olur Kadi Burhaneddin Rubaide islenen konular tuyugda da islenir 14 yuzyil sairi Kadi Burhanettin bu turun kurucusu sayilir Cagdasi Nesimi ve 15 yuzyil sairi Ali Sir Nevai bu turde cokca urun vermislerdir KaynakcaDis kaynaklarPala Iskender 1999 27 bas 2016 Ansiklopedik Divan Siiri Sozlugu Istanbul Kapi Yayinlari ISBN 9758950218 Sayfa 390 391 Dilcin Cem 1983 Orneklerle Turk Siir Bilgisi Ankara Turk Dil Kurumu Yayinlari ISBN 9789751604897 Muallim Naci haz M A Yekta Sarac 2004 Edebiyat Terimleri Istilahat i Edebiyye Istanbul Tural Sadik Kemal ed 2001 2003 2004 2005 2006 Turk Dunyasi Edebiyat Terimleri ve Kavramlari Ansiklopedik Sozlugu 5 Cilt Ataturk Kultur Merkezi Yayinlari ISBN 3990000025722 Kabakli Ahmet 1973 Turk Edebiyati 3 Cilt Istanbul Turkiye Yayinevi Ipekten Haluk 1997 14 bas 2011 Eski Turk Edebiyati Nazim Sekilleri ve Aruz Ankara Dergah Yayinlari ISBN 9759953539Dis baglantilarOztoprak Nihat 2012 Tuyug Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi c 41 say 450 451 Online 1 Kiziltunc Recai 2008 Turk Edebiyatinda Tuyug ve Bazi Problemleri Ataturk Universitesi Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi Sayi 37 Erzurum Sayfa 107 126 Online TURK EDEBIYATI recai kiziltunc turk edebiyati tuyug pdf olu kirik baglanti Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz