Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tuzcuoğlu Memiş Ağa (1715 - 1817), Doğu Karadeniz bölgesinde etkili olmuş bir âyandır.
Kaynaklarda uzun boylu ve iri yapılı biri olarak geçmektedir. Uzun süredir Doğu Karadenizde tuz ticareti başta olmak üzere ticaret yapan bir aileden gelmektedir. Babası Hopalı Hamdi Bey'dir. Kardeşi Osman Ağa, Osmanlı Padişahı'nın silahşorluk unvanını taşımaktaydı. Memiş Ağa, gençlik yıllarında babasının tuz ticareti ve nakliyat işlerini devam ettirdi. 1760'lı yıllardaki Osmanlı belgelerinde bölge âyanı olduğu yazmaktadır. Hacısalihoğlu ailesinden bir kadınla evliydi. Cevdet Paşa’nın eserine göre, başlangıçta maddi durumu zayıf, hiç toprağı olmayan veya az miktarda toprağa sahip kişilere borç para vererek ve bu paraları faiziyle geri alarak nüfuz kazandı. Bu süreçte çevresinde saygınlık kazandı ve olumlu bir itibara sahip oldu. Vergileri düzenli olarak yıllık şekilde merkeze iletti, savaş dönemlerinde asker sağladı ve bulunduğu bölgenin güvenliğini temin etti. Bu durum hem halk hem de devlet nezdinde olumlu bir izlenime sahip olmasını sağladı.
Memiş Ağa, özellikle Rusya'ya karşı savunmada gösterdiği hizmetlerle tanındı. 1806 yılında Faş Kalesi muhafızlığına atandı ve 1809'da kalenin Rus kuşatmasından kurtarılmasında önemli rol oynadı. Bu başarıları sayesinde kapıcıbaşılık rütbesine yükseltildi; Rize âyanlığının yanı sıra Batum Kalesi ve sancağının da yönetimini üstlendi.
1811 yılında, hizmetleri nedeniyle âyanlık bölgesi Batum'daki Gönye nihayesine kadar genişletildi ve Doğu Karadeniz'in en nüfuzlu âyanlarından biri haline geldi. Aynı yıl Trabzon Valiliği'ne atanan Hazinedarzâde Süleyman Ağa ile aralarında nüfuz mücadelesi başladı. Tuzcuoğlu Memiş Ağa 1814 yılında Süleyman Ağa'ya isyan etti. Bu çekişme, 18 Ağustos 1816'da Memiş Ağa'nın Trabzon'u ele geçirmesiyle doruk noktasına ulaştı. Kısa süre sonra merkezden gönderilen Osmanlı kuvvetleri tarafından şehir geri alındı ve Memiş Ağa, 26 Ekim 1817'de yakalanarak idam edildi. İdam edildiği tarihte Osmanlı devletinin yıllık hazine gelirinin 1/22'si kadar bir servete sahipti.
Mezarı günümüzde Hayrat ilçesi sınırlarında kalan Alano köyündedir. Tuzcuoğlu Memiş Ağa'nın adı, günümüzde Rize Müzesi olarak bilinen Tuzcuoğlu Memiş Ağa Konağı'na ve Rize Meydanı'ndaki bir parka verilmiştir.
Kaynakça
- ^ Karademir, Gökmen (2022). "Tuzcuoğlu Memiş Ağa'nın Doğu Karadeniz'de Ayanlık Mücadelesi" (PDF). openaccess.artvin.edu.tr. 20 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
- ^ Hacısalihoğlu, Mehmet. "Tuzcuoğulları". islamansiklopedisi.org.tr. 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2025.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tuzcuoglu Memis Aga 1715 1817 Dogu Karadeniz bolgesinde etkili olmus bir ayandir Kaynaklarda uzun boylu ve iri yapili biri olarak gecmektedir Uzun suredir Dogu Karadenizde tuz ticareti basta olmak uzere ticaret yapan bir aileden gelmektedir Babasi Hopali Hamdi Bey dir Kardesi Osman Aga Osmanli Padisahi nin silahsorluk unvanini tasimaktaydi Memis Aga genclik yillarinda babasinin tuz ticareti ve nakliyat islerini devam ettirdi 1760 li yillardaki Osmanli belgelerinde bolge ayani oldugu yazmaktadir Hacisalihoglu ailesinden bir kadinla evliydi Cevdet Pasa nin eserine gore baslangicta maddi durumu zayif hic topragi olmayan veya az miktarda topraga sahip kisilere borc para vererek ve bu paralari faiziyle geri alarak nufuz kazandi Bu surecte cevresinde sayginlik kazandi ve olumlu bir itibara sahip oldu Vergileri duzenli olarak yillik sekilde merkeze iletti savas donemlerinde asker sagladi ve bulundugu bolgenin guvenligini temin etti Bu durum hem halk hem de devlet nezdinde olumlu bir izlenime sahip olmasini sagladi Memis Aga ozellikle Rusya ya karsi savunmada gosterdigi hizmetlerle tanindi 1806 yilinda Fas Kalesi muhafizligina atandi ve 1809 da kalenin Rus kusatmasindan kurtarilmasinda onemli rol oynadi Bu basarilari sayesinde kapicibasilik rutbesine yukseltildi Rize ayanliginin yani sira Batum Kalesi ve sancaginin da yonetimini ustlendi 1811 yilinda hizmetleri nedeniyle ayanlik bolgesi Batum daki Gonye nihayesine kadar genisletildi ve Dogu Karadeniz in en nufuzlu ayanlarindan biri haline geldi Ayni yil Trabzon Valiligi ne atanan Hazinedarzade Suleyman Aga ile aralarinda nufuz mucadelesi basladi Tuzcuoglu Memis Aga 1814 yilinda Suleyman Aga ya isyan etti Bu cekisme 18 Agustos 1816 da Memis Aga nin Trabzon u ele gecirmesiyle doruk noktasina ulasti Kisa sure sonra merkezden gonderilen Osmanli kuvvetleri tarafindan sehir geri alindi ve Memis Aga 26 Ekim 1817 de yakalanarak idam edildi Idam edildigi tarihte Osmanli devletinin yillik hazine gelirinin 1 22 si kadar bir servete sahipti Mezari gunumuzde Hayrat ilcesi sinirlarinda kalan Alano koyundedir Tuzcuoglu Memis Aga nin adi gunumuzde Rize Muzesi olarak bilinen Tuzcuoglu Memis Aga Konagi na ve Rize Meydani ndaki bir parka verilmistir Kaynakca Karademir Gokmen 2022 Tuzcuoglu Memis Aga nin Dogu Karadeniz de Ayanlik Mucadelesi PDF openaccess artvin edu tr 20 Temmuz 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 24 Subat 2025 Hacisalihoglu Mehmet Tuzcuogullari islamansiklopedisi org tr 3 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2025