Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tzurtzkabi Kilisesi (Gürcüce: წურწყაბის ეკლესია), tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Tzurtzkabi olan Aşıkzülali köyü sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesiydi. Piskoposluk merkezi olan kilise yıkılmış, yerinde köyün camisi inşa edilmiştir.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Aşıkzülali, Posof |
| Koordinatlar | 41°25′55″K 42°39′45″D / 41.43194°K 42.66250°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Durum | Yıkılmış |
| Mimari | |
| Mimari tür | Kilise |
| Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 9. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kesme taş |
Tarihçe
Tzurtzkabi Kilisesi'nin bulunduğu Tzurtzkabi köyü, Orta Çağ'da Samtshe bölgesinde yer alıyordu. Samtshe ise, bu dönemde Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Bu bölge, Gürcistan Krallığı'nın zayıflamasından sonra, 13. yüzyılda Samtshe Saatabago devletinin bir parçası haline geldi. Samtshe Saatabago bağımsız hale gelince ayrı bir kilise kurdu ve 16. yüzyılda bu kiliseyi oluşturan 13 piskoposluktan biri Tzurtzkabi Piskoposluğu idi. Tzurtzkabi Kilisesi de bu piskoposluğun merkezi kilisesiydi. Bu kilise ve Tzurtzkabi köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlıların eline geçti. Rus arkeolog Praskovya Uvarova'nın 1894 yılında eski piskoposluk merkezini ziyareti sırasında Tzurtzkabi Kilisesi yıkılmış ve taşlarıyla köyün camisi ile evlerin inşasında kullanılmıştır. Köydeki bir evin duvarında bulunan kilseye ait Gürcüce yazıttan Tzurtzkabi Kilisesi'nin 9. yüzyılda inşa edildiği anlaşılmaktadır.
Mimari
Tzurtzkabi Kilisesi günümüzde tamamen yıkılmış ve izi kalmamıştır. Kilisenin taşları Aşıkzülali Camii'nin ve köydeki evlerin inşasında kullanılmıştır. Bu caminin 1894 yılından önce inşa edildiği bilinmektedir. Gürcü tarihçi Aleksandre Proneli, caminin doğu duvarının kilisenin duvarı üzerinde inşa edildiğini yazmıştır. Gürcü coğrafyacı ve tarihçi Vahuşti'nin verdiği bilgiye göre Tzurtzkabi Kilisesi kubbeli ve büyük bir yapıydı.
Bu kiliseden geriye Aşıkzülali Camii'nin duvarlarında kullanılmış olan apsisin bir bölümü, kesme ve kabartmalı taşlar kalmıştır. Bu kiliseye ait Gürcüce yazılı bir taş bir köylünün evinde bulunmaktadır. Taşın uzunluğu, yüksekliği 63 cm ve yüksekliği 45 cm’dir. Gürcü alfabesinin Asomtavruli karakterleriyle yazılmış yazı üç satırdan oluşur: „[...] [გურ]გ{ე}ნ, ძე ად{ა}რ[ნ]ერს{ეს}ი დ[...]|[...] [პი]ევ[ე]ლებისკო{პო}სი [...]“. Yazıt 9. yüzyıla tarihlenmiştir. Yazıda “Gurgen’in oğlu Adarnersesi…” ibaresi de geçmektedir. Burada Gürcü kralı I. Gurgen ve oğlu II. Adarnase’den (Adarnersesi) söz edilmektedir. Söz konusu taşta yazının dışında motiflerin izleri de fark edilmektedir.
Kaynakça
- ^ 2013-2014 Yılları Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2019, s. 30. 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Praskovya Uvarova, "Посховский участокъ", Материалы по археологии Кавказа, вип. IV. Tiflis, 1894, s, 103". 23 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2023.
- ^ Bondo Kupatadze, "Posof, Göle ve Tao'da Bilimsel Araştırma Gezisi Günlükleri" (ფოცხოვის, კოლას და ტაოს სამეცნიერო ექსპედიციის დღიური), 2011
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 83. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Aleksandre Proneli, Görkemli Mesheti (დიდებული მესხეთი), Gori, 1914, s. 185" (PDF). 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Haziran 2023.
- ^ Nino Silagadze, Tarihsel Güney ve Güneybatı Gürcistan'da Kale Kiliseleri (ციხესიმაგრეების ეკლესიები ისტორიულ სამხრეთ და სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოში), Tiflis, 2017, s. 20. 23 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2013-2014 Yılları Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2012-2013 წლების საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2019, s. 30. 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tzurtzkabi Kilisesi Gurcuce წურწყაბის ეკლესია tarihsel Samtshe bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin Posof ilcesine bagli ve eski adi Tzurtzkabi olan Asikzulali koyu sinirlari icinde Orta Cag dan kalma bir Gurcu kilisesiydi Piskoposluk merkezi olan kilise yikilmis yerinde koyun camisi insa edilmistir Tzurtzkabi KilisesiTemel bilgilerKonumAsikzulali PosofKoordinatlar41 25 55 K 42 39 45 D 41 43194 K 42 66250 D 41 43194 42 66250InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikilmisMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma9 yuzyilOzelliklerMalzemelerKesme tasTarihceTzurtzkabi Kilisesi nin bulundugu Tzurtzkabi koyu Orta Cag da Samtshe bolgesinde yer aliyordu Samtshe ise bu donemde Gurcistan i olusturan bolgelerden biriydi Bu bolge Gurcistan Kralligi nin zayiflamasindan sonra 13 yuzyilda Samtshe Saatabago devletinin bir parcasi haline geldi Samtshe Saatabago bagimsiz hale gelince ayri bir kilise kurdu ve 16 yuzyilda bu kiliseyi olusturan 13 piskoposluktan biri Tzurtzkabi Piskoposlugu idi Tzurtzkabi Kilisesi de bu piskoposlugun merkezi kilisesiydi Bu kilise ve Tzurtzkabi koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Osmanlilarin eline gecti Rus arkeolog Praskovya Uvarova nin 1894 yilinda eski piskoposluk merkezini ziyareti sirasinda Tzurtzkabi Kilisesi yikilmis ve taslariyla koyun camisi ile evlerin insasinda kullanilmistir Koydeki bir evin duvarinda bulunan kilseye ait Gurcuce yazittan Tzurtzkabi Kilisesi nin 9 yuzyilda insa edildigi anlasilmaktadir MimariTzurtzkabi Kilisesi gunumuzde tamamen yikilmis ve izi kalmamistir Kilisenin taslari Asikzulali Camii nin ve koydeki evlerin insasinda kullanilmistir Bu caminin 1894 yilindan once insa edildigi bilinmektedir Gurcu tarihci Aleksandre Proneli caminin dogu duvarinin kilisenin duvari uzerinde insa edildigini yazmistir Gurcu cografyaci ve tarihci Vahusti nin verdigi bilgiye gore Tzurtzkabi Kilisesi kubbeli ve buyuk bir yapiydi Bu kiliseden geriye Asikzulali Camii nin duvarlarinda kullanilmis olan apsisin bir bolumu kesme ve kabartmali taslar kalmistir Bu kiliseye ait Gurcuce yazili bir tas bir koylunun evinde bulunmaktadir Tasin uzunlugu yuksekligi 63 cm ve yuksekligi 45 cm dir Gurcu alfabesinin Asomtavruli karakterleriyle yazilmis yazi uc satirdan olusur გურ გ ე ნ ძე ად ა რ ნ ერს ეს ი დ პი ევ ე ლებისკო პო სი Yazit 9 yuzyila tarihlenmistir Yazida Gurgen in oglu Adarnersesi ibaresi de gecmektedir Burada Gurcu krali I Gurgen ve oglu II Adarnase den Adarnersesi soz edilmektedir Soz konusu tasta yazinin disinda motiflerin izleri de fark edilmektedir Kaynakca 2013 2014 Yillari Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2019 s 30 17 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9639 0 2 Praskovya Uvarova Poshovskij uchastok Materialy po arheologii Kavkaza vip IV Tiflis 1894 s 103 23 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2023 Bondo Kupatadze Posof Gole ve Tao da Bilimsel Arastirma Gezisi Gunlukleri ფოცხოვის კოლას და ტაოს სამეცნიერო ექსპედიციის დღიური 2011 a b 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2017 s 83 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Aleksandre Proneli Gorkemli Mesheti დიდებული მესხეთი Gori 1914 s 185 PDF 25 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Haziran 2023 Nino Silagadze Tarihsel Guney ve Guneybati Gurcistan da Kale Kiliseleri ციხესიმაგრეების ეკლესიები ისტორიულ სამხრეთ და სამხრეთ დასავლეთ საქართველოში Tiflis 2017 s 20 23 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 359 1 2013 2014 Yillari Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2012 2013 წლების საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2019 s 30 17 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9639 0 2