Tüp bebek ya da bilimsel ismiyle in vitro fertilizasyon (IVF), bir yumurtanın sperm tarafından, vücut dışında (in vitro) suni olarak döllenmesi sürecidir. IVF, kısırlık tedavisinde diğer yöntemleri başarısız olduğunda kullanılan önemli bir tedavi yöntemidir. IVF işlemi, bir kadının yumurtlama sürecini izlemek, yumurtayı yumurtalıklardan almak ve laboratuvar ortamında sperm ile dölleyerek döllenmiş yumurtanın (zigot) daha sonra hastanın rahmine başarılı bir gebelik oluşturulması amacıyla tekrar aktarılması şeklinde özetlenebilir. Bir kadının doğal döngüsünün ovum (yumurta) toplamak için izlenmesine "doğal siklus IVF" denir. İlk başarılı doğan "tüp bebek" olan Louise Brown, 1978 yılında doğmuştur. Louise Brown, doğal siklus IVF sonucu olarak doğmuştur. Fizyolog Robert G. Edwards, 2010 yılında bu tedaviyi geliştirdiği için Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır.
Türkiye'de ilk tüp bebek
Türkiye’de ilk tüp bebek merkezi Refik Çapanoğlu ve arkadaşlarının çalışmaları sayesinde Ege Üniversitesinde 23 Haziran 1988 tarihinde açılmıştır. Türkiye’nin ilk tüp bebeği 18 Nisan 1989′da kurulan bu tüp bebek merkezinde dünyaya gözlerini açmıştır.
Aşamaları
- Yumurtalıkların uyarılması
- Yumurtaların olgunlaştırılması
- Yumurta toplama (OPU)
- Fertilizasyon (döllenme)
- Embriyo transferi
- Gebelik testi
Riskleri
- Over torsiyonu
- Enfeksiyon
- Kanama
- Dış gebelik
IVF uygulanabilecek durumlar
- Kısırlık,
- Tüplerin her ikisinin tıkalı olması,
- Yumurta bozukluğu,
- Menide sperm bulunmaması,
- Spermde kalite bozukluğu,
- İmmunolojik durumlar,
- Servikal faktörler,
- Cerrahi operasyon sonucu tüplerin alınması,
- Sperm veya yumurta sayısında yetersizlik,
- Yumurtalıkta kısırlığa sebep teşkil eden kistlerin varlığı,
- Hormon bozukluğu,
- Sperm hareketliliği problemleri,
- Sperm hücrelerinin şekil bozukluğu,
- Tekrarlanan hamilelik kayıpları,
- 12 ay süreyle düzenli ve korumasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik sağlanamadığında,
- Kadınlarda yaş ilerlemesi söz konusu ise IVF uygulaması yapılabilir.
IVF uygulamasının mümkün olmadığı durumlar
- Sperm üretimi olmaması,
- Yumurta üretimi fonksiyonunun tamamen yitirilmesi,
- Menopoz,
- Kadınlarda hormon seviye bozuklukları,
- Kadın yaşının ilerlemesi
- Cerrahi operasyonlar sonucu rahmi alınmış kadınlarda tüp bebek tedavisi uygulanamaz.
Başarı oranı
IVF başarı oranları ülkeden ülkeye farklılık göstermekle birlikte dünya genelinde yaklaşık başarı oranı %40'tır. Anne adayının yaşı, kilosu ve sağlık durumu gibi etkenler başarıyı etkiler. İlk seferdeki başarısızlık, diğer denemelerde de böyle olacağı anlamını taşımaz. IVF uygulamalarında başarı şansı yüzde 60’ı geçmemekle birlikte birkaç başarısız denemeden sonra da gebeliğin gerçekleştiği görülebilir. Hiçbir sağlık sorunu bulunmayan çiftlerde dahi IVF uygulamalarının başarısız olduğu görülebilir. Aynı çiftlerde sonraki denemelerde gebelik gerçekleşebilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2022.
Konuyla ilgili yayınlar
- Henig, Robin Marantz (2004). Pandora's Baby: How the First Test Tube Babies Sparked the Reproductive Revolution. New York: Houghton Mifflin. ISBN . 18 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2013.
- Hope T, Lockwood G, Lockwood M (Haziran 1995). "Should older women be offered in vitro fertilisation?". BMI. 310 (6992). ss. 1455-6. doi:10.1136/bmj.310.6992.1455. (PMC) 2549820 $2. (PMID) 7613283. 6 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2013.
- Seng SW, Yeong CT, Loh SF, Sadhana N, Loh SK (Mart 2005). (PDF). Singapore Med J. 46 (3). ss. 132-6. (PMID) 15735878. 22 Ocak 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2013.
Dış bağlantılar
- ()
- (CDC)
- Test Tube Babies18 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . on PBS
- BBC profile of Louise Brown (July, 2003)6 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- IVF Treatment 30 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tup bebek ya da bilimsel ismiyle in vitro fertilizasyon IVF bir yumurtanin sperm tarafindan vucut disinda in vitro suni olarak dollenmesi surecidir IVF kisirlik tedavisinde diger yontemleri basarisiz oldugunda kullanilan onemli bir tedavi yontemidir IVF islemi bir kadinin yumurtlama surecini izlemek yumurtayi yumurtaliklardan almak ve laboratuvar ortaminda sperm ile dolleyerek dollenmis yumurtanin zigot daha sonra hastanin rahmine basarili bir gebelik olusturulmasi amaciyla tekrar aktarilmasi seklinde ozetlenebilir Bir kadinin dogal dongusunun ovum yumurta toplamak icin izlenmesine dogal siklus IVF denir Ilk basarili dogan tup bebek olan Louise Brown 1978 yilinda dogmustur Louise Brown dogal siklus IVF sonucu olarak dogmustur Fizyolog Robert G Edwards 2010 yilinda bu tedaviyi gelistirdigi icin Nobel Fizyoloji veya Tip Odulu kazanmistir ICSI spermin dogrudan igne yardimiyla yumurtaya enjekte edilmesi islemiTurkiye de ilk tup bebekTurkiye de ilk tup bebek merkezi Refik Capanoglu ve arkadaslarinin calismalari sayesinde Ege Universitesinde 23 Haziran 1988 tarihinde acilmistir Turkiye nin ilk tup bebegi 18 Nisan 1989 da kurulan bu tup bebek merkezinde dunyaya gozlerini acmistir AsamalariYumurtaliklarin uyarilmasi Yumurtalarin olgunlastirilmasi Yumurta toplama OPU Fertilizasyon dollenme Embriyo transferi Gebelik testiRiskleriOver torsiyonu Enfeksiyon Kanama Dis gebelikIVF uygulanabilecek durumlarKisirlik Tuplerin her ikisinin tikali olmasi Yumurta bozuklugu Menide sperm bulunmamasi Spermde kalite bozuklugu Immunolojik durumlar Servikal faktorler Cerrahi operasyon sonucu tuplerin alinmasi Sperm veya yumurta sayisinda yetersizlik Yumurtalikta kisirliga sebep teskil eden kistlerin varligi Hormon bozuklugu Sperm hareketliligi problemleri Sperm hucrelerinin sekil bozuklugu Tekrarlanan hamilelik kayiplari 12 ay sureyle duzenli ve korumasiz cinsel iliskiye ragmen gebelik saglanamadiginda Kadinlarda yas ilerlemesi soz konusu ise IVF uygulamasi yapilabilir IVF uygulamasinin mumkun olmadigi durumlarSperm uretimi olmamasi Yumurta uretimi fonksiyonunun tamamen yitirilmesi Menopoz Kadinlarda hormon seviye bozukluklari Kadin yasinin ilerlemesi Cerrahi operasyonlar sonucu rahmi alinmis kadinlarda tup bebek tedavisi uygulanamaz Basari oraniIVF basari oranlari ulkeden ulkeye farklilik gostermekle birlikte dunya genelinde yaklasik basari orani 40 tir Anne adayinin yasi kilosu ve saglik durumu gibi etkenler basariyi etkiler Ilk seferdeki basarisizlik diger denemelerde de boyle olacagi anlamini tasimaz IVF uygulamalarinda basari sansi yuzde 60 i gecmemekle birlikte birkac basarisiz denemeden sonra da gebeligin gerceklestigi gorulebilir Hicbir saglik sorunu bulunmayan ciftlerde dahi IVF uygulamalarinin basarisiz oldugu gorulebilir Ayni ciftlerde sonraki denemelerde gebelik gerceklesebilir Ayrica bakinizYumurta donasyonuKaynakca Arsivlenmis kopya 29 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2016 Arsivlenmis kopya 1 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2016 Arsivlenmis kopya 13 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2016 Arsivlenmis kopya 4 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2022 Konuyla ilgili yayinlarHenig Robin Marantz 2004 Pandora s Baby How the First Test Tube Babies Sparked the Reproductive Revolution New York Houghton Mifflin ISBN 0 618 22415 7 18 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2013 Hope T Lockwood G Lockwood M Haziran 1995 Should older women be offered in vitro fertilisation BMI 310 6992 ss 1455 6 doi 10 1136 bmj 310 6992 1455 PMC 2549820 2 PMID 7613283 6 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2013 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Seng SW Yeong CT Loh SF Sadhana N Loh SK Mart 2005 PDF Singapore Med J 46 3 ss 132 6 PMID 15735878 22 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2013 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Dis baglantilar CDC Test Tube Babies18 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde on PBS BBC profile of Louise Brown July 2003 6 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde IVF Treatment 30 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde