Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Mayıs 2022) () |
Türkiye, Holokost döneminde Nazi Almanyası ile güçlü diplomatik ilişkilerini sürdürmesine rağmen, 2. Dünya Savaşı sırasında tarafsız kaldı. Savaş sırasında Türkiye, yurt dışında yaşayan 3.000 ila 5.000 Yahudiyi vatandaşlıktan çıkardı; 2.200 ve 2.500 Türk Yahudi, Auschwitz ve Sobibor gibi imha kamplarına sürüldü ve birkaç yüz Nazi toplama kamplarında hapsedildi. Nazi Almanyası tarafsız ülkeleri Yahudi vatandaşlarını geri göndermeye teşvik ettiğinde Türk diplomatlar, Türk vatandaşlıklarını kanıtlasalar bile Yahudileri ülkelerine geri göndermekten kaçınmaları için talimatlar aldı. Türkiye aynı zamanda savaş sırasında Yahudi karşıtı yasaları uygulayan tek tarafsız ülkeydi. Ancak Alman yetkililer, Türkiye'nin açıkça Yahudi karşıtı yasalar uygulamadığını ve Yahudi karşıtı nefret kampanyaları için uygun olmadığını savaş boyunca birçok kez kaydettiler. 1940 ile 1944 yılları arasında, Türkiye üzerinden Filistin Mandası'na yaklaşık 13.000 Yahudi geçti.Rıfat Bali'nin bir araştırmasına göre, savaş sırasında ayrımcı politikalar sonucunda Türkiye tarafından kurtarılandan daha fazla Türk Yahudi zarar gördü. Bunun yanında, İzzet Bahar'a göre dönemin Türk otoritelerinin Yahudilere olan tavrı diğer ülkelerin hükûmetlerinden farklı değildi ve bu yüzden bu sıradışı zamanlarda meydana gelen olumsuz olayların çoğu için Türkiye suçlanmamalıydı.
Arka plan
1950'ye kadar Türkiye, ülkenin Türkleştirilmesine öncelik veren son derece milliyetçi bir hükûmet altında faaliyet gösteren tek partili bir devletti. Birçok Yahudi başlangıçta Türkiye'ye olumlu bir şekilde yaklaşmış olsa da, Türkiye'nin varlığının ilk yirmi yılında, Yahudi nüfusunun yarısı ila üçte biri ülkeyi terk etti. Bunun sebepleri arasında Yahudi derneklerinin yasaklanması ve "Vatandaş, Türkçe konuş" kampanyasının bir parçası olarak Yahudi İspanyolcası gibi Türkçe olmayan dillerin kullanımına yönelik kısıtlamalar ve kamuoyu kınanması yer aldı. 1934 Trakya olayları ile Yahudiler Doğu Trakya'dan etnik olarak temizlendi.
Tarih
1939'da Başbakan Refik Saydam, Türkiye'nin "Yahudi kitlelerini veya diğer ülkelerde baskı gören bireysel Yahudileri kabul etmeyeceğini" belirtti. Yaklaşık 100 Alman Yahudi mülteci akademisyen kabul edildi; ancak o dönemde Türkiye tarafından daha fazla sayıda Alman Nazisine istihdam sağlanıyordu. 1937'den sonra göç, "Türk ırkı" ile sınırlandırılmıştı. Savaş sırasında, Türkiye'de yaşayan Yahudiler, zorla çalıştırma taburlarına zorunlu askerlik ve 1942'de gayrimüslim vatandaşlardan yüklü olarak alınan varlık vergisi ile karşı karşıya kaldılar.
Savaş sırasında Türkiye, yurtdışında yaşayan 3.000 ila 5.000 Yahudiyi vatandaşlıktan çıkardı; 2.200 ve 2.500 Türk Yahudi, Auschwitz ve Sobibor gibi imha kamplarına sürüldü ve birkaç yüz Nazi toplama kamplarında hapsedildi. Diğer tarafsız ülkeler, Alman işgali altındaki Avrupa'da yaşayan Yahudi vatandaşları adına sık sık müdahalede bulunurken, tarihçi 'a göre "Türk Yahudi vatandaşları adına Türk müdahalelerine dair neredeyse hiçbir kayıt bulunamadı.
Türk olmayan Yahudilere diplomatik koruma sağlayan bir Türk konsolosunun bilinen tek bir vakası var: Fransız uyruklu Monsieur Routier. Fransa'daki Türk büyükelçisi Behiç Erkin, insani nedenlerle hareket ettiği için Routier'i kınadı ve bir daha yapmayacağına dair söz verdirdi.[] Marsilya'daki Türk konsolosu Fuat Carım, Nazi yetkililerine Routier'in yardım ettiği "düzensiz" Yahudilerin listesini verdi. Şubat 1943'te Türkiye, 'ndeki 3.000 ila 5.000 Yahudiden 631'inin vatandaşlığını tanıdı. Paris'teki Türk konsolosluğu geri kalanların "şimdiye kadar Türk vatandaşı olduğunu" kabul etmesine rağmen, onlara yardım etmek için hiçbir şey yapılmayacaktı. Birkaç yüz Yahudi, Fransa'dan Türkiye'ye geri gönderildi, ancak ölüm kamplarına sürülenlerin sayısından daha fazlaydı.
Bazı Türk yetkililer, Ankara'dan gelen talimatları göz ardı ederek Türk Yahudilerine belgeler verdi. Ancak, bu insani nedenlerden dolayı zorunlu değildi; Yahudilerin yasal olarak elde etme hakkına sahip olduğu belgeler için sıklıkla cinsel iltimas veya rüşvet talep ediliyordu. Emirlere uymayan Türkiye Başkonsolosu Özkaya, Şubat 1944'te 72 Türk Yahudiyi ülkesine geri göndermeye çalıştı. 24-25 Mart tarihlerinde SS, 40 Türk Yahudiyi tutukladı ve onları Yunanistan'daki götürdü. Türk temsilciler bu Yahudilerden 32'sini serbest bırakıp Türkiye'ye göndermeyi başardı. Rodos'taki Türk konsolosu Selahattin Ülkümen, 15-20'si Türk vatandaşlığı sona ermiş 50 Yahudiyi kurtardı. O, 2020 itibarıyla Uluslararası Dürüst olarak tanınan tek Türk'tür.
1942'de Filistin Mandası'na ulaşmaya çalışan Romanya'dan 769 Yahudi mülteci, gemilerinin Türk karasularında batmasının ardından Struma Olayında öldü. Olaya atıfta bulunan Saydam, "Türkiye, kimsenin istemediği insanların yurdu olmayacak" dedi. 1940'larda, yaklaşık 10.000 Yahudi, Filistin Mandası' yolunda Türkiye'den geçmelerini sağlayan transit vize aldı. Türkiye bu vizelere sınırlar koydu ve yalnızca on gün süreyle geçerli olacak şekilde düzenledi, bu da savaş koşullarının gecikmelere yol açtığı durumlarda kullanılamayacakları anlamına geliyordu. Guttstadt, 1942 ve 1943 yıllarında, "Türkiye üzerinden uçuşun büyük ölçüde engellendiğini" ve bu Bu Yahudilerin çoğunun, Müttefiklerin güneydoğu Avrupa'yı ele geçirmesinin ardından 1944'ün sonlarında Türkiye'den geçtiğini belirtti.
Corry Guttstadt'a göre, Nazilerin Yahudilere karşı olan nefreti ve propagandası "Türk kamuoyu tarafından açıkça reddedildi."
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c Webman, Esther (2014). "Corry Guttstadt, Turkey, the Jews and the Holocaust (Cambridge: Cambridge University Press, 2013). Pp. 370. $99.00 cloth". International Journal of Middle East Studies. 46 (2): 426-428. doi:10.1017/S0020743814000361.
- ^ a b Baer 2020, ss. 202–203.
- ^ a b c Baer 2020, s. 202.
- ^ Corry Guttstadt, Turkey, the Jews, and the Holocaust. Cambridge University Press, 2013, s. 313
- ^ Ofer, Dalia (1990). Escaping the Holocaust: Illegal Immigration to the Land of Israel, 1939–1944 (İngilizce). Oxford University Press. s. 320. ISBN .
- ^ a b c d Baer, Marc David (2015). "Corry Guttstadt. Turkey, the Jews, and the Holocaust. Translated from German by Kathleen M. Dell'Orto, Sabine Bartel, and Michelle Miles. Cambridge: Cambridge University Press, 2013. 353 pp. – I. Izzet Bahar. Turkey and the Rescue of European Jews. New York and London: Routledge, 2015. 308 pp". AJS Review. 39 (2): 467-470. doi:10.1017/S0364009415000252.
- ^ Baer, Marc David (Kasım 2015). "Corry Guttstadt. Turkey, the Jews, and the Holocaust. Translated from German by Kathleen M. Dell'Orto, Sabine Bartel, and Michelle Miles. Cambridge: Cambridge University Press, 2013. 353 pp. - I. Izzet Bahar. Turkey and the Rescue of European Jews. New York and London: Routledge, 2015. 308 pp". AJS Review (İngilizce). 39 (2): 467-470. doi:10.1017/S0364009415000252. ISSN 0364-0094.
- ^ a b Guttstadt, Corry; Mannoni, Olivier (2015). "La politique de la Turquie pendant la Shoah". Revue d'Histoire de la Shoah (2): 195. doi:10.3917/rhsho.203.0195. 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ Corry Guttstadt, Turkey, the Jews, and the Holocaust. Cambridge University Press, 2013, s. 75
- ^ a b c Baer 2020, s. 203.
- ^ a b Guttstadt 2008, s. 293.
- ^ . Yad Vashem (İngilizce). 18 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021.
- ^ . Yad Vashem (İngilizce). 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Mayis 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Turkiye Holokost doneminde Nazi Almanyasi ile guclu diplomatik iliskilerini surdurmesine ragmen 2 Dunya Savasi sirasinda tarafsiz kaldi Savas sirasinda Turkiye yurt disinda yasayan 3 000 ila 5 000 Yahudiyi vatandasliktan cikardi 2 200 ve 2 500 Turk Yahudi Auschwitz ve Sobibor gibi imha kamplarina suruldu ve birkac yuz Nazi toplama kamplarinda hapsedildi Nazi Almanyasi tarafsiz ulkeleri Yahudi vatandaslarini geri gondermeye tesvik ettiginde Turk diplomatlar Turk vatandasliklarini kanitlasalar bile Yahudileri ulkelerine geri gondermekten kacinmalari icin talimatlar aldi Turkiye ayni zamanda savas sirasinda Yahudi karsiti yasalari uygulayan tek tarafsiz ulkeydi Ancak Alman yetkililer Turkiye nin acikca Yahudi karsiti yasalar uygulamadigini ve Yahudi karsiti nefret kampanyalari icin uygun olmadigini savas boyunca bircok kez kaydettiler 1940 ile 1944 yillari arasinda Turkiye uzerinden Filistin Mandasi na yaklasik 13 000 Yahudi gecti Rifat Bali nin bir arastirmasina gore savas sirasinda ayrimci politikalar sonucunda Turkiye tarafindan kurtarilandan daha fazla Turk Yahudi zarar gordu Bunun yaninda Izzet Bahar a gore donemin Turk otoritelerinin Yahudilere olan tavri diger ulkelerin hukumetlerinden farkli degildi ve bu yuzden bu siradisi zamanlarda meydana gelen olumsuz olaylarin cogu icin Turkiye suclanmamaliydi Arka plan1950 ye kadar Turkiye ulkenin Turklestirilmesine oncelik veren son derece milliyetci bir hukumet altinda faaliyet gosteren tek partili bir devletti Bircok Yahudi baslangicta Turkiye ye olumlu bir sekilde yaklasmis olsa da Turkiye nin varliginin ilk yirmi yilinda Yahudi nufusunun yarisi ila ucte biri ulkeyi terk etti Bunun sebepleri arasinda Yahudi derneklerinin yasaklanmasi ve Vatandas Turkce konus kampanyasinin bir parcasi olarak Yahudi Ispanyolcasi gibi Turkce olmayan dillerin kullanimina yonelik kisitlamalar ve kamuoyu kinanmasi yer aldi 1934 Trakya olaylari ile Yahudiler Dogu Trakya dan etnik olarak temizlendi TarihTurkiye 1942 de Alman isgali altindaki Avrupa ile karsilastirildiginda 1939 da Basbakan Refik Saydam Turkiye nin Yahudi kitlelerini veya diger ulkelerde baski goren bireysel Yahudileri kabul etmeyecegini belirtti Yaklasik 100 Alman Yahudi multeci akademisyen kabul edildi ancak o donemde Turkiye tarafindan daha fazla sayida Alman Nazisine istihdam saglaniyordu 1937 den sonra goc Turk irki ile sinirlandirilmisti Savas sirasinda Turkiye de yasayan Yahudiler zorla calistirma taburlarina zorunlu askerlik ve 1942 de gayrimuslim vatandaslardan yuklu olarak alinan varlik vergisi ile karsi karsiya kaldilar Savas sirasinda Turkiye yurtdisinda yasayan 3 000 ila 5 000 Yahudiyi vatandasliktan cikardi 2 200 ve 2 500 Turk Yahudi Auschwitz ve Sobibor gibi imha kamplarina suruldu ve birkac yuz Nazi toplama kamplarinda hapsedildi Diger tarafsiz ulkeler Alman isgali altindaki Avrupa da yasayan Yahudi vatandaslari adina sik sik mudahalede bulunurken tarihci a gore Turk Yahudi vatandaslari adina Turk mudahalelerine dair neredeyse hicbir kayit bulunamadi Turk olmayan Yahudilere diplomatik koruma saglayan bir Turk konsolosunun bilinen tek bir vakasi var Fransiz uyruklu Monsieur Routier Fransa daki Turk buyukelcisi Behic Erkin insani nedenlerle hareket ettigi icin Routier i kinadi ve bir daha yapmayacagina dair soz verdirdi kaynak belirtilmeli Marsilya daki Turk konsolosu Fuat Carim Nazi yetkililerine Routier in yardim ettigi duzensiz Yahudilerin listesini verdi Subat 1943 te Turkiye ndeki 3 000 ila 5 000 Yahudiden 631 inin vatandasligini tanidi Paris teki Turk konsoloslugu geri kalanlarin simdiye kadar Turk vatandasi oldugunu kabul etmesine ragmen onlara yardim etmek icin hicbir sey yapilmayacakti Birkac yuz Yahudi Fransa dan Turkiye ye geri gonderildi ancak olum kamplarina surulenlerin sayisindan daha fazlaydi Bazi Turk yetkililer Ankara dan gelen talimatlari goz ardi ederek Turk Yahudilerine belgeler verdi Ancak bu insani nedenlerden dolayi zorunlu degildi Yahudilerin yasal olarak elde etme hakkina sahip oldugu belgeler icin siklikla cinsel iltimas veya rusvet talep ediliyordu Emirlere uymayan Turkiye Baskonsolosu Ozkaya Subat 1944 te 72 Turk Yahudiyi ulkesine geri gondermeye calisti 24 25 Mart tarihlerinde SS 40 Turk Yahudiyi tutukladi ve onlari Yunanistan daki goturdu Turk temsilciler bu Yahudilerden 32 sini serbest birakip Turkiye ye gondermeyi basardi Rodos taki Turk konsolosu Selahattin Ulkumen 15 20 si Turk vatandasligi sona ermis 50 Yahudiyi kurtardi O 2020 itibariyla Uluslararasi Durust olarak taninan tek Turk tur 1942 de Filistin Mandasi na ulasmaya calisan Romanya dan 769 Yahudi multeci gemilerinin Turk karasularinda batmasinin ardindan Struma Olayinda oldu Olaya atifta bulunan Saydam Turkiye kimsenin istemedigi insanlarin yurdu olmayacak dedi 1940 larda yaklasik 10 000 Yahudi Filistin Mandasi yolunda Turkiye den gecmelerini saglayan transit vize aldi Turkiye bu vizelere sinirlar koydu ve yalnizca on gun sureyle gecerli olacak sekilde duzenledi bu da savas kosullarinin gecikmelere yol actigi durumlarda kullanilamayacaklari anlamina geliyordu Guttstadt 1942 ve 1943 yillarinda Turkiye uzerinden ucusun buyuk olcude engellendigini ve bu Bu Yahudilerin cogunun Muttefiklerin guneydogu Avrupa yi ele gecirmesinin ardindan 1944 un sonlarinda Turkiye den gectigini belirtti Corry Guttstadt a gore Nazilerin Yahudilere karsi olan nefreti ve propagandasi Turk kamuoyu tarafindan acikca reddedildi Ayrica bakinizTurk Pasaportu film 1934 Trakya olaylariKaynakca a b c Webman Esther 2014 Corry Guttstadt Turkey the Jews and the Holocaust Cambridge Cambridge University Press 2013 Pp 370 99 00 cloth International Journal of Middle East Studies 46 2 426 428 doi 10 1017 S0020743814000361 a b Baer 2020 ss 202 203 a b c Baer 2020 s 202 Corry Guttstadt Turkey the Jews and the Holocaust Cambridge University Press 2013 s 313 Ofer Dalia 1990 Escaping the Holocaust Illegal Immigration to the Land of Israel 1939 1944 Ingilizce Oxford University Press s 320 ISBN 978 0 19 506340 0 a b c d Baer Marc David 2015 Corry Guttstadt Turkey the Jews and the Holocaust Translated from German by Kathleen M Dell Orto Sabine Bartel and Michelle Miles Cambridge Cambridge University Press 2013 353 pp I Izzet Bahar Turkey and the Rescue of European Jews New York and London Routledge 2015 308 pp AJS Review 39 2 467 470 doi 10 1017 S0364009415000252 Baer Marc David Kasim 2015 Corry Guttstadt Turkey the Jews and the Holocaust Translated from German by Kathleen M Dell Orto Sabine Bartel and Michelle Miles Cambridge Cambridge University Press 2013 353 pp I Izzet Bahar Turkey and the Rescue of European Jews New York and London Routledge 2015 308 pp AJS Review Ingilizce 39 2 467 470 doi 10 1017 S0364009415000252 ISSN 0364 0094 a b Guttstadt Corry Mannoni Olivier 2015 La politique de la Turquie pendant la Shoah Revue d Histoire de la Shoah 2 195 doi 10 3917 rhsho 203 0195 16 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2021 Corry Guttstadt Turkey the Jews and the Holocaust Cambridge University Press 2013 s 75 a b c Baer 2020 s 203 a b Guttstadt 2008 s 293 Yad Vashem Ingilizce 18 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2021 Yad Vashem Ingilizce 16 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2021