Bugün Türkçede kullanılan sözcükler, Türkçe ve Türkçeleşmiş yabancı kökenli sözcükler biçiminde ikiye ayrılmaktadır. Türkçe, kendi ses düzenine yabancı asıllı sözcükleri uydurmaktadır.
Ses düzeni bakımından öz Türkçe sözcüklerde görülen başlıca özellikler şunlardır:
1. Türkçe sözcüklerde ilk heceden sonraki hecelerde "o" ve "ö" ünlüleri bulunmaz: Doktor, horoz, motor, balon, maydanoz, koro, sigorta, kozmopolit gibi sözcükler öz Türkçe değildir. -yor eki eski Türkçedeki "yorı-" (günümüz Türkçesinde "yürü-") kelimesinin ekleşmesiyle oluştuğundan bu kurala istisna oluşturur.
2. Türkçe sözcüklerde "j" sesi yoktur. Ancak yansıma sözcükleri bu kuralın dışındadır.
- J = Jandarma, jilet, jokey, baraj gibi. Öte yandan j'li sözcükleri dil kendine benzetir: cip, cop; candarma, cokey, baraş gibi.
Öte yandan Türkçede h sesleri, yalnızca ünlemlerde ve ses taklidine dayanan sözcüklerde görülür: hırıltı, hışır hışır, hışırtı, horlamak, oh Öz Türkçedir.
3. Türkçe sözcüklerin başında c, ğ, l, m, r, z sesleri yansıma dışında bulunmaz: Cahil, can, cebir, lamba, lazım, leğen, mavi, nane, rapor, renk, rezil, rosto, ruh, vakum, vasıf, vazo, vezin, vize, zil. Bu sözcüklerden bazılarını dil kendine uydurmaya çalışır: ilazım, ileğen, ilimon, İramazan, irezil gibi. (İstisnai olarak caymak fiili Türkçedir, kaymaktan gelir.)
Yansıma olan durumlar: melemek, mırıltı, mışıl mışıl, mışmak, miyav, ninni, vınlamak, vızır vızır gibi sözcükler öz Türkçedir. Bu kurala da az sayıda istisna bulunur: ne, var, varmak, vermek, vurmak
4. Türkçede sözcük sonunda b, c, d, g ünsüzleri bulunmaz: hesab, kitab, tac gibi sözcükler yabancı kökenlidir. Dil, bunları kendine uydurur: hesap, kitap, taç gibi. Bu kurala az sayıda istisna bulunur: ad, od, sac, yad
5. Türkçe sözcüklerde sona gelen ç, k, p, t ünsüzleri iki ünlü arasında kalınca bazen yumuşarlar: çocuk-çocuğu, dolap-dolabı, genç-genci, sevinç-sevinci, tat-tadı, yurt-yurdu. Ancak tek heceli çoğu sözcük yumuşamaz: aç-açık, ek-eki, iç-içim, ip-ipi, süt-sütü, top-topu gibi. Bunun dışında çok heceli yumuşamayan sözcük varsa büyük olasılıkla o Türkçe değildir: kaset-kasedi, sepet-sepeti (Dil, kendine uyumlandırmış).
6. Türkçe sözcüklerde bir hecede iki ünlü yan yana gelmez: aile, arkeolog, fuar, kaos, kuaför, matbaa, realizm, saat, ziraat, inşaat gibi sözcükler dışarıdan gelmiştir.
7. Türkçe sözcüklerde başta birden fazla ünsüz bulunmaz: Fransa, kral, kraliçe, kravat, kreş, gram, granit, plan, Slav, spor. Kimi sözcükleri dil kendine uydurmaya çalışır: İskandinav, İslav, İspanya, iskele, istasyon, ispor gibi.
8. Türkçe sözcük sonlarında belli çift ünsüzler bulunur:
- lç, lk, lp, lt = ölç, kalk, alp, kısalt
- nç, nk, nt = sevinç, dinç, denk, ant
- rç, rk, rp, rs, rt = Türk, kürk, sürç, sark, sarp, pars, ört
- st, şt = üst, ast, hoşt gibi.
Kaynakça
- ^ "Türkçede Kelimelerin Ekleşmesiyle Ortaya Çıkan Ekler" (PDF). The Journal of Academic Social Science Studies, 75. 27 Haziran 2019. ss. 149-162. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ . Nişanyan Sözlük. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ . Nişanyan Sözlük. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bugun Turkcede kullanilan sozcukler Turkce ve Turkcelesmis yabanci kokenli sozcukler biciminde ikiye ayrilmaktadir Turkce kendi ses duzenine yabanci asilli sozcukleri uydurmaktadir Ses duzeni bakimindan oz Turkce sozcuklerde gorulen baslica ozellikler sunlardir 1 Turkce sozcuklerde ilk heceden sonraki hecelerde o ve o unluleri bulunmaz Doktor horoz motor balon maydanoz koro sigorta kozmopolit gibi sozcukler oz Turkce degildir yor eki eski Turkcedeki yori gunumuz Turkcesinde yuru kelimesinin eklesmesiyle olustugundan bu kurala istisna olusturur 2 Turkce sozcuklerde j sesi yoktur Ancak yansima sozcukleri bu kuralin disindadir J Jandarma jilet jokey baraj gibi Ote yandan j li sozcukleri dil kendine benzetir cip cop candarma cokey baras gibi Ote yandan Turkcede h sesleri yalnizca unlemlerde ve ses taklidine dayanan sozcuklerde gorulur hirilti hisir hisir hisirti horlamak oh Oz Turkcedir 3 Turkce sozcuklerin basinda c g l m r z sesleri yansima disinda bulunmaz Cahil can cebir lamba lazim legen mavi nane rapor renk rezil rosto ruh vakum vasif vazo vezin vize zil Bu sozcuklerden bazilarini dil kendine uydurmaya calisir ilazim ilegen ilimon Iramazan irezil gibi Istisnai olarak caymak fiili Turkcedir kaymaktan gelir Yansima olan durumlar melemek mirilti misil misil mismak miyav ninni vinlamak vizir vizir gibi sozcukler oz Turkcedir Bu kurala da az sayida istisna bulunur ne var varmak vermek vurmak 4 Turkcede sozcuk sonunda b c d g unsuzleri bulunmaz hesab kitab tac gibi sozcukler yabanci kokenlidir Dil bunlari kendine uydurur hesap kitap tac gibi Bu kurala az sayida istisna bulunur ad od sac yad 5 Turkce sozcuklerde sona gelen c k p t unsuzleri iki unlu arasinda kalinca bazen yumusarlar cocuk cocugu dolap dolabi genc genci sevinc sevinci tat tadi yurt yurdu Ancak tek heceli cogu sozcuk yumusamaz ac acik ek eki ic icim ip ipi sut sutu top topu gibi Bunun disinda cok heceli yumusamayan sozcuk varsa buyuk olasilikla o Turkce degildir kaset kasedi sepet sepeti Dil kendine uyumlandirmis 6 Turkce sozcuklerde bir hecede iki unlu yan yana gelmez aile arkeolog fuar kaos kuafor matbaa realizm saat ziraat insaat gibi sozcukler disaridan gelmistir 7 Turkce sozcuklerde basta birden fazla unsuz bulunmaz Fransa kral kralice kravat kres gram granit plan Slav spor Kimi sozcukleri dil kendine uydurmaya calisir Iskandinav Islav Ispanya iskele istasyon ispor gibi 8 Turkce sozcuk sonlarinda belli cift unsuzler bulunur lc lk lp lt olc kalk alp kisalt nc nk nt sevinc dinc denk ant rc rk rp rs rt Turk kurk surc sark sarp pars ort st st ust ast host gibi Kaynakca Turkcede Kelimelerin Eklesmesiyle Ortaya Cikan Ekler PDF The Journal of Academic Social Science Studies 75 27 Haziran 2019 ss 149 162 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Ocak 2023 Nisanyan Sozluk 24 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2023 Nisanyan Sozluk 24 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2023