Ultramafik kayaçlar ya da diğer adıyla ultrabazik kayaçlar bünyesinde 45 ten daha az SiO2 bulunduran magmatik ve me

Ultramafik kayaçlar ya da diğer adıyla ultrabazik kayaçlar, bünyesinde %45'ten daha az SiO₂ bulunduran magmatik ve meta-magmatik kayaçlardır. Kayaçların bir diğer özelliği yüksek oranda MgO ve FeO bulundurmasıdır. Bu kayaçlar %90'dan daha fazla magnezyum ve demirce zengin, koyu renkli mineral içerir. Mantonun hemen tamamı ultramafik bileşimli malzemeden oluşmuştur. Dünit, piroksenit, gabro ve noritler magmatik-derinlik tipte önemli ultramafik kayaçlarken, komatit ve pikritik bazaltlar önemli volkanik ultramafik kayaçlardır. Serpentinitler ve talk-karbonatlar, ultramafik karakterde önemli metamorfik kayaçlardır. Kromit, manyezit, Cu-Pb-Zn mineralleri ve oldukça önemli olivin yatakları, dünyanın değişik yerlerinde ultramafik kayaçlara bağlı olarak oluşmuşlardır. Lateritik nikel yatakları da altere olmuş ultramafik kayaçlara bağlı olarak oluşurlar.

Olivin'in (yeşil) iddingsite'ye (kahverengi) kimyasal ayrışmasını gösteren peridotitten bir manto ksenolit Bu değişikliğin (veya alterasyon miktarındaki farklılığın) en olası nedeni, kırılma yüzeyidir: kaya, önce peridotitin sağ tarafını, daha sonra sol tarafı açığa çıkararak, onu daha taze ve kimyasal olarak daha az aşınmış halde tutarak kırılmıştır.

Kaynakça

^ ^a ^b Golightly, J.P. (1981), Nickeliferous laterite deposits, Economic Geology, 75, 710-735.
^ Ballhaus, C.G. and Glikson, A.Y. (1995), Petrology of layered mafic-ultramafic intrusions of the Giles Complex, Western Musgrave Block, Central Australia, AGSO Journal, 16, 69-90.

[Golightly-1] Golightly, J.P. (1981), Nickeliferous laterite deposits, Economic Geology, 75, 710-735.

[2] Ballhaus, C.G. and Glikson, A.Y. (1995), Petrology of layered mafic-ultramafic intrusions of the Giles Complex, Western Musgrave Block, Central Australia, AGSO Journal, 16, 69-90.