Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ulucak Höyüğü, İzmir yakınlarında, Ankara yolu üzerinde, Kemalpaşa'nın 7 km kuzeybatısındaki Ulucak köyünde bulunan bir arkeolojik yerleşimdir. İzmir sınırları içinde bilinen ilk çiftçi köy yerleşimidir.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Ulucak Höyüğü |
| il: | İzmir |
| İlçe: | Kemalpaşa |
| Köy: | Ulucak |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Tabakalanma: Neolitik, Geç Kalkolitik, İlk Tunç Çağı, Geç Roma, Erken Bizans |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı 1995-2002 yıllarında Prof.Dr. Altan Çilingiroğlu'nun bilimsel danışmanlığında Doç.Er. Zafer Derin başkanlığında kazılmıştır. |
Önemi
Ulucak Höyüğü'nde yürütülen kazılar İzmir ve çevresi, Ege ve Güneydoğu Avrupa kültür tarihinin anlaşılması açısından önem taşımaktadır. Höyükteki kültür tabakaları özellikle tarihöncesi dönemlere ait yöre tarihi ile ilgili bilinmeyen birçok noktayı açığa çıkarmıştır.
Höyükte birçok döneme ait kültürel tabakalar olmasına rağmen, bunların içinden en önemlisinin Neolitik Dönem tabakaları olduğunu vurgulamak gerekir. Neolitik Dönem'de Yakındoğu'da yerleşik yaşamın ilk izleri ve tarım-hayvancılığın başlangıç aşamaları ortaya çıkmıştır. Bereketli Hilal adı verilen bölgede MÖ 12.000-9.000 yıllarında insan toplulukları yerleşik yaşama geçerek ilk köyleri kurmuşlar, hem de çeşitli bitki ve hayvanları evcilleştirerek çiftçi yaşam biçiminin başlamasını sağlamışlardır. Neolitik Dönem içinde insan toplumları avcı-toplayıcı yaşam biçimini terk ederek çiftçiliğe dayalı köy yaşamının temellerini atmıştır. Yaşam biçimindeki bu temelden değişim kısa süre içinde Batı ve Doğu yönlerde yayılmaya ve benimsenmeye başlamıştır. Sözgelimi, 4000 yıl gibi kısa bir süre içinde tüm Avrupa'nın Neolitik yaşam biçimini benimsediği görülür. Çiftçiliğe dayalı köy yaşamının Batı Anadolu, Ege ve İzmir çevresinde tam olarak ne zaman ve nasıl ortaya çıktığı yakın zamana kadar bilinmiyordu. Ulucak Höyüğü kazısı ile birlikte ve buradaki 1000 yıllık kültürel silsilenin ortaya çıkarılması sayesinde (ca. MÖ 7000-6000) İzmir çevresi ve Ege'deki neolitikleşme sürecinin nasıl ve ne zaman gerçekleşmiş olabileceği üzerine elimizde veriler birikmeye başladı. Bu veriler sayesinde sadece İzmir yöresinde ilk çiftçilerin nasıl köyler kurduğu konusunda değil, aynı zamanda bu çiftçilerin ve köy yaşamının Avrupa'ya nasıl yayıldığını da anlama imkânı bulduk. Bu anlamda Ulucak Anadolu, Yakındoğu ve Avrupa arasında kilit bir geçiş noktasını oluşturmaktadır. Elimizdeki veriler sayesinde şu anda Ulucak'a gelen topluluğun verimli ve sulak bir ova olan 'nı bilinçli bir şekilde seçtiğini, burada buğday-arpa tarımı yaptığını, koyun-keçi, domuz ve sığır beslediğini, taş aletleri için gerekli hammaddeyi Ege Denizi'ndeki 'ndan sağladığını ve dal-örgü evlerde yaşadığını, kırmızı boyalı tabanları olan özel binalar inşa ettiğini biliyoruz. Yürümekte olan kazılar Ulucak'ın ilk yerleşimcileri ile ilgili veriler de sağlayacaktır.
Konumu
Höyük, İzmir kent merkezinin ve Bornova İlçesi'nin doğusunda, Kemalpaşa'nın 7 km batı-kuzeybatısında, Bornova-Turgutlu-Ankara karayolunun 15. km'sinde yer almaktadır. Höyüğün denizden yüksekliği 220,86 metredir. Günümüzde höyüğün batı ve güneyinde Gediz Nehri’nin bir kolu olan Nif Çayı akmaktadır. Ulucak Höyüğü’nün hemen güneyinde Nif Dağı, kuzeyinde Spil Dağı yükselmekte olup höyüğün Ege Denizi'ne geçişi sağlayan Belkahve Geçidi’ne giden yolun üzerinde bulunduğu görülmektedir.
Araştırma tarihçesi
Höyük ilk olarak 1960 yılında İngiliz araştırmacı tarafından bulunmuş ve yüzeyinden toplanan malzeme ışığında Neolitik döneme tarihlenebileceği önerilmiştir. 1986 ve 1987 yıllarında başkanlığındaki bir ekip de höyüğü ziyaret ederek, yüzeyinden malzeme toplayarak değerlendirmişlerdir. Höyükte sistematik kazı çalışmaları 1995 yılında Ege Üniversitesi Protohistorya ve Önasya anabilim dalı ve İzmir Arkeoloji Müzesi ortak katılımıyla, Altan Çilingiroğlu başkanlığında başlamıştır. Kazı çalışmaları hâlen sürmekte olup 1995- 2002 yılı buluntuları bir monografla 2004 yılında yayınlanmıştır (Çilingiroğlu et. al. 2004).
2009 yılından başlamak üzere höyükteki kazılar TC Kültür ve Turizm Bakanlığı denetiminde Trakya Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyelerinden Doç Dr. Özlem Çevik tarafından yerli ve yabancı uzmanların katılımıyla yürütülmektedir.
Höyükteki kültürel dizilim (stratigrafisi)
Yapılan kazılar sonucunda şimdiye kadar höyükte beş farklı yerleşmenin temsil edildiği tespit edilmiştir. Aşağıda belirlenen kültür tabakaları ve bunların temsil ettiği çağlar belirtilmiştir:
I. tabakaGeç Roma- Bizans dönemi
II. tabakaErken Tunç Çağı
III. tabakaOrta/ Geç Kalkolitik
IV. tabakaGeç Neolitik/Erken Kalkolitik
V. tabakaGeç Neolitik
VI. tabaka Erken Neolitik
Yerleşmede sürdürülen kazı çalışmaları sırasında alınan karbonlaşmış organik kalıntılar üzerinde gerçekleştirilen radyokarbon analizleri sonucunda, VI. yerleşmenin MÖ 7040-6660; V. yerleşmenin ortalama olarak MÖ 6400-6100 yıllarına; IV. tabaka ise 6000- 5800 yıllarına tarihlendiği ortaya çıkmıştır. Bu mutlak tarihler sayesinde höyükteki Neolitik Döneme ait kültürün 1000 yıl boyunca kesintisiz olarak devam ettiği görülmektedir. Höyükte henüz ana toprağa ulaşılmadığı için buradaki ilk yerleşimcilerin hangi tarihte Nif Ovası'na geldikleri bilinmemektedir.
Buluntular ve değerlendirmeler
Geç Roma- Bizans dönemi kalıntıları, höyük yüzeyine yakın oldukları için erozyon ve tarımsal etkinlikler sonucunda büyük ölçüde tahrip olmuştur. II. Tabaka olarak adlandırılan yerleşmeden ise (Erken Tunç Çağı'ndan) günümüze ulaşmış bazı binaların izlerine rastlanmıştır. Bunların yalnızca taş temel duvarları korunmuştur. Orta/ Geç Kalkolitik tabakaya ait olabilecek mimariye ise çok kısıtlı alanlarda rastlanılmış ve herhangi bir bina planı ortaya çıkmamıştır.
Höyükte en iyi korunan kültür dolgularının Neolitik/ Erken Kalkolitik çağlarına ait olduğu görülmüştür. IV. yerleşmenin höyük yüzeyinde geniş alanda açığa çıkarılmış olması, söz konusu yerleşme ile ilgili edinilecek bilgilerimizin artmasına neden olmuştur. IV. yerleşme, taş temelli, dörtgen planlı kerpiç evlerden oluşmaktadır. Günümüzdeki geleneksel mimariye sahip köyler ile karşılaştırılabilecek bir yerleşmedir. Evler genelde tek mekanlı olmakla birlikte, bazı yapılarda bölmelere de rastlanmaktadır. Bazı evlerin önlerinde avlu denebilecek alanlar bulunmaktadır. Bunun yanında yerleşmede sokak olarak adlandırılan açık alanlar da yer almaktadır. Evler genel olarak birbirine bitişiktir ya da aralarında az bir mesafe bulunmaktadır. Yapıların içlerinde dönemin yaşantısı ile bize bilgi sağlayan birçok nesne ele geçmiştir. Bunlar arasında fırınlar, ocaklar, platformlar, tahıl depolama yerleri ile birçok çanak çömlek, taş alet, tezgâh ağırlıkları, öğütme aletleri vs. sayılabilir. Tamamen günlük yaşama ışık tutan nesnelerin yanında figürinler, insan biçimli kaplar gibi arkeologlar tarafından daha çok topluluğun yaptığı törenlerle (inançlarla ilgili törenler, evlilik, ergenlik törenleri gibi) ilişkilendirilen nesneler de bulunmuştur. Bu nesnelerin bulunuş konumlarından, birbirleri ile olan ilişkilerinden ve etnografik çalışmalardan yararlanarak yerleşmede nerede hangi işlerin görüldüğünü belirlemek olasıdır. Ulucak’ın IV. yerleşmesi hem iyi korunduğu, hem de geniş alanlarda kazıldığı için bize MÖ 6. bin yılda bir Batı Anadolu yerleşmesinde günlük yaşamın nasıl olduğu gibi konularda olağanüstü bilgi sağlayabilecektir. Öte yandan, arkeolojik buluntulardan yola çıkarak Ulucak IV. yerleşmede yaşayan insan grubunun nasıl bir kültüre sahip olduğu, kültürün kökeni, çevre kültürlerle olan ilişkilerini, değiş-tokuş ağlarını da ortaya çıkarmak olasıdır. Yine bu insanların çevreyi nasıl değerlendirdikleri, hangi hammaddeleri kullandıkları, bunları nereden edindikleri, neler yedikleri, hangi hayvanları avladıkları, tahıllarını nasıl depoladıkları gibi önem taşıyan birçok konu da arkeolojik buluntular, arkeometrik, paleocoğrafya, arkeozooloji ve çalışmaları sayesinde açığa kavuşturulmaktadır. Örnek vermek gerekirse, Ulucak’ ta MÖ 6000 yılları civarında yaşayan topluluğun tek sıralı buğday ve altı sıralı arpa ektiğini, bunları yerleşmede kazılarda bulunan silolarda saplarından ayıklanmış olarak sakladığını bilmekteyiz (Megaloudi, 2005). Diğer yandan, koyun, keçi, domuz gibi evcil hayvanlara sahip oldukları ve en çok geyik avladıkları da bilinmekte (Trantalidou 2005).
Ulucak Höyük’te V. tabaka olarak adlandırılan ve IV. yerleşmeye göre daha dar bir alanda açığa çıkartılan kalıntılar da oldukça önem taşımaktadır. Bu tabakayı bir üstekinden (IV.’den) ayıran en önemli özellik kullanılan mimari malzeme ve tekniktir. V. tabakada kerpiç tuğla kullanımı görülmemektedir. Bunun yerine ahşap direklerin belli aralıklarla toprağa saplandığı, aralarına olasılıkla ağaç dallarının örüldüğü ve kalan boşlukların da kil ile kapatıldığı bir mimari uygulama görülmektedir. Bu uygulamaya dal-örgü mimari adı verilmektedir (İngilizce: wattle-and-daub. Evler tek katlı dörtgen planlıdır; ancak duvarlar çok daha incedir. Bu tabakada yapılan kazılarda da evler içinde fırınlar, ocak yerleri, tahıl depolama birimleri, çalışma platformları ile birçok çanak çömlek, taş alet, dokuma ağırlığı, sapan tanesi vs. bulunmuştur. İnsan şekilli figürinler, idoller bu evrede de görülmektedir.
Höyükte VI. tabaka olarak adlandırılan kültür katmanları 2008 senesi yılında açığa çıkarılmaya başlanmıştır. Bu katmanın en belirleyici özelliği kırmızı boyalı kireç tabanlara sahip olmasıdır. Neolitik Dönem içinde özellikle Suriye, Levant ve Orta Anadolu'da karşımıza çıkan kireçten sert ev tabanları döşeme geleneği, Batı Anadolu'daki topluluklar tarafından da benimsenmiştir. Yoğun işgücü, hammadde, teknolojik bilgi ve iş organizasyonu gerektiği için bu tipte özel tabanların bazı kamu ya da dinsel binalarda kullanıldığı düşünülmektedir. Ulucak Höyüğü'nde kırmızı boyalı kireç tabanların ortaya çıkmış olması bu açıdan önemlidir. Ayrıca bu tekniğin İzmir çevresinde uygulanmış olması bize Neolitik yaşam biçiminin Batı Anadolu, Ege ve Avrupa'ya yayılımı konusunda da bilgi verir niteliktedir. VI. tabakada bazalt öğütme taşları, çakmak taşı dilgiler ve çeşitli kemik aletler bulunmuştur.
Höyükte 2022 yılında yapılan kazılar sonucu tekstil üretiminde kullanılan malzemelere rastlanmıştır. Bulunan mühürlerin, ağırşakların ve tezgah ağırlıklarının neredeyse her evde olması ve bazı evlerde bu malzemelerden 50-60 taneye rastlanması, Ulucak Höyük'ünün önemli bir tekstil merkezi olduğunun kanıtı olmuştur. 300 adet tekstil üretiminde kullanılan malzemeye rastlanması höyüktekilerin tekstil alanında uzmanlaştıklarının göstergesi olmuştur. Arkeologlara göre bu malzemeler kullanılarak pek çok tekstil ürünü elde edilmiş ve belki de takas edilerek ticarette kullanılmıştır. Kazı başkanı Prof. Dr. Özlem Çevik ''Buluntular doğrultusunda Ulucak Höyük'ü için Ege Bölgesi'nin en eski tekstil merkezi olduğunu söyleyebiliriz.'' açıklamasını yaparak buluntuların önemine dikkat çekmektedir.
Kaynakça
- ^ "–TAY Dönem Ayrıntıları". 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021.
- ^ . İzmir Araştırmaları Dergisi. 2020. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2023.
- ^ Gökman Halil, ''Ege'nin En Eski Tekstil Merkezi'', Milliyet Arkeoloji, sf:7, sayı:18
- ABAY, E., "Neolithic Settlement at Ulucak Höyük and its cultural relations with neighbour regions in Western Anatolia" (Edited by. Clemens Lichter), International Workshop, May 20th-22nd 2004. How did farming reach Europe ?, Anatolian-European relations from the second half of the 7th through the first half of the 6th millennium cal BC., BYZAS 2, İstanbul 2005, 75-84.
- ÇİLİNGİROĞLU, A, Ç. ÇİLİNGİROĞLU,"Ulucak Höyüğü, İzmir" M. Özdoğan- N. Başgelen (Eds.), Türkiye'de Neolitik Dönem, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 361-372.
- ÇİLİNGİROĞLU, A., E. ABAY,“Ulucak Höyük Excavations: New Results” Mediterrenean Archaeology and Archaeometry, 5, no. 3, Special Issue on Ulucak, 2005, 5-21.
- ÇİLİNGİROĞLU, A., Z. DERİN, E. ABAY, H. SAĞLAMTİMUR and İ. KAYAN, Ulucak Höyük: Excavations Conducted between 1995- 2002, Ancient Near Eastern Supplement 15, Louvain, 2004, Peeters.
- ÇİLİNGİROĞLU, Ç., "Of Stamps, Loomweights and Spindle Whorls: Contextual Evidence on the Function(s) of Stamps from Ulucak, İzmir (Turkey), Journal of Mediterranean Archaeology 22.1, 3-27.
- ÇAKIRLAR, C., Mollusk Shells in Troia, Yenibademli, and Ulucak: An Archaeomalacological Approach to the Environment and Economy of the Aegean. British Archaeological Reports International Series 2051, John and Erica Hedges Publishers.
- DERİN, Z. ”The Neolithic Architecture of Ulucak Höyük”, (Edited by. Clemens Lichter), International Workshop, May 20th-22nd 2004. How did farming reach Europe ?, Anatolian-European relations from the second half of the 7th through the first half of the 6th millennium cal BC., BYZAS 2, İstanbul 2005, 85-94.
- DERİN, Z,E. ÖNER,”Ulucak Höyük Kazıları ve Paleo-Coğrafya Araştırmaları”, XVIII. Kazı Sonuçları Toplantısı .I., 27-31 Mayıs 1996, Ankara, Ankara, 1997, 411-439.
- DERİN, Z., E. ABAY, T. ÖZKAN, ”Kemalpasa-Ulucak Höyük-1999-2000”, XXIII. Kazı Sonuçları Toplantısı. I, Ankara 2002, 287-296.
- DERİN, Z., A. ÇİLİNGİROĞLU, ” Ulucak Höyük Kazısı-2001”, XXIV. Kazı Sonuçları Toplantısı. I, Ankara 2003, 185-194.
- DERİN, Z. A. ÇİLİNGİROĞLU - M. TAŞLIALAN, ” Ulucak Höyük Kazısı-2002”, XXV. Kazı Sonuçları Toplantısı. I, Ankara,2004, 239-250.
- FRENCH, D., 1965 “Early Pottery Sites from Western Anatolia” Bulletin of the Institute of Archaeology, V, 15- 24.
- MERİÇ, M., 1993 Bronze Age Settlements of West- Central Anatolia” Anatolica, XIX, 143- 150.
- MEGALOUDI, F., 2005 Archeobotanical Finds from Ulucak, Western Turkey (Izmir Region): A preliminary Study” Mediterrenean Archaeology and Archaeometry, 5, no. 3, Special Issue on Ulucak, 27-32.
- TRANTALOUDI, 2005 faunal exploitation at Ulucak Hyöük (İzmir): preliminary report, Mediterrenean Archaeology and Archaeometry, 5, no. 3, Special Issue on Ulucak, 47- 61.
- www.tayproject.org 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Bu madde, uygun değildir. (Haziran 2017) |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ulucak Hoyugu Izmir yakinlarinda Ankara yolu uzerinde Kemalpasa nin 7 km kuzeybatisindaki Ulucak koyunde bulunan bir arkeolojik yerlesimdir Izmir sinirlari icinde bilinen ilk ciftci koy yerlesimidir Arkeolojik HoyukAdi Ulucak Hoyuguil IzmirIlce KemalpasaKoy UlucakTuru HoyukTahribat Tabakalanma Neolitik Gec Kalkolitik Ilk Tunc Cagi Gec Roma Erken BizansTescil durumu Tescil No ve derece Tescil tarihi Arastirma yontemi Kazi 1995 2002 yillarinda Prof Dr Altan Cilingiroglu nun bilimsel danismanliginda Doc Er Zafer Derin baskanliginda kazilmistir OnemiUlucak Hoyugu nde yurutulen kazilar Izmir ve cevresi Ege ve Guneydogu Avrupa kultur tarihinin anlasilmasi acisindan onem tasimaktadir Hoyukteki kultur tabakalari ozellikle tarihoncesi donemlere ait yore tarihi ile ilgili bilinmeyen bircok noktayi aciga cikarmistir Hoyukte bircok doneme ait kulturel tabakalar olmasina ragmen bunlarin icinden en onemlisinin Neolitik Donem tabakalari oldugunu vurgulamak gerekir Neolitik Donem de Yakindogu da yerlesik yasamin ilk izleri ve tarim hayvanciligin baslangic asamalari ortaya cikmistir Bereketli Hilal adi verilen bolgede MO 12 000 9 000 yillarinda insan topluluklari yerlesik yasama gecerek ilk koyleri kurmuslar hem de cesitli bitki ve hayvanlari evcillestirerek ciftci yasam biciminin baslamasini saglamislardir Neolitik Donem icinde insan toplumlari avci toplayici yasam bicimini terk ederek ciftcilige dayali koy yasaminin temellerini atmistir Yasam bicimindeki bu temelden degisim kisa sure icinde Bati ve Dogu yonlerde yayilmaya ve benimsenmeye baslamistir Sozgelimi 4000 yil gibi kisa bir sure icinde tum Avrupa nin Neolitik yasam bicimini benimsedigi gorulur Ciftcilige dayali koy yasaminin Bati Anadolu Ege ve Izmir cevresinde tam olarak ne zaman ve nasil ortaya ciktigi yakin zamana kadar bilinmiyordu Ulucak Hoyugu kazisi ile birlikte ve buradaki 1000 yillik kulturel silsilenin ortaya cikarilmasi sayesinde ca MO 7000 6000 Izmir cevresi ve Ege deki neolitiklesme surecinin nasil ve ne zaman gerceklesmis olabilecegi uzerine elimizde veriler birikmeye basladi Bu veriler sayesinde sadece Izmir yoresinde ilk ciftcilerin nasil koyler kurdugu konusunda degil ayni zamanda bu ciftcilerin ve koy yasaminin Avrupa ya nasil yayildigini da anlama imkani bulduk Bu anlamda Ulucak Anadolu Yakindogu ve Avrupa arasinda kilit bir gecis noktasini olusturmaktadir Elimizdeki veriler sayesinde su anda Ulucak a gelen toplulugun verimli ve sulak bir ova olan ni bilincli bir sekilde sectigini burada bugday arpa tarimi yaptigini koyun keci domuz ve sigir besledigini tas aletleri icin gerekli hammaddeyi Ege Denizi ndeki ndan sagladigini ve dal orgu evlerde yasadigini kirmizi boyali tabanlari olan ozel binalar insa ettigini biliyoruz Yurumekte olan kazilar Ulucak in ilk yerlesimcileri ile ilgili veriler de saglayacaktir KonumuHoyuk Izmir kent merkezinin ve Bornova Ilcesi nin dogusunda Kemalpasa nin 7 km bati kuzeybatisinda Bornova Turgutlu Ankara karayolunun 15 km sinde yer almaktadir Hoyugun denizden yuksekligi 220 86 metredir Gunumuzde hoyugun bati ve guneyinde Gediz Nehri nin bir kolu olan Nif Cayi akmaktadir Ulucak Hoyugu nun hemen guneyinde Nif Dagi kuzeyinde Spil Dagi yukselmekte olup hoyugun Ege Denizi ne gecisi saglayan Belkahve Gecidi ne giden yolun uzerinde bulundugu gorulmektedir Arastirma tarihcesiHoyuk ilk olarak 1960 yilinda Ingiliz arastirmaci tarafindan bulunmus ve yuzeyinden toplanan malzeme isiginda Neolitik doneme tarihlenebilecegi onerilmistir 1986 ve 1987 yillarinda baskanligindaki bir ekip de hoyugu ziyaret ederek yuzeyinden malzeme toplayarak degerlendirmislerdir Hoyukte sistematik kazi calismalari 1995 yilinda Ege Universitesi Protohistorya ve Onasya anabilim dali ve Izmir Arkeoloji Muzesi ortak katilimiyla Altan Cilingiroglu baskanliginda baslamistir Kazi calismalari halen surmekte olup 1995 2002 yili buluntulari bir monografla 2004 yilinda yayinlanmistir Cilingiroglu et al 2004 2009 yilindan baslamak uzere hoyukteki kazilar TC Kultur ve Turizm Bakanligi denetiminde Trakya Universitesi Arkeoloji Bolumu ogretim uyelerinden Doc Dr Ozlem Cevik tarafindan yerli ve yabanci uzmanlarin katilimiyla yurutulmektedir Hoyukteki kulturel dizilim stratigrafisi Yapilan kazilar sonucunda simdiye kadar hoyukte bes farkli yerlesmenin temsil edildigi tespit edilmistir Asagida belirlenen kultur tabakalari ve bunlarin temsil ettigi caglar belirtilmistir I tabakaGec Roma Bizans donemi II tabakaErken Tunc Cagi III tabakaOrta Gec Kalkolitik IV tabakaGec Neolitik Erken Kalkolitik V tabakaGec Neolitik VI tabaka Erken Neolitik Yerlesmede surdurulen kazi calismalari sirasinda alinan karbonlasmis organik kalintilar uzerinde gerceklestirilen radyokarbon analizleri sonucunda VI yerlesmenin MO 7040 6660 V yerlesmenin ortalama olarak MO 6400 6100 yillarina IV tabaka ise 6000 5800 yillarina tarihlendigi ortaya cikmistir Bu mutlak tarihler sayesinde hoyukteki Neolitik Doneme ait kulturun 1000 yil boyunca kesintisiz olarak devam ettigi gorulmektedir Hoyukte henuz ana topraga ulasilmadigi icin buradaki ilk yerlesimcilerin hangi tarihte Nif Ovasi na geldikleri bilinmemektedir Buluntular ve degerlendirmelerGec Roma Bizans donemi kalintilari hoyuk yuzeyine yakin olduklari icin erozyon ve tarimsal etkinlikler sonucunda buyuk olcude tahrip olmustur II Tabaka olarak adlandirilan yerlesmeden ise Erken Tunc Cagi ndan gunumuze ulasmis bazi binalarin izlerine rastlanmistir Bunlarin yalnizca tas temel duvarlari korunmustur Orta Gec Kalkolitik tabakaya ait olabilecek mimariye ise cok kisitli alanlarda rastlanilmis ve herhangi bir bina plani ortaya cikmamistir Hoyukte en iyi korunan kultur dolgularinin Neolitik Erken Kalkolitik caglarina ait oldugu gorulmustur IV yerlesmenin hoyuk yuzeyinde genis alanda aciga cikarilmis olmasi soz konusu yerlesme ile ilgili edinilecek bilgilerimizin artmasina neden olmustur IV yerlesme tas temelli dortgen planli kerpic evlerden olusmaktadir Gunumuzdeki geleneksel mimariye sahip koyler ile karsilastirilabilecek bir yerlesmedir Evler genelde tek mekanli olmakla birlikte bazi yapilarda bolmelere de rastlanmaktadir Bazi evlerin onlerinde avlu denebilecek alanlar bulunmaktadir Bunun yaninda yerlesmede sokak olarak adlandirilan acik alanlar da yer almaktadir Evler genel olarak birbirine bitisiktir ya da aralarinda az bir mesafe bulunmaktadir Yapilarin iclerinde donemin yasantisi ile bize bilgi saglayan bircok nesne ele gecmistir Bunlar arasinda firinlar ocaklar platformlar tahil depolama yerleri ile bircok canak comlek tas alet tezgah agirliklari ogutme aletleri vs sayilabilir Tamamen gunluk yasama isik tutan nesnelerin yaninda figurinler insan bicimli kaplar gibi arkeologlar tarafindan daha cok toplulugun yaptigi torenlerle inanclarla ilgili torenler evlilik ergenlik torenleri gibi iliskilendirilen nesneler de bulunmustur Bu nesnelerin bulunus konumlarindan birbirleri ile olan iliskilerinden ve etnografik calismalardan yararlanarak yerlesmede nerede hangi islerin goruldugunu belirlemek olasidir Ulucak in IV yerlesmesi hem iyi korundugu hem de genis alanlarda kazildigi icin bize MO 6 bin yilda bir Bati Anadolu yerlesmesinde gunluk yasamin nasil oldugu gibi konularda olaganustu bilgi saglayabilecektir Ote yandan arkeolojik buluntulardan yola cikarak Ulucak IV yerlesmede yasayan insan grubunun nasil bir kulture sahip oldugu kulturun kokeni cevre kulturlerle olan iliskilerini degis tokus aglarini da ortaya cikarmak olasidir Yine bu insanlarin cevreyi nasil degerlendirdikleri hangi hammaddeleri kullandiklari bunlari nereden edindikleri neler yedikleri hangi hayvanlari avladiklari tahillarini nasil depoladiklari gibi onem tasiyan bircok konu da arkeolojik buluntular arkeometrik paleocografya arkeozooloji ve calismalari sayesinde aciga kavusturulmaktadir Ornek vermek gerekirse Ulucak ta MO 6000 yillari civarinda yasayan toplulugun tek sirali bugday ve alti sirali arpa ektigini bunlari yerlesmede kazilarda bulunan silolarda saplarindan ayiklanmis olarak sakladigini bilmekteyiz Megaloudi 2005 Diger yandan koyun keci domuz gibi evcil hayvanlara sahip olduklari ve en cok geyik avladiklari da bilinmekte Trantalidou 2005 Ulucak Hoyuk te V tabaka olarak adlandirilan ve IV yerlesmeye gore daha dar bir alanda aciga cikartilan kalintilar da oldukca onem tasimaktadir Bu tabakayi bir ustekinden IV den ayiran en onemli ozellik kullanilan mimari malzeme ve tekniktir V tabakada kerpic tugla kullanimi gorulmemektedir Bunun yerine ahsap direklerin belli araliklarla topraga saplandigi aralarina olasilikla agac dallarinin oruldugu ve kalan bosluklarin da kil ile kapatildigi bir mimari uygulama gorulmektedir Bu uygulamaya dal orgu mimari adi verilmektedir Ingilizce wattle and daub Evler tek katli dortgen planlidir ancak duvarlar cok daha incedir Bu tabakada yapilan kazilarda da evler icinde firinlar ocak yerleri tahil depolama birimleri calisma platformlari ile bircok canak comlek tas alet dokuma agirligi sapan tanesi vs bulunmustur Insan sekilli figurinler idoller bu evrede de gorulmektedir Hoyukte VI tabaka olarak adlandirilan kultur katmanlari 2008 senesi yilinda aciga cikarilmaya baslanmistir Bu katmanin en belirleyici ozelligi kirmizi boyali kirec tabanlara sahip olmasidir Neolitik Donem icinde ozellikle Suriye Levant ve Orta Anadolu da karsimiza cikan kirecten sert ev tabanlari doseme gelenegi Bati Anadolu daki topluluklar tarafindan da benimsenmistir Yogun isgucu hammadde teknolojik bilgi ve is organizasyonu gerektigi icin bu tipte ozel tabanlarin bazi kamu ya da dinsel binalarda kullanildigi dusunulmektedir Ulucak Hoyugu nde kirmizi boyali kirec tabanlarin ortaya cikmis olmasi bu acidan onemlidir Ayrica bu teknigin Izmir cevresinde uygulanmis olmasi bize Neolitik yasam biciminin Bati Anadolu Ege ve Avrupa ya yayilimi konusunda da bilgi verir niteliktedir VI tabakada bazalt ogutme taslari cakmak tasi dilgiler ve cesitli kemik aletler bulunmustur Hoyukte 2022 yilinda yapilan kazilar sonucu tekstil uretiminde kullanilan malzemelere rastlanmistir Bulunan muhurlerin agirsaklarin ve tezgah agirliklarinin neredeyse her evde olmasi ve bazi evlerde bu malzemelerden 50 60 taneye rastlanmasi Ulucak Hoyuk unun onemli bir tekstil merkezi oldugunun kaniti olmustur 300 adet tekstil uretiminde kullanilan malzemeye rastlanmasi hoyuktekilerin tekstil alaninda uzmanlastiklarinin gostergesi olmustur Arkeologlara gore bu malzemeler kullanilarak pek cok tekstil urunu elde edilmis ve belki de takas edilerek ticarette kullanilmistir Kazi baskani Prof Dr Ozlem Cevik Buluntular dogrultusunda Ulucak Hoyuk u icin Ege Bolgesi nin en eski tekstil merkezi oldugunu soyleyebiliriz aciklamasini yaparak buluntularin onemine dikkat cekmektedir Kaynakca TAY Donem Ayrintilari 26 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Agustos 2021 Izmir Arastirmalari Dergisi 2020 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ekim 2023 Gokman Halil Ege nin En Eski Tekstil Merkezi Milliyet Arkeoloji sf 7 sayi 18 ABAY E Neolithic Settlement at Ulucak Hoyuk and its cultural relations with neighbour regions in Western Anatolia Edited by Clemens Lichter International Workshop May 20th 22nd 2004 How did farming reach Europe Anatolian European relations from the second half of the 7th through the first half of the 6th millennium cal BC BYZAS 2 Istanbul 2005 75 84 CILINGIROGLU A C CILINGIROGLU Ulucak Hoyugu Izmir M Ozdogan N Basgelen Eds Turkiye de Neolitik Donem Arkeoloji ve Sanat Yayinlari 361 372 CILINGIROGLU A E ABAY Ulucak Hoyuk Excavations New Results Mediterrenean Archaeology and Archaeometry 5 no 3 Special Issue on Ulucak 2005 5 21 CILINGIROGLU A Z DERIN E ABAY H SAGLAMTIMUR and I KAYAN Ulucak Hoyuk Excavations Conducted between 1995 2002 Ancient Near Eastern Supplement 15 Louvain 2004 Peeters CILINGIROGLU C Of Stamps Loomweights and Spindle Whorls Contextual Evidence on the Function s of Stamps from Ulucak Izmir Turkey Journal of Mediterranean Archaeology 22 1 3 27 CAKIRLAR C Mollusk Shells in Troia Yenibademli and Ulucak An Archaeomalacological Approach to the Environment and Economy of the Aegean British Archaeological Reports International Series 2051 John and Erica Hedges Publishers DERIN Z The Neolithic Architecture of Ulucak Hoyuk Edited by Clemens Lichter International Workshop May 20th 22nd 2004 How did farming reach Europe Anatolian European relations from the second half of the 7th through the first half of the 6th millennium cal BC BYZAS 2 Istanbul 2005 85 94 DERIN Z E ONER Ulucak Hoyuk Kazilari ve Paleo Cografya Arastirmalari XVIII Kazi Sonuclari Toplantisi I 27 31 Mayis 1996 Ankara Ankara 1997 411 439 DERIN Z E ABAY T OZKAN Kemalpasa Ulucak Hoyuk 1999 2000 XXIII Kazi Sonuclari Toplantisi I Ankara 2002 287 296 DERIN Z A CILINGIROGLU Ulucak Hoyuk Kazisi 2001 XXIV Kazi Sonuclari Toplantisi I Ankara 2003 185 194 DERIN Z A CILINGIROGLU M TASLIALAN Ulucak Hoyuk Kazisi 2002 XXV Kazi Sonuclari Toplantisi I Ankara 2004 239 250 FRENCH D 1965 Early Pottery Sites from Western Anatolia Bulletin of the Institute of Archaeology V 15 24 MERIC M 1993 Bronze Age Settlements of West Central Anatolia Anatolica XIX 143 150 MEGALOUDI F 2005 Archeobotanical Finds from Ulucak Western Turkey Izmir Region A preliminary Study Mediterrenean Archaeology and Archaeometry 5 no 3 Special Issue on Ulucak 27 32 TRANTALOUDI 2005 faunal exploitation at Ulucak Hyouk Izmir preliminary report Mediterrenean Archaeology and Archaeometry 5 no 3 Special Issue on Ulucak 47 61 www tayproject org 1 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2017