Ulukale, Tunceli ilinin Çemişgezek ilçesine bağlı bir köydür.
Ulukale | |
---|---|
Tunceli'nin Türkiye'deki konumu | |
Ulukale Ulukale'nin Tunceli'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Tunceli |
İlçe | Çemişgezek |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
Rakım | 1072 m |
Nüfus (2019) | |
• Toplam | 414 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 428 |
İl plaka kodu | 62 |
Posta kodu | 62600 |
Tarihçe
Köy yerleşiminin, eteklerine kurulduğu tepenin üstünde Demir Çağı'na tarihlenen kalenin inşasıyla başladığı düşünülmektedir. 1515 tarihinde Osmanlı hakimiyetine giren yerleşim, 1518 yılı kayıtlarında Çemişgezek sancağının nahiyelerinden biri olarak geçmektedir. Osmanlı kaynaklarında Ulu Kal‘a (Kale) adıyla yer alan yerleşim ilerleyen yıllarda Ulukale şeklini almıştır. Çemişgezek-Hozat yolu üzerindeki konumu nedeniyle stratejik bakımdan önemli bir konumdaydı. Yerleşim, Osmanlı yönetimine girdiğinde nahiye statüsüne yükseltildiğinde merkez köyden 1541 yılına kadar Ribat kelimesinden türeyen Rabat adıyla bahsedilmiştir. 1835 yılı kayıtlarında yerleşimin nahiye statüsünü kaybederek Çemişgezek kazasının merkez köyü olduğu görülmektedir. 1518 kayıtlarına göre köyde, tamamı Ermeni olan 31 hane bulunmaktaydı. 1523'te de sadece Ermeniler'in yaşadığı köyde 1541 yılında; dışarıdan göçlerle 20 hane Müslüman (üçü nöker olmak üzere 29 erkek), 69 hane Ermeni (86 erkek) olmak üzere toplam 115 erkek nüfus bulunmaktaydı. 1835 yılına gelindiğinde köyde 62'si Müslüman ve 4'ü Ermeni olmak üzere toplam 66 hane bulunurken, 287'si Müslüman ve 26'sı Ermeni olmak üzere de 313 erkek nüfus yaşamaktaydı. 1840 yılında 87 Müslüman ve 6 Ermeni olmak üzere 93 hane bulunan köyde, 303 Müslüman ve 25 Ermeni (4'ü İstanbul'a gitmiş) olmak üzere 328 erkek yaşamaktaydı. 1894'te 127 hane bulunan köyde, kadın ve erkek bir arada olmak üzere 427'si Müslüman ve 18'i Ermeni olmak üzere 445 kişi yaşamaktaydı.
9 Eylül 1994'te PKK-DHKPC'ce köye düzenlenen baskında 7 sivil kurşuna dizilerek öldürülmüştür. Yaşanan saldırılardan sonra boşaltılan köye, 15 Aralık 1999'da başlatılan "Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi" kapsamında 2000 yılından itibaren yeniden yerleşim başlamıştır.
Günümüzde eski köy olarak bilinen yerde Osmanlı dönemine tarihlenen çeşitli tarihi yapılara ait kalıntılar görülebilmektedir. İnşa tarihi bilinmemekle birlikte 1691 yılında hizmet veren ve Hacı Mustafa Paşa yaptırılan Ulukale Cami, 1797 yılında yeniden inşa edilmiş ancak 1994 yılında PKK-DHKPC'ce düzenlenen saldırıda köyle birlikte yakılmıştır. Köyün biraz dışında, Çemişgezek Sancakbeyi Pir Hüseyin Bey'in oğlu olan Mazgirt Sancakbeyi Ferruhşad Bey için 1550/51 yılında yaptırılmış olan türbe bulunmaktadır. Meydan Çeşmesi olarak adlandırılan tarihi çeşmenin 16. yüzyılın sonları veya 17. yüzyılın başlarında yapıldığı düşünülmektedir. Tarihi kalenin güneydoğusunda bulunan Ulukale Kilisesi (Ermeni kaynaklarında Surp Minas Kilisesi) harap halde günümüze ulaşabilmiştir.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2019 | 414 |
2018 | 446 |
2017 | 372 |
2016 | 379 |
2015 | 409 |
2014 | 452 |
2013 | 454 |
2012 | 361 |
2011 | 370 |
2010 | 346 |
2009 | 386 |
2008 | 314 |
2007 | 185 |
1990 | 872 |
1985 | 695 |
1970 | 920 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 11 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "Tunceli Çemişgezek Ulukale Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020.
- ^ a b Erdoğan, Serkan; Şen, Korkmaz (2019). . Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 29 (2). DergiPark. ss. 1-7. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020.
- ^ a b Çakar, Enver (2018). . Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi. 5 (2). DergiPark. ss. 4-10. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020.
- ^ (PDF). Türkiye İnsan Hakları Vakfı. 1997. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020.
- ^ (PDF). Türkiye İnsan Hakları Vakfı. 2003. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2020.
- ^ a b c (PDF). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13 (1). DergiPark. 2003. s. 37. 18 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020.
Dış bağlantılar
- YerelNet 22 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ulukale, Çemişgezek için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
Türkiye'deki bir köy ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ulukale Tunceli ilinin Cemisgezek ilcesine bagli bir koydur UlukaleKoyTunceli nin Turkiye deki konumuUlukaleUlukale nin Tunceli deki konumuUlkeTurkiyeIlTunceliIlceCemisgezekCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1072 mNufus 2019 Toplam414Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu428Il plaka kodu62Posta kodu62600TarihceKoy yerlesiminin eteklerine kuruldugu tepenin ustunde Demir Cagi na tarihlenen kalenin insasiyla basladigi dusunulmektedir 1515 tarihinde Osmanli hakimiyetine giren yerlesim 1518 yili kayitlarinda Cemisgezek sancaginin nahiyelerinden biri olarak gecmektedir Osmanli kaynaklarinda Ulu Kal a Kale adiyla yer alan yerlesim ilerleyen yillarda Ulukale seklini almistir Cemisgezek Hozat yolu uzerindeki konumu nedeniyle stratejik bakimdan onemli bir konumdaydi Yerlesim Osmanli yonetimine girdiginde nahiye statusune yukseltildiginde merkez koyden 1541 yilina kadar Ribat kelimesinden tureyen Rabat adiyla bahsedilmistir 1835 yili kayitlarinda yerlesimin nahiye statusunu kaybederek Cemisgezek kazasinin merkez koyu oldugu gorulmektedir 1518 kayitlarina gore koyde tamami Ermeni olan 31 hane bulunmaktaydi 1523 te de sadece Ermeniler in yasadigi koyde 1541 yilinda disaridan goclerle 20 hane Musluman ucu noker olmak uzere 29 erkek 69 hane Ermeni 86 erkek olmak uzere toplam 115 erkek nufus bulunmaktaydi 1835 yilina gelindiginde koyde 62 si Musluman ve 4 u Ermeni olmak uzere toplam 66 hane bulunurken 287 si Musluman ve 26 si Ermeni olmak uzere de 313 erkek nufus yasamaktaydi 1840 yilinda 87 Musluman ve 6 Ermeni olmak uzere 93 hane bulunan koyde 303 Musluman ve 25 Ermeni 4 u Istanbul a gitmis olmak uzere 328 erkek yasamaktaydi 1894 te 127 hane bulunan koyde kadin ve erkek bir arada olmak uzere 427 si Musluman ve 18 i Ermeni olmak uzere 445 kisi yasamaktaydi 9 Eylul 1994 te PKK DHKPC ce koye duzenlenen baskinda 7 sivil kursuna dizilerek oldurulmustur Yasanan saldirilardan sonra bosaltilan koye 15 Aralik 1999 da baslatilan Koye Donus ve Rehabilitasyon Projesi kapsaminda 2000 yilindan itibaren yeniden yerlesim baslamistir Gunumuzde eski koy olarak bilinen yerde Osmanli donemine tarihlenen cesitli tarihi yapilara ait kalintilar gorulebilmektedir Insa tarihi bilinmemekle birlikte 1691 yilinda hizmet veren ve Haci Mustafa Pasa yaptirilan Ulukale Cami 1797 yilinda yeniden insa edilmis ancak 1994 yilinda PKK DHKPC ce duzenlenen saldirida koyle birlikte yakilmistir Koyun biraz disinda Cemisgezek Sancakbeyi Pir Huseyin Bey in oglu olan Mazgirt Sancakbeyi Ferruhsad Bey icin 1550 51 yilinda yaptirilmis olan turbe bulunmaktadir Meydan Cesmesi olarak adlandirilan tarihi cesmenin 16 yuzyilin sonlari veya 17 yuzyilin baslarinda yapildigi dusunulmektedir Tarihi kalenin guneydogusunda bulunan Ulukale Kilisesi Ermeni kaynaklarinda Surp Minas Kilisesi harap halde gunumuze ulasabilmistir NufusYillara gore koy nufus verileri2019 4142018 4462017 3722016 3792015 4092014 4522013 4542012 3612011 3702010 3462009 3862008 3142007 1851990 8721985 6951970 920Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 11 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2020 a b c d e f g h i j k l m n Tunceli Cemisgezek Ulukale Koyu Nufusu Nufusune com 12 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2020 a b Erdogan Serkan Sen Korkmaz 2019 Firat Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 29 2 DergiPark ss 1 7 21 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2020 a b Cakar Enver 2018 Firat Universitesi Harput Arastirmalari Dergisi 5 2 DergiPark ss 4 10 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2020 PDF Turkiye Insan Haklari Vakfi 1997 20 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2020 PDF Turkiye Insan Haklari Vakfi 2003 20 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Agustos 2020 a b c PDF Firat Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13 1 DergiPark 2003 s 37 18 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2020 Dis baglantilarYerelNet 22 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ulukale Cemisgezek icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo MicrosoftTurkiye deki bir koy ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz