Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uluslararası Adalet Divanı’nın yargı yetkisi iki yönlüdür: Devletler tarafından kendisine sunulan hukuki nitelikteki uyuşmazlıkları uluslararası hukuka uygun olarak karara bağlamak ve Birleşmiş Milletler organlarının, uzmanlık kuruluşlarının veya böyle bir talepte bulunmaya yetkili bir kuruluşun isteği üzerine hukuki sorunlar hakkında tavsiye niteliğinde danışma görüşleri vermektir. Uluslararası Adalet Divanı’nın gerçek bir zorunlu yargı yetkisi yoktur. Uluslararası Adalet Divanı Statüsü’ nün 38.maddesi gereğince Divan kendisine sunulmuş olan uyuşmazlıkları hukuka uygun olarak çözmektedir.
Çekişmeli davalarda yargı yetkisi
Uluslararası Adalet Divanı Statüsü 2 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.’nün 34. maddesi gereğince Uluslararası Adalet Divanı’nın önündeki davalara sadece devletler taraf olabilmektedir. Mahkemede bir devletin diğer bir devlete karşı açmış olduğu davanın konusu devlet dışı çıkarlar da olabilmektedir. Örneğin, bir devlet, "diplomatik koruma" durumunda, uyruğunda bulunan vatandaşlarından veya tüzel kişilerden biri adına Uluslararası Adalet Divanı’nda dava açabilmektedir.
Tüm bağımsız devletler Uluslararası Adalet Divanı'na dava getirerek taraf olabilmektedir. İlk olarak Birleşmiş Milletler Andlaşması’na taraf olan devletler doğrudan Uluslararası Adalet Divanı Statüsü’ne de taraf olduklarından dolayı Divan önünde davaya taraf olabilmektedir. Ayrıca Birleşmiş Milletler üyesi olmayan devletler de Uluslararası Adalet Divanı Statüsü’ ne taraf olarak Divan nezdinde davaya taraf olabilmektedir. Bu durumda Birleşmiş Milletler Andlaşması'nın 93. maddesinin 2. fıkrası Birleşmiş Milletler üyesi olmayan bir devletin Güvenlik Konseyi'nin tavsiyesi üzerine Genel Kurul tarafından her durumda belirlenecek koşullarla birlikte Uluslararası Adalet Divanı Statüsü'ne taraf olabileceğini ifade etmektedir. Aynı zamanda hem Birleşmiş Milletler üyesi olmayan hem de Uluslararası Adalet Divanı Statüsü' ne taraf olmayan devletlerin de Divan önünde davaya taraf olabildikleri bilinmektedir. Uluslararası Adalet Divanı'nın 35. maddesinin 2. fıkrası gereğince mahkemenin hangi koşullarda diğer devletlere açık olacağı, yürürlükteki anlaşmalarda yer alan özel hükümler hariç olmak üzere, Güvenlik Konseyi tarafından belirlenmesi gerektiği ifade edilmiştir. Bu bağlamda Güvenlik Konseyi, 1946(9) sayılı kararında Uluslararası Adalet Divanı'nın yetkilerine bir bildirim ile rıza gösterdiğini ifade eden devletlerin de divan önünde davaya taraf olabildiklerini bildirmiştir. Uluslararası Adalet Divanı'nı önünde bir uyuşmazlığın görüşülerek sonuca bağlanabilmesi için devletlerin sadece mahkeme önünde davaya taraf olabilmeleri yetmemektedir. Ayrıca Divan önünde bir uyuşmazlığın görüşülüp karara bağlanabilmesi için her uyuşmazlıkta tarafların ayrıca Divan'ın yargı yetkisini kabul etmesi gerekmektedir. Divanın yargı yetkisini kabul etmek dört yöntemle olabilmektedir. Bu yöntemler: Tahkimname, uluslararası andlaşma ve sözleşmelerde yargı yetkisinin kabulü, tek taraflı bildiri ile yargı yetkisinin kabulü ve forum prorogatum yöntemiyle yargı yetkisinin kabulüdür.
Tahkimname
Uluslararası Adalet Divanı Statüsü' nün 36. maddesinin 1. fıkrası gereğince uyuşmazlık içinde olan taraflar bu uyuşmazlığı Divan önüne getirip karara bağlamak için aralarında özel bir anlaşma yapmaktadırlar. Ayrıca taraflar aralarında yapmış oldukları bu anlaşmayı Uluslararası Adalet Divanı'nın Yazı İşleri Müdürlüğü’ne ileterek Divan'ın yargı yetkisini tahkimname yöntemi ile kabul etmiş olmaktadır. Tahkimname veya özel bir andlaşma yoluyla Divan'ın yargı yetkisinin kabul edilmesi yönteminde uyuşmazlığın taraflarının ve konusunun net bir şeklide belirtilmesi gerekmektedir. Uluslararası Adalet Divanı'na tahkimname yöntemi ile götürülen uyuşmazlıklara Sığınma Davası, Sınır Uyuşmazlığı Davası, Kıta Sahanlığı Davası örnek olarak gösterilebilmektedir.
Uluslararası andlaşma ve sözleşmelerde yargı yetkisinin kabulü
Uluslararası Adalet Divanı Statüsü'nün 36. maddesinin 1. fıkrası gereğince Divan'ın yargı yetkisinin önceden uyuşmazlık tarafları arasında yapılmış bir uluslararası andlaşma ile tanınması mümkündür. Bu yöntemde uyuşmazlık tarafları arasında akdedilen andlaşma gereğince taraf devlet tek başına uyuşmazlığı Divan'a getirebilmektedir. Uluslararası Adalet Divanı'nın yargı yetkisinin kabul edildiği andlaşmalara örnek olarak Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi, Uyuşmazlıkların Barışçı Yoldan Çözümüne İlişkin Avrupa Sözleşmesi gösterilmektedir.
Tek taraflı bildiri İle yargı yetkisinin kabulü
Tek taraflı bildirim ile Divan'ın yargı yetkisinin kabul edilmesi yönteminde bir devlet, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne vereceği tek taraflı bir bildiri ile Uluslararası Adalet Divanı'nın yargı yetkisine rıza gösterilebilmektedir. Tek taraflı bildiride bulunan devletlerin bu bildirilerini belli koşullara bağlayabilme ve bu bildirilerine çekince koyabilme hakları da bulunmaktadır.
Forum Prorogatum yöntemiyle yargı yetkisinin kabulü
Forum prorogatum, Uluslararası Adalet Divanı'nın yargı yetkisine rıza gösteren bir devletin rıza göstermeyen bir devlete karşı tek taraflı bir dilekçeyle aralarındaki uyuşmazlığı Divan'a getirebildikleri yönteme denmektedir. Aslında bu yöntemde Uluslararası Adalet Divanı, uyuşmazlığın tarafı olan bir devlet tarafından dolayı bir şekilde yetkilendirilmektedir. Forum prorogatum yönteminde zımni ve fiili olarak Divan'ın yargı yetkisi tanınmaktadır. Forum prorogatum yöntemi ile Uluslararası Adalet Divanı'na getirilmiş olan davalara Korfu Boğazı Davası 16 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. örnek olarak gösterilmektedir.
Danışma görüşü verme yetkisi
Uluslararası Adalet Divanı Statüsü 2 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.' nün 65. maddesi gereğince mahkeme, Birleşmiş Milletler Sözleşmesi uyarınca ya da bu Sözleşmeye uygun olarak danışma görüşü istemeye yetkili kılınan bir organın talebi üzerine, herhangi bir hukuki sorun hakkında tavsiye görüşü verebilmektedir. Devletler ise Divan'ın danışma görüşü verme yetkisi dışındadır. Uluslararası Adalet Divanı'nın vermiş olduğu danışma görüşleri tavsiye niteliğinde olduğu için bağlayıcı değildir. Bununla birlikte Divan'ın vermiş olduğu danışma görüşleri her ne kadar bağlayıcı nitelikte olmasa da uluslararası hukuk alanında büyük bir önem taşımaktadır.
Kaynakça
- ^ "Jurisdiction | International Court of Justice". www.icj-cij.org. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ "Jurisdiction of the International Court of Justice". 10 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Statute of the Court | International Court of Justice". www.icj-cij.org. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2021.
- ^ "List of All Cases | International Court of Justice". web.archive.org. 1 Ağustos 2018. 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ Nations, United. "United Nations Charter (full text)". United Nations (İngilizce). 17 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ Yusuf Aksar (Eylül 2019). Teori ve Uygulamada Uluslararası Hukuk – II. Seçkin Yayınları. ss. 290-298.
- ^ "Uluslararası Adalet Divanı Statüsü" (PDF). 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ Yahya Berkol GÜLGEÇ (2015). "Uluslararası Adalet Divanı'nın Yargı Yetkisi ve Yargı Yetkisini Genişletme Çabalarının Eleştirisi". Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Latest developments | Asylum (Colombia v. Peru) | International Court of Justice". www.icj-cij.org. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Latest developments | Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) | International Court of Justice". www.icj-cij.org. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Latest developments | Continental Shelf (Libyan Arab Jamahiriya/Malta) | International Court of Justice". www.icj-cij.org. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
- ^ "Convention on Biological Diversity" (PDF). 1992. 9 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Vienna Convention on the Law of Treaties" (PDF). 1969. 17 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "European Convention for the Peaceful Settlement of Disputes". 1957. 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "List of treaties that confer jurisdiction on the International Court of Justice". 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b S. Gozie Ogbodo (2012). "An Overview of the Challenges Facing the International Court of Justice in the 21st Century". Annual Survey of International & Comparative Law: Vol. 18 : Iss. 1, Article 7. 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ "THE CORFU CHANNEL CASE" (PDF). International Court Of Case. 1949. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
Dış Bağlantılar
- Uluslararası Adalet Divanı 4 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Resmi Site
- Uluslararası Adalet Divanı Statüsü 2 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Uluslararası Adalet Divanı Tarafından Verilen Tüm Davaların ve Danışma Görüşlerinin Listesi 28 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uluslararasi Adalet Divani nin yargi yetkisi iki yonludur Devletler tarafindan kendisine sunulan hukuki nitelikteki uyusmazliklari uluslararasi hukuka uygun olarak karara baglamak ve Birlesmis Milletler organlarinin uzmanlik kuruluslarinin veya boyle bir talepte bulunmaya yetkili bir kurulusun istegi uzerine hukuki sorunlar hakkinda tavsiye niteliginde danisma gorusleri vermektir Uluslararasi Adalet Divani nin gercek bir zorunlu yargi yetkisi yoktur Uluslararasi Adalet Divani Statusu nun 38 maddesi geregince Divan kendisine sunulmus olan uyusmazliklari hukuka uygun olarak cozmektedir Uluslararasi Adalet DivaniCekismeli davalarda yargi yetkisiUluslararasi Adalet Divani Statusu 2 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi nun 34 maddesi geregince Uluslararasi Adalet Divani nin onundeki davalara sadece devletler taraf olabilmektedir Mahkemede bir devletin diger bir devlete karsi acmis oldugu davanin konusu devlet disi cikarlar da olabilmektedir Ornegin bir devlet diplomatik koruma durumunda uyrugunda bulunan vatandaslarindan veya tuzel kisilerden biri adina Uluslararasi Adalet Divani nda dava acabilmektedir Tum bagimsiz devletler Uluslararasi Adalet Divani na dava getirerek taraf olabilmektedir Ilk olarak Birlesmis Milletler Andlasmasi na taraf olan devletler dogrudan Uluslararasi Adalet Divani Statusu ne de taraf olduklarindan dolayi Divan onunde davaya taraf olabilmektedir Ayrica Birlesmis Milletler uyesi olmayan devletler de Uluslararasi Adalet Divani Statusu ne taraf olarak Divan nezdinde davaya taraf olabilmektedir Bu durumda Birlesmis Milletler Andlasmasi nin 93 maddesinin 2 fikrasi Birlesmis Milletler uyesi olmayan bir devletin Guvenlik Konseyi nin tavsiyesi uzerine Genel Kurul tarafindan her durumda belirlenecek kosullarla birlikte Uluslararasi Adalet Divani Statusu ne taraf olabilecegini ifade etmektedir Ayni zamanda hem Birlesmis Milletler uyesi olmayan hem de Uluslararasi Adalet Divani Statusu ne taraf olmayan devletlerin de Divan onunde davaya taraf olabildikleri bilinmektedir Uluslararasi Adalet Divani nin 35 maddesinin 2 fikrasi geregince mahkemenin hangi kosullarda diger devletlere acik olacagi yururlukteki anlasmalarda yer alan ozel hukumler haric olmak uzere Guvenlik Konseyi tarafindan belirlenmesi gerektigi ifade edilmistir Bu baglamda Guvenlik Konseyi 1946 9 sayili kararinda Uluslararasi Adalet Divani nin yetkilerine bir bildirim ile riza gosterdigini ifade eden devletlerin de divan onunde davaya taraf olabildiklerini bildirmistir Uluslararasi Adalet Divani ni onunde bir uyusmazligin gorusulerek sonuca baglanabilmesi icin devletlerin sadece mahkeme onunde davaya taraf olabilmeleri yetmemektedir Ayrica Divan onunde bir uyusmazligin gorusulup karara baglanabilmesi icin her uyusmazlikta taraflarin ayrica Divan in yargi yetkisini kabul etmesi gerekmektedir Divanin yargi yetkisini kabul etmek dort yontemle olabilmektedir Bu yontemler Tahkimname uluslararasi andlasma ve sozlesmelerde yargi yetkisinin kabulu tek tarafli bildiri ile yargi yetkisinin kabulu ve forum prorogatum yontemiyle yargi yetkisinin kabuludur Tahkimname Uluslararasi Adalet Divani Statusu nun 36 maddesinin 1 fikrasi geregince uyusmazlik icinde olan taraflar bu uyusmazligi Divan onune getirip karara baglamak icin aralarinda ozel bir anlasma yapmaktadirlar Ayrica taraflar aralarinda yapmis olduklari bu anlasmayi Uluslararasi Adalet Divani nin Yazi Isleri Mudurlugu ne ileterek Divan in yargi yetkisini tahkimname yontemi ile kabul etmis olmaktadir Tahkimname veya ozel bir andlasma yoluyla Divan in yargi yetkisinin kabul edilmesi yonteminde uyusmazligin taraflarinin ve konusunun net bir seklide belirtilmesi gerekmektedir Uluslararasi Adalet Divani na tahkimname yontemi ile goturulen uyusmazliklara Siginma Davasi Sinir Uyusmazligi Davasi Kita Sahanligi Davasi ornek olarak gosterilebilmektedir Uluslararasi andlasma ve sozlesmelerde yargi yetkisinin kabulu Uluslararasi Adalet Divani Statusu nun 36 maddesinin 1 fikrasi geregince Divan in yargi yetkisinin onceden uyusmazlik taraflari arasinda yapilmis bir uluslararasi andlasma ile taninmasi mumkundur Bu yontemde uyusmazlik taraflari arasinda akdedilen andlasma geregince taraf devlet tek basina uyusmazligi Divan a getirebilmektedir Uluslararasi Adalet Divani nin yargi yetkisinin kabul edildigi andlasmalara ornek olarak Biyolojik Cesitlilik Sozlesmesi Viyana Andlasmalar Hukuku Sozlesmesi Uyusmazliklarin Barisci Yoldan Cozumune Iliskin Avrupa Sozlesmesi gosterilmektedir Tek tarafli bildiri Ile yargi yetkisinin kabulu Tek tarafli bildirim ile Divan in yargi yetkisinin kabul edilmesi yonteminde bir devlet Birlesmis Milletler Genel Sekreterligi ne verecegi tek tarafli bir bildiri ile Uluslararasi Adalet Divani nin yargi yetkisine riza gosterilebilmektedir Tek tarafli bildiride bulunan devletlerin bu bildirilerini belli kosullara baglayabilme ve bu bildirilerine cekince koyabilme haklari da bulunmaktadir Forum Prorogatum yontemiyle yargi yetkisinin kabulu Forum prorogatum Uluslararasi Adalet Divani nin yargi yetkisine riza gosteren bir devletin riza gostermeyen bir devlete karsi tek tarafli bir dilekceyle aralarindaki uyusmazligi Divan a getirebildikleri yonteme denmektedir Aslinda bu yontemde Uluslararasi Adalet Divani uyusmazligin tarafi olan bir devlet tarafindan dolayi bir sekilde yetkilendirilmektedir Forum prorogatum yonteminde zimni ve fiili olarak Divan in yargi yetkisi taninmaktadir Forum prorogatum yontemi ile Uluslararasi Adalet Divani na getirilmis olan davalara Korfu Bogazi Davasi 16 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ornek olarak gosterilmektedir Danisma gorusu verme yetkisiUluslararasi Adalet Divani Statusu 2 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi nun 65 maddesi geregince mahkeme Birlesmis Milletler Sozlesmesi uyarinca ya da bu Sozlesmeye uygun olarak danisma gorusu istemeye yetkili kilinan bir organin talebi uzerine herhangi bir hukuki sorun hakkinda tavsiye gorusu verebilmektedir Devletler ise Divan in danisma gorusu verme yetkisi disindadir Uluslararasi Adalet Divani nin vermis oldugu danisma gorusleri tavsiye niteliginde oldugu icin baglayici degildir Bununla birlikte Divan in vermis oldugu danisma gorusleri her ne kadar baglayici nitelikte olmasa da uluslararasi hukuk alaninda buyuk bir onem tasimaktadir Kaynakca Jurisdiction International Court of Justice www icj cij org 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2021 Jurisdiction of the International Court of Justice 10 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Statute of the Court International Court of Justice www icj cij org 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2021 List of All Cases International Court of Justice web archive org 1 Agustos 2018 1 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 Nations United United Nations Charter full text United Nations Ingilizce 17 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Yusuf Aksar Eylul 2019 Teori ve Uygulamada Uluslararasi Hukuk II Seckin Yayinlari ss 290 298 Uluslararasi Adalet Divani Statusu PDF 16 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 15 Haziran 2021 Yahya Berkol GULGEC 2015 Uluslararasi Adalet Divani nin Yargi Yetkisi ve Yargi Yetkisini Genisletme Cabalarinin Elestirisi Turkiye Barolar Birligi Dergisi 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Latest developments Asylum Colombia v Peru International Court of Justice www icj cij org 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2021 Latest developments Frontier Dispute Burkina Faso Republic of Mali International Court of Justice www icj cij org 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2021 Latest developments Continental Shelf Libyan Arab Jamahiriya Malta International Court of Justice www icj cij org 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2021 Convention on Biological Diversity PDF 1992 9 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Vienna Convention on the Law of Treaties PDF 1969 17 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi European Convention for the Peaceful Settlement of Disputes 1957 25 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi List of treaties that confer jurisdiction on the International Court of Justice 13 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b S Gozie Ogbodo 2012 An Overview of the Challenges Facing the International Court of Justice in the 21st Century Annual Survey of International amp Comparative Law Vol 18 Iss 1 Article 7 16 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 THE CORFU CHANNEL CASE PDF International Court Of Case 1949 1 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Dis BaglantilarUluslararasi Adalet Divani 4 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Resmi Site Uluslararasi Adalet Divani Statusu 2 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Uluslararasi Adalet Divani Tarafindan Verilen Tum Davalarin ve Danisma Goruslerinin Listesi 28 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi