Urumi Kilisesi (Gürcüce: ურუმის ეკლესია), Urum Kilisesi olarak da bilinir, Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Bağdaşen köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma bir yapıdır. Günümüzde ortadan kalkmış olan ve adının Urumi kelimesinden geldiği tahmin edilen Urumi köyünün kilisesiydi.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Bağdaşen, Ardahan |
Koordinatlar | 41°03′54″K 42°21′07″D / 41.06500°K 42.35194°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkık |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | ? Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş, kireç harcı |
Tarihçe
Urumi Kilisesi'nin bulunduğu köy, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artani'deki yerleşimlerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin 1595 tarihli mufassal defterde Urum (اوروم) olarak kaydettiği köy, bu tarihte tamamen boşalmıştı. Bununla birlikte bu kayıt Urumi Kilisesi'nin Osmanlı döneminden önce inşa edilmiş olduğunu göstermesi açısından önemlidir. Urumi köyü, bugün Alabalık Deresi olarak bilinen derenin kıyısında yer alıyordu. Yöre halkı bu dereyi günümüzde de "Urumdere" olarak adlandırmaktadır.
Mimari
Urumi Kilisei, bugünkü Bağdaşen köyünün 3 kilometre batısında, ortadan kalkmış olan Urumi köyünün kilisesi olarak, Urumdere'nin kıyısındaki bir yamaçta iri kesme taşlarla kireç harcı kullanılarak inşa edilmiştir. Küçük bir yapı (6,4×3,3 m) olan kilisenin çatısı ve duvarlarının üst kısımları yıkılmıştır. Günümüze kalan duvarların yüksekliği 3 metreyi bulur. Doğuda yarım dairesel apsisi bulunmakta olup köşelerinde gri renkli düzgün kesme taşlar kullanılmıştır. Apsisin iki yanında birer adet köşeli niş günümüze ulaşmıştır. Urumi Kilisesi'nin girişinin güneyde olduğu tahmin edilmektedir. Yapıda pencere izleri tespit etmek mümkün olmamakla birlikte, apsiste bir pencere olduğu kalıntılardan anlaşılmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 120. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 516". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Urumi Kilisesi Gurcuce ურუმის ეკლესია Urum Kilisesi olarak da bilinir Ardahan ilinin merkez ilcesine bagli Bagdasen koyunun sinirlari icinde Orta Cag dan kalma bir yapidir Gunumuzde ortadan kalkmis olan ve adinin Urumi kelimesinden geldigi tahmin edilen Urumi koyunun kilisesiydi Urumi KilisesiTemel bilgilerKonumBagdasen ArdahanKoordinatlar41 03 54 K 42 21 07 D 41 06500 K 42 35194 D 41 06500 42 35194InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikikMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma Orta CagOzelliklerMalzemelerKesme tas kirec harciTarihceUrumi Kilisesi nin bulundugu koy Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Artani deki yerlesimlerden biriydi Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin 1595 tarihli mufassal defterde Urum اوروم olarak kaydettigi koy bu tarihte tamamen bosalmisti Bununla birlikte bu kayit Urumi Kilisesi nin Osmanli doneminden once insa edilmis oldugunu gostermesi acisindan onemlidir Urumi koyu bugun Alabalik Deresi olarak bilinen derenin kiyisinda yer aliyordu Yore halki bu dereyi gunumuzde de Urumdere olarak adlandirmaktadir MimariUrumi Kilisei bugunku Bagdasen koyunun 3 kilometre batisinda ortadan kalkmis olan Urumi koyunun kilisesi olarak Urumdere nin kiyisindaki bir yamacta iri kesme taslarla kirec harci kullanilarak insa edilmistir Kucuk bir yapi 6 4 3 3 m olan kilisenin catisi ve duvarlarinin ust kisimlari yikilmistir Gunumuze kalan duvarlarin yuksekligi 3 metreyi bulur Doguda yarim dairesel apsisi bulunmakta olup koselerinde gri renkli duzgun kesme taslar kullanilmistir Apsisin iki yaninda birer adet koseli nis gunumuze ulasmistir Urumi Kilisesi nin girisinin guneyde oldugu tahmin edilmektedir Yapida pencere izleri tespit etmek mumkun olmamakla birlikte apsiste bir pencere oldugu kalintilardan anlasilmaktadir Kaynakca a b c 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 120 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 a b Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 516 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2023