Uruş, Beypazarı ilçesine bağlı bir mahalledir.
Uruş | |
---|---|
Ankara | |
Ülke | Türkiye |
İl | Ankara |
İlçe | Beypazarı |
Bulunduğu yer | İç Anadolu Bölgesi |
Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0.312 |
İl plaka kodu | 06 |
Posta kodu | 06730 |
İstatistiki bölge | Ankara alt bölgesi |
Seçim bölgesi | Ankara (3. seçim bölgesi) |
Tarihçe
Uruş ismi, Osmanlı'da Uluç Bey veya Oruç Bey isminde bir subaşının, bu beldeye yerleşmesi ve tımarlı sipahilerinin burada konaklamasıyla, bir yerleşim yeri haline gelmiştir. Halkı Türkmen Oğuz olup, Üreğil boyundan geldiği tahmin edilmektedir.
1968-2014 yılları arasında belde belediyesiydi. Kaş, Cumhuriyet ve Yeni olmak üzere üç mahallesi vardı. 2014 yerel seçimleri ile birlikte belediye kapanarak, tek mahalleye dönüştü ve ilçe belediyesine bağlandı.
Kuzey ve kuzey Doğu kısmında Bolu - Köroğlu dağları, batı kısmında Ankara Kızılcahamam'dan doğan Kirmir Çayı, batısında yine aynı boydan kurulmuş olan Üreğil köyü, Üreğil köyü ile arasından Köroğlu dağlarından doğan Süvari çayı ile çevrili 745 m rakımda bir plato üzerine kuruludur. Karadeniz iklimi ile Karasal iklim geçiş kuşağında yer alır. Kışları -10'a kadar düşebilmekte zaman zaman kış aylarında kuzey dağ köyleri ve yaylalar ile bağlantısı eksilebilmektedir. İki derin vadi arasında kalması ve yüksek dağ sırasına yakınlığı sebebi ile yağışlar coğrafik bir şanssızlık içerir yüksek yağış bulutları dağ tarafına ya da iki vadiden güneye doğru uzanmakta ve bu verimli plato zaman zaman kuraklık ile karşılaşmaktadır.
Ekonomi
Uruş beldesi bulunduğu coğrafik şartlara uygun olarak hububat, bakliyat, hayvancılık gibi tarımsal faaliyetler ile geçimini sağlamaktadır. Geriye dönük 10 yıl öncesine kadar Süvari çayı ve Kirmir çaylarında Türkiye'nin en iyi organik Çeltiği ve pirinçli yetiştiriliyorken azalan nüfus sebebi ile Çeltik ve pirinç üretimi tamamen bitmiş belki de dünyada endemik tür olan kılçıklı kırmızı pirinç üretimi de son bulmuştur. Geçmiş yıllarda Türk hükûmetinin yeni orman yasası düzenlemesi sebebi ile, Bolu Köroğlu dağlarına yakınlığı ve bölgedeki en büyük yerleşke olması, çok büyük yayla, yaylak ve otlama alanlarını, zaman içinde Türkiye devletinin yanlış hayvancılık ve orman planlaması sebebi ile yaylak alanlarının hemen hepsini kaybettiler. Böylelikle çok kısa sürede yaylacılık kültürü bitmiştir. Bölgeye ve Uruş'a en büyük ekonomik darbelerden biri vurulmuştur. Uruş beldesi ve etrafındaki diğer köyler tüm Dünyaca tanınan Ankara Tiftik keçisi içinde önemli bir üretim ve yetiştirme sahasıdır. Son yıllarda Türk hükûmetinin de desteklemesi ile Ankara Tiftik keçisi üretimi artırılmakta ve bölgenin önemli gelir kaynakları arkasındadır. Bölgedeki okuma %100'e yakın ve genç eğitimli nesil üst kademeler de eğitim ve iyi bir meslek için desteklenmektedir. Uruş beldesinden yetişmiş birçok önemli bürokrat, iş insanı ve önemli erkan bulunmaktadır. Geçmiş 20-30 yıl evvelinde 5-7 bin olan nüfusu eğitim ya da iş göçü sebebi ile hızla erimiş, 600-700 gibi çoğunluğu 60 yaş üzeri insan kalmıştır.
Coğrafya
Ankara il merkezine 125 km, Beypazarı ilçesine 25 km uzaklıktadır. Kuzeyinde Bolu-Köroğlu sıradağları, doğusunda Kirmir Çayı ve İnönü Vadisi, batısında Süvari Çayı vadisi ile çevrili 745 metre rakımda bir platodur.
Kültür
Uruş beldesi büyük şehir merkezlerine uzaklığı sebebi ile yıllarca kültürel ve kendine ait kimliğini dilini ve şivesini korumuştur. Halkın kıyafet ve günlük giyiniş tarzı özellikle bayanların özel günlerde bölgeye has cepken, şalvar, üç etek, çoraplar, altın ya da gümüş başlıklar yine bölgeye has el dokuması ve kök boyaması eşarp ve atkılar el işlemeleri yaşatılmaktadır. Bölgedeki ağız ve konuşma dili Eski Osmanlı öz Türkçesine çok yakındır. Beypazarı ilçesi ve Güdül ilçesi gibi yakın büyük merkezlere rağmen karakteristik farklar vardır. Uzak olmasına rağmen Toros ve Ege dağları Yörüklerine yakın bir ağız konuşulmaktadır. Uruş mimari özellikleri ve yapısı eski Osmanlı tipi ev mimarisi ile tipik Beypazarı evleri şeklindedir. Genelde evler iki katlı ve ahşap olup alt katı hayvanları için ve tarım malzemeleri, hububat ve depo olarak kullanılır. Üst katta ise büyük Türk ailesi evi özellikleri taşır. Bir kuş konmaz balkon ve küçük pencere genişçe bir hayat hayatın dört köşesi divan, her evli çift için ayrı ayrı hayata kapısı açılan bir oda her odanın içinde eski Osmanlı tipi duvara gömme ahşap banyo bulunur. Hayatın tam ortasında tavanda kök boya ile boyanmış genelde dişbudak ağacından yapılma ağır işçilik içeren tavan göbeği bulunur. Isıtma odun ya da kömür sobasıdır. Bölge tarım, orman, hayvancılık ve ticarette Osmanlı dönemi ve geçmiş dönemlerde hep güçlü olmuş önemli ticaret insanları yetiştirmiş ve önemli bir ticaret merkezi olmuştur. Bolu, Karadeniz, Anadolu bozkırı birleşim noktasında olması mutfağını ve kültürünü çok çeşitli ve zengin kılmıştır. Eski dönemde her mahallede bir köy fırını ve köy kadınları imecesi ile her hafta ekşi mayalı delikli köy ekmeği yapılırdı kara fırınlarda. Uzak coğrafyada olası imece ve yardım geleneğini çok geliştirmiştir. Uruş beldesinde eskiden 10 civarı köy konaklama misafir evi bulunur her hafta pazar günü kurulan pazara gelen esnaf, yakın köylerden gelen insanlar ücretsiz konaklar köylü tarafından temizliği yemeği ve masraflar karşılanırdı. Bu davranış çevre "Uruşlu gibi cömert" sözcüğünü yerleştirmeyi bilmiştir. Uruş bölgesine has yemek kültürü de farklıdır . Bölgenin sosyoekonomik durumu ve birçok çeşit tarım faaliyeti sebebi ile zengin bir mutfak kültürü geliştirmiştir. Her hafta hemen her evde odun ateşinde pişen ve kuzu etinden testi de yapılan kuzu kapama, yaprak sarması, gibi birçok yerel lezzetler barındırır. Bölgede hemen her köye has ekmek çeşidi ve yemek çeşidi vardır. Uruşta her mübarek üç aylar döneminde ya da bir vefat edenin hayrı için, kimin geldiğine ve sayısına bakılmaksızın kuzu kapama ve çorba, hoşaf ve helvanın sofraları süslediği ziyafetler verilir hayırlar ve dualar edilir. Düğün ve nişanlar harman yeri ya da kasabanın mahalle arasında kurulur bayan erkek genelde ayrı düğün tertip edilir. Tipik Türk usulü düğün yapılmaktadır. Bölgeye has bir oyun bulunmayıp Ankara oyun havaları, zeybek, eski dönemde Sim Sim oyunları tertip edilirdi . Yine eski dönemde ramazan sahurlarında köy odalarında toplanıp oyunlar oynanır Kuran tilaveti yapılır yemekler yenirdi.
Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Urus Beypazari ilcesine bagli bir mahalledir UrusMahalleMahallenin haritadaki yeriAnkaraUlke TurkiyeIlAnkaraIlceBeypazariBulundugu yerIc Anadolu Bolgesi Cografi bolgeIc Anadolu BolgesiZaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0 312Il plaka kodu06Posta kodu06730Istatistiki bolgeAnkara alt bolgesi Secim bolgesiAnkara 3 secim bolgesi TarihceUrus ismi Osmanli da Uluc Bey veya Oruc Bey isminde bir subasinin bu beldeye yerlesmesi ve timarli sipahilerinin burada konaklamasiyla bir yerlesim yeri haline gelmistir Halki Turkmen Oguz olup Uregil boyundan geldigi tahmin edilmektedir 1968 2014 yillari arasinda belde belediyesiydi Kas Cumhuriyet ve Yeni olmak uzere uc mahallesi vardi 2014 yerel secimleri ile birlikte belediye kapanarak tek mahalleye donustu ve ilce belediyesine baglandi Kuzey ve kuzey Dogu kisminda Bolu Koroglu daglari bati kisminda Ankara Kizilcahamam dan dogan Kirmir Cayi batisinda yine ayni boydan kurulmus olan Uregil koyu Uregil koyu ile arasindan Koroglu daglarindan dogan Suvari cayi ile cevrili 745 m rakimda bir plato uzerine kuruludur Karadeniz iklimi ile Karasal iklim gecis kusaginda yer alir Kislari 10 a kadar dusebilmekte zaman zaman kis aylarinda kuzey dag koyleri ve yaylalar ile baglantisi eksilebilmektedir Iki derin vadi arasinda kalmasi ve yuksek dag sirasina yakinligi sebebi ile yagislar cografik bir sanssizlik icerir yuksek yagis bulutlari dag tarafina ya da iki vadiden guneye dogru uzanmakta ve bu verimli plato zaman zaman kuraklik ile karsilasmaktadir EkonomiUrus beldesi bulundugu cografik sartlara uygun olarak hububat bakliyat hayvancilik gibi tarimsal faaliyetler ile gecimini saglamaktadir Geriye donuk 10 yil oncesine kadar Suvari cayi ve Kirmir caylarinda Turkiye nin en iyi organik Celtigi ve pirincli yetistiriliyorken azalan nufus sebebi ile Celtik ve pirinc uretimi tamamen bitmis belki de dunyada endemik tur olan kilcikli kirmizi pirinc uretimi de son bulmustur Gecmis yillarda Turk hukumetinin yeni orman yasasi duzenlemesi sebebi ile Bolu Koroglu daglarina yakinligi ve bolgedeki en buyuk yerleske olmasi cok buyuk yayla yaylak ve otlama alanlarini zaman icinde Turkiye devletinin yanlis hayvancilik ve orman planlamasi sebebi ile yaylak alanlarinin hemen hepsini kaybettiler Boylelikle cok kisa surede yaylacilik kulturu bitmistir Bolgeye ve Urus a en buyuk ekonomik darbelerden biri vurulmustur Urus beldesi ve etrafindaki diger koyler tum Dunyaca taninan Ankara Tiftik kecisi icinde onemli bir uretim ve yetistirme sahasidir Son yillarda Turk hukumetinin de desteklemesi ile Ankara Tiftik kecisi uretimi artirilmakta ve bolgenin onemli gelir kaynaklari arkasindadir Bolgedeki okuma 100 e yakin ve genc egitimli nesil ust kademeler de egitim ve iyi bir meslek icin desteklenmektedir Urus beldesinden yetismis bircok onemli burokrat is insani ve onemli erkan bulunmaktadir Gecmis 20 30 yil evvelinde 5 7 bin olan nufusu egitim ya da is gocu sebebi ile hizla erimis 600 700 gibi cogunlugu 60 yas uzeri insan kalmistir CografyaAnkara il merkezine 125 km Beypazari ilcesine 25 km uzakliktadir Kuzeyinde Bolu Koroglu siradaglari dogusunda Kirmir Cayi ve Inonu Vadisi batisinda Suvari Cayi vadisi ile cevrili 745 metre rakimda bir platodur KulturUrus beldesi buyuk sehir merkezlerine uzakligi sebebi ile yillarca kulturel ve kendine ait kimligini dilini ve sivesini korumustur Halkin kiyafet ve gunluk giyinis tarzi ozellikle bayanlarin ozel gunlerde bolgeye has cepken salvar uc etek coraplar altin ya da gumus basliklar yine bolgeye has el dokumasi ve kok boyamasi esarp ve atkilar el islemeleri yasatilmaktadir Bolgedeki agiz ve konusma dili Eski Osmanli oz Turkcesine cok yakindir Beypazari ilcesi ve Gudul ilcesi gibi yakin buyuk merkezlere ragmen karakteristik farklar vardir Uzak olmasina ragmen Toros ve Ege daglari Yoruklerine yakin bir agiz konusulmaktadir Urus mimari ozellikleri ve yapisi eski Osmanli tipi ev mimarisi ile tipik Beypazari evleri seklindedir Genelde evler iki katli ve ahsap olup alt kati hayvanlari icin ve tarim malzemeleri hububat ve depo olarak kullanilir Ust katta ise buyuk Turk ailesi evi ozellikleri tasir Bir kus konmaz balkon ve kucuk pencere genisce bir hayat hayatin dort kosesi divan her evli cift icin ayri ayri hayata kapisi acilan bir oda her odanin icinde eski Osmanli tipi duvara gomme ahsap banyo bulunur Hayatin tam ortasinda tavanda kok boya ile boyanmis genelde disbudak agacindan yapilma agir iscilik iceren tavan gobegi bulunur Isitma odun ya da komur sobasidir Bolge tarim orman hayvancilik ve ticarette Osmanli donemi ve gecmis donemlerde hep guclu olmus onemli ticaret insanlari yetistirmis ve onemli bir ticaret merkezi olmustur Bolu Karadeniz Anadolu bozkiri birlesim noktasinda olmasi mutfagini ve kulturunu cok cesitli ve zengin kilmistir Eski donemde her mahallede bir koy firini ve koy kadinlari imecesi ile her hafta eksi mayali delikli koy ekmegi yapilirdi kara firinlarda Uzak cografyada olasi imece ve yardim gelenegini cok gelistirmistir Urus beldesinde eskiden 10 civari koy konaklama misafir evi bulunur her hafta pazar gunu kurulan pazara gelen esnaf yakin koylerden gelen insanlar ucretsiz konaklar koylu tarafindan temizligi yemegi ve masraflar karsilanirdi Bu davranis cevre Uruslu gibi comert sozcugunu yerlestirmeyi bilmistir Urus bolgesine has yemek kulturu de farklidir Bolgenin sosyoekonomik durumu ve bircok cesit tarim faaliyeti sebebi ile zengin bir mutfak kulturu gelistirmistir Her hafta hemen her evde odun atesinde pisen ve kuzu etinden testi de yapilan kuzu kapama yaprak sarmasi gibi bircok yerel lezzetler barindirir Bolgede hemen her koye has ekmek cesidi ve yemek cesidi vardir Urusta her mubarek uc aylar doneminde ya da bir vefat edenin hayri icin kimin geldigine ve sayisina bakilmaksizin kuzu kapama ve corba hosaf ve helvanin sofralari susledigi ziyafetler verilir hayirlar ve dualar edilir Dugun ve nisanlar harman yeri ya da kasabanin mahalle arasinda kurulur bayan erkek genelde ayri dugun tertip edilir Tipik Turk usulu dugun yapilmaktadir Bolgeye has bir oyun bulunmayip Ankara oyun havalari zeybek eski donemde Sim Sim oyunlari tertip edilirdi Yine eski donemde ramazan sahurlarinda koy odalarinda toplanip oyunlar oynanir Kuran tilaveti yapilir yemekler yenirdi Turkiye deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz