Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ubsa Gölü, Uvs Gölü, (Moğolca: Увс Нуур - Uvs Nuur, Rusça: Убса - Ubsa, Tuvaca: Успа-Хөл - Uspa Höl) büyük bir bölümü Moğolistan'da küçük bir kısmı ise Rusya'ya bağlı Tıva Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan yüksek tuz oranına sahip bir kapalı havza gölüdür. 3.350 kilometrekarelik yüzölçümüyle Moğolistan'ın en büyük gölü olma özelliğini taşıyan göl, deniz seviyesinden 759 metre yükseklikte bulunur. Gölün kuzeydoğu ucu Moğolistan sınırlarını aşarak, Rusya Federasyonu'na dâhil olan Tuva Cumhuriyeti topraklarına girer. Çevresindeki en büyük yerleşim birimi Ulaangom kentidir. Çok sığ ve tuzlu olan bu gölün suyu binyıllar önce bölgeyi kaplayan bir tuzlu denizin kalıntılarıdır.
| Ubsa Gölü | |
|---|---|
 Ubsa Gölü'nün uzaydan görünüşü | |
 | |
| Havza | |
| Konum | Uvs, Moğolistan |
| Koordinatlar | 50°18′0″K 92°42′0″D / 50.30000°K 92.70000°D |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (gelen) | Tes |
| Akarsu (giden) | Kapalı havza |
| Göl türü | Tuz gölü |
| Uzunluk | 85 km (53 mi) |
| Genişlik | 80 km (50 mi) |
| Yüzölçümü | 3.350 km2 (1.290 sq mi) |
| Ortalama derinlik | 6 m (20 ft) |
| En derin noktası | 20 m (66 ft) |
| Yüzey rakımı | 753 m (2.470 ft) |
| 17010320011199000000010 | |
| Wikimedia Commons | |
  Ubsa Gölü (Moğolistan)  Ubsa Gölü (Asya) | |
| Konum |  Moğolistan,  Rusya |
| (Kriter) | Doğal: ix, x |
| Referans | 769 |
| Tescil | 2003 (27. oturum) |
| Bölge | Asya |
Etimoloji
Göl anlamında Moğolcada Nuur denilmektedir. Upsa, Ubsa sözlerinin esası ise Tuba sözüyle bağlantılı olup Tuba gölü olarak söylenebilir. Bu göl dolayı tarih boyunca Tuba adlı bir Türk topluluğunun yaşam merkezi idi. Hatta Yenisey akarsuyunun orta mecrasındaki kola Hakas Türkleri Upsa demekte ve akarsuyun adı Tuba olarak Rus kaynaklarında bile görülmektedir.
Coğrafya
Ubsa Gölü, en açık noktalarında 84 kilometrelik uzunluğa, 79 kilometrelik genişliğe sahiptir. Ortalama su derinliği 6 metre dolaylarındadır. Han Höhii tepesi ile diğer kurak bölgelerden ayrılır. Yaygın bir yanlış kanının aksine göl kırık (fay) gölü değildir. Gölü besleyen başlıca akarsular, doğuda , ve Tesiin; batıda Altay Dağları'ndan doğan ve nehirleridir.
Doğal çevre
Herhangi bir çıkışı olmayan büyük yüzölçümlü Ubsa Gölü'nün suyu çok tuzludur. Suyunun okyanuslarınkinden yaklaşık 5 kat defa fazla tuzlu olmasının nedeni sülfat ve sodyum iyonlarıdır.
Göl, her yıl ekim ile mayıs ayları arasında donar. Yaz aylarında su sıcaklığı yüzeyde 25 °C ile altlarda 19 °C arasında değişir.
Ubsa Gölü'nde bugüne dek 29 değişik balık türü saptanmıştır. Ancak bu türlerden hiçbiri insanlar tarafından tüketilebilecek nitelikte değildir.
Korunan bölgeler
Gölün tamamı ve çevresindeki bölgelerin pek çoğu koruma bölgesi ilan edilmiştir. UNESCO, 12 parçadan oluşan bu bölgeyi anlatmakiçin Uvs Nuur bölgesi adını kullanmaktadır. Bu 12 bölümden her biri Avrasya biyomunun önemli parçalarını oluştururlar.
Ubsa havzası
Ubsa Gölü, 70.000 kilometrekarelik Ubsa havzasının en uç noktasında yer alır ve Avrasya'daki en iyi korunmuş doğal bozkır alanlarındandır. Dünya'nın en kuzeydeki çölü ile en güneydeki tundra alanının birleştiği Rusya - Moğolistan sınırının birleştiği yerde bulunur. Bu havzada Ubsa Gölü ile birlikte pek çok irili ufaklı göl bulunur ve bu göller su kuşlarının göçleri sırasında onlar için yaşamsal rol oynar.
Bu havza, Sibirya ile Orta Asya arasında iklimsel bir geçiş bölgesi olduğu için yıllık sıcaklıklar kışlık -58 °C ile yazlık 47 °C arasında değişebilir. Bu sert iklim koşullarına karşın bölge 173 kuş türü ile aralarında kar leoparıyla geyik türlerinin bulunduğu 41 memeli türüne yaşam alanı sağlar. Nüfus yoğunluğu çok düşük olup, bölgede yaşayan göçebe halkın üretim için geleneksel yöntemlere baş vurması buradaki doğal bozulmayı en alt düzeyde olmasına yardımcı olmuştur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . www.medeelel.mn. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ağustos 2015.
- ^ a b (PDF). International Water Management Institute. 9 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.
- ^ (PDF). United Nations Institute for Training and Research. 28 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.
- ^ . Environmental News Service. 2003. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008.
- ^ . ISAR. 5 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2006.
- ^ "The Ubsunur Hollow". Greenpeace. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2006.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Ubsa Gölü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ubsa Golu Uvs Golu Mogolca Uvs Nuur Uvs Nuur Rusca Ubsa Ubsa Tuvaca Uspa Hol Uspa Hol buyuk bir bolumu Mogolistan da kucuk bir kismi ise Rusya ya bagli Tiva Cumhuriyeti sinirlari icerisinde yer alan yuksek tuz oranina sahip bir kapali havza goludur 3 350 kilometrekarelik yuzolcumuyle Mogolistan in en buyuk golu olma ozelligini tasiyan gol deniz seviyesinden 759 metre yukseklikte bulunur Golun kuzeydogu ucu Mogolistan sinirlarini asarak Rusya Federasyonu na dahil olan Tuva Cumhuriyeti topraklarina girer Cevresindeki en buyuk yerlesim birimi Ulaangom kentidir Cok sig ve tuzlu olan bu golun suyu binyillar once bolgeyi kaplayan bir tuzlu denizin kalintilaridir Ubsa GoluUbsa Golu nun uzaydan gorunusuHavzaKonumUvs MogolistanKoordinatlar50 18 0 K 92 42 0 D 50 30000 K 92 70000 D 50 30000 92 70000Genel bilgilerAkarsu gelen TesAkarsu giden Kapali havzaGol turuTuz goluUzunluk85 km 53 mi Genislik80 km 50 mi Yuzolcumu3 350 km2 1 290 sq mi Ortalama derinlik6 m 20 ft En derin noktasi20 m 66 ft Yuzey rakimi753 m 2 470 ft 17010320011199000000010Wikimedia CommonsUbsa Golu Mogolistan Mogolistan haritasinda gosterUbsa Golu Asya Asya haritasinda gosterUNESCO Dunya MirasiKonum Mogolistan RusyaKriterDogal ix xReferans769Tescil2003 27 oturum BolgeAsyaEtimolojiGol anlaminda Mogolcada Nuur denilmektedir Upsa Ubsa sozlerinin esasi ise Tuba sozuyle baglantili olup Tuba golu olarak soylenebilir Bu gol dolayi tarih boyunca Tuba adli bir Turk toplulugunun yasam merkezi idi Hatta Yenisey akarsuyunun orta mecrasindaki kola Hakas Turkleri Upsa demekte ve akarsuyun adi Tuba olarak Rus kaynaklarinda bile gorulmektedir CografyaUbsa Golu en acik noktalarinda 84 kilometrelik uzunluga 79 kilometrelik genislige sahiptir Ortalama su derinligi 6 metre dolaylarindadir Han Hohii tepesi ile diger kurak bolgelerden ayrilir Yaygin bir yanlis kaninin aksine gol kirik fay golu degildir Golu besleyen baslica akarsular doguda ve Tesiin batida Altay Daglari ndan dogan ve nehirleridir Dogal cevreHerhangi bir cikisi olmayan buyuk yuzolcumlu Ubsa Golu nun suyu cok tuzludur Suyunun okyanuslarinkinden yaklasik 5 kat defa fazla tuzlu olmasinin nedeni sulfat ve sodyum iyonlaridir Gol her yil ekim ile mayis aylari arasinda donar Yaz aylarinda su sicakligi yuzeyde 25 C ile altlarda 19 C arasinda degisir Ubsa Golu nde bugune dek 29 degisik balik turu saptanmistir Ancak bu turlerden hicbiri insanlar tarafindan tuketilebilecek nitelikte degildir Korunan bolgelerGolun tamami ve cevresindeki bolgelerin pek cogu koruma bolgesi ilan edilmistir UNESCO 12 parcadan olusan bu bolgeyi anlatmakicin Uvs Nuur bolgesi adini kullanmaktadir Bu 12 bolumden her biri Avrasya biyomunun onemli parcalarini olustururlar Ubsa havzasiUbsa Golu 70 000 kilometrekarelik Ubsa havzasinin en uc noktasinda yer alir ve Avrasya daki en iyi korunmus dogal bozkir alanlarindandir Dunya nin en kuzeydeki colu ile en guneydeki tundra alaninin birlestigi Rusya Mogolistan sinirinin birlestigi yerde bulunur Bu havzada Ubsa Golu ile birlikte pek cok irili ufakli gol bulunur ve bu goller su kuslarinin gocleri sirasinda onlar icin yasamsal rol oynar Bu havza Sibirya ile Orta Asya arasinda iklimsel bir gecis bolgesi oldugu icin yillik sicakliklar kislik 58 C ile yazlik 47 C arasinda degisebilir Bu sert iklim kosullarina karsin bolge 173 kus turu ile aralarinda kar leopariyla geyik turlerinin bulundugu 41 memeli turune yasam alani saglar Nufus yogunlugu cok dusuk olup bolgede yasayan gocebe halkin uretim icin geleneksel yontemlere bas vurmasi buradaki dogal bozulmayi en alt duzeyde olmasina yardimci olmustur Ayrica bakinizOlusumlarina gore Turkiye nin golleri listesi Turkiye deki gollerKaynakca www medeelel mn 9 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Subat 2008 Arsivlenmis kopya 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Agustos 2015 a b PDF International Water Management Institute 9 Subat 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2008 PDF United Nations Institute for Training and Research 28 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2008 Environmental News Service 2003 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2008 ISAR 5 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2006 The Ubsunur Hollow Greenpeace 23 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2006 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Ubsa Golu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir