Uygur Kiril alfabesi (lat. Uygur Kiril Yëziqi veya UKY, cyr . Уйғур Кирил Йезиқи), başta Kazakistan ve eski BDT ülkelerinde yaşayan Uygurlar tarafından Uygur dilini yazmak için kullanılan Kiril alfabesiyle yazılmış bir alfabe.
1926'da, Uygur dilinin romanizasyonunun Uygurların Türkiye ile ilişkisini güçlendireceğinden korktukları için, 1926'da on bir yıl önce tasarladıkları Latin kökenli alfabeye alternatif isteyen Sovyetler Birliği tarafından tasarlandı. 1927-1928'de Latin kökenli bir alfabeye dönüşmüştü.
1949'da Komünist Çin'in ilanından sonra, Rus dilbilimcileri Çinlilerin Çin'in çeşitli azınlık dillerini kodlamasına ve Kiril alfabesinden türetilmiş alfabelerin tanıtımına yardım etmeye başladılar ve böylece Çin Uygurları da Uygur Kiril Yëziqi'yi kullanmaya başladı.
Sovyetler Birliği ve Çin arasındaki gerilimler güçlendikçe Çinliler Uygur Kiril Yëziqi'yi gözden çıkardılar ve 1959'dan sonra yeni tasarlanan Uygur Yëngi Yëziqi Çin Uygurları arasında yeni bir alfabe haline geldi ve sonunda Çin Uygurları yazmak için Arap alfabesini kullanmaya başladı ve bu günümüze kadar devam etti. Uygur Kiril Yëziqi Sovyetler Birliği'nde kullanılmaya devam etti ve bugün Kazakistan ve eski BDT ülkelerinde kullanılmakta ve aynı zamanda Standart Sovyet Uygurcasını yazmak için kullanılan bir alfabedir.
Uygur Kiril Alfabesindeki harfler sırasıyla:
Büyük harf | А | Ә | Б | В | Г | Ғ | Д | Е | Ж | Җ | З | И | Й | К | Қ | Л | М | Н | Ң | О | Ө | П | Р | С | Т | У | Ү | Ф | Х | Һ | Ч | Ш | Ю | Я |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Küçük harf | a | ə | б | в | г | ғ | д | е | ж | җ | з | и | й | к | қ | л | м | н | ң | о | ө | п | р | с | т | у | ү | ф | х | һ | ч | ш | ю | я |
IPA | ɑ,a | ɛ,æ | b | w, v | g | ʁ,ɣ | d | e | ʒ | dʒ | z | i,ɨ | j | k | q | l | m | n | ŋ | o,ɔ | ø | p | r,ɾ | s | t | u,ʊ | y,ʏ | f,ɸ | χ,x | h,ɦ | tʃ | ʃ | ju | ja |
Kaynakça
- ^ Duval, Jean Rahman; Janbaz, Waris Abdukerim, An Introduction to Latin-Script Uyghur 11 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (PDF), Salt Lake City: University of Utah: 2, 2006
- ^ a b (PDF), 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 9 Haziran 2020 Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi: "ilat" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
Dış bağlantılar
- Uygur Awazi (En büyük Uygur Kiril haber yayını çevrimiçi)31 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sincan seyahat rehberi (Uygur Kiril dilinde)31 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uygur Kiril alfabesi lat Uygur Kiril Yeziqi veya UKY cyr Ujgur Kiril Jeziki basta Kazakistan ve eski BDT ulkelerinde yasayan Uygurlar tarafindan Uygur dilini yazmak icin kullanilan Kiril alfabesiyle yazilmis bir alfabe 1926 da Uygur dilinin romanizasyonunun Uygurlarin Turkiye ile iliskisini guclendireceginden korktuklari icin 1926 da on bir yil once tasarladiklari Latin kokenli alfabeye alternatif isteyen Sovyetler Birligi tarafindan tasarlandi 1927 1928 de Latin kokenli bir alfabeye donusmustu 1949 da Komunist Cin in ilanindan sonra Rus dilbilimcileri Cinlilerin Cin in cesitli azinlik dillerini kodlamasina ve Kiril alfabesinden turetilmis alfabelerin tanitimina yardim etmeye basladilar ve boylece Cin Uygurlari da Uygur Kiril Yeziqi yi kullanmaya basladi Sovyetler Birligi ve Cin arasindaki gerilimler guclendikce Cinliler Uygur Kiril Yeziqi yi gozden cikardilar ve 1959 dan sonra yeni tasarlanan Uygur Yengi Yeziqi Cin Uygurlari arasinda yeni bir alfabe haline geldi ve sonunda Cin Uygurlari yazmak icin Arap alfabesini kullanmaya basladi ve bu gunumuze kadar devam etti Uygur Kiril Yeziqi Sovyetler Birligi nde kullanilmaya devam etti ve bugun Kazakistan ve eski BDT ulkelerinde kullanilmakta ve ayni zamanda Standart Sovyet Uygurcasini yazmak icin kullanilan bir alfabedir Uygur Kiril Alfabesindeki harfler sirasiyla Buyuk harf A Ә B V G Ғ D E Zh Җ Z I J K Қ L M N Ң O Ө P R S T U Ү F H Һ Ch Sh Yu YaKucuk harf a e b v g g d e zh җ z i j k k l m n n o o p r s t u ү f h һ ch sh yu yaIPA ɑ a ɛ ae b w v g ʁ ɣ d e ʒ dʒ z i ɨ j k q l m n ŋ o ɔ o p r ɾ s t u ʊ y ʏ f ɸ x x h ɦ tʃ ʃ ju jaKaynakca Duval Jean Rahman Janbaz Waris Abdukerim An Introduction to Latin Script Uyghur 11 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF Salt Lake City University of Utah 2 2006 a b PDF 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi erisim tarihi 9 Haziran 2020 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ilat adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Dis baglantilarUygur Awazi En buyuk Uygur Kiril haber yayini cevrimici 31 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sincan seyahat rehberi Uygur Kiril dilinde 31 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde