Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ekim 2020) () |
Vade ya da mühlet, günlük kullanımda; bir işin yapılması veya bir borcun ödenmesi için, taraflarlarca belirlenen ya da mevzuat veya yetkili bir makam tarafından borçluya tanınan süreyi ve borcun doğumu ile ifa edileceği gün arasındaki zaman zarfını ifade eder. Bu anlamda ‘bir borcun vadesi’ denildiğinde, borcun ödenmesi için borçluya tanınan zaman aralığı ifade edilir. (Örn: ‘Bu borcun vadesi 3 aydır.’)
Hukuki ve teknik anlamda vade ya da ecel ise, bir borcun ifa zamanını, ödeme gününü, yani verilen mehilin son gününü ifade eder. Bu anlamda ‘bir borcun vadesi’ denildiğinde, borcun ödenebileceği son gün ifade edilir. (Örn: ‘Bu borcun vadesi geldi.’)
Borcun vadesi uzadıkça genellikle faiz de artmaktadır.
Saptanması ve varlığı
Hukuki ilişkilerde vade, bazı durumlarda taraflarca belirlenebileceği gibi, hukuki işlemin özelliklerinden ve niteliğinden de çıkarılabilir. Bunun dışında vadenin kanun tarafından yedek/ tamamlayıcı hüküm olarak belirlendiği durumlar da vardır. Vade, taraflar arasında bir olarak saptanabilir veya saptanması için taraflardan birine bırakılabilir. Tek taraflı saptamada yetkili bulunan tarafın ihbarıyla vade belirlenmiş olur. Vadenin kesinlikle belirlenmediği durumlarda, örneğin ödemenin ekonomik durumun iyileşmesine bağlandığı bir durumda; vade yerine şarttan söz etmek daha doğrudur. Hukuki işlemin özellikleri vadenin varlığını belirleyebilir. Örneğin, bir tablonun yapılması için ressama verilen sipariş, doğal olarak belirli bir süreyi bağrında taşır.
Vade bazı durumlarda kanundan kaynaklanabilir. Bu durum, tarafların vadeyi karşılaştırmamaları halinde, yasa hükmünün tamamlayıcı olarak işlev kazanması sonucunu doğurur. Örneğin, ödünç sözleşmesinde iadeye ilişkin bir vade kararlaştırılmamışsa, Türk Borçlar Kanunu'nun 312. maddesine göre, ödüncün ilk istemden itibaren altı hafta içinde iade olunması gerekir.
Hesabı konusunda yedek hükümler
Vadenin hesabı konusunda Borçlar Kanunu'nunda bazı yedek hükümler öngörülmüştür. Buna göre :
- Borcun ödeme günü için, ayın başı, ortası ya da sonu gibi sözler kullanılmışsa bundan ayın birinci, on beşinci ve sonuncu günü anlaşılır (BK.m.75).
- Süre gün olarak saptanmışsa, sözleşmenin yapıldığı gün hesaba katılmayarak, kararlaştırılan günün sonunda vade dolmuş sayılır (BK.m.76/3).
- Süre hafta olarak saptanmışsa, ödemenin gerçekleşeceği zaman, son haftanın kararlaştırılan güne isim olarak uyan günüdür (BK.m.76/3).
- Süre ay olarak belirlenmişse, borç, sözleşmenin yapıldığı günü karşılayan tarihte alacaklı tarafından istenebilir duruma gelir.
Örneğin, 10 Mayıs 1998'de yapılan sözleşmede üç aylık bir vade öngörülmüşse, vade 10 Ağustos 1998'de dolar. Son ayda sözleşmenin yapıldığı günü karşılayan gün yoksa, ilgili ayın son günü vade dolacaktır. Örneğin sözleşme 31 Ocakta yapılmış ve beş aylık bir vade öngörülmüşse, vade 30 Haziranda dolar (BK.m.76/3).
Yıl, yarım yıl, çeyrek yıl gibi sürelerin varlığı halinde de, vade yine gösterilen tarzda hesaplanır (BK.m.76/3).
Türk Borçlar Kanunu'nun 76/III. maddesine göre, yukarıda açıklanan kurallar, süre sözleşmenin yapıldığı tarihte değil de, başka bir tarihten itibaren işlemeye başladığı durumlarda da uygulama alanı bulur.
Pazar gününe veya bir tatil gününe rastlayan vade, kendiliğinden bu günü izleyen ve tatil olmayan ilk güne geçer. Bunun aksini kararlaştırmak da mümkündür (BK.m.76/III).
Erken ödeme
İlke olarak, borçlunun borcunu vadeden önce ödemesine bir engel yoktur. Ancak sözleşmede tarafların aksini kararlaştırmaları üzerine ya da sözleşmenin niteliğinden erken bir tarihte ödeme yapılmasının olanaksız olduğu durumlarda, vadeden önce ödemede bulunmak mümkün değildir. Bu tür aylık durumlar dışında borçlu, borcun ödemesini vadeden önce de gerçekleştirebilir; ancak bu nedenle alacaklıdan borcun miktarına ilişkin bir indirim isteminde bulunamaz.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Kanun: http://www.e-ticaret.gov.tr sitesine ait bir doküman 26 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Formatı: Microsoft Word
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Vade haber gazete kitap akademik JSTOR Ekim 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Vade ya da muhlet gunluk kullanimda bir isin yapilmasi veya bir borcun odenmesi icin taraflarlarca belirlenen ya da mevzuat veya yetkili bir makam tarafindan borcluya taninan sureyi ve borcun dogumu ile ifa edilecegi gun arasindaki zaman zarfini ifade eder Bu anlamda bir borcun vadesi denildiginde borcun odenmesi icin borcluya taninan zaman araligi ifade edilir Orn Bu borcun vadesi 3 aydir Hukuki ve teknik anlamda vade ya da ecel ise bir borcun ifa zamanini odeme gununu yani verilen mehilin son gununu ifade eder Bu anlamda bir borcun vadesi denildiginde borcun odenebilecegi son gun ifade edilir Orn Bu borcun vadesi geldi Borcun vadesi uzadikca genellikle faiz de artmaktadir Saptanmasi ve varligiHukuki iliskilerde vade bazi durumlarda taraflarca belirlenebilecegi gibi hukuki islemin ozelliklerinden ve niteliginden de cikarilabilir Bunun disinda vadenin kanun tarafindan yedek tamamlayici hukum olarak belirlendigi durumlar da vardir Vade taraflar arasinda bir olarak saptanabilir veya saptanmasi icin taraflardan birine birakilabilir Tek tarafli saptamada yetkili bulunan tarafin ihbariyla vade belirlenmis olur Vadenin kesinlikle belirlenmedigi durumlarda ornegin odemenin ekonomik durumun iyilesmesine baglandigi bir durumda vade yerine sarttan soz etmek daha dogrudur Hukuki islemin ozellikleri vadenin varligini belirleyebilir Ornegin bir tablonun yapilmasi icin ressama verilen siparis dogal olarak belirli bir sureyi bagrinda tasir Vade bazi durumlarda kanundan kaynaklanabilir Bu durum taraflarin vadeyi karsilastirmamalari halinde yasa hukmunun tamamlayici olarak islev kazanmasi sonucunu dogurur Ornegin odunc sozlesmesinde iadeye iliskin bir vade kararlastirilmamissa Turk Borclar Kanunu nun 312 maddesine gore oduncun ilk istemden itibaren alti hafta icinde iade olunmasi gerekir Hesabi konusunda yedek hukumlerVadenin hesabi konusunda Borclar Kanunu nunda bazi yedek hukumler ongorulmustur Buna gore Borcun odeme gunu icin ayin basi ortasi ya da sonu gibi sozler kullanilmissa bundan ayin birinci on besinci ve sonuncu gunu anlasilir BK m 75 Sure gun olarak saptanmissa sozlesmenin yapildigi gun hesaba katilmayarak kararlastirilan gunun sonunda vade dolmus sayilir BK m 76 3 Sure hafta olarak saptanmissa odemenin gerceklesecegi zaman son haftanin kararlastirilan gune isim olarak uyan gunudur BK m 76 3 Sure ay olarak belirlenmisse borc sozlesmenin yapildigi gunu karsilayan tarihte alacakli tarafindan istenebilir duruma gelir Ornegin 10 Mayis 1998 de yapilan sozlesmede uc aylik bir vade ongorulmusse vade 10 Agustos 1998 de dolar Son ayda sozlesmenin yapildigi gunu karsilayan gun yoksa ilgili ayin son gunu vade dolacaktir Ornegin sozlesme 31 Ocakta yapilmis ve bes aylik bir vade ongorulmusse vade 30 Haziranda dolar BK m 76 3 Yil yarim yil ceyrek yil gibi surelerin varligi halinde de vade yine gosterilen tarzda hesaplanir BK m 76 3 Turk Borclar Kanunu nun 76 III maddesine gore yukarida aciklanan kurallar sure sozlesmenin yapildigi tarihte degil de baska bir tarihten itibaren islemeye basladigi durumlarda da uygulama alani bulur Pazar gunune veya bir tatil gunune rastlayan vade kendiliginden bu gunu izleyen ve tatil olmayan ilk gune gecer Bunun aksini kararlastirmak da mumkundur BK m 76 III Erken odemeIlke olarak borclunun borcunu vadeden once odemesine bir engel yoktur Ancak sozlesmede taraflarin aksini kararlastirmalari uzerine ya da sozlesmenin niteliginden erken bir tarihte odeme yapilmasinin olanaksiz oldugu durumlarda vadeden once odemede bulunmak mumkun degildir Bu tur aylik durumlar disinda borclu borcun odemesini vadeden once de gerceklestirebilir ancak bu nedenle alacaklidan borcun miktarina iliskin bir indirim isteminde bulunamaz Kaynakca Siklar Ilyas 2007 Iktisada Giris Anadolu Universitesi ISBN 978 975 06 0204 7 Dis baglantilarKanun http www e ticaret gov tr sitesine ait bir dokuman 26 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Formati Microsoft Word