Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Velikiye Luki Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nda Sovyet kuvvetlerinin, Sovyet 1942 - 1943 Kış Seferi sırasında, Alman 3. Panzer Ordusu'na karşı, Velikiye Luki'yi geri almayı amaçlayan bir harekâttır. Operasyonun ayrıca Rjev-Syçevka Stratejik Taarruzu Harekâtı'nın (Mars Harekâtı) kuzey kıskacını oluşturması da düşünülmüştür.
| Velikiye Luki Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Doğu Cephesi, II. Dünya Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Sovyetler Birliği |  Almanya | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Maksim Purkayev |  Kurt von der Chevallerie | ||||||
| Güçler | |||||||
| 3. Panzer Ordusu | |||||||
| Kayıplar | |||||||
| Ölü, yaralı, kayıp 26 bin | Ölü, yaralı, kayıp 17 bin - 59 bin Tutsak 17 bin | ||||||
Harekât öncesi
Hitler'in Sovyet yönetimini yıkmak amacıyla Barbarossa Harekâtı kapalı adıyla 22 Haziran 1941'de başlattığı askerî harekât, bir dizi son derece parlak askeri başarıların ardından Ekim ayı başında Alman kuvvetlerini Moskova önlerine getirmişti. Ancak Alman kuvvetlerinin Moskova'ya genel taarruzu, Sovyet savunmasını aşıp kente giremedi. Hemen ardından cephenin merkez kesiminde başlayan Kızıl Ordu karşı taarruzları karşısında Alman kuvvetleri, ana ulaşım hatlarının ulaştığı yerleşim yerleri civarında tutunmayı başardılar. Fakat ara bölgelerde yer yer 100 – 250 km. geri atıldılar. Ancak bu karşı taarruzlarda Kızıl Ordu'nun kayıpları da fazlasıyla ağırdı. Sonuçta, ağır kış koşullarının da etkisiyle Doğu Cephesi istikrara ulaştı. 1942 yılı baharına gelindiğinde Alman kuvvetleri 'nin doğu kıyılarında bir köprübaşı elde ettikleri Velikiye Luki'yi hâlen elde tutuyorlardı. Kuzey güney doğrultusunda önemli bir demiryolu hattı, Lovat'ın batı kıyıları boyunca uzanmaktadır. Alman cephe hattının gerisinde kalan ve , Novosokolniki gibi önemli merkezlerden geçen bu demiryolu hattı, Alman kuvvetleri için önemli ikmal merkezlerini birbirine bağlamaktadır. Ayrıca Merkez Ordular Grubu ile Kuzey Ordular Grubu arasındaki yoğun bir şekilde kullanılan ulaşım hattı durumundadır. Kentin hemen kuzeyinden Peipus Gölü'ne uzanan bataklık arazi, Alman 16. Ordu'su tarafından savunulmaktadır. Esasen bu bölgeden bir taarruza girişmek her iki taraf için de oldukça güçtür. Dolayısıyla Velikiye Luki, Sovyet komutanlığı yönünden bu Alman köprübaşının ortadan kaldırılması, nehrin batı yakasında bir köprübaşı oluşturulması ve her iki Alman ordular grubu arasındaki ulaşım ve iletişim hattının kesilmesi için olağan bir taarruz hattıdır. Bu stratejik önemi göz önüne alınarak Velikiye Luki 1942 yılı boyunca Alman kuvvetlerince yoğun biçimde tahkim edildi.
Kuvvetler
Kenti Alman için 1942 yılı Kasım ayı ortalarında yürütülen Sovyet taarruzunda , ve hava gücü olarak da 3. Hava Ordusu kullanıldı.
Tüm ilgi ve dikkati Rijev Muharebeleri'nde olan Alman komutanlığı Velikiye Luki bölgesini gerçekten zayıf kuvvetlerle tutmuştur. Kent, General Thedor Scherer komutasındaki 83. Piyade Tümeni tarafından savunulmaktaydı. Hattın güneyi 3. Dağ tümeni, kuzeyi ise 5. Dağ Tümeni tarafından tutuluyordu. Ancak kent yoğun savunma hazırlıklarıyla tahkim edilmişti. Topçu, istihkam ve destek birlikleriyle beraber kent garnizonu toplam 7 bin kişilik bir kuvvettir.
Sovyet taarruzu ve kuşatma
Sovyet klasik kanatlardan kuşatma taarruzu, 24 Kasım'da güneyden dört piyade tümeni, kuzeyden ise bir piyade tümeniyle başlatıldı. Ağır kayıplara karşın kenti 27 Kasım'da kuşatmayı başardılar. Ertesi gün, Cephe Komutanı 2. Mekanize Kolordu'yu, Alman 3. Dağ Tümeni ve 83. Piyade Tümeni arasında açılmış olan gedikten ileri sürdü. Böylece kentin güneyindeki Alman birlikleri, kolordunun diğer unsurlarıyla irtibatlarının kesilmesi tehdidi altına düşmüş oldu. Merkez Ordular Grubu Komutanı, Alman hatları 16 km. kadar geri çekildiği bir aşamada, durum hâlen nispeten değişkenken, bir yarma operasyon düzenlemek için OKH'den onay istedi. Bu manevrayla hem yaşamsal önemdeki demiryolu hattını örtmüş olacak hem de Sovyet çıkıntısını, bir karşı taarruz için uzatmış olacaktı. Esasen bir karış bile geri çekilmeye yanaşmayan Hitler, bu öneriyi geri çevirdi. O'nun çözümü, Holm'deki gibi dışarıdan bir kuvvetle çemberin yarılmasını gerektiriyordu. Kuşatma altındaki birlikler hareketsiz kalacaktı, kuzeyden 20 Motorize Tümen, güneyden ise General Kurt von der Chevallerie komutasında oluşturulan Chevallerie Görev Grubu taarruz ederek kuşatmayı yaracaktı.
Kurtarma kuvvetleri
General ve emrindeki kuvvetler kenti ne pahasına olursa olsun savunma emri verildi. Bu arada kurtarma kuvvetleri aceleyle oluşturulmaktaydı. Velikiye Luki'nin güneyinde kuşatılmış olan 83. Piyade Tümeni ve 3. Dağ Tümeni'nden sağ kalanlar, kurtarma kuvvetlerine ulaşabilmek için batı yönünde muharebe ederek ilerlemeye çalıştılar. Merkez Ordular Grubu'nun kuvvetlerinin büyük bir kısmını Rijev'de bulundurması nedeniyle Velikiye Luki mevzilerinde derhal kullanılabilecek tek asker mevcudu zaten bölgedeydi. Bu kuvvet, Wöhler Grubu (291. Piyade Tümeni) olarak bir köy kulübesinde acilen oluşturulan birliklerdir. Daha sonra diğer tümenler muharebeye hazırlandı. Bunlar, Chevallerie Görev Grubu'ndan eksik kadrolu 8. Panzer Tümeni, Merkez Ordular Grubu ihtiyatından 20. Motorize Pİyade Tümeni ve 6. Luftwaffe Sahra Tümeni ile aceleyle harekete geçirilen 707. ve 708. Güvenlik Tümenleri, 205. ve 331. Piyade Tümenlerdir.
Aralık ayı boyunca, kurtarma birlikleriyle telsiz temasını sürdüren kuşatma altındaki Alman birlikleri, çemberi daraltmak için tekrarlanan Sovyet taarruzlarına karşın mevzilerini tutmayı -özellikle de kentin güney banliyölerindeki demiryolu istasyon ambarlarını- başardılar. Güçlü tahkimatlardaki savunmaya sert kış koşullarında saldıran Sovyet kuvvetleri son derece ağır kayıplara katlandılar. Öte yandan kent savunmasında durum, havadan yapılan mühimmat ve malzeme ikmaline karşın giderek kötüleşti. Bu arada Sovyet kuvvetlerinin Novosokolniki demiryolu hattını kesmek şeklindeki asıl operatif hedeflerine ulaşma girişimleri, Alman kurtarma kuvvetlerinin karşı taarruzuyla boşa çıkarıldı. Velikiye Luki'ye ulaşmak için Aralık ayı sonlarında girişilen bir Alman taarruzu, inatçı Sovyet savunması önünde durduruldu.
Son kurtarma girişimi
Kızıl Ordu kuşatmasını yarmak için diğer bir girişim, Totila Harekâtı kod adıyla (bir Ostrogot kralının anısına) 4 Ocak 1943 tarihinde başlatıldı. İki Alman hücum grubu kente 8 km. kadar yaklaşabilmiş olmakla birlikte kanatlarına yönelen Kızıl Ordu taarruzlarıyla durduruldular. Ardından, savunmayı kırmak ve kenti geri almak için Sovyet taarruzlarına devam edildi. Bu noktadan itibaren herhangi bir yarma hareketinin başarı şansı pek görünmüyordu. Luftwaffe'nin yenilediği itirazlara karşın kentin 32 km. güneydoğusundaki 7. Paraşütçü Tümeni'nden bir tabur, operasyona destek olmak için harekete geçirildi.
Alman Tank imha edicilerle desteklenen piyadenin kale içlerine yönelik 10 Ocak'taki sürpriz bir hücumu başarılı oldu ve burada tecrit edilmiş birlikle birleşmeyi başardı. Yine de General von Saß kuvvetleri, cebin doğusundan batı yönünde bir yarma harekâtı yaparak kurtarma kuvvetleriyle temas kurabilmeleri için gereken olanaklardan yoksundur. Alman planı, paraşütçü taburunun 14 Ocak gecesi "kale"ye ilerlemesini ve buradaki birliklerin, yürüyebilecek yararlılarla birlikte girişilecek yarma harekâtını desteklemesini gerektirmekteydi. Paraşütçüler karla kaplı arazide yollarını kaybettiler ve "kale"ye ulaşamadılar. Bu arada "kale"deki kuvvetler karanlıktan yararlanarak bir çıkış denemesinde bulundular ve içerinden 150 kişi Alman hatlarına ulaşmayı başardı.
Velikiye Luki'nin doğu kesimiyle telsiz teması 15 Ocak'ta kesildi. Saat 04:40'ta General Saß'nin verdiği bilgi, "Bir yarma girişimi söz konusu olamaz, çünkü hemen hemen 2 bin yaralı bu durumda Ruslar'ın eline düşecektir. Acilen dışarıdan yardım gelmeli." şeklindedir. Ertesi gün, 16 Ocak'ta 3-4 bin adamıyla birlikte teslim oldu.
Sonuçları
General von Saß, General Fritz von Rappard ve altı subay yargılanarak, kent civarındaki sivillere ve partizanlara karşı işledikleri savaş suçlarından dolayı suçlu bulundular ve 1946 yılı Ocak ayında Velikiye Luki meydanında idam edildiler. Savaş, "kuzeydeki küçük Stalingrad" olarak da anılmaktadır. Doğu Cephesi'nin güney kesiminde birbirine yakın tarihlerdeki, ama daha büyük çaplı ve daha iyi bilinen Stalingrad Muharebesi'ne benzetilmektedir.
Kaynakça
- ^ http://www.soldat.ru/doc/casualties/book/chapter5_10_1.html 5 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Rusça
- ^ http://militera.lib.ru/research/beshanov_vv/33.html 14 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Rusça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Velikiye Luki Muharebesi II Dunya Savasi nda Sovyet kuvvetlerinin Sovyet 1942 1943 Kis Seferi sirasinda Alman 3 Panzer Ordusu na karsi Velikiye Luki yi geri almayi amaclayan bir harekattir Operasyonun ayrica Rjev Sycevka Stratejik Taarruzu Harekati nin Mars Harekati kuzey kiskacini olusturmasi da dusunulmustur Velikiye Luki MuharebesiDogu Cephesi II Dunya SavasiTarih19 Kasim 1942 16 Ocak 1943BolgeVelikiye LukiSonucSovyet zaferiTaraflar Sovyetler Birligi AlmanyaKomutanlar ve liderlerMaksim PurkayevKurt von der ChevallerieGucler3 Panzer OrdusuKayiplarOlu yarali kayip 26 binOlu yarali kayip 17 bin 59 bin Tutsak 17 binHarekat oncesiHitler in Sovyet yonetimini yikmak amaciyla Barbarossa Harekati kapali adiyla 22 Haziran 1941 de baslattigi askeri harekat bir dizi son derece parlak askeri basarilarin ardindan Ekim ayi basinda Alman kuvvetlerini Moskova onlerine getirmisti Ancak Alman kuvvetlerinin Moskova ya genel taarruzu Sovyet savunmasini asip kente giremedi Hemen ardindan cephenin merkez kesiminde baslayan Kizil Ordu karsi taarruzlari karsisinda Alman kuvvetleri ana ulasim hatlarinin ulastigi yerlesim yerleri civarinda tutunmayi basardilar Fakat ara bolgelerde yer yer 100 250 km geri atildilar Ancak bu karsi taarruzlarda Kizil Ordu nun kayiplari da fazlasiyla agirdi Sonucta agir kis kosullarinin da etkisiyle Dogu Cephesi istikrara ulasti 1942 yili baharina gelindiginde Alman kuvvetleri nin dogu kiyilarinda bir koprubasi elde ettikleri Velikiye Luki yi halen elde tutuyorlardi Kuzey guney dogrultusunda onemli bir demiryolu hatti Lovat in bati kiyilari boyunca uzanmaktadir Alman cephe hattinin gerisinde kalan ve Novosokolniki gibi onemli merkezlerden gecen bu demiryolu hatti Alman kuvvetleri icin onemli ikmal merkezlerini birbirine baglamaktadir Ayrica Merkez Ordular Grubu ile Kuzey Ordular Grubu arasindaki yogun bir sekilde kullanilan ulasim hatti durumundadir Kentin hemen kuzeyinden Peipus Golu ne uzanan bataklik arazi Alman 16 Ordu su tarafindan savunulmaktadir Esasen bu bolgeden bir taarruza girismek her iki taraf icin de oldukca guctur Dolayisiyla Velikiye Luki Sovyet komutanligi yonunden bu Alman koprubasinin ortadan kaldirilmasi nehrin bati yakasinda bir koprubasi olusturulmasi ve her iki Alman ordular grubu arasindaki ulasim ve iletisim hattinin kesilmesi icin olagan bir taarruz hattidir Bu stratejik onemi goz onune alinarak Velikiye Luki 1942 yili boyunca Alman kuvvetlerince yogun bicimde tahkim edildi KuvvetlerKenti Alman icin 1942 yili Kasim ayi ortalarinda yurutulen Sovyet taarruzunda ve hava gucu olarak da 3 Hava Ordusu kullanildi Tum ilgi ve dikkati Rijev Muharebeleri nde olan Alman komutanligi Velikiye Luki bolgesini gercekten zayif kuvvetlerle tutmustur Kent General Thedor Scherer komutasindaki 83 Piyade Tumeni tarafindan savunulmaktaydi Hattin guneyi 3 Dag tumeni kuzeyi ise 5 Dag Tumeni tarafindan tutuluyordu Ancak kent yogun savunma hazirliklariyla tahkim edilmisti Topcu istihkam ve destek birlikleriyle beraber kent garnizonu toplam 7 bin kisilik bir kuvvettir Sovyet taarruzu ve kusatmaSovyet taarruzu sonrasi Sovyet klasik kanatlardan kusatma taarruzu 24 Kasim da guneyden dort piyade tumeni kuzeyden ise bir piyade tumeniyle baslatildi Agir kayiplara karsin kenti 27 Kasim da kusatmayi basardilar Ertesi gun Cephe Komutani 2 Mekanize Kolordu yu Alman 3 Dag Tumeni ve 83 Piyade Tumeni arasinda acilmis olan gedikten ileri surdu Boylece kentin guneyindeki Alman birlikleri kolordunun diger unsurlariyla irtibatlarinin kesilmesi tehdidi altina dusmus oldu Merkez Ordular Grubu Komutani Alman hatlari 16 km kadar geri cekildigi bir asamada durum halen nispeten degiskenken bir yarma operasyon duzenlemek icin OKH den onay istedi Bu manevrayla hem yasamsal onemdeki demiryolu hattini ortmus olacak hem de Sovyet cikintisini bir karsi taarruz icin uzatmis olacakti Esasen bir karis bile geri cekilmeye yanasmayan Hitler bu oneriyi geri cevirdi O nun cozumu Holm deki gibi disaridan bir kuvvetle cemberin yarilmasini gerektiriyordu Kusatma altindaki birlikler hareketsiz kalacakti kuzeyden 20 Motorize Tumen guneyden ise General Kurt von der Chevallerie komutasinda olusturulan Chevallerie Gorev Grubu taarruz ederek kusatmayi yaracakti Kurtarma kuvvetleriGeneral ve emrindeki kuvvetler kenti ne pahasina olursa olsun savunma emri verildi Bu arada kurtarma kuvvetleri aceleyle olusturulmaktaydi Velikiye Luki nin guneyinde kusatilmis olan 83 Piyade Tumeni ve 3 Dag Tumeni nden sag kalanlar kurtarma kuvvetlerine ulasabilmek icin bati yonunde muharebe ederek ilerlemeye calistilar Merkez Ordular Grubu nun kuvvetlerinin buyuk bir kismini Rijev de bulundurmasi nedeniyle Velikiye Luki mevzilerinde derhal kullanilabilecek tek asker mevcudu zaten bolgedeydi Bu kuvvet Wohler Grubu 291 Piyade Tumeni olarak bir koy kulubesinde acilen olusturulan birliklerdir Daha sonra diger tumenler muharebeye hazirlandi Bunlar Chevallerie Gorev Grubu ndan eksik kadrolu 8 Panzer Tumeni Merkez Ordular Grubu ihtiyatindan 20 Motorize PIyade Tumeni ve 6 Luftwaffe Sahra Tumeni ile aceleyle harekete gecirilen 707 ve 708 Guvenlik Tumenleri 205 ve 331 Piyade Tumenlerdir Aralik ayi boyunca kurtarma birlikleriyle telsiz temasini surduren kusatma altindaki Alman birlikleri cemberi daraltmak icin tekrarlanan Sovyet taarruzlarina karsin mevzilerini tutmayi ozellikle de kentin guney banliyolerindeki demiryolu istasyon ambarlarini basardilar Guclu tahkimatlardaki savunmaya sert kis kosullarinda saldiran Sovyet kuvvetleri son derece agir kayiplara katlandilar Ote yandan kent savunmasinda durum havadan yapilan muhimmat ve malzeme ikmaline karsin giderek kotulesti Bu arada Sovyet kuvvetlerinin Novosokolniki demiryolu hattini kesmek seklindeki asil operatif hedeflerine ulasma girisimleri Alman kurtarma kuvvetlerinin karsi taarruzuyla bosa cikarildi Velikiye Luki ye ulasmak icin Aralik ayi sonlarinda girisilen bir Alman taarruzu inatci Sovyet savunmasi onunde durduruldu Son kurtarma girisimiKizil Ordu kusatmasini yarmak icin diger bir girisim Totila Harekati kod adiyla bir Ostrogot kralinin anisina 4 Ocak 1943 tarihinde baslatildi Iki Alman hucum grubu kente 8 km kadar yaklasabilmis olmakla birlikte kanatlarina yonelen Kizil Ordu taarruzlariyla durduruldular Ardindan savunmayi kirmak ve kenti geri almak icin Sovyet taarruzlarina devam edildi Bu noktadan itibaren herhangi bir yarma hareketinin basari sansi pek gorunmuyordu Luftwaffe nin yeniledigi itirazlara karsin kentin 32 km guneydogusundaki 7 Parasutcu Tumeni nden bir tabur operasyona destek olmak icin harekete gecirildi Alman Tank imha edicilerle desteklenen piyadenin kale iclerine yonelik 10 Ocak taki surpriz bir hucumu basarili oldu ve burada tecrit edilmis birlikle birlesmeyi basardi Yine de General von Sass kuvvetleri cebin dogusundan bati yonunde bir yarma harekati yaparak kurtarma kuvvetleriyle temas kurabilmeleri icin gereken olanaklardan yoksundur Alman plani parasutcu taburunun 14 Ocak gecesi kale ye ilerlemesini ve buradaki birliklerin yuruyebilecek yararlilarla birlikte girisilecek yarma harekatini desteklemesini gerektirmekteydi Parasutculer karla kapli arazide yollarini kaybettiler ve kale ye ulasamadilar Bu arada kale deki kuvvetler karanliktan yararlanarak bir cikis denemesinde bulundular ve icerinden 150 kisi Alman hatlarina ulasmayi basardi Velikiye Luki nin dogu kesimiyle telsiz temasi 15 Ocak ta kesildi Saat 04 40 ta General Sass nin verdigi bilgi Bir yarma girisimi soz konusu olamaz cunku hemen hemen 2 bin yarali bu durumda Ruslar in eline dusecektir Acilen disaridan yardim gelmeli seklindedir Ertesi gun 16 Ocak ta 3 4 bin adamiyla birlikte teslim oldu SonuclariGeneral von Sass General Fritz von Rappard ve alti subay yargilanarak kent civarindaki sivillere ve partizanlara karsi isledikleri savas suclarindan dolayi suclu bulundular ve 1946 yili Ocak ayinda Velikiye Luki meydaninda idam edildiler Savas kuzeydeki kucuk Stalingrad olarak da anilmaktadir Dogu Cephesi nin guney kesiminde birbirine yakin tarihlerdeki ama daha buyuk capli ve daha iyi bilinen Stalingrad Muharebesi ne benzetilmektedir Kaynakca http www soldat ru doc casualties book chapter5 10 1 html 5 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca http militera lib ru research beshanov vv 33 html 14 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca