Viktorya Kız Lisesi veya ilk adıyla Viktorya İnas Sanayi Mektebi, 1901 yılında Lefkoşa'da orta öğretim düzeyinde faaliyete başlamıştır. Bu okul açılmadan önce kız öğrencilerin ilk öğrenimlerinden sonra devam edecekleri bir okul bulunmuyordu. İsmini, 20 Haziran 1837 - 22 Ocak 1901 yıllarında Britanya Kraliyet Tacını giymiş Kraliçe Victoria'dan almıştır.
Kuruluş
Kurulması için aralarında Hacı hafız Ziyai Efendi(Müftü Ziyai Efendi) Mehmet Şevket Bodamyalızade gibi bilinen şahısların da olduğu Kıbrıslı Türk ileri gelenlerin topladıkları paralar yetişmeyince, bir piyes sahnelenmiş ve ayrıca halktan okul inşaatı için para toplanmıştır. Tüm bunlara rağmen arsanın alınması ve üzerine binanın dikilmesi için yeterli meblağa ulaşılamayınca İngiliz yönetiminden de yardım alınarak yeterli meblağa ulaşılmıştır. Bunun karşılığında okula Kraliçe Victoria adının verileceği söylenmiştir. Okul inşasına başlandıktan 1 yıl sonra tamamlanmış ve açılmadan önce de 22 Ocak 1901 yılında Victoria ölünce okulun açılması İngilizler için daha anlamlı hale gelmiştir.
Bina
İlk olarak 1900 yılında Eski Saray sokaktaki boş arazinin üzerine 4 odalı bir bina olarak inşa edilmiştir. Günümüzde Eski Saray Sokağı’nda bulunan okulun ilk binası KKTC Turizm ve Çevre Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Merkezi olarak kullanılmaktadır.Okul 1968-1969 öğretim yılından itibaren günümüzde Lefkoşa Türk Lisesi olarak kullanılan binaya taşınmıştır. 1902 yılında eğitim ve öğretim hayatına başlayan okulda ilk başta öğrencilerin eğitim aldığı bir bina varken sonraki yıllarda okulda dört sınıflık bir ilkokul ve iki sınıflık bir de rüştiye kısmı da oluşturulmuştur.Bir dönem de okul binası Müftü Raci Sokağı’nda (günümüzde Selen Otopark) bulunan binasına taşınmıştır. İlk olarak okul binası olarak kullanılan bina sonraki yıllarda aynı yere yeni bir bina yapılınca yurt olarak kullanılmıştır.
Öğretmen ve müdürleri
Okulda İngiliz yönetiminin izin verdiği dönemlerde Türkiye'den gelen müdür ve öğretmenler görev alabiliyordu. Ancak İngiltere ile fiili olarak savaşıldığı veya diplomatik ilişkiler gergin olduğu dönemlerde doğal olarak okuldan mezun olanlar, kimi zaman da İngiliz öğretmenler görev alabiliyordu. Okulun ilk müdürü Türkiye'den(Osmanlı zamanı) Binnaz Hanımdır. Binnaz hanım görev süresi (5 yıl) tamamlayamadan sağlık nedenleriyle görevinden ayrılınca geçici olarak Kıymet Fahri görevlendirilmiş, sonra 1907 yılında Çanakkale Biga'dan atanan Seher Hanım 1924 yılına kadar görev yapmıştır. 1920’li yıllarda Viktorya İslam İnas Sanayi Mektebi adada aydın insanların kızlarını eğitim öğretim için gönderdiği bir eğitim kurumuydu. Dönemin aydınlarından sahibi ’nin üç kızı da burada öğrenim görmüşlerdir. Hatta Hıfsiye Ziya Hacıbulgur 1917’de Viktorya’dan mezun olarak okulda öğretmenliğe başlamıştır. Hıfsiye Hanım o dönemin müdiresi Seher Hanım ile ilgili olarak hanımefendi ve ciddi bir müdire olduğunu söylemektedir. Ayrıca o yıllarda okulda görev yapan öğretmenlerin okula peçeli ve çarşaflı geldiklerini anlatmaktadır. Hıfsiye Hanımın kardeşi ise 1920’de Viktorya’dan mezun olmuş ve o da ablası gibi 6 yıl boyunca okulda öğretmenlik yapmıştır. Ahmet Bey’in üçüncü kızı olan Melahat Hacıbulgur ise Viktorya’yı bitirdikten sonra İstanbul’a eğitim almak için ilk giden kız öğrenci olmuştur. İstanbul’daki okulunu bitirip adaya dönünce o da kardeşleri gibi Viktorya da öğretmenlik yapmıştır. 1935 yılında İngiliz Sömürge Yönetimi okullar üzerindeki denetimini daha da arttırarak Viktorya Kız Okulu’na ilk defa İngiliz bir müdire olan Miss B. A. Bullen atanmıştır. Miss B. A. Bullen 1935-1939 yılları arasında Viktorya Kız Okulu müdire olarak görev yapmıştır. 1939 yılında okul müdiresi Miss B. A. Bullen ölünce(Mezarı Küçük Kaymaklı'da Alibaba bakkalın tam karşısındaki metruk mezarlıktadır) yerine Mrs. Stone müdire vekili olarak atanmış ve bir yıl müdire olarak görev yapmıştır. 1939 yılı içerisinde İngiliz yönetimi müdire olarak Miss Stapley’i görevlendirmiş ve Miss Stapley 1945 yılına dek görevini sürdürmüştür.1945-1946 döneminde Mrs. Stone tekrar okulda müdire vekili olmuştur. 1946-1947 öğretim yılında okula müdire olarak Miss H. R. Clarke atanmış ancak 1947 yılından 1952 yılına dek müdirelik görevine Mrs. Stone tekrar getirilmiştir.Bu arada 1946 yılında Viktorya Kız Lisesi’nde müzik öğretmenliği yapan Jale Derviş sözlerini Kamran Aziz’in yazdığı Lefkoşa Türk Kız Lisesi Marşı’nı bestelemiştir. 1951-52 döneminde okullar üzerindeki İngiliz baskısı azaldığından dolayı 1935’ten beri okulu yöneten İngiliz müdirelerden sonra okula vekâleten Türk müdire atanmıştır. Söz konusu karar üzerine okul müdire vekilliğine Fitnat Zeynel Hanım atanmıştır. Daha sonra 1952 yılında okulun açıldığı ilk yıllarda olduğu gibi okula Türkiye’den bir müdire getirilmesine İngiliz sömürge yönetimi izin vermiştir. Sömürge Yönetiminden alınan izin doğrultusunda 1952-1954 tarihlerinde Semahat Özlem müdirelik görevine getirilmiştir. 1954-1955 yılında Peyker Teyfik müdire vekilliği görevini, 1955-1969 yılları arasında ise Leman Feridun okul müdürlüğünü müdire olarak yürütmüştür. 1969 yılında Leman Hanım’ın yerine okula Melike Oğuz Beyitoğlu müdire olarak atanmıştır.
Okul adı
İlk kurulduğunda okulun adı Viktorya İnas Sanayi Mektebi'dir. Bunun sebebi İstanbul'da 1869 yılında kurulan İnas Sanayi Mektebi'nin bir benzeri yaparak kadınları iş ve sosyal hayata daha fazla dahil etmektir. Daha sonra okulun adı 1951-1952 döneminde Viktorya Tali Kız Okulu olarak isimlendirilmiş, bir yıl sonra ise Viktorya Kız Okulu adını almıştır. İlgili dönemde öğretmenlerin maaşları da doğrudan hükûmet tarafından ödenmiştir. 1951-52 döneminde okullar üzerindeki İngiliz baskısı azaldığından dolayı 1935’ten beri okulu yöneten İngiliz müdürlerden sonra okula vekâleten Türk müdire atanmıştır. Aynı yıl (1952) okul, liseye dönüştürülerek 3 yıllık bir ortaokuldan sonra klasik lise ve kolej bölümü olarak iki kola ayrılmıştır. Yine bu dönemde Viktorya’dan mezun olan öğrencilerin Türkiye’deki üniversitelere girme hakkı tanınmış ve 1953 yılında okulun adı Viktorya Türk Kız Lisesi olarak değiştirilmiştir. 1957-1958 öğretim yılında okulun lise bölümüne Fen kolu eklenmiş ve yine aynı öğretim yılında kolej bölümüne de ticaret dalı dahil olmuştur. Böylece okul son yapılan değişikliklerle birlikte Türkiye’deki liselere denk bir lise durumuna getirilmiştir. 1958 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin Başbakanı Adnan Menderes olduğundan dolayı okulun adı Adnan Menderes Kız Lisesi olarak değiştirilmiştir. İlgili dönemde okulda 29 öğretmen ve 611 öğrenci yer almaktadır. 1960 yılında Türkiye’de meydana gelen siyasi gelişmeler sonucu okulun adı Lefkoşa Türk Kız Lisesi olarak değiştirilmiştir. Artık Viktorya’nın kullanılmama nedeni ise ilgili yılda Kıbrıs’ın İngiliz yönetiminden çıkmasıdır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Viktorya Kiz Lisesi veya ilk adiyla Viktorya Inas Sanayi Mektebi 1901 yilinda Lefkosa da orta ogretim duzeyinde faaliyete baslamistir Bu okul acilmadan once kiz ogrencilerin ilk ogrenimlerinden sonra devam edecekleri bir okul bulunmuyordu Ismini 20 Haziran 1837 22 Ocak 1901 yillarinda Britanya Kraliyet Tacini giymis Kralice Victoria dan almistir KurulusKurulmasi icin aralarinda Haci hafiz Ziyai Efendi Muftu Ziyai Efendi Mehmet Sevket Bodamyalizade gibi bilinen sahislarin da oldugu Kibrisli Turk ileri gelenlerin topladiklari paralar yetismeyince bir piyes sahnelenmis ve ayrica halktan okul insaati icin para toplanmistir Tum bunlara ragmen arsanin alinmasi ve uzerine binanin dikilmesi icin yeterli meblaga ulasilamayinca Ingiliz yonetiminden de yardim alinarak yeterli meblaga ulasilmistir Bunun karsiliginda okula Kralice Victoria adinin verilecegi soylenmistir Okul insasina baslandiktan 1 yil sonra tamamlanmis ve acilmadan once de 22 Ocak 1901 yilinda Victoria olunce okulun acilmasi Ingilizler icin daha anlamli hale gelmistir BinaIlk olarak 1900 yilinda Eski Saray sokaktaki bos arazinin uzerine 4 odali bir bina olarak insa edilmistir Gunumuzde Eski Saray Sokagi nda bulunan okulun ilk binasi KKTC Turizm ve Cevre Bakanligi Eski Eserler ve Muzeler Dairesi Kultur Varliklarini Koruma ve Onarim Merkezi olarak kullanilmaktadir Okul 1968 1969 ogretim yilindan itibaren gunumuzde Lefkosa Turk Lisesi olarak kullanilan binaya tasinmistir 1902 yilinda egitim ve ogretim hayatina baslayan okulda ilk basta ogrencilerin egitim aldigi bir bina varken sonraki yillarda okulda dort siniflik bir ilkokul ve iki siniflik bir de rustiye kismi da olusturulmustur Bir donem de okul binasi Muftu Raci Sokagi nda gunumuzde Selen Otopark bulunan binasina tasinmistir Ilk olarak okul binasi olarak kullanilan bina sonraki yillarda ayni yere yeni bir bina yapilinca yurt olarak kullanilmistir Ogretmen ve mudurleriOkulda Ingiliz yonetiminin izin verdigi donemlerde Turkiye den gelen mudur ve ogretmenler gorev alabiliyordu Ancak Ingiltere ile fiili olarak savasildigi veya diplomatik iliskiler gergin oldugu donemlerde dogal olarak okuldan mezun olanlar kimi zaman da Ingiliz ogretmenler gorev alabiliyordu Okulun ilk muduru Turkiye den Osmanli zamani Binnaz Hanimdir Binnaz hanim gorev suresi 5 yil tamamlayamadan saglik nedenleriyle gorevinden ayrilinca gecici olarak Kiymet Fahri gorevlendirilmis sonra 1907 yilinda Canakkale Biga dan atanan Seher Hanim 1924 yilina kadar gorev yapmistir 1920 li yillarda Viktorya Islam Inas Sanayi Mektebi adada aydin insanlarin kizlarini egitim ogretim icin gonderdigi bir egitim kurumuydu Donemin aydinlarindan sahibi nin uc kizi da burada ogrenim gormuslerdir Hatta Hifsiye Ziya Hacibulgur 1917 de Viktorya dan mezun olarak okulda ogretmenlige baslamistir Hifsiye Hanim o donemin mudiresi Seher Hanim ile ilgili olarak hanimefendi ve ciddi bir mudire oldugunu soylemektedir Ayrica o yillarda okulda gorev yapan ogretmenlerin okula peceli ve carsafli geldiklerini anlatmaktadir Hifsiye Hanimin kardesi ise 1920 de Viktorya dan mezun olmus ve o da ablasi gibi 6 yil boyunca okulda ogretmenlik yapmistir Ahmet Bey in ucuncu kizi olan Melahat Hacibulgur ise Viktorya yi bitirdikten sonra Istanbul a egitim almak icin ilk giden kiz ogrenci olmustur Istanbul daki okulunu bitirip adaya donunce o da kardesleri gibi Viktorya da ogretmenlik yapmistir 1935 yilinda Ingiliz Somurge Yonetimi okullar uzerindeki denetimini daha da arttirarak Viktorya Kiz Okulu na ilk defa Ingiliz bir mudire olan Miss B A Bullen atanmistir Miss B A Bullen 1935 1939 yillari arasinda Viktorya Kiz Okulu mudire olarak gorev yapmistir 1939 yilinda okul mudiresi Miss B A Bullen olunce Mezari Kucuk Kaymakli da Alibaba bakkalin tam karsisindaki metruk mezarliktadir yerine Mrs Stone mudire vekili olarak atanmis ve bir yil mudire olarak gorev yapmistir 1939 yili icerisinde Ingiliz yonetimi mudire olarak Miss Stapley i gorevlendirmis ve Miss Stapley 1945 yilina dek gorevini surdurmustur 1945 1946 doneminde Mrs Stone tekrar okulda mudire vekili olmustur 1946 1947 ogretim yilinda okula mudire olarak Miss H R Clarke atanmis ancak 1947 yilindan 1952 yilina dek mudirelik gorevine Mrs Stone tekrar getirilmistir Bu arada 1946 yilinda Viktorya Kiz Lisesi nde muzik ogretmenligi yapan Jale Dervis sozlerini Kamran Aziz in yazdigi Lefkosa Turk Kiz Lisesi Marsi ni bestelemistir 1951 52 doneminde okullar uzerindeki Ingiliz baskisi azaldigindan dolayi 1935 ten beri okulu yoneten Ingiliz mudirelerden sonra okula vekaleten Turk mudire atanmistir Soz konusu karar uzerine okul mudire vekilligine Fitnat Zeynel Hanim atanmistir Daha sonra 1952 yilinda okulun acildigi ilk yillarda oldugu gibi okula Turkiye den bir mudire getirilmesine Ingiliz somurge yonetimi izin vermistir Somurge Yonetiminden alinan izin dogrultusunda 1952 1954 tarihlerinde Semahat Ozlem mudirelik gorevine getirilmistir 1954 1955 yilinda Peyker Teyfik mudire vekilligi gorevini 1955 1969 yillari arasinda ise Leman Feridun okul mudurlugunu mudire olarak yurutmustur 1969 yilinda Leman Hanim in yerine okula Melike Oguz Beyitoglu mudire olarak atanmistir Okul adiIlk kuruldugunda okulun adi Viktorya Inas Sanayi Mektebi dir Bunun sebebi Istanbul da 1869 yilinda kurulan Inas Sanayi Mektebi nin bir benzeri yaparak kadinlari is ve sosyal hayata daha fazla dahil etmektir Daha sonra okulun adi 1951 1952 doneminde Viktorya Tali Kiz Okulu olarak isimlendirilmis bir yil sonra ise Viktorya Kiz Okulu adini almistir Ilgili donemde ogretmenlerin maaslari da dogrudan hukumet tarafindan odenmistir 1951 52 doneminde okullar uzerindeki Ingiliz baskisi azaldigindan dolayi 1935 ten beri okulu yoneten Ingiliz mudurlerden sonra okula vekaleten Turk mudire atanmistir Ayni yil 1952 okul liseye donusturulerek 3 yillik bir ortaokuldan sonra klasik lise ve kolej bolumu olarak iki kola ayrilmistir Yine bu donemde Viktorya dan mezun olan ogrencilerin Turkiye deki universitelere girme hakki taninmis ve 1953 yilinda okulun adi Viktorya Turk Kiz Lisesi olarak degistirilmistir 1957 1958 ogretim yilinda okulun lise bolumune Fen kolu eklenmis ve yine ayni ogretim yilinda kolej bolumune de ticaret dali dahil olmustur Boylece okul son yapilan degisikliklerle birlikte Turkiye deki liselere denk bir lise durumuna getirilmistir 1958 yilinda Turkiye Cumhuriyeti nin Basbakani Adnan Menderes oldugundan dolayi okulun adi Adnan Menderes Kiz Lisesi olarak degistirilmistir Ilgili donemde okulda 29 ogretmen ve 611 ogrenci yer almaktadir 1960 yilinda Turkiye de meydana gelen siyasi gelismeler sonucu okulun adi Lefkosa Turk Kiz Lisesi olarak degistirilmistir Artik Viktorya nin kullanilmama nedeni ise ilgili yilda Kibris in Ingiliz yonetiminden cikmasidir Kaynakca 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2019 Ozkul Ali Efdal 4 Haziran 2018 Viktorya Islam Inas Sanayi Mektebi ve Kibris Turk Kadininin Yasamindaki Rol Cumhuriyet Tarihi Arastirmalari Dergisi 27 s 78