Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vladimir İvanoviç Dal ya da Dahl (Rusça: Владимир Иванович Даль ; Ukraynaca : Володимир Іванович Даль, Volodymyr Ivanovych Dal, 10 Kasım 1801 - 22 Eylül 1872). Hekim, doğabilimcisi, sözlükbilimci, dilbilimci, ’nin kurucu üyesi, yaşamı boyunca sözlü tarih ve Rus folklorunun ögelerini derlemiş, yayınlamış bir etnolog ve nihayetinde Türkolojinin öncülerinden birisi olarak kabul edilen Rus bilim insanı.
Vladimir Dal | |
|---|---|
 Vladimir Dal Vasily Perov tarafından yapılan portresi. | |
| Doğum | Vladimir Ivanovich Dal 10 Kasım 1801 Luhansk, Yekaterinoslav Valiliği Ukrayna |
| Ölüm | 22 Eylül 1872 Moskova, Rus İmparatorluğu |
| Milliyet | Danimarkalı, Alman |
| Vatandaşlık | Rus İmparatorluğu |
| Mezun olduğu okul(lar) | Dorpat Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Tıp, Dilbilim, Doğabilim Etnoloji, Türkoloji, Sözlükbilim |
| İmza | |
 | |
takma adı Kazak Lugansky | |
Yaşamı
Aile
Vladimir Dal, Rus İmparatorluğunun idari bölgesinde Yekaterinoslav Valiliği'ne bağlı Lugansky Zavod kasabasında (bugünkü Ukrayna'nın Dnipropetrovsk oblastına bağlı Luhansk şehri) dört çocuklu bir ailenin en büyük oğlu olarak dünyaya geldi. Babası Johan Christian von Dahl (1764-1821), Danimarka asıllı bir ilahiyatçı ve doktordu. Rusya'ya göç ettiğinde anadilinin yanı sıra Almanca, İngilizce, Fransızca, Rusça, Yidiş, Latince, Yunanca ve İbranice dillerini konuşabiliyordu. Bildiği diller nedeniyle II. Katerina tarafından kütüphaneci olarak görevlendirildi. Tıp eğitimini Jena'da aldı. 1799'da Rus vatandaşı olurken adını Ivan Matveev Dahl olarak değiştirdi. Annesi Maria Khristophorovna Freitag, baba tarafından içinde çok sayıda akademisyen barındıran Alman bir aile ile anne tarafından Fransız Huguenot bir aileden geliyordu, Beş dil konuştuğu sanılmaktadır. Ailesi 1797'de Luhansk dökümhanesinde çalışanlar için kurulan Lugansky Zavod'a yerleşti. Babası tesisin aile hekimi olarak çalışmaya başladı.
Yaşamının ilk yılları
Dal, dört yaşındayken ailesi Luhansk'tan 'e taşındı. 16 yaşına kadar Nikolaev'de yaşayan Dal'ın doğduğu dönemde bölgede ortak bir dil olarak empoze edilen Rusça, sömürgeleştirmenin aracı olmakta, Ukrayna dili ve kültürü ise küçük şehirlerde, köylerde ve kırsal alanlarda varlığını korumaya çalışmaktaydı. Zamanla Ukraynalılar da bölgede yaşayan Rumlar, Bulgarlar, Ermeniler, Tatarlar ve diğer halklar gibi hızla Ruslaştırıldılar. Vladimir Dal, bu insanların ve kültürlerin etnik karışımının etkisi altında büyüdü. Gerek aileden gerekse çevreden gelen etkiyle ve merakı sonucu 12 dil konuşabiliyordu. Türkologlar tarafından Türk dili ve lehçelerini ilk anlayanlardan biri olarak kabul edilir.
Eğitimi ve çalışma yılları
İlk öğretimini anne ve babasından evde aldı. 14 yaşına geldiğinde kardeşi ile birlikte 'ne girdi.
1819 yılında mezun olarak, 1826 yılına kadar Rus donanmasında görev yaptı. 1826 yılında Dorpat Üniversitesi'nde tıp eğitimine başladı. Rusça dersleri vererek sıkışık bir tavan arasında yaşadı. Tıp eğitimi almakla birlikte dile karşı ilgisi devam ediyordu; bir bilim insanı için o dönemde gerekli olan Latince ile ilgilendi. Yaptığı çalışmayla Üniversite'nin felsefe fakültesinden gümüş madalya kazandı. Üniversite boyunca zihinsel yönlülüğü nedeniyle teşvik gördü. 1828 yılında (Rus-Türk Savaşı)'nın başlaması nedeniyle ordunun askeri tıp hizmetinn güçlendirmesi talebine uyarak orduya katıldı ve çalışmalarını yarım bırakmak zorunda kaldı. Silistre kuşatmasında ve Edirne'nin işgalinde bulundu. Ukrayna'da veba ve kolera ile savaştı. St. George madalyası aldı. 1831-1832'de Polonya'ya karşı savaşta askeri doktor olarak görev aldı. Savaş sırasında gösterdiği yararlılık nedeniyle 1831'de 'nı kazandı. Savaştan sonra Petersburg Askeri Hastanesi'nde görev aldı, özellikle göz ameliyatlarıyla isim yapan bir cerrah olarak çalıştı. Bir süe sonra cerrahlıktan vazgeçerek, oftalmoloji ve hemeopati ile ilgilendi. Çeşitli makaleler yazdı. Üstleriyle anlaşmazlığa düşerek Petersburg Askeri Hastanesi'ndeki görevinden istifa etti. Orenburg Valiliğinde içişlerinde idari görev aldı. 1833 yılında, Julia Andre (1816-1838) ile evlendi. Lev Vladimirovich (1835 - 1878) ve Yulia Vladimirovna (1838 - 1864) adlarında iki çocuğu oldu. Karısının ölümünden sonra Rus Ordusunun Hive Hanlığı üzerine yaptığı 1839-1840 yıllarında iki yıl süren sefere katıldı. 1840'ta ikinci kez evlendi, eşi Ekaterina Lvovna Sokolova'dan Maria, Olga ve Ekaterina adında üç kızı oldu. 1859 yılında emekli olmadan önce St Petersburg ve Nijni Novgorod'da içişlerinde idari görevlerde bulundu. Nijni Novgorod'da geçirdiği on yıl çalışmaları için çok yararlı oldu. Etnografya ve dil ile ilgili onlarca makale yayınladı. İleride yayınlanacak atasözleri ve sözlük çalışmalarının ön çalışmalarını burada gerçekleştirdi. 1859 yılında emekli olarak ölünceye kadar yaşayacağı Moskova'ya yerleşti. Vladimir Dal, Lutheryen bir aileden geliyordu. Ölümünden bir yıl önce, bir rahibin daveti üzerine Rus Ortodoks Kilisesi'ne katıldı. Dal, 22 Eylül 1872'de Moskova'da öldü ve Vagankovskoye mezarlığına gömüldü. Ölümünden sonra Luhansk'taki evi, ailesi ve çalışanları tarafından Edebiyat Müzesi haline getirildi.
Anti-semitizm tartışması
1840'ta tarihimizde Şam vakası olarak adlandırılan Yahudilere atılan kan iftirasının Avrupa'nın pek çok ülkesinde ve Rusya'da yayılması nedeniyle, Çar I. Nikolay doğruluk derecesinin araştırılması için Vladimir Dal'a talimat verdi. 1844 yılında, Dal tarafından sadece Çar ve üst düzey yetkililer için 10 kopya olarak hazırlanmış 100 sayfalık bir rapor sunuldu. Rapor "Yahudiler ve Hristiyan Çocukların Kanlarının Kullanımı ve Öldürülmeleri Soruşturması" başlığını taşıyordu. Dal, raporunda Yahudilerin büyük çoğunluğunda, ritüel cinayetler ve büyü amaçlı kan kullanımı olayının duyulmadığını ancak fanatik Hasidik Yahudilerce işlendiğini iddia etti.
1914 yılında, Vladimir Dal'ın ölümünden 42 yıl sonra, Kiev'de ritüel cinayetle suçlanan Yahudi Menahem Mendel Beilis'in duruşma sırasında. 70 yaşındaki "kan iftirası raporu", yazarının adı belirtilmeksizin "Ritüel Cinayet Notları" adı altında St Petersburg'da yayınlandı. Vladimir Dal tarafından hazırlanmış olan rapor, Rusya İmparatorluğu'ndaki anti-semitizmin araçlarından birisi olarak kullanılmıştır.
Başarı ve ödülleri
Vladimir Dal, Orenburg'ta bulunduğu sırada bölgenin flora ve faunası hakkında yaptığı çalışmalar nedeniyle 1838 yılında Petersburg Bilimler Akademisi doğa bilimleri bölümüne üye kabul edilmiştir. Dal'ın akademiye kabul edilişi doğa bilimleri ile olmuş ancak 1863'te Akademinin Rus Dili ve Edebiyatı bölümüne transfer olmuştur. 1861'de 'ün ilk cildi yayınlandığında tarafından kendisine verilmiştir. 1868'de 'ne kabul edilmiş, Sözlük ile ilgili çalışmaları nedeniyle İmparatorluk Bilimler Akademisi tarafından ile onurlandırılmıştır.
28 Mart 1985'te Nikolaev şehrinde yaşadığı dönem anısına, anıtsal bir plaka konulmuş, 1986'da Moskova'da adına bir müze kurulmuştur. Doğumunun 200. yıldönümü nedeniyle, 2000 yılı, UNESCO Genel Konferansı tarafından Uluslararası Vladimir Dal Yılı ilan edilmiştir. 2001 yılında, Luhansk'ta bulunan üniversiteye adı verilmiştir.
Çalışmaları
Edebiyat
Vladimir Dal'ın edebiyat alanındaki ilk deneyimi neredeyse başarısızlıkla sona erdi. 1823-1824 arasında görev yaptığı Karadeniz Filosu'nda komutanı ile ilgili yazdığı deneme, tutuklanmasıyla son buldu. Beraat etiikten sonra Kronştad'a gönderildi. 1927-1930 yılları arasında birkaç şiiri ve "Çingene" adlı romanı bazı dergilerde yayınlandı. Edebiyat alanındaki asıl denemelerini 1832 yılında Kazak Lugansky takma adıyla yaptı.
Nikolai Gogol vari bir şekilde birkaç gerçekçi deneme yayınladı.
Dal ve Puşkin
Vladimir Dal, genç yaşından itibaren asıl olarak dil ve folklor ile ilgileniyordu. Rusya kırsalında yürüyerek yolculuk ediyor, bölgedeki çeşitli Slav dillerinde anlatılan masalları, hikâyeleri ve atasözlerini topluyordu. 1832 yılında peri masallarından oluşan ilk koleksiyonunu Rus dilinde yayınladı. Bu kitap nedeniyle Dorpat Üniversitesi'nde doktora yapmaya davet edildi ve kitabı edebiyat doktoru derecesi için bir tez olarak kabul edildi. Ancak Eğitim Bakanlığı tezi güvenilir bulmadı. Dal, kitabıyla ilgili olarak dili ve hicivleri nedeniyle rahatsız edici bulunarak tutuklandı, Vasily Zhukovski tarafından Prens Hikolay'a durumun anlatılması ve prensin de İmparator II. Aleksandr'a yaptığı telkinler sonucu serbest bırakıldı. Dal'ın elinde toplatılan kitaptan ancak birkaç nüsha kalmıştı. Kitabının bir kopyasını Alexander Pushkin'e vermeye karar verdi ve Puşkin ile bu sayede tanışarak dost oldu. Puşkin, onu sözlük çalışması için yüreklendirdi ve destekledi. Dal'ın yayınlanmayan bazı derlemeleri arkadaşı Alexander Pushkin tarafından kullanıldı ve Rus dilinde en bilinen metinlerden bazıları haline geldiler. Ölümcül düellosundan sonra Puşkin yatağında ölümü beklerken ünlü şaire Dal baktı, otopsisinde yer aldı ve ölüm raporunu imzaladı. 1833-1839 yılları boyunca Dal, Kazak Lugansky takma adıyla hikâyelerini dergilerde yayınlamaya devam etti.
Sözlükbilim
Vladimir Dal, 1850'ler ve 1860'lar boyunca sözlük çalışmalarına ve kapsamlı derleme seyahatlerine devam etti. 1859'da derledikleri üzerinde çalışabilmek için emekli olmaya karar verdi. Moskova'ya yerleşti ve Büyük eseri "" üzerinde çalışmaya başladı. Sözlük, 1863-1866 yılları arasında dört büyük cilt olarak yayımlandı. Bunu birkaç yıl sonra 30 binden fazla girdi içeren Rus Halkının Atasözleri ve Özdeyişleri izledi. Her iki kitap da sayısız kez ve sayıda yeniden basıldı. Dal, benimsenmiş, kullanılan kelimelerden ziyade doğallığın güçlü bir savunucusu oldu. Sözlüğü 20. yüzyılın başına gelindiğinde edebiyat üzerinde güçlü bir etkiye sahip olmuştu.
Cambridge'de okurken, Vladimir Nabokov'un Dal'ın sözlüğünün bir kopyasını alıp her akşam en az on sayfa okuduğu, beğendiği sözcük ve ifadelerin altına not düştüğü bilinmektedir. Aleksandr Soljenitsin'nin Ekibastuz esir kampına gönderildi zaman yanına aldığı tek kitap Dal'ın sözlüğü olmuştur. Dal'ın sözlüğünün kapsamlı yapısı bugün bile kritik dilsel önemi olan bir yapıdır. Bunun nedeni özellikle çeşitli şivelere ait toplanan kelimeleri uzun süredir kullanılmıyor olmasıdır. Sözlük sonradan Slavlara ait en kapsamlı etimolojik sözlüğü olan Vasmer'in "Rus Dilinin Etimolojik Sözlüğü"ne taban oluşturmuştur.
Etnografya
Vladimir Dal,'ın derlemeci yönü etnografya alanında da kendini göstermişti. Derlediği halk şarkılarını, İmparatorluk Halk Kütüphanesi'nde folklor derlemeleri ile uğraşan Petro Kireyevsky'ye verdi. Bu şarkılar sonradan Rovinsky Yayıncılık tarafından basılmıştır. Vakit bulamadığı için topladığı peri masallarının yayınlanmasını 1850'lerin sonunda Aleksandr Afanasyev’e bırakmıştır.
Kaynakça
- Dal, Vladimir, Толковый словарь живого великорусского языка (Yaşayan Büyük Rus Dili Açıklayıcı Sözlük), Vol.I, Diamant, Sankt Peterburg, 1998 (M.O.Volf Publisher Booksellers 1882 baskısından çoğaltılmıştır.)
- Terras, Victor, Handbook of Russian Literature (Yale University Press, 1990),
Notlar
- ^ Huguenot, 16. yüzyıldaki Reform hareketi sırasında Fransa'da ortaya çıkan Protestan topluluktur.
- ^ Stieda Z. Aus dem Zeben Dahls. Dorpat, 1873. С. 5-6
- ^ "www.biyografija.ru". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2014.
- ^ ya da olarak bilinir. Rusya'nın baskılarına karşı genç Polonyalı subayların başlattığı ayaklanma Polonya, Litvanya, Beyaz Rusya'nın batısı ve Ukrayna'nın bazı bölgelerine yayıldı ancak Rus ordusunun müdehalesi ile başarılı olamadı. Sonunda, Rusya İmparatorluğu Polonya'yı ayrılmaz bir parçası olarak ilan etti. Bakınız: en.wikipedia.org'da "November Uprising" maddesi 24 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ . 7 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2014.
- ^ a b "www.findagrave.com". 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2014.
- ^ Prodan, Olga. "Vladimir Dahl". 26 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2014.
- ^ . The History of Anti-Semitism: Suicidal Europe, 1870-1933. (Anti-Semitizm Tarihi: Avrupa'nın İntiharı, 1870-1933) University of Pennsylvania Press. 2003. s.84. (İngilizce)
- ^ . The History of Anti-Semitism: Suicidal Europe, 1870-1933. (Anti-Semitizm Tarihi: Avrupa'nın İntiharı, 1870-1933) University of Pennsylvania Press. 2003. s.357. (İngilizce)
- ^ Dal ve Dale P. Piekarski arasındaki mektuplardan aktaran: J. Groth, "Anılar". St Petersburg. 1873. C.41
- ^ . 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2014.
- ^ UNESCO Genel Merkezi’nde iki yılda bir UNESCO Üyesi devletlerin katılımıyla gerçekleşen (Genel Konferanslar) sırasında, üye devletler tarafından önerilen anma ve kutlama yıldönümleri görüşülerek karara bağlanmaktadır. Birleşmiş Milletlerin 2000 yılını Barış ve Kültür Yılı olarak ilan etmesi üzerine üye ülkeler konsepte uygun önerilerde bulunmuşlardır. Rusya'nın önerisiyle UNESCO 2000 yılını "Uluslararası Vladimir Dal Yılı" olarak kabul etmiştir.www.unesco.org - Russian Federation Anniversaries 25 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 25 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2014.
- ^ Terras, Handbook of Russian Literature (Rus Edebiyatı El Kitabı), s. 92.
- ^ a b Maximilian Voloshin, (1911) "Поэты русского склада," (Poets of the Russian Mold) Sovremenniki 19 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça).
- ^ Brian Boyd, Vladimir Nabokov: The Russian Years (Vladimir Nabokov'un Rusya Yıları) (Princeton University Press, 1993), s. 171. (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vladimir Ivanovic Dal ya da Dahl Rusca Vladimir Ivanovich Dal Ukraynaca Volodimir Ivanovich Dal Volodymyr Ivanovych Dal 10 Kasim 1801 22 Eylul 1872 Hekim dogabilimcisi sozlukbilimci dilbilimci nin kurucu uyesi yasami boyunca sozlu tarih ve Rus folklorunun ogelerini derlemis yayinlamis bir etnolog ve nihayetinde Turkolojinin onculerinden birisi olarak kabul edilen Rus bilim insani Vladimir DalVladimir Dal Vasily Perov tarafindan yapilan portresi DogumVladimir Ivanovich Dal 10 Kasim 1801 1801 11 10 Luhansk Yekaterinoslav Valiligi UkraynaOlum22 Eylul 1872 Moskova Rus ImparatorluguMilliyetDanimarkali AlmanVatandaslikRus ImparatorluguMezun oldugu okul lar Dorpat UniversitesiKariyeriDaliTip Dilbilim Dogabilim Etnoloji Turkoloji SozlukbilimImzatakma adi Kazak LuganskyYasamiAile Vladimir Dal Rus Imparatorlugunun idari bolgesinde Yekaterinoslav Valiligi ne bagli Lugansky Zavod kasabasinda bugunku Ukrayna nin Dnipropetrovsk oblastina bagli Luhansk sehri dort cocuklu bir ailenin en buyuk oglu olarak dunyaya geldi Babasi Johan Christian von Dahl 1764 1821 Danimarka asilli bir ilahiyatci ve doktordu Rusya ya goc ettiginde anadilinin yani sira Almanca Ingilizce Fransizca Rusca Yidis Latince Yunanca ve Ibranice dillerini konusabiliyordu Bildigi diller nedeniyle II Katerina tarafindan kutuphaneci olarak gorevlendirildi Tip egitimini Jena da aldi 1799 da Rus vatandasi olurken adini Ivan Matveev Dahl olarak degistirdi Annesi Maria Khristophorovna Freitag baba tarafindan icinde cok sayida akademisyen barindiran Alman bir aile ile anne tarafindan Fransiz Huguenot bir aileden geliyordu Bes dil konustugu sanilmaktadir Ailesi 1797 de Luhansk dokumhanesinde calisanlar icin kurulan Lugansky Zavod a yerlesti Babasi tesisin aile hekimi olarak calismaya basladi Yasaminin ilk yillari Dal dort yasindayken ailesi Luhansk tan e tasindi 16 yasina kadar Nikolaev de yasayan Dal in dogdugu donemde bolgede ortak bir dil olarak empoze edilen Rusca somurgelestirmenin araci olmakta Ukrayna dili ve kulturu ise kucuk sehirlerde koylerde ve kirsal alanlarda varligini korumaya calismaktaydi Zamanla Ukraynalilar da bolgede yasayan Rumlar Bulgarlar Ermeniler Tatarlar ve diger halklar gibi hizla Ruslastirildilar Vladimir Dal bu insanlarin ve kulturlerin etnik karisiminin etkisi altinda buyudu Gerek aileden gerekse cevreden gelen etkiyle ve meraki sonucu 12 dil konusabiliyordu Turkologlar tarafindan Turk dili ve lehcelerini ilk anlayanlardan biri olarak kabul edilir Egitimi ve calisma yillari Ilk ogretimini anne ve babasindan evde aldi 14 yasina geldiginde kardesi ile birlikte ne girdi 1819 yilinda mezun olarak 1826 yilina kadar Rus donanmasinda gorev yapti 1826 yilinda Dorpat Universitesi nde tip egitimine basladi Rusca dersleri vererek sikisik bir tavan arasinda yasadi Tip egitimi almakla birlikte dile karsi ilgisi devam ediyordu bir bilim insani icin o donemde gerekli olan Latince ile ilgilendi Yaptigi calismayla Universite nin felsefe fakultesinden gumus madalya kazandi Universite boyunca zihinsel yonlulugu nedeniyle tesvik gordu 1828 yilinda Rus Turk Savasi nin baslamasi nedeniyle ordunun askeri tip hizmetinn guclendirmesi talebine uyarak orduya katildi ve calismalarini yarim birakmak zorunda kaldi Silistre kusatmasinda ve Edirne nin isgalinde bulundu Ukrayna da veba ve kolera ile savasti St George madalyasi aldi 1831 1832 de Polonya ya karsi savasta askeri doktor olarak gorev aldi Savas sirasinda gosterdigi yararlilik nedeniyle 1831 de ni kazandi Savastan sonra Petersburg Askeri Hastanesi nde gorev aldi ozellikle goz ameliyatlariyla isim yapan bir cerrah olarak calisti Bir sue sonra cerrahliktan vazgecerek oftalmoloji ve hemeopati ile ilgilendi Cesitli makaleler yazdi Ustleriyle anlasmazliga duserek Petersburg Askeri Hastanesi ndeki gorevinden istifa etti Orenburg Valiliginde icislerinde idari gorev aldi 1833 yilinda Julia Andre 1816 1838 ile evlendi Lev Vladimirovich 1835 1878 ve Yulia Vladimirovna 1838 1864 adlarinda iki cocugu oldu Karisinin olumunden sonra Rus Ordusunun Hive Hanligi uzerine yaptigi 1839 1840 yillarinda iki yil suren sefere katildi 1840 ta ikinci kez evlendi esi Ekaterina Lvovna Sokolova dan Maria Olga ve Ekaterina adinda uc kizi oldu 1859 yilinda emekli olmadan once St Petersburg ve Nijni Novgorod da icislerinde idari gorevlerde bulundu Nijni Novgorod da gecirdigi on yil calismalari icin cok yararli oldu Etnografya ve dil ile ilgili onlarca makale yayinladi Ileride yayinlanacak atasozleri ve sozluk calismalarinin on calismalarini burada gerceklestirdi 1859 yilinda emekli olarak olunceye kadar yasayacagi Moskova ya yerlesti Vladimir Dal Lutheryen bir aileden geliyordu Olumunden bir yil once bir rahibin daveti uzerine Rus Ortodoks Kilisesi ne katildi Dal 22 Eylul 1872 de Moskova da oldu ve Vagankovskoye mezarligina gomuldu Olumunden sonra Luhansk taki evi ailesi ve calisanlari tarafindan Edebiyat Muzesi haline getirildi Anti semitizm tartismasi 1840 ta tarihimizde Sam vakasi olarak adlandirilan Yahudilere atilan kan iftirasinin Avrupa nin pek cok ulkesinde ve Rusya da yayilmasi nedeniyle Car I Nikolay dogruluk derecesinin arastirilmasi icin Vladimir Dal a talimat verdi 1844 yilinda Dal tarafindan sadece Car ve ust duzey yetkililer icin 10 kopya olarak hazirlanmis 100 sayfalik bir rapor sunuldu Rapor Yahudiler ve Hristiyan Cocuklarin Kanlarinin Kullanimi ve Oldurulmeleri Sorusturmasi basligini tasiyordu Dal raporunda Yahudilerin buyuk cogunlugunda rituel cinayetler ve buyu amacli kan kullanimi olayinin duyulmadigini ancak fanatik Hasidik Yahudilerce islendigini iddia etti 1914 yilinda Vladimir Dal in olumunden 42 yil sonra Kiev de rituel cinayetle suclanan Yahudi Menahem Mendel Beilis in durusma sirasinda 70 yasindaki kan iftirasi raporu yazarinin adi belirtilmeksizin Rituel Cinayet Notlari adi altinda St Petersburg da yayinlandi Vladimir Dal tarafindan hazirlanmis olan rapor Rusya Imparatorlugu ndaki anti semitizmin araclarindan birisi olarak kullanilmistir Basari ve odulleri Vladimir Dal Orenburg ta bulundugu sirada bolgenin flora ve faunasi hakkinda yaptigi calismalar nedeniyle 1838 yilinda Petersburg Bilimler Akademisi doga bilimleri bolumune uye kabul edilmistir Dal in akademiye kabul edilisi doga bilimleri ile olmus ancak 1863 te Akademinin Rus Dili ve Edebiyati bolumune transfer olmustur 1861 de un ilk cildi yayinlandiginda tarafindan kendisine verilmistir 1868 de ne kabul edilmis Sozluk ile ilgili calismalari nedeniyle Imparatorluk Bilimler Akademisi tarafindan ile onurlandirilmistir 28 Mart 1985 te Nikolaev sehrinde yasadigi donem anisina anitsal bir plaka konulmus 1986 da Moskova da adina bir muze kurulmustur Dogumunun 200 yildonumu nedeniyle 2000 yili UNESCO Genel Konferansi tarafindan Uluslararasi Vladimir Dal Yili ilan edilmistir 2001 yilinda Luhansk ta bulunan universiteye adi verilmistir CalismalariEdebiyat Vladimir Dal in edebiyat alanindaki ilk deneyimi neredeyse basarisizlikla sona erdi 1823 1824 arasinda gorev yaptigi Karadeniz Filosu nda komutani ile ilgili yazdigi deneme tutuklanmasiyla son buldu Beraat etiikten sonra Kronstad a gonderildi 1927 1930 yillari arasinda birkac siiri ve Cingene adli romani bazi dergilerde yayinlandi Edebiyat alanindaki asil denemelerini 1832 yilinda Kazak Lugansky takma adiyla yapti Nikolai Gogol vari bir sekilde birkac gercekci deneme yayinladi Dal ve Puskin Vladimir Dal genc yasindan itibaren asil olarak dil ve folklor ile ilgileniyordu Rusya kirsalinda yuruyerek yolculuk ediyor bolgedeki cesitli Slav dillerinde anlatilan masallari hikayeleri ve atasozlerini topluyordu 1832 yilinda peri masallarindan olusan ilk koleksiyonunu Rus dilinde yayinladi Bu kitap nedeniyle Dorpat Universitesi nde doktora yapmaya davet edildi ve kitabi edebiyat doktoru derecesi icin bir tez olarak kabul edildi Ancak Egitim Bakanligi tezi guvenilir bulmadi Dal kitabiyla ilgili olarak dili ve hicivleri nedeniyle rahatsiz edici bulunarak tutuklandi Vasily Zhukovski tarafindan Prens Hikolay a durumun anlatilmasi ve prensin de Imparator II Aleksandr a yaptigi telkinler sonucu serbest birakildi Dal in elinde toplatilan kitaptan ancak birkac nusha kalmisti Kitabinin bir kopyasini Alexander Pushkin e vermeye karar verdi ve Puskin ile bu sayede tanisarak dost oldu Puskin onu sozluk calismasi icin yureklendirdi ve destekledi Dal in yayinlanmayan bazi derlemeleri arkadasi Alexander Pushkin tarafindan kullanildi ve Rus dilinde en bilinen metinlerden bazilari haline geldiler Olumcul duellosundan sonra Puskin yataginda olumu beklerken unlu saire Dal bakti otopsisinde yer aldi ve olum raporunu imzaladi 1833 1839 yillari boyunca Dal Kazak Lugansky takma adiyla hikayelerini dergilerde yayinlamaya devam etti Sozlukbilim Dal yetenekli bir gozlemci olmasina ragmen onun bir hikaye gelistirmek ve karakterlere psikolojik derinlik olusturmak icin yetenegi yoktu O sadece Rus dilinin zenginligi ile ilgilendi ve daha Bahriye Mektebi nin bir ogrencisi iken kelimeleri toplamaya basladi Masallari halk sarkilarini hus agacindan yapilma gravurleri Rus halkinin hurafelerini inanislarini onyargilarini topladi ve kaydetti Toplama alaninda gosterdigi caba muthisti Mukemmel bir toplayiciydi da malzemesinin duzeni konusunda zorluklari vardi Baudouin de Courtenay Sozlugu nun ucuncu 1903 1910 ve 1912 1914 dorduncu baskilarinda iyice revize kadar ve onun sozde alfabe yuva sistemi butunuyle tatmin edici degildi Cagdas sairlerden Dal i ilk okumaya baslayan Vyacheslav Ivanovich Ivanov du Her durumda genc cagdas sairler Dal in yeni baskisina abone olmuslardi ve etkilenmislerdi Halk icin Rus dilinin sozlu zenginliklerini kesif tamamen yeni bir yabanci dil egitimi gibiydi Eski ve populer Rusca kelimeler aydinlarin ideolojik yaklasimlarinda hicbir yerde olmadiklari kadar degerli taslar gibi gorunuyordu Vladimir Dal 1850 ler ve 1860 lar boyunca sozluk calismalarina ve kapsamli derleme seyahatlerine devam etti 1859 da derledikleri uzerinde calisabilmek icin emekli olmaya karar verdi Moskova ya yerlesti ve Buyuk eseri uzerinde calismaya basladi Sozluk 1863 1866 yillari arasinda dort buyuk cilt olarak yayimlandi Bunu birkac yil sonra 30 binden fazla girdi iceren Rus Halkinin Atasozleri ve Ozdeyisleri izledi Her iki kitap da sayisiz kez ve sayida yeniden basildi Dal benimsenmis kullanilan kelimelerden ziyade dogalligin guclu bir savunucusu oldu Sozlugu 20 yuzyilin basina gelindiginde edebiyat uzerinde guclu bir etkiye sahip olmustu Cambridge de okurken Vladimir Nabokov un Dal in sozlugunun bir kopyasini alip her aksam en az on sayfa okudugu begendigi sozcuk ve ifadelerin altina not dustugu bilinmektedir Aleksandr Soljenitsin nin Ekibastuz esir kampina gonderildi zaman yanina aldigi tek kitap Dal in sozlugu olmustur Dal in sozlugunun kapsamli yapisi bugun bile kritik dilsel onemi olan bir yapidir Bunun nedeni ozellikle cesitli sivelere ait toplanan kelimeleri uzun suredir kullanilmiyor olmasidir Sozluk sonradan Slavlara ait en kapsamli etimolojik sozlugu olan Vasmer in Rus Dilinin Etimolojik Sozlugu ne taban olusturmustur Etnografya Vladimir Dal in derlemeci yonu etnografya alaninda da kendini gostermisti Derledigi halk sarkilarini Imparatorluk Halk Kutuphanesi nde folklor derlemeleri ile ugrasan Petro Kireyevsky ye verdi Bu sarkilar sonradan Rovinsky Yayincilik tarafindan basilmistir Vakit bulamadigi icin topladigi peri masallarinin yayinlanmasini 1850 lerin sonunda Aleksandr Afanasyev e birakmistir KaynakcaDal Vladimir Tolkovyj slovar zhivogo velikorusskogo yazyka Yasayan Buyuk Rus Dili Aciklayici Sozluk Vol I Diamant Sankt Peterburg 1998 M O Volf Publisher Booksellers 1882 baskisindan cogaltilmistir Terras Victor Handbook of Russian Literature Yale University Press 1990 ISBN 0 300 04868 8Notlar Huguenot 16 yuzyildaki Reform hareketi sirasinda Fransa da ortaya cikan Protestan topluluktur Stieda Z Aus dem Zeben Dahls Dorpat 1873 S 5 6 www biyografija ru 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2014 ya da olarak bilinir Rusya nin baskilarina karsi genc Polonyali subaylarin baslattigi ayaklanma Polonya Litvanya Beyaz Rusya nin batisi ve Ukrayna nin bazi bolgelerine yayildi ancak Rus ordusunun mudehalesi ile basarili olamadi Sonunda Rusya Imparatorlugu Polonya yi ayrilmaz bir parcasi olarak ilan etti Bakiniz en wikipedia org da November Uprising maddesi 24 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 7 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2014 a b www findagrave com 2 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2014 Prodan Olga Vladimir Dahl 26 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2014 The History of Anti Semitism Suicidal Europe 1870 1933 Anti Semitizm Tarihi Avrupa nin Intihari 1870 1933 University of Pennsylvania Press 2003 s 84 Ingilizce The History of Anti Semitism Suicidal Europe 1870 1933 Anti Semitizm Tarihi Avrupa nin Intihari 1870 1933 University of Pennsylvania Press 2003 s 357 Ingilizce Dal ve Dale P Piekarski arasindaki mektuplardan aktaran J Groth Anilar St Petersburg 1873 C 41 2 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2014 UNESCO Genel Merkezi nde iki yilda bir UNESCO Uyesi devletlerin katilimiyla gerceklesen Genel Konferanslar sirasinda uye devletler tarafindan onerilen anma ve kutlama yildonumleri gorusulerek karara baglanmaktadir Birlesmis Milletlerin 2000 yilini Baris ve Kultur Yili olarak ilan etmesi uzerine uye ulkeler konsepte uygun onerilerde bulunmuslardir Rusya nin onerisiyle UNESCO 2000 yilini Uluslararasi Vladimir Dal Yili olarak kabul etmistir www unesco org Russian Federation Anniversaries 25 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2014 Terras Handbook of Russian Literature Rus Edebiyati El Kitabi s 92 a b Maximilian Voloshin 1911 Poety russkogo sklada Poets of the Russian Mold Sovremenniki 19 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Brian Boyd Vladimir Nabokov The Russian Years Vladimir Nabokov un Rusya Yilari Princeton University Press 1993 s 171 Ingilizce