Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
William Cullen (15 Nisan 1710 – 5 Şubat 1790), İskoç doktor.
İlk yılları
William Cullen , 'da dünyaya geldi. Hamilton Dil Okulu'nda ögrenim gördü ve 1726 yılında Glasgow Üniversitesi'nde genel sanat öğrenimine başladı. Tıbbi deneyimini Glasgow'lu bir eczacı olan John Paisley'in yanında çıraklık yaparak edinmişti. 1729 yılında Londra ile Karayipler arasında ticaret yapan bir tüccar gemisinde tıbbi personel olarak işe başladı. İki yıl sonra, kendisini genel tıp uygulamalarında daha da eğitmek için, Londra'daki Henrietta Sokağının Eczacısı Bay Murray'ın asistanı olarak 'ın (İskoçya)'ya geri döndü. 1734 ve 1736 yılları arasında Edinburgh Üniversitesi'nde tıp öğrenimi gördü. Burada kimyaya ilgi duymaya başladı ve 'nin kurucularından oldu.
Şöhreti 1736 yılında tıbbi uygulamalara başladığı 'da çok hızlı yayılıyordu. Aynı zamanda doğa bilimleri eğitimine, özellikle de kimya eğitimine ara vermeden devam etti. Bir anatomist olan 1737-1740 yılları arasında William Cullen'in stajyer-öğrencisi ve aynı zamanda iş ortağı oluyordu. 1740 senesinde Cullen, Glasgow Üniversitesi'nden mezun oldu ve ertesi sene (1741 yılında) evlenip ailesini kurduğu sıralarda (1703-1743 yılları arasında 5. yapmış olan) James Douglas'ın daimî hekimi olmuş ve ailesi ile beraber Dük'ün köşkünde yaşamaya başlamıştı. 1744 yılında Dük'ün ölümü ile Cullen'lar tekrar Glasgow'a taşındı.
Cullen, 1747 yılında Üniversite eğitimini tamamladıktan sonra, Britanya'nın ilk bağımsız kimya okutmanı oldu. Aynı tarihte Glasgow Hekimler ve Doktorlar Fakültesi'nin de başkanlığına seçildi.
1751 senesinde Glasgow'lu Kraliyet Tıp Profesörleri ve Tedavi Bilimcileri kurumuna olarak atandı, gene de kimya derslerine girmeye devam ediyordu.
1766 senesinde Edinburgh'daki Tıp Enstitüsü kürsüsüne atandı ve burada tıp derslerine girmeye başladı. Cullen'ın başarıları 1773 senesinde İskoçya Kralı'nın Başhekimi ve Edinburgh'daki Kraliyet Hekimler Okulu'nun başkanı olması ile sürdü. 1777 yılında Londra Kraliyet Üyeliği'ne seçildi ve 1783'te Edinburgh Kraliyet Üyeliği'nin kurucularından oldu.
Glasgow'da üniversite düzeyinde fizyoloji, botanik, tıp ve kimya gibi pek çok konuda okullar arası dersler verdi. Büyük yeteneği, şevki ve pratik eğitimdeki anlatım kabiliyeti, kısa sürede başarılı ve girdiği derslerde sınıfları taşıracak kadar popüler bir eğitimci olmasını sağladı. Aynı zamanlarda hekimlik de yapıyordu ve 1747 senesinde Kimya okutmanı da oldu. Cullen, çok dikkatli ve gayretli çalışan fakat pek özgün olmayan bir araştırmacı ve deneyciydi. Ancak öğrencilerini özgün araştırmalara yönlendirmekten kaçınmazdı. Örneğin, Joseph Black de onun yetiştirip yönlendirdiği öğrencilerden biridir.
Edinburgh yılları
1755 yılında Lord Kames tarafından Edinburgh Üniversitesi'nde kimya ve tıp profesörü olması için ikna edildi.
1756'da yapay soğutmayı gösterdiği, "Buharlaşan sıvılar ve sıvı-benzerlerinden soğuk şartlar üretilmesi" isimli makalesini yayınlaması da Edinburgh yıllarına denk gelir. (Daha önce de benzer deneyleri Glasgow Üniversitesi'nde yapmış olmasına rağmen bu denli başarılı olamamıştır.) Cullen, kısmi vakum yaratmak için kap üzerine yerleştirilmiş bir pompa kullanarak kaynama noktasına erişen sıvıların buharlaşma ısısıyla edilmesinin ardından etrafını soğutması prensibinden yararlanıyordu. Böylece küçük bir miktar buz üretebiliyordu ama bu işlemin ticari uygulama alanı pek yoktu.
1757'de Edinburgh Kraliyet Kliniği'ndeki derslerini bıraktı.
1760'ta Profesör Charles Alston'un ölümünün ardından Cullen, öğrencilerinin isteği ile tıbbi materyaller derslerinin tamamlanması için bu derslere girmeğe devam etti; ancak dersi tamamen yeni bir çehreye sokacak olan ve 1771 notlarındaki yazıları topladığı Tıbbi Materyallerin Bilimsel İncelemesi (A Treatise on Materia Medica) ismiyle basılan eserini 1789 yılında yayınlıyordu.
Tıp Enstitüsü profesörlerinden 'in ölümünün ardından Cullen kürsünün sahibi olmuştu ve aynı sıralarda da kimyadan yavaş yavaş vazgeçiyordu. Aynı yıl içinde uygulamalı tıp profesörlüğüne aday olsa da bunu gerçekleştiremedi. Bu hakkı kazanan ve bir moralist olan ile yaptığı görüşme ile ikisi de birbirine alternatif teşkil eden uygulamalı tıp derslerine girmek için anlaştılar. Bu anlaşma Gregory'in 1773'teki ani ölümüne dek sürdü. Cullen bu olayın ardından mecburen uygulamalı hekimlik profesörlüğüne geri döndü ve birkaç ay sonra da öldü.
Cullen'ın en büyük oğlu olan Robert 1796'da İskoçya'da yargıç oldu ve daha sonra Baron Cullen olarak anılana dek Lord Cullen unvanı altında görevini sürdürdü.
Yayınları
En önemli çalışmaları 1710 yılında Tıp Enstitüsü'nde yayınladığı ve 1785 yılında yayınlayıp tüm hastalıkları;
- (1) Pyrexiae (ateşli hatalıklar)
- (2) Neuroses (sinir sistemi hastalıkları)
- (3) Cachexiae (kalıtımsal hastalıklar)
- (4) Locales (bölgesel hastalıklar)
olarak dört ana kategoriye ayırdığı isimli eseridir.
Kaynakça
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
- 1. ^ William Cullen, Of the Cold Produced by Evaporating Fluids and of Some Other Means of Producing Cold,
in Essays and Observations Physical and Literary Read Before a Society in Edinburgh and Published by Them, II, (Edinburgh 1756)
- 2. ^ [1] This article incorporates text from the Encyclopædia Britannica Eleventh Edition, a publication now in the public domain.
- ^ . 8 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2008.
Dış bağlantılar
- Extracts from Senatus Minutes, University of Glasgow 12 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- at University of Edinburgh, School of Chemistry
- at Navigational Aids for the History of Science, Technology & the Environment
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
William Cullen 15 Nisan 1710 5 Subat 1790 Iskoc doktor William CullenIlk yillariWilliam Cullen da dunyaya geldi Hamilton Dil Okulu nda ogrenim gordu ve 1726 yilinda Glasgow Universitesi nde genel sanat ogrenimine basladi Tibbi deneyimini Glasgow lu bir eczaci olan John Paisley in yaninda ciraklik yaparak edinmisti 1729 yilinda Londra ile Karayipler arasinda ticaret yapan bir tuccar gemisinde tibbi personel olarak ise basladi Iki yil sonra kendisini genel tip uygulamalarinda daha da egitmek icin Londra daki Henrietta Sokaginin Eczacisi Bay Murray in asistani olarak in Iskocya ya geri dondu 1734 ve 1736 yillari arasinda Edinburgh Universitesi nde tip ogrenimi gordu Burada kimyaya ilgi duymaya basladi ve nin kurucularindan oldu Sohreti 1736 yilinda tibbi uygulamalara basladigi da cok hizli yayiliyordu Ayni zamanda doga bilimleri egitimine ozellikle de kimya egitimine ara vermeden devam etti Bir anatomist olan 1737 1740 yillari arasinda William Cullen in stajyer ogrencisi ve ayni zamanda is ortagi oluyordu 1740 senesinde Cullen Glasgow Universitesi nden mezun oldu ve ertesi sene 1741 yilinda evlenip ailesini kurdugu siralarda 1703 1743 yillari arasinda 5 yapmis olan James Douglas in daimi hekimi olmus ve ailesi ile beraber Duk un koskunde yasamaya baslamisti 1744 yilinda Duk un olumu ile Cullen lar tekrar Glasgow a tasindi Cullen 1747 yilinda Universite egitimini tamamladiktan sonra Britanya nin ilk bagimsiz kimya okutmani oldu Ayni tarihte Glasgow Hekimler ve Doktorlar Fakultesi nin de baskanligina secildi 1751 senesinde Glasgow lu Kraliyet Tip Profesorleri ve Tedavi Bilimcileri kurumuna olarak atandi gene de kimya derslerine girmeye devam ediyordu 1766 senesinde Edinburgh daki Tip Enstitusu kursusune atandi ve burada tip derslerine girmeye basladi Cullen in basarilari 1773 senesinde Iskocya Krali nin Bashekimi ve Edinburgh daki Kraliyet Hekimler Okulu nun baskani olmasi ile surdu 1777 yilinda Londra Kraliyet Uyeligi ne secildi ve 1783 te Edinburgh Kraliyet Uyeligi nin kurucularindan oldu Glasgow da universite duzeyinde fizyoloji botanik tip ve kimya gibi pek cok konuda okullar arasi dersler verdi Buyuk yetenegi sevki ve pratik egitimdeki anlatim kabiliyeti kisa surede basarili ve girdigi derslerde siniflari tasiracak kadar populer bir egitimci olmasini sagladi Ayni zamanlarda hekimlik de yapiyordu ve 1747 senesinde Kimya okutmani da oldu Cullen cok dikkatli ve gayretli calisan fakat pek ozgun olmayan bir arastirmaci ve deneyciydi Ancak ogrencilerini ozgun arastirmalara yonlendirmekten kacinmazdi Ornegin Joseph Black de onun yetistirip yonlendirdigi ogrencilerden biridir Edinburgh yillari1755 yilinda Lord Kames tarafindan Edinburgh Universitesi nde kimya ve tip profesoru olmasi icin ikna edildi 1756 da yapay sogutmayi gosterdigi Buharlasan sivilar ve sivi benzerlerinden soguk sartlar uretilmesi isimli makalesini yayinlamasi da Edinburgh yillarina denk gelir Daha once de benzer deneyleri Glasgow Universitesi nde yapmis olmasina ragmen bu denli basarili olamamistir Cullen kismi vakum yaratmak icin kap uzerine yerlestirilmis bir pompa kullanarak kaynama noktasina erisen sivilarin buharlasma isisiyla edilmesinin ardindan etrafini sogutmasi prensibinden yararlaniyordu Boylece kucuk bir miktar buz uretebiliyordu ama bu islemin ticari uygulama alani pek yoktu 1757 de Edinburgh Kraliyet Klinigi ndeki derslerini birakti 1760 ta Profesor Charles Alston un olumunun ardindan Cullen ogrencilerinin istegi ile tibbi materyaller derslerinin tamamlanmasi icin bu derslere girmege devam etti ancak dersi tamamen yeni bir cehreye sokacak olan ve 1771 notlarindaki yazilari topladigi Tibbi Materyallerin Bilimsel Incelemesi A Treatise on Materia Medica ismiyle basilan eserini 1789 yilinda yayinliyordu Tip Enstitusu profesorlerinden in olumunun ardindan Cullen kursunun sahibi olmustu ve ayni siralarda da kimyadan yavas yavas vazgeciyordu Ayni yil icinde uygulamali tip profesorlugune aday olsa da bunu gerceklestiremedi Bu hakki kazanan ve bir moralist olan ile yaptigi gorusme ile ikisi de birbirine alternatif teskil eden uygulamali tip derslerine girmek icin anlastilar Bu anlasma Gregory in 1773 teki ani olumune dek surdu Cullen bu olayin ardindan mecburen uygulamali hekimlik profesorlugune geri dondu ve birkac ay sonra da oldu Cullen in en buyuk oglu olan Robert 1796 da Iskocya da yargic oldu ve daha sonra Baron Cullen olarak anilana dek Lord Cullen unvani altinda gorevini surdurdu YayinlariEn onemli calismalari 1710 yilinda Tip Enstitusu nde yayinladigi ve 1785 yilinda yayinlayip tum hastaliklari 1 Pyrexiae atesli hataliklar 2 Neuroses sinir sistemi hastaliklari 3 Cachexiae kalitimsal hastaliklar 4 Locales bolgesel hastaliklar olarak dort ana kategoriye ayirdigi isimli eseridir KaynakcaBu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir 1 William Cullen Of the Cold Produced by Evaporating Fluids and of Some Other Means of Producing Cold in Essays and Observations Physical and Literary Read Before a Society in Edinburgh and Published by Them II Edinburgh 1756 2 1 This article incorporates text from the Encyclopaedia Britannica Eleventh Edition a publication now in the public domain 8 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2008 Dis baglantilarExtracts from Senatus Minutes University of Glasgow 12 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde at University of Edinburgh School of Chemistry at Navigational Aids for the History of Science Technology amp the Environment