Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
X. Louis, (İnatçı veya Kavgacı (Fransızcaː Hutin) (d. 4 Ekim 1289- ö. 5 Haziran 1316), 29 Kasım 1314 – 5 Haziran 1316: Fransa kralı. 4 Nisan 1305 – 5 Haziran 1316
| X. Louis le Hutin (Kavgacı) | |
|---|---|
| X. Louis | |
 | |
| Fransa kralı | |
| Hüküm süresi | 29 Kasım 1314 – 5 Haziran 1316 |
| Taç giymesi | 24 Ağustos 1315 Reims Katedrali |
| Önce gelen | IV. Philippe |
| Sonra gelen | I. Jean |
| Navarra Kralı | |
| Hüküm süresi | 4 Nisan 1305 – 5 Haziran 1316 |
| Taç giymesi | 24 Ağustos 1315 |
| Önce gelen | IV. Philippe |
| Sonra gelen | I. Jean |
| Doğum | 4 Ekim 1289 Paris, Fransa |
| Ölüm | 5 Haziran 1316 (26 yaşında) Vincennes, Val-de-Marne, Fransa |
| Defin | , Paris |
| Eş(ler)i | Burgundili Margaret Macaristanlı Clementia |
| Çocuk(lar)ı | I. Jean |
| Hanedan | Capet Hanedanı |
| Babası | IV. Philippe |
| Annesi | |
| Dini | Katolik Hristiyan |
Hayatı
X. Louis''in Fransa Kralı IV. Philippe (Fransa) ile Navarra Kraliçesi 'in en büyük oğlu idi.
4 Nisan 1305'da ölen annesinin hükümdarı olduğu Navarra Krallığı'na, 16 yasında iken Navarra Kralı olarak hükümdarlığa başladı. Bu krallık için taç giyme töreni ancak 6 Haziran 1313'te yapıldı. 21 Eylül 1305'te Margaret Burgonyalı ile evlilik yaptı ve bu evliğinden (sonradan II. Jeanne adı ile Navarra Kraliçe naibi olacak) Jeaɲne Navaralı adı verilen bir kız çocukları oldu.
Bu Navarra Krallığı hükümdarlık rejimi sırasında (ve Fransa Kralı olduktan sonra) Louis ortaya çıkan yöneticilik sorunlarına karşı genellikle "inatçı" ve "kavgacı" yaklaşım gösterdiği için lakabı "inatçı" veya "kavgacı" (Fransızca: Hutin) olarak çıktı.
Babası Fransa Kralı IV. Philippe'in yaşadığı son yılda Fransa kraliyet ailesi ve yakınları Tour de Nesle skandalı ile çalkandı. Bu skandal için kral oğlu eşlerinin zina yaptıkları ithamı IV. Philippe'nin tek kızı olan İseballa İngiltere Kraliçesi tarafından yapıldı. Bu skandal (sonradan hepsi Fransa Kralı olacak) kralın üç oğlunun eşleri olan ve hepsi Burgonya Dükü 'nun kızları olan kadınlar Paris'te "Tour de Nesle" kulesinde zina yapmışlardı. Bu zina yapmakla itham edilen Burgonya Dükü kızları ve kral oğlu eşleri, Philippe'in büyük oğlu Navarra Kralı olan X. Louis'in karısı Margaret Burgonyalı; Philippe'nin karısı Burgonya Kontesi ve Artois Kontesi olan II. Jeanne Burgonyalı ve Charles'in karısı olan Blanche Burgonyalı idiler. Bu kral oğullarının eşleri olan kadınlar Paris'te tutuklandılar. Margaret ve Blanche Fransa Parlamentosu tarafından yargılandılar ve müebbet hapis cezasına mahkûm edildiler ve onlarla birlikte itham edilen "sevgilileri" idam edildiler. Philippe karısı II. Jeanne Burgonyalı'nın bu zina ithamının yalan olduğunu bildirmesine inandı ve yargılama sonunda Jeanne bu ithamdan suçsuz bulunup hapisten salıverildi. Louis'in karısı Margaret Gaillart Şatosu'nda hapsedildi; burada gayet kötü muamele gördü ve iddiaya göre soğuk alıp öldü. Blanche ile Charles'in nikâhı iptal edildi ve Blanche bir manastıra rahibe olarak çekildi.
X. Louis Fransa Kralı olarak 1314-1316'da hüküm sürmüş ve bu kısa hükümdarlık döneminde, babası IV. Philippe tarafından göreve getirilmiş olan Fransa Büyük Saray Nazırı Enguerrand de Marigny tarafından başlatılmış olan mali ve yönetim merkezileştirme reformlarına karşı olan Fransa soylularının bu reformlara ve reformcuya düşmanlıklarının ortaya çıkardığı sorunlar ile uğraşmıştır. Sonunda Louis'in amcası olan ve feodalci partinin başında buluna Charles Valois yeğeni olan kralın bu reformcunun görevinden atılarak idam edilmesi için emirler vermesine ikna etmeyi başarmıştır. Böylece zengin soyluların sırf kendi menfaatlerini korumak için ülke için gerekli reformları önlemek için siyasal güçlerinin ne kadar büyük olduğu ortaya açıkça çıkmıştır.
Bu reformları uygulayamamasına rağmen X. Louis Fransa içinde diğer reformlar uygulamasını ortaya çıkartmıştır. Louis toprak işçilerinin büyük sorunlarına reformcu olarak eğilmiş ve serf çiftçilerin kendilerini bu serflik statüsünden kurtarabilmeleri için bağımsızlık haklarını satın alabilmelerine izin veren kanunlar çıkartmıştır. Böylece ilkel feodal sistemin önemli kurumlarından olan serfliğin Fransa ülkesinde ortadan kaldırılması için ilk adım atılmıştır. Louis bunun yanında Fransa içinde kölelik kurumunu yasaklamıştır. 1306'da babası IV. Philippe Fransa Kralı iken tüm Fransa yüzeyinde yayılmış bulunan Yahudiler azınlığını tüm Fransa'dan atılıp Yahudilerin Fransa'da yaşamalarını yasaklayan kanun ve kararlar uygulanmıştır. Bu Yahudi-aleyhtarı ırksal ayrımcı kanunlar Fransa'da uzun zamandır yaşamış olan Yahudi camiasının Fransa'adan "etnik temizlenmesi" hedefiydi.
X. Louis Fransa tahtına çıkınca bu yasaklama politikasını tekrar gözden geçirdi. Buna bir neden gayet iyi girişimci ve tüccar olan Yahudilerin ülkeden atılması ile bu zengin girişimci ve tüccarlardan toplanan vergilerin ortadan kalkması ülkenin diğer zengin tabakalarından (özellikle toprak sahibi asillerden) daha yüksek vergi alınması gereğinin ortaya çıkması idi. X. Louis Yahudilerin Fransa'da tekrar yaşamak üzere ülkeye geri dönmeleri halinde ortaya çıkacak vergi gelirlerini hesaplatmıştı. Bu çalışma sonunda Yahudilerin dönmesine izin çıkmasının iyice görülebilir bir müspet etkisi olacağı açıkça ortaya çıkmıştı. Buna dayanarak X. Louis 1315'te bir kanunname çıkartarak Yahudilerin geri dönmesine izin verileceğini kabul etmişti. Fakat Louis'in bu kanunnamesinde bir seri kısıtlayıcı ve sınırlayıcı şartlar konulmuştu. Yahudilere ancak 12 sene müddete Fransa'da yaşamak için sınırlı izni verilmekteydi. Bu müddet geçtikten sonra iznin sona ermesi mümkün olacaktı. Yahudilerin her zaman kollarında Yahudi olduklarını belirleyen kolluklar takmaları gerekmekte idi. Yahudilerin geri dönmeleri ancak eskiden Yahudi camialarının yaşamış oldukları mevkilere olabilecekti. Önceden Yahudilerin tefecilik yapmaları yasaklanmıştı. Bu kanunname sırf Fransız Yahudilerine yönelik ilk kanundur. Böyle bir kanunu çıkartmak için Kral Louis atalarından Sen Louis'in görüşlerini, Papa 'in tutumunu ve Fransa halkının böyle bir iznin çıkmasını istediğini gerekçe olarak göstermişti.
1315 yılında X. Louis "Fransa özgürlüğe önem verir" diyerek Fransa topraklarına ayak basan her kölenin serbest bırakılması gerektiğini belirten bir kanunname yayınladı. Ordonnances des Roi de France, V, p. 1311 şöyle yazıyordu: "bir köle Fransa'nın havasını soluduğunda özgürlüğü solumuş olur" Bu, daha sonraki iktidarların Fransa sömürge imparatorluğunda, denizaşırı sömürgelerde köleliği kısıtlamasına yol açtı.
1315'te X. Louis Macaristan kralı Charles'in kızkardeşi olan Clementia ile evlilik yapmıştı. Bu evlilik sırasında Clementia daha gebe olup doğum yapmamış iken X. Louis 5 Haziran 1316'da öldü. Clementia'nın bebeğinin doğumu, kocası olan kralın ölümünden sonra, 15 Kasım'da oldu. Jean adı verilen bu erkek bebek Fransa Kralı ve Navarre Kralı olarak tahta geçirildi. Ama Bebek-Kral Jean ancak 5 gün yaşadı ve 20 Kasım'da öldü.
Bir bebeğin eski kralın ölümünden sonra hükümdar olarak tahta çıkartılması ve bebek kralın sadece 5 gün yaşaması Fransa krallığının hükümdarlık halef-selef olma kanun ve kurallarına uygun olup olmadığı hakkında epeyce tartışma yaratmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Bradbury, Jim (2007) The Capetians: Kings of France 987-1328, Londra Hambledon Continuum
- ^ Ordonnances des Roi de France, V, p.1311, Travers Twist tarafından bu şekilde şurada alıntılanmaktadır: "The Extraterritoriality of Public Ships of War in Foreign Waters", The Law Magazine and Review: A Quarterly Review of Jurisprudence 2 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Volume 1, No. 219, Saunders and Benning (February 1876)
- ^ "Christopher L. Miller, The French Atlantic triangle: literature and culture of the slave trade, p.20". 22 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2018.
- İngilizce Wikipedia "Louis X of France" maddesi: [1] 2 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış kaynaklar
| Wikimedia Commons'ta X. Louis ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Hallam, Elizabeth M. (1980). Capetian France: 987-1328 (İngilizce). Longman House.
- Bradbury, Jim (2007). The Capetians: The History of a Dynasty (İngilizce). Hambledon Continuum.
| Önce gelen: III. Philippe |  Fransa kralı 1285 - 1314 | Sonra gelen: I. Jean |
| Önce gelen: IV. Philippe | Navarra Kralı 1305 – 1316 | Sonra gelen: I. Jean |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
X Louis Inatci veya Kavgaci Fransizcaː Hutin d 4 Ekim 1289 o 5 Haziran 1316 29 Kasim 1314 5 Haziran 1316 Fransa krali 4 Nisan 1305 5 Haziran 1316X Louis le Hutin Kavgaci X LouisFransa kraliHukum suresi29 Kasim 1314 5 Haziran 1316Tac giymesi24 Agustos 1315 Reims KatedraliOnce gelenIV PhilippeSonra gelenI JeanNavarra KraliHukum suresi4 Nisan 1305 5 Haziran 1316Tac giymesi24 Agustos 1315Once gelenIV PhilippeSonra gelenI JeanDogum4 Ekim 1289 1289 10 04 Paris FransaOlum5 Haziran 1316 26 yasinda Vincennes Val de Marne FransaDefin ParisEs ler iBurgundili Margaret Macaristanli ClementiaCocuk lar iI JeanHanedanCapet HanedaniBabasiIV PhilippeAnnesiDiniKatolik HristiyanHayatiX Louis in Fransa Krali IV Philippe Fransa ile Navarra Kralicesi in en buyuk oglu idi 4 Nisan 1305 da olen annesinin hukumdari oldugu Navarra Kralligi na 16 yasinda iken Navarra Krali olarak hukumdarliga basladi Bu krallik icin tac giyme toreni ancak 6 Haziran 1313 te yapildi 21 Eylul 1305 te Margaret Burgonyali ile evlilik yapti ve bu evliginden sonradan II Jeanne adi ile Navarra Kralice naibi olacak Jeaɲne Navarali adi verilen bir kiz cocuklari oldu Bu Navarra Kralligi hukumdarlik rejimi sirasinda ve Fransa Krali olduktan sonra Louis ortaya cikan yoneticilik sorunlarina karsi genellikle inatci ve kavgaci yaklasim gosterdigi icin lakabi inatci veya kavgaci Fransizca Hutin olarak cikti Babasi Fransa Krali IV Philippe in yasadigi son yilda Fransa kraliyet ailesi ve yakinlari Tour de Nesle skandali ile calkandi Bu skandal icin kral oglu eslerinin zina yaptiklari ithami IV Philippe nin tek kizi olan Iseballa Ingiltere Kralicesi tarafindan yapildi Bu skandal sonradan hepsi Fransa Krali olacak kralin uc oglunun esleri olan ve hepsi Burgonya Duku nun kizlari olan kadinlar Paris te Tour de Nesle kulesinde zina yapmislardi Bu zina yapmakla itham edilen Burgonya Duku kizlari ve kral oglu esleri Philippe in buyuk oglu Navarra Krali olan X Louis in karisi Margaret Burgonyali Philippe nin karisi Burgonya Kontesi ve Artois Kontesi olan II Jeanne Burgonyali ve Charles in karisi olan Blanche Burgonyali idiler Bu kral ogullarinin esleri olan kadinlar Paris te tutuklandilar Margaret ve Blanche Fransa Parlamentosu tarafindan yargilandilar ve muebbet hapis cezasina mahkum edildiler ve onlarla birlikte itham edilen sevgilileri idam edildiler Philippe karisi II Jeanne Burgonyali nin bu zina ithaminin yalan oldugunu bildirmesine inandi ve yargilama sonunda Jeanne bu ithamdan sucsuz bulunup hapisten saliverildi Louis in karisi Margaret Gaillart Satosu nda hapsedildi burada gayet kotu muamele gordu ve iddiaya gore soguk alip oldu Blanche ile Charles in nikahi iptal edildi ve Blanche bir manastira rahibe olarak cekildi X Louis Fransa Krali olarak 1314 1316 da hukum surmus ve bu kisa hukumdarlik doneminde babasi IV Philippe tarafindan goreve getirilmis olan Fransa Buyuk Saray Naziri Enguerrand de Marigny tarafindan baslatilmis olan mali ve yonetim merkezilestirme reformlarina karsi olan Fransa soylularinin bu reformlara ve reformcuya dusmanliklarinin ortaya cikardigi sorunlar ile ugrasmistir Sonunda Louis in amcasi olan ve feodalci partinin basinda buluna Charles Valois yegeni olan kralin bu reformcunun gorevinden atilarak idam edilmesi icin emirler vermesine ikna etmeyi basarmistir Boylece zengin soylularin sirf kendi menfaatlerini korumak icin ulke icin gerekli reformlari onlemek icin siyasal guclerinin ne kadar buyuk oldugu ortaya acikca cikmistir Bu reformlari uygulayamamasina ragmen X Louis Fransa icinde diger reformlar uygulamasini ortaya cikartmistir Louis toprak iscilerinin buyuk sorunlarina reformcu olarak egilmis ve serf ciftcilerin kendilerini bu serflik statusunden kurtarabilmeleri icin bagimsizlik haklarini satin alabilmelerine izin veren kanunlar cikartmistir Boylece ilkel feodal sistemin onemli kurumlarindan olan serfligin Fransa ulkesinde ortadan kaldirilmasi icin ilk adim atilmistir Louis bunun yaninda Fransa icinde kolelik kurumunu yasaklamistir 1306 da babasi IV Philippe Fransa Krali iken tum Fransa yuzeyinde yayilmis bulunan Yahudiler azinligini tum Fransa dan atilip Yahudilerin Fransa da yasamalarini yasaklayan kanun ve kararlar uygulanmistir Bu Yahudi aleyhtari irksal ayrimci kanunlar Fransa da uzun zamandir yasamis olan Yahudi camiasinin Fransa adan etnik temizlenmesi hedefiydi X Louis Fransa tahtina cikinca bu yasaklama politikasini tekrar gozden gecirdi Buna bir neden gayet iyi girisimci ve tuccar olan Yahudilerin ulkeden atilmasi ile bu zengin girisimci ve tuccarlardan toplanan vergilerin ortadan kalkmasi ulkenin diger zengin tabakalarindan ozellikle toprak sahibi asillerden daha yuksek vergi alinmasi gereginin ortaya cikmasi idi X Louis Yahudilerin Fransa da tekrar yasamak uzere ulkeye geri donmeleri halinde ortaya cikacak vergi gelirlerini hesaplatmisti Bu calisma sonunda Yahudilerin donmesine izin cikmasinin iyice gorulebilir bir muspet etkisi olacagi acikca ortaya cikmisti Buna dayanarak X Louis 1315 te bir kanunname cikartarak Yahudilerin geri donmesine izin verilecegini kabul etmisti Fakat Louis in bu kanunnamesinde bir seri kisitlayici ve sinirlayici sartlar konulmustu Yahudilere ancak 12 sene muddete Fransa da yasamak icin sinirli izni verilmekteydi Bu muddet gectikten sonra iznin sona ermesi mumkun olacakti Yahudilerin her zaman kollarinda Yahudi olduklarini belirleyen kolluklar takmalari gerekmekte idi Yahudilerin geri donmeleri ancak eskiden Yahudi camialarinin yasamis olduklari mevkilere olabilecekti Onceden Yahudilerin tefecilik yapmalari yasaklanmisti Bu kanunname sirf Fransiz Yahudilerine yonelik ilk kanundur Boyle bir kanunu cikartmak icin Kral Louis atalarindan Sen Louis in goruslerini Papa in tutumunu ve Fransa halkinin boyle bir iznin cikmasini istedigini gerekce olarak gostermisti 1315 yilinda X Louis Fransa ozgurluge onem verir diyerek Fransa topraklarina ayak basan her kolenin serbest birakilmasi gerektigini belirten bir kanunname yayinladi Ordonnances des Roi de France V p 1311 soyle yaziyordu bir kole Fransa nin havasini soludugunda ozgurlugu solumus olur Bu daha sonraki iktidarlarin Fransa somurge imparatorlugunda denizasiri somurgelerde koleligi kisitlamasina yol acti 1315 te X Louis Macaristan krali Charles in kizkardesi olan Clementia ile evlilik yapmisti Bu evlilik sirasinda Clementia daha gebe olup dogum yapmamis iken X Louis 5 Haziran 1316 da oldu Clementia nin bebeginin dogumu kocasi olan kralin olumunden sonra 15 Kasim da oldu Jean adi verilen bu erkek bebek Fransa Krali ve Navarre Krali olarak tahta gecirildi Ama Bebek Kral Jean ancak 5 gun yasadi ve 20 Kasim da oldu Bir bebegin eski kralin olumunden sonra hukumdar olarak tahta cikartilmasi ve bebek kralin sadece 5 gun yasamasi Fransa kralliginin hukumdarlik halef selef olma kanun ve kurallarina uygun olup olmadigi hakkinda epeyce tartisma yaratmistir Ayrica bakinizKaynakca a b Bradbury Jim 2007 The Capetians Kings of France 987 1328 Londra Hambledon Continuum Ordonnances des Roi de France V p 1311 Travers Twist tarafindan bu sekilde surada alintilanmaktadir The Extraterritoriality of Public Ships of War in Foreign Waters The Law Magazine and Review A Quarterly Review of Jurisprudence 2 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Volume 1 No 219 Saunders and Benning February 1876 Christopher L Miller The French Atlantic triangle literature and culture of the slave trade p 20 22 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2018 Ingilizce Wikipedia Louis X of France maddesi 1 2 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis kaynaklarWikimedia Commons ta X Louis ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Hallam Elizabeth M 1980 Capetian France 987 1328 Ingilizce Longman House Bradbury Jim 2007 The Capetians The History of a Dynasty Ingilizce Hambledon Continuum Once gelen III Philippe Fransa krali 1285 1314 Sonra gelen I JeanOnce gelen IV Philippe Navarra Krali 1305 1316 Sonra gelen I Jean