Bu madde, uygun değildir.Aralık 2016) ( |
Amplifikatör veya yükselteç, elektronik sinyalleri arttırmak için kullanılan elektronik cihazlardır. Amplifikatörler bu işlemi bir güç sağlayacısından alıp bu çıkış sinyallerinin şeklini eşleştirerek yaparlar. Yani, bir amplifikatör güç sağlayıcısından aldığı sinyalleri düzenler.
Dört adet basit elektronik amplfikatör çeşidi bulunur : voltaj amplifikatörü, akım amplifikatörü, transkondüktans amplifikatörü ve transresistans amplifikatörü. Amplifikatörler arasındaki bir diğer ayrım ise amplifikatör çıkışlarının doğrusal ya da doğrusal olmayışıdır. Amplifikatörler aynı zamanda sinyal zincirinin fiziksel yerleştirilmesine göre de sınıflandırılabilirler.
Amplifikatörlerin özellikleri
Gain, çıkış sinyalleri arasındaki büyüklük oranıdır.
Bant genişliği, kullanılabilir frekans aralığındaki genişliğidir.
Etkililik, güç kullanımı ve çıkış gücü arasındaki oranıdır.
Doğrusallık, giriş ve çıkış arasındaki orantı derecesidir.
Gürültü, çıkıştan gelen ve gelmesi istenmeyen sesin ölçüsüdür.
Çıkış dinamik aralığı, kullanılabilir seviyedeki en küçük ve en büyük çıkışların oranıdır.
Dönüştürme oranı, çıkıştaki maksimum değişim oranıdır.
Amplifikatör çeşitleri
Amplifikatörler giriş ve çıkış özelliklerine göre tanımlanırlar. Amplifikatörler giriş ve çıkış sinyallerine bağlı olan gain ya da kat oranına göre özellikler gösterirler. Gain kavramı giriş ve çıkış voltajları arasındaki oran olarak da tanımlanabilir. Birçok durum için, eğer giriş ve çıkış aynı birimlerdeyse, gain'in herhangi bir birimi yoktur. (Genellikle birimi desibel olarak ifade edilir.)
Dört çeşit amplifikatör aşağıda verilmektedir:
- Voltaj amplifikatörü - Bu amplifikatör çeşidi en yaygın olan amplifikatör çeşididir. Bir giriş voltajı çıkış voltajına güçlendirilir. Amplifikatörüun giriş empedansı yüksektir ve çıkış empedansı düşüktür.
- Akım amplifikatörü - Bu amplifikatör çeşidi giriş akımını değiştirir ve daha yüksek olan çıkış akımını oluşturur. Bu amplifikatör çeşidinde giriş empedansı düşük çıkış empedansı ise yüksektir.
- Transkondüktans amplifikatörü - Bu amplifikatör çeşidi değişen giriş voltajını kendine bağlı olan değişken çıkış akımı sayesinde değiştirirler.
- Transresistans amplifikatörü - Bu tarz amplifikatörler değişen giriş akımını kendine bağlı olan değişen çıkış voltajı sayesinde değiştirirler. Bu cihazın diğer bir adı ise transimpedans amplfikatörüdür.
Pratik olarak, bir amplifikatörün gücü kaynak ve yüklenme impedansına göre belirlenir. Bir RF amplifikatörü transfer gücünü ayarlamak için olan impedansına sahip olurken, ses ve alet amplifikatörleri genellikle amplifikatörün giriş ve çıkış impedansının sinyal toplamının yüklenmesine göre dizayn edilmiştir. 20 desibel gücünde olan bir amplifikatör, kendi sahip olduğu voltajın on katı büyüklüğünde bir güç oranına sahip olabilir. Lakin hala iletilen çok az miktardaki güç kazanımı eğer, örnek olarak, giriş 600 ohm büyüklüğünde olan mikrofonun çıkışı 47 kiloohmluk bir giriş soketine bağlanmıştır. Çoğu durumda bir amplifikatör doğrusal olacaktır. Yani, gain herhangi bir normal seviyenin giriş ve çıkış sinyalleri için sabittir. Eğer gain doğrusal değil ise, sinyalin kırpılması çıkış sinyalini değiştirip bozacaktır. Değişken gainlerin kullanıldığı amplifikatörler kullanım için daha uygundur. Üstel gain amplifikatörleri sinyal işleme aletlerinde kullanılmaktadır. Birçok elektronik amplifikatörler radyo ve televizyon verici ve alıcıları mikrobilgisayarlar ve dijital olan diğer cihazlar ayrıca gitar ve enstrüman amplifikatörlerinde kullanılmaktadır. Önemli bileşenler vakum tüpleri ya da transistörler gibi aktif aletler içerir. Birçok elektronik amplifikatöre ait kısa bilgilere aşağıda verilmektedir.
Güç amplifikatörü
Bu terim yüklemeye aktarılan güç ile bağlıdır. Genel olarak, güç amplifikatörü son amplifikatördür ya da sinyal zincirindeki gerçek devrenin ihtiyaç duyduğu amplifikatör güç yeterliğidir. Verim değişen sınıflarda çıkış transistör ya da tüplerine bağlı olan güç amplifikatörlerine yol açar.
Uygulamadaki güç amplifikatörleri
- Ses güç amplifikatörleri
- RF güç amplifikatörleri
- Servo motor kontrol ediciler (doğrusallık burada önemli değildir.)
- Piezoelektrik ses amplifikatörleri gerekli olan yüksek voltajı piezoelektrik hoparlörleri ne sağlayabilmek için DC'den DC dönüştürücüsü kullanırlar.
Güç amplifikatörleri devreleri
Güç amplifikatörleri devreleri aşağıda geçen devreleri içerirler:
- Vakum tüpü/valfi, hibrid ya da transistör güç amplifikatörü
- İt-çek çıkışı ya da tek çıkışlı çıkış aşamaları.
Vakum-tüp amplifikatörleri
Symons'a göre, yarı iletken amplifikatörleri valf amplifikatörlerine göre genişçe yerleştirilmişken, valf amplifikatörleri çok daha efektif yüksek güç uygulamalarıdır. Bunlara örnek olarak radar veya iletişim ekipmanları verilebilir. Birçok mikrodalga amplifikatörü klystron gyrotron ve çarpışan alan amplifikatörleri gibi özel olarak dizayn edilmiştir. Ayrıca bu mikrodalga valfleri mikrodalga frekansında çok daha fazla çıkış gücü sağlarlar.
Valf amplifikatörleri birçok alanda kullanılırlar. Bu alanlardan birkaçı ise;
- Elektro gitar amplifikasyonlarında
- Rusya ordusu uçaklarında EMP toleransında
- niche ses ve ses kalitesinde.
Transistörlü amplifikatörler
Transistörlü amplifikatörlerdeki önemli rol giriş sinyalini önemli ölçüde büyütecek verimde manyetize edip çıkış sinyali elde etmektir. Magnetizasyon büyüklüğü dış devre dizaynı tarafından belirlenir.
Transistörlü amplifikatörlerde en yaygın kullanım bipolar transistörler (BJTs) ve metal oksit yarı iletken alan etkili transistörlerdir.
Uygulamalar sayısaldır. Bazı genel örnekler ise evlerde kullanılan ses sitemleridir. RF'nin yarı iletken ekipmanlar için olan yüksek güçlü üretimi mikrodalga uygulamalarını doğurur. Radyo vericileri buna örnek olarak gösterilebilir.
Transistör bazlı amplifikasyon cihazları birçok çeşitli şekilde kullanılmaktadır. Örnek olarak, bir BJT ile ortak bazlı ortak toplayıcılı veya ortak yayılan amplifikasyonları fark edebiliriz. Eğer bir MOSFET kullanırsak, ortak kapı ortak kaynak ya da ortak akımlı amplifikatörler elde edebiliriz. Her bir konfigürasyon farklı bir yapıya sahiptir. (Gain empedans gibi)
Operasyonel amplifikatörler. (op-amps)
Operasyonel bir amplifikatör gain ya da değişken girişleri kontrol eden dış geribeslemeyi kontrol eden transfer fonksiyonunu gören bir amplifikasyon devresidir. Bu günlerde bu terim genellikle toplanan devreler için kullanılır.
Tamamıyla değişken amplifikatörler
Tamamıyla değişken bir amplifikatör gain ya da transfer fonksiyonunu kontrol altında tutmak için dışarıdan aldığı geri beslemeyi kullanan katı hal devrelerinin birleştirilmiş halidir. Bu amplifikatörler operasyonel amplifikatörlere benzerler ama değişken çıkış pimlerine sahiptirler. Bu amplifikatörler genellikle BJT veya FET'lerin kullanımıyla inşa edilir.
Video amplifikatörleri
Bu amplifikatörler SDTV,EDTV,HDTV olup değişmekte olan sinyal bant genişliğini düzenlerler. Bant genişliğinin kendi içinde olduğu açıklama hangi filtrenin olduğuna bağlıdır. Kabul edilebilir bir televizyon görüntüsü için gerekli olan ekipman video amplifikatörleridir.
Osiloskop dikey amplifikatörleri
Osiloskop ekran tüpü için gerekli olan video sinyalleri 500 MHz olan bant genişliğine sahip olabilir. Bu amplifikatörleri yapmayı değiştiren etkenler ise yükseliş zamanı ve sapmalardır. Tektronix şirketi yüksek bant genişliğine sahip bu amplifikatör çeşidini ortaya çıkaran öncü şirketlerden biridir.
Dağıtılmış amplifikatörler
Her parçayı başarılı bir şekilde ayırmak için kullanılan yüksek bant genişliği transmisyon çizgilerini geçici bir şekilde büyütür ve ayırır. Bu işlem ancak tek bir amplifikatör tarafından yapılabilir. Her bir aşamanın çıkışları çıkış transmisyon çizgileriyle kombine edilir. Bu çeşit amplifikatörler osiloskoplarda yaygınca kullanılır. Transmisyon çizgileri genellikle ekran tüpünün içinde muhafaza edilir.
Değişken modlu amplifikatörler
Doğrusal olmayan bu amplifikatörler doğrusal olan amplifikatörlere göre yüksek verimde çalışırlar. Bu tarz amplifikatörler genellikle güç tasarrufu yapılan ve daha fazla kompleks olan sistemler içinde kullanılırlar.
Negatif resistans aletleri
Negatif resistanslar amplifikatörler gibi kullanılabilirler. Buna örnek olarak tünel diyot amplifikatörü gösterilebilir.
Hareketli dalga tüp amplifikatörleri
Hareketli dalga tüpleri amplifikatörleri genellikle yüksek güçlü amplifikasyonlarda düşük mikrodalga frekanslarında kullanılırlar. Genel olarak bu amplifikatörler düz bir frekans spektrumunda değerleri büyütebilirler. Lakin, klistronlar gibi düzenlemeye uygun değillerdir.
Klistronlar
zme vakum cihazlarıdır. Bu cihazlar genişçe düzenlenebilen amplifikasyon işlemleri büyütülmesinin tutarlı olmasıdır. Yani çıkış sinyalleri kolaylıkla büyüklük, frekans ve faz olarak kontrol edilebilir.
Müzik aletleri amplifikatörleri
Ses için kullanılan bir amplifikatör genellikle müzik ya da ses olan sinyalleri güçlendirmek için kullanılır. Bu amplifikatörleri seçerken birkaç etken bu seçime etkili olur (örnek olarak gitar amplifikatörleri) .(Tüm ses sisteminin bileşenenleri bu parametreleri etkiler) Bu etkiler ise şöyle sıralanabilir:
- Frekans aralığı - sadece frekans aralığı olarak değil seslendirilebilir frekans aralığının insan kulağının duyabileceği şekilde sinyalleri değiştirir.
- Güç çıkışı - güç çıkışı seviyesi çok küçük bir bozulma (distorsiyon) ile oluşturulabilir. Bunu elde etmek için hoparlörlerden elde edilen yeterince yüksek ses basınç farkı kullanılır.
- Düşük Bozulma (distorsiyon) - tüm amplifikatörler bazı içeriği bozarlar. Yani mükemmel doğrusallıkta olmaları imkânsızdır.
Lakin, harmoniyi bozmadan oluşabilecek bu küçük bozulmaları insan kulağı tolere edilebilir. Bozulmaya olan bu tolerans ve tabii ki sesteki "sıcaklık" ya da harmonik bir bozulma sesteki müzikaliteyi arttırır.Ayrıca eğer amplifikatördeki ses yüksekliği yeterince açılırsa, sesteki bozulma bir o kadar fazla olacaktır. Aynı işlem sesin gain'yle de yapılabilir.
Amplifikatör aşama ve sistemlerinin sınıflandırılması
Birçok alternatif sınıflandırma, amplifikatör hakkında farklı bakış açıları ve hepsi devrenin amacına bağlı olan tasarımlara sahip olan bakış açıları. Amplifikatör tasarımları her zaman bazı sayısal faktörlerde uzlaşırlar. Bunlar ; maliyet, güç tüketimi, gerçek dünya kusurları ve performans betimlemelerinin çokluğudur. Aşağıda bu sınıflandırılmaların birkaçı görülmektedir.
Giriş ve çıkış değişkenleri
Elektronik amplifikatörler değişken bir akım ya da voltaj kullanırlar. Akım ya da voltaj giriş ya da çıkış olarak kullanılabilir. Dört çeşit amplifikatör ve bağıl kaynakları aşağıdaki figürde gösterilmiştir. Giriş Çıkış Bağıl kaynak Amplifikatör çeşidi I I Akım kontrollü akım kaynağı (CCCS) Akım I V Akım kontrollü voltaj kaynağı (CCVS) Transresistans V I Voltaj kontrollü akım kaynağı (VCCS) Transkondüktans V V Voltaj kontrollü voltaj kaynağı (VCVS) Voltaj Her çeşit amplifikatör bağıl kaynağına bağlı olan giriş ve çıkış rezistanslarına sahiptir. Amplifikatör eşiti Bağıl kaynak Giriş empedansı Çıkış impedansı Akım CCCS 0 ? Transresistans CCVS 0 0 Transkondüktans VCCS ? ? Voltaj VCVS ? 0
Pratikte ideal impendanslar yalnızca tahmin edilmiştir. Herhangi bir devre için, bir küçük sinyal analizi genellikle gerçekte ölçülen impendansı bulmak içindir. Bir küçük sinyal AC test akımı Ix giriş ve çıkış düğümlerine uygulanırsa ve tüm dış kaynaklar AC sıfır olursa ve buna ait alternatif voltaj Vx uygulanırsa bu devredeki impedans R = Vx / Ix olur. Amplifiktörler transmisyon çizgisini giriş ve çıkış olarak tutturmak için tasarlanmıştır. Özellikle RF amplifikatörler bu sınıflandırmaya uymamaktadır. Voltaj ya da akımla uğraşmak yerine, voltaj ve akımın uyum oranı olan giriş ve çıkış impedanslarının eşleşmesiyle oluşur. Verilen uygun bir kaynak ve yüklü empedansa karşın, RF amplifikatörleri voltaj ya da akımı güçlendirmek adına çalışırlar. Genellikle bu amplifikatörler gücü önemli ölçüde yükseltirler.
Ortak terminal
Amplifikatörler için bir set sınıflandırma hangi terminalin giriş ve çıkış devrelerindeki ortaklığına dayanır. BJP lerde bu sınıflar ortak çıkarıcı, ortak temel ve ortak toplayıcıdır. Alan etkili transistörlerde buna uygun konfigürasyon ise ortak kaynak ortak kapı ve ortak kanaldır. Trioit vakum aletlerinde ise ortak katod ortak şebeke ve ortak tabakadır. Ortak çıkarıcı genellikle ortak temel ve ortak çıkarıcı arasındaki güçlendirmeyi yapmak için konfigüre edilmiştir. Ayrıca toplayıcı ve çıkarıcıdan alınan çıkış sinyali ters olacaktır. Ortak toplayıcı düzenlemeleri ortak baz ve ortak toplayıcı arasındaki giriş voltajına uygulanır. Ayrıca ortak çıkarıcı ve ortak toplayıcı arasındaki çıkış voltajını alır. Negatif geri beslemede olan bu sonuç ve çıkış volrajı girş voltajını takip etmeye eğilimlidir. Ortak toplayıcı devresi daha bu çıkarım kullanılarak çıkarıcı takipçisi, kaynak takipçisi ya da katod takipçisi olarak daha iyi bilinir.
Tek taraflı ya da çift taraflı
Bir amplifikatör çıkışından girişine geri beslemesi olmadığı zaman, bu amplifikatör tek taraflı olarak adlandırılır. Tek taraflı bir amplifikatörün giriş empedansı yüklemeden bağımsızdır ve çıkış empedansı sinyal kaynağının empedansından bağımsızdır.
Eğer geri besleme amplifikatöürün çıkışından girişine bağlandıysa bu amplifikatör çift taraflı olarak adlandırılır. Çift taraflı amplifikatörün giriş empedansı yüklemeye bağlıdır ve çıkış empedansı sinyal kaynağının empedansına bağlıdır. Tüm amplifikatörler bir derece çift taraflıdır. Lakin, geri beslemenin ihmal edilebilecek kadar düşük olduğu durumlarda bu amplifikatörler tek taraflı gibi davranmak için tasarlanmıştır.
Negatif geri besleme genellikle amplifikatör davranışlarını kasten şekillendirmek için uygulanır. Pozitif ya da negatif olan bazı geri beslemeler, beklenilemez ve kaçınılamaz. Örnek olarak, giriş ve çıkış arasındaki kapasitansı beklenmeyen biçimde parazit yapan üyeler bulunduruyorsa, bu amplifikatörün yarattığı pozitif ya da negatif geri beslemelerden kaçınılamaz. Doğrusal, tek taraflı ve çift taraflı amplifikatörler iki girişli ağlar olarak tanımlanabilir.
Geri çevrilmiş ya da geri çevrilmemiş
Amplifikatörleri sınıflandırmanın başka bir yolu ise giriş ve çıkış sinyallerinden kaynaklanan faz ilişkileridir. Geri çevrilmiş bir amplifikatör giriş sinyalinin 180 derece geri çevrilmiş bir şekilde çıkış fazı üretir. Geri çevrilmemeiş bir amplifikatör ise giriş sinyallerini kendi fazında sinyal dalga boyları olarak saklar. Transistöründe ve yayıcısında sinyal barındıran yayıcı takip eden bir çeşit geri çevrilmemiş amplifikatör, giriş sinyalini takip eder.
Fonksiyon
Diğer tür amplifikatörler fonksiyonlarına ya da çıkış özelliklerine göre sınıflandırılabilirler. Bu işlevsel tanımlar genellikle tamamlanmış amplifikatör sistemlerine ya da sub sistemlerine ve nadiren de olsa bireysel aşamalara uygulanır.
- Bir servo amplifikatör aktif bir şekilde çıkışı beklenen bir seviyede tutmak için toplanmış geri besleme döngülerini gösterirler. Bir DC servo, RF sinyallerinin oluşmadığı ve ani ses dalgalanmalarının olmadığı DC seviyelerinde frekanslar gösterirler. Bunlar genellikle mekanik işleticilerde ya da DC motorları gibi tork ya da sabit hızı korumak zorunda olan cihazlarda kullanılır. AC olan bir servo aynı işlemi AC olan bir motor için yapabilir.
- Doğrusal olan bir amplifikatör farklı olan frekans içeriklerine bağımsız olarak cevap verir ve harmonik bozulma (distorsiyon) ya da intermodulatif bozulma üretmez. Hiçbir amplifikatör mükemmel doğrusallık sağlayamaz.
- Doğrusal olmayan bir amplifikatör önemli derecede bozulma üretir ve harmonik içeriği değiştirir. Bu durumun kullanışlı olduğu alanlar vardır. Amplifikatör devreleri kasten transfer işlevi sunarlar. Bunlar ise:
- Silikon kontrollü doğrultucu gibi cihazlar ya da transistörün anahtar gibi kullanıldığı cihazlar eşiği değişken girişli lamba bazlı olan cihazlar açık ya da kapalı yükleme görevinde kullanılabilirler.
- Analog bilgisayarlarda ya da gerçek RMS dönüştürücülerinde kullanılan doğrusal olmayan amplifikatörler logaritmik ya da üstel şekilde bir özel fonksiyon üstlenebilir.
- Sınıf C RF olan amplifikatörler verimli olduğundan dolayı kullanılabilirler, ama bunlar doğrusal amplifikatör olmayacaktır. Depo düzenlenmiş devreler istenmeyen harmoniği vericilerinde kullanılabilecek dereceye düşürebilirler. Ya da istenilen harmoniği resonans frekansından seçip bunu elde etmek için uygulayabilirler.
- Otomatik gain kontrollü devreler zaman düzenlemeli büyüklüğü olan bir amplifikatörün gainini kontrol altına almayı gerektirir. Bu işlemi çıkış büyüklüğünün küçük bir şekilde değiştiği zaman istasyonların verilmesi için yaparlar. Doğrusallık olmayanlar göreli olan küçük sinyal büyüklüğünün küçük bir bozulmadan dolayı düzenlendiği var sayılmaktadır.
- AM fark edici devresi anot gevşeme fark edicisi, kesinlik doğrultucusu ya da sonsuz empedans fark edicisi gibi amplifikatörlerde kullanılır.
- Bir geniş bant amplifikatörü kesinlik açısından geniş bir frekans aralığında büyütme yapar. Dar bant amplifikatörü diğer frekanslardan ayrı tutarak dar bir aralıkta frekansları büyütür.
- Bir ses amplifikatörü ses frekanslarını büyütür. Bu kategori küçük sinyal büyütme işlemini bir kez daha böler ve sürüş hoparlörlerinin iyileştirildiği güç amplifikatörlerini de. Bazen farklı ses oluşum ihtiyaçlarını uydurabilmek için birçok amplifikatör köprülenebilen kanalları ayırabilmek adına kullanılır. Sıkça kullanılan ses amplifikatörleri aşağıdakileri içerir:
- Ön büyütücü(preamp), ses içeren a bir ön bürüyücüyle birlikte RIAA eşitleyicisi, ya dabant başı ön büyütücüsüyle birlikte CCIR eşitleyici filtrelerinin bulundurabilirler. Ayrıca bu kısım ses kontrol ya da filtre devreleri barındırabilirler.
Güç Amplifikatörü, kulaklık amplifikatörleri ya da konser alanda kullanılan amplifikatörlerdir.
Tampon amplifikatörleri, yayıcı takip eden barındırabilen yüksek giriş empedansı sağlayabilen cihaz amplifikatörleridir. Genellikle bilgisayarlarda kullanılan özel bir çeşit amplfikatör, sinyal işlemesini ölçmede ve birçok farklı kullanımlara sahiptir. Bu amplifikatörler operasyonel amplifikatörler olarak adlandırılır. “operasyonel” kelimesi amplifikatörün devrede matematiksel algoritmik işlevlerde ya da sinyalleri işleyip farklı çıkış sinyalleri almasından gelir. Modern operasyonel amplifikatörler genellikle toplu devrelerde bulunurlar. Sıradan bir modern operasyonel amplifikatör farklı girişlere ve çıkışlara sahiptir. İdeal bir operasyonel amplifikatör aşağıdaki özelliklere sahiptir.
- Sonsuz giriş empedansı
- Sıfır çıkış empedansı
- Sonsuz gain
- Sıfır gecikme yayılması
Bu özelliklere sahip olan bir operasyonel amplifikatörün performansı içeriklerinin oluşturduğu negatif geri besleme döngüsüne bağlıdır. Bu amplifikatörün kendisi çıkışı tek başına etkileyemez. Tüm dünyadaki operasyonel amplifikatörler yukarıda özelliği verilen ideal amplifikatörlere benzetilmeye çalışılmıştır.
Aşamalar arası çift yapma yöntemi
Amplifikatörler bazen giriş ve çıkışlarındaki sinyallerin çift olarak incelenmesiyle sınıflandırılır. Bunlardan farklı çeşitlerde olanları aşağıda belirtilmektedir:
Direnç gösterici- ve saklayıcı (LC) çift amplifikatörleri
Bu çeşit amplifikatörler seçici radyo dalgaları devrelerinde kullanılır.
Çevirici çift amplifikatörler
LC amplifikatörleriyle farkları bulunmaz.
Doğrudan çift amplifikatörler
Bu çeşit amplifikatörler vakum tüplü amplifikatörler arasında ortak değildir. Yani bu tarz amplifikatörler yalnızca gain elde etmek için kullanılırlar.
Frekans aralığı
Frekansa bağlı ve diğer özelliklere bağlı olarak amplifikatörler farklı amaçlara hizmet edecek şekilde tasarlanmıştır.
- DC'ye kadar giden frekans aralıkları yalnızca ihtiyaç olduğunda kullanılmıştır. DC büyütme işlemi gerektiği durumlarda özel işleri halletmenin önünü açmıştır. DC engelleme kapasitörleri DC'yi ortadan kaldırmak ve ses amplifikatörlerinden subsonik aralığı çıkarmak için kullanılmaktadır.
- Frekans aralaığına göre tasarlanan amplifikatörler kendi işleri için kullanılmak zorundadır. Megahertz aralığına kadar sadece ayrık özellikler göz önüne alınmalıdır. Örnek olarak terminali olan bir giriş empedansı gösterilebilir.
- Devrelerde belirlenen en yüksek aralığın %1'ini geçen bağlantılarda tasarım özellikleri değişir. Örnek olarak, Belirlenen uzunluk ve genişlikteki bir PCB izleyici empedans uyumunu seçmekte kullanılabilir.
- Sınıfırı birkaç megahertz geçen durumlarda, ayrık üyeleri kullanmak gittikçe zorlaşır, özellikle de indüktörleri. Çoğu durumda PCB bunları yapmak yerine belirlenen çok yakın şekilleri izler.
Güç amplifikatör sınıfları
Güç amplifikatörü devreleri (çıkış katları) analog tasarımları için A, B, AB ve C olarak sınıflandırılır ve her giriş döngüsü (iletim açısı) oranına dayalı tasarımlar geçiş için sınıf D ve E,sırasında yükseltici cihaz akım geçer .İletim açısı görüntü sinüzoidal sinyalin amplifiye türetilmiştir. Cihaz, her zaman ise, iletken açısı 360 ° 'dir. Her döngünün sadece yarısı için ise, açısı 180 ° 'dir. Akış açısı yakından amplifikatör güç verimliliği ile ilgilidir. Çeşitli sınıflar daha aşağı bireysel başlıklar altında daha ayrıntılı bir tartışma ardından, aşağıda tanıtılmaktadır.
İletim açısı sınıfları
A sınıfı
Giriş sinyallerinin %1,0 ü kullanılır
B sınıfı
Giriş sinyallerinin %50'si kullanılır.
AB sınıfı
AB sınıfı A ve B sınıfları için bir orta noktadır.
C Sınıfı
%50'den daha az giriş sinyali kullanılır.
Ek sınıflar
Bu esas olarak bir önceki sınıfların varyasyonları vardır, ancak birçok yükseltici sınıfları vardır. Örneğin, sınıf ve sınıf-G-H amplifikatörler, giriş sinyalinin, aşağıdaki (sırasıyla, ayrı adımda veya sürekli bir şekilde,), besleme rayları değişimi ile işaretlenir. Aşırı gerilim minimumda tutulur gibi çıkış cihazları boşa ısı azalabilir. Bu raylar kendisi ile beslenir yükseltici bir sınıfı olabilir. Yükselticilerin Bu tür daha karmaşık ve esas olarak, çok yüksek güç birimleri gibi özel uygulamalar için kullanılır. Ayrıca, sınıf ve sınıf-E-F amplifikatörler genellikle geleneksel sınıfların etkinliği önemli olan bir radyo frekanslı uygulamalar için literatürde tarif edilmektedir, ancak çeşitli yönleri, ideal değerlerinden önemli ölçüde sapma. Bu sınıflar, yüksek verim elde etmek için, çıkış ağlarının kullanımı ve harmonik ayarlama nedeniyle iletim açılı özelliklerine C sınıfı bir alt kümesi olarak düşünülebilir.
A sınıfı
Sınıf giriş döngüsünün tüm aralığı üzerinden bir davranış yapan cihazlar amplifiye edilmesi. A sınıfı-A sınıfı kuvvetlendirici için bir operasyon biyaslanmaktadır çıkış aşamasında cihazlar tarafından ayırt edilir. Alt Sınıf A2 bazen normal bir sınıf A (A1, ızgara her zaman negatiftir) biraz daha fazla güç elde, ızgara sinyal doruklarına hafifçe pozitif tahrik izin vakum tüp sınıfı-A aşamaları başvurmak için kullanılır, ancak Bu yüksek bir bozulma düzeyini doğurur.
A sınıfıfın avantajları
- A sınıfı tasarımlar diğer sınıflara göre daha basittir;, örneğin AB-sınıfı ve-B tasarımları devredeki iki bağlı cihazlar (push-pull çıkış), dalga formunun yarısı işlemek için her biri gerektirir A sınıfı (tek uçlu) tek bir cihaz kullanabilirsiniz.
- Kuvvetlendirme elemanı böylece cihaz her zaman yürütür, (transistörler için; FET veya vakum tüpleri için anot / plaka akım için akım drenaj) durgun (küçük-sinyal) kollektör akımı, iletkenliği eğrisinin en doğrusal kısmına yakındır.
- Çünkü cihazlarda hiçbir zaman kapatma fonksiyonu yoktur ve hiçbir zaman açılış zamanı olmaz. Ayrıca yük depolanmasında hiçbir sorun olmaz. Ek olarak frekans performansı ve geri besleme döngüsü sabitliği çok daha iyidir.
A sınıfının dezavantajları
- A sınıfı amplifikatörler verimsizdir. Doğrusalsızlıklarıyla kasıtlı kullanımı (örneğin karesel çıkış aşamaları gibi) yapılmadıkça% 50 teorik verimliliği, kapasitif bağlantı ile trafo çıkışı bağlantı ve sadece% 25 ile elde edilir. Bir güç amplifikatörü, bu güç ve pil ile sınırları operasyon harcar, ama işletme maliyetleri artar ve daha yüksek oranlı çıkış cihazları sadece gerektirir. Verimsizlik kabaca yarısı maksimum çıkış akımı olmalıdır ayakta akım geliyor ve güç kaynağı geriliminin büyük bir kısmı düşük sinyal seviyelerinde çıkış cihazına genelinde mevcuttur. Yüksek çıkış gücü, bir sınıf-A devresi, güç kaynağı ve beraberindeki ısı gerekiyorsa belirgin hale gelir.Yüke teslim her vaat için, amplifikatör kendisi, en iyi, ekstra bir watt kullanır. Yüksek güç amplifikatörleri için bu çok büyük ve pahalı güç kaynakları ve ısı lavabolar gelir.
- Bazı hobi ile popüler kalır rağmen A sınıfı güç amplifikatörü tasarımları büyük ölçüde çoğunlukla basitlik için, daha verimli tasarımlar yerini edilmiştir. Esas geçit bozulma onların yokluğunda için audiophiles arasında bir "kült öğesi" olarak kabul edilir ve tek-harmonik ve yüksek mertebeden harmonik bozulma azalır pahalı yüksek sadakat sınıf-A amper için bir pazar var.
Tek çıkışlı ve triod A sınıf amplifikatörler
A sınıfı amplifikatörler tercih eden bazı hobi ayrıca çeşitli nedenlerden dolayı yerine transistörlerin termoiyonik vana (ya da "tüp") kullanımını tasarımları tercih etmelerinin nedenleri ise:
- Tek-uçlu çıkış aşamalarında oluşturulan bozulma bile harmonik (onlar it-çek çıkış aşamalarında olduğu gibi) iptal edilmemesi eğilimindedir, yani asimetrik bir transfer fonksiyonuna sahiptir; tüpler ya da FET için, bozulma çoğu için bir "sıcak" ve daha hoş ses üretir kare yasası transfer karakteristiğini, ikinci dereceden harmonikler olduğunu belirtir.
- Düşük bozulması olan rakamlar, (örneğin it-çek çıkış aşamalarında ya da dengeli düşük seviyeli aşamaları gibi) simetrik devreler sonuçları ile birlikte (yukarıda belirtildiği gibi biraz garip-harmonik bozulma üreten,) A sınıfı ile tüplerin kullanımı tercih edenler için bozulmanın çoğunun çıkarılması bu nedenle, daha harmonik distorsiyon çoğunun iptali anlamına gelir.
- Tarihsel olarak valfli amplifikatörler genellikle A sınıfı güç amplifikatörlerinde kullanılmıştır çünkü valfler büyük ve pahalıdır.
Transistörler çok daha ucuz ve daha fazla verimlilik vermesi için daha ayrıntılı tasarımlara sahiptir. A sınıfı amplifikatörler genellikle yüksek kalitedeki operasyonel amplifikatörlerin çıkış aşamasında kullanılır. Bazen ise ortalama güç veya az verimlilik ve yüksek fiyatlı ses güç amplifikatörleri olmak üzere kullanılır. Güç tüketimi çıkış gücünden bağımsızdır.
B Sınıfı
B sınıfı amplifikatörler yalnızca girişten gelen sinyallerin yarısını işleyebilirler. Yani büyük oranda bozulma üretirler fakat verimliliği A sınıfı amplifikatörlere göre çok daha fazla geliştirilmiştir. B sınıfı amplifikatörler transistör radyoları gibi pil işlemli cihazlarda kullanılırlar. B sınıfı amplifikatörlerin ölçülmüş en büyük teorik değeri %78,5 tir. Çünkü büyütme elemanlarının hepsi zamanın yarısında kapalı konuma geçer yani dışarıya güç aktarımında bulunulmaz. Tek bir B sınıfı elemanı pratikte nadiren bulunur. B sınıfı üyeleri kullanılan bir devre it-çek aşamasıdır. Tamamlayıcı ya da quasi-tamamlayıcı cihazlar girişteki diğer yarıyı büyütürler. Bu düzenleme harika bir verimlilik sağlar. İki yarısı olan bağlantı noktalarında bir diğer yarı diğeri bitene kadar çok fazla güç yüklemesi yapar. Bu atlama bozulması olarak adlandılır. Bu cihazlardaki bir gelişim ise cihazın kullanımda olmadığı durumda bile tamamen kapanmamasıdır. Bu AB operasyonu olarak adlandırılır.
AB sınıfı
AB sınıfı amplifikatörler adına iyi bir uzlaşma olarak yaygın bir şekilde düşünülür. A sınıfı alanında olan ve büyütme işleminin çok iyi doğrulukta olması oğu zaman müzik sinyalleri yeterince iyidir. Yapılan tanımlamalara uygun olduğu gibi eğer bir alan yeterince geniş ve bu alandan çıkılıyorsa B sınıfının buna kıyasla ürettiği bozulma daha azdır. Ayrıca atlama bozulması negatif geri besleme kullanılarak ta azaltılabilir. AB sınıfı operasyonunda, her bir cihaz B sınıfında olduğu gibi diğer dalga formunu işler, ama küçük bir miktarı da diğer yarıya iletir. Bunun sonucu olarak iki cihazın aynı anda kapalı olan alan düşürülmüş olur. Bu sonuç iki cihazdaki dalga formlarının uyumlu olduğu anda, atlama bozulması büyük oranda azaltılmış ya da tümüyle yok edilmiş olur. Pasif akımın seçilmesi, cihazlarda sinyal olmadığı anda akımın cihazlara yönlenmesine ve yüksek miktarda bozulma elde edilmesini sağlar. AB sınıfı doğrusallık açısından bir kısım verimliliği B sınıfına göre feda eder, yani B sınıfına göre daha az verimli olur. Bu da verimliliğinin %78,5 den küçük olduğunu ifade eder. Lakin AB sınıfı amplifikatörler A sınıfına göre çok daha verimlidir.
C sınıfı
C sınıfı amplifikatörler %50'den daha az giriş sinyalini iletirler ve bozulma fazladır, ama verimlilik çok yüksek oranlara çıkabilir. %90'a kadar verimlilik mümkündür. C sınıfı amplifikatörlerin genel uygulanımı bozulmanın amplifikatörün değiştirilmiş yüklemesi tarafından yapıldığı ve tek bir sabit frekans taşımanın bulunduğu RF vericileridir.
C sınıfı amplifikatörlerin iki çalışma şekli vardır: ayarlı ve ayarsız. Şema C sınıfındaki bir amplifikatörde ayarsız olan bir dalga formu göstermektedir. Bu ayarsız operasyon olarak adlandırılır ve dalga formlarının analizi sinyalde aşırı bir bozulma olduğunu gösterir. Eğer düzgün bir yükleme olursa, iki şey olur. Bunlardan ilki ilk çıkışın eğilim seviyesi ortalama çıkış voltajına kenetlenir ve bunlar kaynak voltajına eşit olur. Bundan dolayı bu operasyona kenetleyici operasyon adı da verilir. Bu durum amplifikatörün tek kutuplu kaynağının olmasına karşın dalga formunun düzgün şeklini elde edebilmek için kullanılır. Bu olay ikinci bir fenomen ile doğrudan bağlantılıdır: merkezdeki frekansın dalga formu daha az bozulmaya başlar. Geri kalan bozulma ise bant değiştirilmiş yüklemedeki bant genişliğiyle bağlantılıdır.
Değiştirilmiş devre bir frekans ile tınlama yapar, sabit taşıyıcı frekans ve istenmeyen frekanslar ayıklanır ve istenen tüm sinyal değiştirilmiş yükleme tarafından çekilir. Amplifikatörün sinyal bant genişliği değiştirilen devrenin Q faktörü tarafından sınırlanır lakin bu sınırlama hesaba katılacak büyüklükte değildir. Arta kalan harmoniler daha farklı bir filtreleme sistemi kullanılarak silinebilir.
Aktif elementler yalnızca boşaltma voltajı minimumken iletirler. Yani, Aktif cihazın dışarıya harcadığı güç en düşük seviyede olur ve verimlilik artar. İdeal olarak, devrede olan voltaj sıfırken aktif elementten anlık bir akım geçer. Bu da %1,0 verimlilik sağlar. Lakin, gerçekte kullandığımız cihazlarda belirli bir tepe noktası bulunur ve bu noktanın bulunduğu yerden daha fazla akım geçemez. Ortalama bir cihazın verimliliği %60-%70 arasındadır.
D sınıfı
D sınıfı amplifikatörler aktif cihazlar elektronik anahtarlar olarak kullanılırlar. Analog olan sinyaller düzenleme ile dalgalı hale çevrilirler, dalga yoğunluğu düzenlemesi, delga-sigma düzenlemeleri amplifikatöre uygulanmadan düzenlenirler. Dalga için olan ortalama gücün zamanı analog sinyalle doğru orantılıdır. Yani büyütme işleminden sonra sinyaller analog sinyale geri çevrilebilir.
Çıkış filtresinin amacnı dalgayı daha da düzleştirmek içindir. Ayrıca yüksek frekanslı dijital sprektrumdaki dalgaları da ortadan kaldırır. Çıkış sinyalindeki frekans giriş sinyalinden on ya da daha fazla kat daha büyüktür. D sınıfı bir amplifikatör kullanmanın genel avantajı verimli oluşudur. Çünkü çıkış frekansları sabitleşmiş bir büyüklüğe sahiptir ve değiştirme elemanları tamamen açılıp ya da tamamen kapanamaz. Bir MOSFET en düşük direnci en yüksek olduğu zamanda düzenlemek için kullanılır. Yani bu durumdayken cihaz dışarıya en az enerjiyi verir. Kendi eşdeğer sınıflarından AB ile karşılaştırıldığı zaman, D sınıfı bir amplifikatör diğer sınıflarına göre çok daha az miktarda dışarıya enerji salınımı yapar. Yani dirençten dolayı dışarı salınan ısı az olur ve amplifikatör uzun sürelerle çok daha verimli salınabilir. D sınıfı amplifikatörün bir diğer avantajı ise analogdan dijitale çeviren bir cihaz olmadan dijital kaynağı düzenleyebilme kapasitesine sahiptir. Ayrıca geniş bir frekans aralığında bu işlemi yapabilir.
Yüksek kalitedeki D sınıfı ses amplifikatörü piyasada daha yeni satılmaya başlanmıştır. D sınıfı amplifikatörlerin tasarımlarından dolayı çoğu rakip şirket AB amplifikatörlerini kalite açasından daha kullanışlı görmüşlerdir. D sınıfı amplifikatörler ilk arabaların hoparlör sistemlerinde kullanılmaya başlanmıştır. Çünkü hoparlörler belirli bir dalga boyuna kadar sınırlandırılmıştır. D sınıfı amplifikatörler AB sınıfı amplifikatörlerle kıyaslama yapıldığında kısmen daha ucuzdur.
Ek sınıflar
E sınıfı
E ve F sınıfı amplifkatörler yüksek derecede değiştirmesi olan güç amplifikatörleridir, sıradan kullanımı ise kısa zamanlamalarda değiştirmenin zor olduğu yüksek frekanslarda bu işi yapabilmeleridir. D sınıfı amplifikatörlerde daha önceden de söylendiği gibi, transistör LC devresi yardımıyla yüklemeye bağlanmıştır. Transistör açık olduğu zaman, seri olan LC devresi yardımıyla paralel olan ve topraklanmış olan paralel LC devresine bir akım iletir. Bu noktada transistörden geçen akım sıfırdır ve transistör kapalı konuma geçer. İki LC devresi de o anda enerji doldurulmuştur. Daha sonra seri LC devresi geri salınım yapar ve paralel LC devresindeki akımı karşılar. Yani tüm devre bitecek olan salınım yapar.
E sınıfı amplifikatör alttaki akımı sıfır yapar ve devredeki direnci belirli bir seviyede tutar. Bu da transistördeki akımın ve voltajın birbirine simetrik olduğu anlamına gelir. Dörtleme çevirisi karmaşık LC ağlarının içinden yüklemeye doğru harmonik geçebileceğini söyler, her harmonik daha kısalmış ve yükselmiştir.
E sınıfı önemli miktarda ikincil harmonik voltaj kullanır. İkincil voltaj keskin kenar ve sonsuz keskinlikle üst üste binmeyi azaltmak için kullanılabilir. Bunun çalışması için, ikincil harmonikteki enerjinin transistördeki yüklemeye akması gerekir ve bunu devrede görünür kılabilecek hiçbir kaynak yoktur. Gerçekte, impedans çoğunlukla reaktif ve bunun E ve F sınıfı amplifikatörlerdeki tek sebebi ise amplifikatörün ok fazla basitleştirilmiş yükleme ağının olmasıdır. Yani amplifikatör bu kusurlarla baş etmelidir.
Çoğu E sınıfı amplifikatörlerin amatör canlandırmalarında, keskin akım köşeleri E sınıfı için motivasyonu sıfırlıyor olarak kabul edilmektedir transistörlerin yanlarındaki frekans ölçümleri simetrik eğriler göstermektedir, bu eğriler F sınıfı amplifikatörler canlandırmalarıyla çok benzerlerdir.
E sınıfı amplifikatörler ilk olarak 1972 de Nathan O. Sokal ve Alan D Sokal tarafından icat edilmiştir ve detayları 1975'te basılmıştır. Bu tarz amplifikatörlerle ilgili yapılmış olan daha önceki açıklamalar Rusça olarak yapılmıştır.
F sınıfı
İt-çek (push pull) amplifikatörlerinde ve CMOS olan cihazlarda, transistörün harmonikleri önlenmiştir. Yapılan deneyler kare dalgaların bu amplifikatörler tarafından üretilebileceğini göstermiştir. Teorik olarak kare dalgalar sadece tek harmonikler içerirler. D sınıfı bir amplifikatörün çıkış filtresi tüm harmonikleri engeller. Yani harmonikler açık bir yükleme görürler. Harmoniklerdeki küçük akımlar bile voltaj kare dalgası üretmek için yeterlidir. Akım filtreye uygulanan voltajın fazındadır, ama transistördeki voltaj bu fazın dışındadır. Yani, transitörden geçen akım ve transistörden geçen voltaj atarsında küçültülmüş bir üst üste binme vardır.
D sınıfında, transistörler ve yükleme iki ayrı modülde bulunurken,F sınıfı transistöründeki parazitik kusurları kabul eder ve bu kusurları daha iyi getirebilmek için harmoniğinde yüksek empedans bulunur. Tabii ki sınırlı bir transistör üstünden geçen sınırlı bir voltaj vardır. Çünkü kombine olmuş iki transistörden de geçen akım çoğunlukla ilk harmoniktedir ve sinüs gibi görünür. Bu da karenin ortasındaki maksimum akım akmak zorundadır. Yani kesilmiş frekansından altında ve üstündekini de yansıtır.
Kesilmiş frekansın altında uzanan herhangi bir frekans kendinin ikinci harmoniğine büyütülebilir ve bu oktav bant genişliğidir. Bir diğer taraftan, geniş bir indüktansı olan ve düzenlenebilir bir kapasitansı olan indüktif ve kapasitif seriler uygulama açısından daha kolaydır. Görev çemberini 0.5 in altına düşürerek, çıkış büyüklüğü düzenlenebilir. F sınıfı sinüs ya da kare dalga olarak ifade edilebilir, sinüs için giriş bir indüktör tarafından gaini arttırmak için düzenlenebilir. Eğer F sınıfı tek transistörlü bir sisteme uygulanırsa, filtre harmoniği kısaltmak için karmaşıklaşır. Tüm önceki tasarım üst üste binmeyi en aza indirmek için keskin kenarlar kullanırlar.
G ve H sınıfları
Amplifiktör tasarımlarında çok fazla çeşit bulunmaktadır. Bunların bazılarının temel amacı bozulmayı minimuma indirip çok yüksek verimlilikler elde etmektir. Çoğu tasarım geniş ses amplifikatörlerinde yaygındır. G ve H terimleri farklı tasarımların değiştirilebilirliğini göstermek için, tanımlarında değişim göstermektedir.
G sınıfı amplifikatörler AB sınıfı amplifikatörlerden çok daha verimlidir. Bu amplifikatörler farklı voltajlarda birkaç güç rayı sağlarlar ve voltajlar ve bunların arasındaki anahtar sinyal çıkışı seviyesi olarak kullanılır. Yani, amplifikatör çıkış transistörlerindeki dışarı atılan gücün düşürülmesiyle verimlileştirilebilir.
H sınıfı amplifikatörler G sınıfından aldığı fikri bir adım ileri götürerek sonsuz değişken kaynak rayı kurmuşlardır. Bu olay kaynak raylarını düzenleyerek gerçekleşmiştir ve bunun gerçekleşmesi herhangi bir zamandaki raylardaki voltajın çıkış voltajından birkaç volt daha yüksek olması için olmuştur. Çıkış aşaması maksimum verimliliğini her zaman düzenler. Değiştirilmiş mod güç kaynakları izlenen ray yaratmak için kullanılabilir. Gözle görülür bir verimlilik kazanamı bu şekilde elde edilebilir, ama daha karmaşık bir kaynağın sakıncasıyla ve azaltılmış THD performansıyla sağlanır. Yaygın tasarımlarda, 10 volt gibi bir voltaj düşüşü H sınıfı devrelerinin çıkış transistörlerinde korunur.
Büyütme işleminin diğer düzenlemeleri mümkündür, ama verilenler anlaşılması en kolay ve pratikte uygulanması en kolay cihazlardır. Eğer büyütme üyeleri doğrusal ise, çıkış girişin tam bir kopyasıdır sadece daha büyük ve ters çevrilmiş şekildedir. Pratik olarak, transistörler doğrusal değildir ve çıkış girişe aşağı yukarı yakındır. Birkaç kaynaktan olan doğrusal olmayışlık amplifikatördeki bozulmadır. Amplifikatör çeşitleri (A, B, AB ya da C) büyütme işleminin nasıl bir şekilde taraflı olduğuna bağlıdır.
Herhangi bir gerçek amplifikatör ideal bir amplifikatöre göre pek tabii ki kusurludur.
Doherty amplifikatörleri
Doherty melez bir konfigürasyondur ve ilgi çekicidir. İlk olarak 1934 te William H. Doherty tarafından Bell Laboratuvarları için icat edilmiştir. Doherti amplifikatörleri B ve C sınıfı amplifikatörleri barındırır. Girişn sinyali geçmek için iki amplifikatöre yayılır ve ağ toplamlarının çıkış sinyallerinin kombine edilmesinden oluşur. Düşük sinyal seviyelerinin olduğu periotlarda, B sınıfı amplifikatörü C sınıfı amplifikatör üstünde verimli bir şekilde çalışır ve çok küçük bir güç harcar. Yüksek sinyal seviyelerinin olduğu periyotlarda, B sınıfı amplifikatör maksum gücünü verir ve C sınıfı amplifikatör maksimum gücüne kadar olan gücü verir. AM verici tasarımının verimi düzenlemesiyle doğru orantılıdır, fakat ortalama bir düzenleme olan %20 ile, vericinin verimliliği %50'den daha azdır. Doherty'nin tasarımında, hiç düzenleme olmasa bile verici en az %60 verimliliğe sahiptir.
Western Electric'in başarılı kişisi olarak, Doherty konsepti Continental Electronics'e göre işlenmiş olarak düşünülebilir. Nihai işlenme Jospeh B. Sainton tarafından icat olmuş ekran şebekesi düzenlemesiydi. Sainton amplifikatöründe C sınıfı birincil bir taşıyıcı vardır. Aşamalar birbirinden ayrılmış ve birbirine 90 derece ile bakan faz kaymaları bulunan ağlardan oluşmuştur. Düzenlenmemiş radyo frekans taşıyıcısı iki tüpteki şebekelere uygulanır. Taşıyıcı düzenlenmesi iki tüpteki ekran şebekelerine uygulanır. Tepe tüpleri ve taşıyıcıların ayrım noktası farklıdır. İki tüp C sınıfı içinde düzenleme yaparken, verimlilikteki büyük bir gelişim son aşamasında başarılmıştır. Ek olarak, Tetrod taşıyıcı ve tepe tüpleri çok küçük miktarda sürüş gücüne ihtiyaç duyarken, büyük bir miktarda gelişim de aynı anda başarılmıştır. Sainton amplifikatörünün piyasaya sürülmüş versiyonu katod izleyici işlemcisi bulundurur ve it çek işlemcisi değildir.
Doherty amplifikatörü çok yüksek güç AM vericilerini sürdürür, ama daha düşük güç AM vericileri için, vakum tüp amplifikatörleri 80'lerde olan amplifikatörleri gölgede bırakmıştır. Son zamanlarda, Doherty amplifikatörleri hücresel temel istasyon vericilerinde çok geniş bir şekilde yayılmıştır.
Uygulama
Amplifikatörler aktif üyeler kullanılarak aşağıdaki gibi farklı çeşitlerde uygulanmıştır:
- İlk aktif üyeler rölelerdi. Bu üyeler ilk olarak kıtalararası telgraf tellerinde kullanılmıştı.
- Verici ses, karbon mikrofonları aktif üye olarak kullanılmıştı. Bu AM seslerindeki radyo frekans kaynaklarını düzenlemek için kullanılmıştı.
- Amplifikatörler 60' lara kadar aşırı miktarda vakum tüpleri kullandı. Bugünlerde, tüpler yalnızca özel ses gereksinimlerini karşılamak amacıyla bazı gitar amplifikatörlerinde kullanılmıştır.
- 1960 larda, transistörler kullanılmaya başlandı. Bu günlerde, ayrık transistörler hala yüksek güç amplifikatörlerinde kullanılmaktadır.
- 1970'lerin başlarında, daha ve daha fazla transitörler tek bir çipe bağlandı. Yani toplanmış bir devre yaratıldı. Piyasadaki çok büyük sayılarda amplifikatör genel olarak hala bu temele dayanır.
Uygulamalar üstündeki notlar
Bunun bir sonucu ise güç sağlayıcısın kendisi çıkışı etkileyebilir ve kendisi amplifikatör tasarımında göz önüne alınmalıdır. Bir güç amplifikatörü etkili olarak güç düzenleyicisi kontrollü bir giriş sinyalidir.
Amplifikatör devresi açık bir döngü performansına sahiptir, bu birkaç parametre tarafından açıklanabilir.
Birçok modern amplifikatör negatif geri besleme tekniklerini gene beklenen seviyede tutmak ve bozulmayı düşük tutmak için kullanır. Negatif döngü geri beslemesi sönümlü hoparlör hareketinden etkilenmeye eğilimlidir ve mekanik olan bu hareket hoparlörün performansını belirler.
Belirleme oranının kullanıldığı amplifikatör güç çıkışları yükleme kullanmak için çok uygundur, sinyalin formu yani konuşma ya da müzik dinamik aralığı belirler.
Yüksek güçlü ses uygulamalarının olduğu durumlarda yükleme için uzun kablolar gerekir, sinemalar bunun en önemli örneklerinden biridir.
Dengesizliği ya da aşırı ısınmayı önleyebilmek için katı halli amplifikatörler için ilgi gerekir. Çünkü birçok amplifikatör oranlı bir yüklü empedansa sahiptir.
Tüm amplifikatörler elektriksel nedenlerden yani dirençlerden geçen akım yüzünden dışarıya ısı yayarlar. Ayrıca ısı elektronik aletlerin çalışma şekillerini etkileyeceklerinden aşırı ısınma bir sistemi bozabilir ve bunun için bazı soğutma sistemleri gerekebilir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Aralik 2016 Amplifikator veya yukseltec elektronik sinyalleri arttirmak icin kullanilan elektronik cihazlardir Amplifikatorler bu islemi bir guc saglayacisindan alip bu cikis sinyallerinin seklini eslestirerek yaparlar Yani bir amplifikator guc saglayicisindan aldigi sinyalleri duzenler Bir bipolar transistorlu amplifikator devresi Dort adet basit elektronik amplfikator cesidi bulunur voltaj amplifikatoru akim amplifikatoru transkonduktans amplifikatoru ve transresistans amplifikatoru Amplifikatorler arasindaki bir diger ayrim ise amplifikator cikislarinin dogrusal ya da dogrusal olmayisidir Amplifikatorler ayni zamanda sinyal zincirinin fiziksel yerlestirilmesine gore de siniflandirilabilirler Amplifikatorlerin ozellikleri Gain cikis sinyalleri arasindaki buyukluk oranidir Bant genisligi kullanilabilir frekans araligindaki genisligidir Etkililik guc kullanimi ve cikis gucu arasindaki oranidir Dogrusallik giris ve cikis arasindaki oranti derecesidir Gurultu cikistan gelen ve gelmesi istenmeyen sesin olcusudur Cikis dinamik araligi kullanilabilir seviyedeki en kucuk ve en buyuk cikislarin oranidir Donusturme orani cikistaki maksimum degisim oranidir Amplifikator cesitleri Amplifikatorler giris ve cikis ozelliklerine gore tanimlanirlar Amplifikatorler giris ve cikis sinyallerine bagli olan gain ya da kat oranina gore ozellikler gosterirler Gain kavrami giris ve cikis voltajlari arasindaki oran olarak da tanimlanabilir Bircok durum icin eger giris ve cikis ayni birimlerdeyse gain in herhangi bir birimi yoktur Genellikle birimi desibel olarak ifade edilir Dort cesit amplifikator asagida verilmektedir Voltaj amplifikatoru Bu amplifikator cesidi en yaygin olan amplifikator cesididir Bir giris voltaji cikis voltajina guclendirilir Amplifikatoruun giris empedansi yuksektir ve cikis empedansi dusuktur Akim amplifikatoru Bu amplifikator cesidi giris akimini degistirir ve daha yuksek olan cikis akimini olusturur Bu amplifikator cesidinde giris empedansi dusuk cikis empedansi ise yuksektir Transkonduktans amplifikatoru Bu amplifikator cesidi degisen giris voltajini kendine bagli olan degisken cikis akimi sayesinde degistirirler Transresistans amplifikatoru Bu tarz amplifikatorler degisen giris akimini kendine bagli olan degisen cikis voltaji sayesinde degistirirler Bu cihazin diger bir adi ise transimpedans amplfikatorudur Pratik olarak bir amplifikatorun gucu kaynak ve yuklenme impedansina gore belirlenir Bir RF amplifikatoru transfer gucunu ayarlamak icin olan impedansina sahip olurken ses ve alet amplifikatorleri genellikle amplifikatorun giris ve cikis impedansinin sinyal toplaminin yuklenmesine gore dizayn edilmistir 20 desibel gucunde olan bir amplifikator kendi sahip oldugu voltajin on kati buyuklugunde bir guc oranina sahip olabilir Lakin hala iletilen cok az miktardaki guc kazanimi eger ornek olarak giris 600 ohm buyuklugunde olan mikrofonun cikisi 47 kiloohmluk bir giris soketine baglanmistir Cogu durumda bir amplifikator dogrusal olacaktir Yani gain herhangi bir normal seviyenin giris ve cikis sinyalleri icin sabittir Eger gain dogrusal degil ise sinyalin kirpilmasi cikis sinyalini degistirip bozacaktir Degisken gainlerin kullanildigi amplifikatorler kullanim icin daha uygundur Ustel gain amplifikatorleri sinyal isleme aletlerinde kullanilmaktadir Bircok elektronik amplifikatorler radyo ve televizyon verici ve alicilari mikrobilgisayarlar ve dijital olan diger cihazlar ayrica gitar ve enstruman amplifikatorlerinde kullanilmaktadir Onemli bilesenler vakum tupleri ya da transistorler gibi aktif aletler icerir Bircok elektronik amplifikatore ait kisa bilgilere asagida verilmektedir Guc amplifikatoru Bu terim yuklemeye aktarilan guc ile baglidir Genel olarak guc amplifikatoru son amplifikatordur ya da sinyal zincirindeki gercek devrenin ihtiyac duydugu amplifikator guc yeterligidir Verim degisen siniflarda cikis transistor ya da tuplerine bagli olan guc amplifikatorlerine yol acar Uygulamadaki guc amplifikatorleri Ses guc amplifikatorleri RF guc amplifikatorleri Servo motor kontrol ediciler dogrusallik burada onemli degildir Piezoelektrik ses amplifikatorleri gerekli olan yuksek voltaji piezoelektrik hoparlorleri ne saglayabilmek icin DC den DC donusturucusu kullanirlar Guc amplifikatorleri devreleri Guc amplifikatorleri devreleri asagida gecen devreleri icerirler Vakum tupu valfi hibrid ya da transistor guc amplifikatoru It cek cikisi ya da tek cikisli cikis asamalari Vakum tup amplifikatorleri An Vakum tup amplifikatoru Symons a gore yari iletken amplifikatorleri valf amplifikatorlerine gore genisce yerlestirilmisken valf amplifikatorleri cok daha efektif yuksek guc uygulamalaridir Bunlara ornek olarak radar veya iletisim ekipmanlari verilebilir Bircok mikrodalga amplifikatoru klystron gyrotron ve carpisan alan amplifikatorleri gibi ozel olarak dizayn edilmistir Ayrica bu mikrodalga valfleri mikrodalga frekansinda cok daha fazla cikis gucu saglarlar Valf amplifikatorleri bircok alanda kullanilirlar Bu alanlardan birkaci ise Elektro gitar amplifikasyonlarinda Rusya ordusu ucaklarinda EMP toleransinda niche ses ve ses kalitesinde Transistorlu amplifikatorler Transistorlu amplifikatorlerdeki onemli rol giris sinyalini onemli olcude buyutecek verimde manyetize edip cikis sinyali elde etmektir Magnetizasyon buyuklugu dis devre dizayni tarafindan belirlenir Transistorlu amplifikatorlerde en yaygin kullanim bipolar transistorler BJTs ve metal oksit yari iletken alan etkili transistorlerdir Uygulamalar sayisaldir Bazi genel ornekler ise evlerde kullanilan ses sitemleridir RF nin yari iletken ekipmanlar icin olan yuksek guclu uretimi mikrodalga uygulamalarini dogurur Radyo vericileri buna ornek olarak gosterilebilir Transistor bazli amplifikasyon cihazlari bircok cesitli sekilde kullanilmaktadir Ornek olarak bir BJT ile ortak bazli ortak toplayicili veya ortak yayilan amplifikasyonlari fark edebiliriz Eger bir MOSFET kullanirsak ortak kapi ortak kaynak ya da ortak akimli amplifikatorler elde edebiliriz Her bir konfigurasyon farkli bir yapiya sahiptir Gain empedans gibi Operasyonel amplifikatorler op amps Bir LM741 nin genel amaci Operasyonel bir amplifikator gain ya da degisken girisleri kontrol eden dis geribeslemeyi kontrol eden transfer fonksiyonunu goren bir amplifikasyon devresidir Bu gunlerde bu terim genellikle toplanan devreler icin kullanilir Tamamiyla degisken amplifikatorler Tamamiyla degisken bir amplifikator gain ya da transfer fonksiyonunu kontrol altinda tutmak icin disaridan aldigi geri beslemeyi kullanan kati hal devrelerinin birlestirilmis halidir Bu amplifikatorler operasyonel amplifikatorlere benzerler ama degisken cikis pimlerine sahiptirler Bu amplifikatorler genellikle BJT veya FET lerin kullanimiyla insa edilir Video amplifikatorleri Bu amplifikatorler SDTV EDTV HDTV olup degismekte olan sinyal bant genisligini duzenlerler Bant genisliginin kendi icinde oldugu aciklama hangi filtrenin olduguna baglidir Kabul edilebilir bir televizyon goruntusu icin gerekli olan ekipman video amplifikatorleridir Osiloskop dikey amplifikatorleri Osiloskop ekran tupu icin gerekli olan video sinyalleri 500 MHz olan bant genisligine sahip olabilir Bu amplifikatorleri yapmayi degistiren etkenler ise yukselis zamani ve sapmalardir Tektronix sirketi yuksek bant genisligine sahip bu amplifikator cesidini ortaya cikaran oncu sirketlerden biridir Dagitilmis amplifikatorler Her parcayi basarili bir sekilde ayirmak icin kullanilan yuksek bant genisligi transmisyon cizgilerini gecici bir sekilde buyutur ve ayirir Bu islem ancak tek bir amplifikator tarafindan yapilabilir Her bir asamanin cikislari cikis transmisyon cizgileriyle kombine edilir Bu cesit amplifikatorler osiloskoplarda yayginca kullanilir Transmisyon cizgileri genellikle ekran tupunun icinde muhafaza edilir Degisken modlu amplifikatorler Dogrusal olmayan bu amplifikatorler dogrusal olan amplifikatorlere gore yuksek verimde calisirlar Bu tarz amplifikatorler genellikle guc tasarrufu yapilan ve daha fazla kompleks olan sistemler icinde kullanilirlar Negatif resistans aletleri Negatif resistanslar amplifikatorler gibi kullanilabilirler Buna ornek olarak tunel diyot amplifikatoru gosterilebilir Hareketli dalga tup amplifikatorleri Hareketli dalga tupleri amplifikatorleri genellikle yuksek guclu amplifikasyonlarda dusuk mikrodalga frekanslarinda kullanilirlar Genel olarak bu amplifikatorler duz bir frekans spektrumunda degerleri buyutebilirler Lakin klistronlar gibi duzenlemeye uygun degillerdir Klistronlar zme vakum cihazlaridir Bu cihazlar genisce duzenlenebilen amplifikasyon islemleri buyutulmesinin tutarli olmasidir Yani cikis sinyalleri kolaylikla buyukluk frekans ve faz olarak kontrol edilebilir Muzik aletleri amplifikatorleri Ses icin kullanilan bir amplifikator genellikle muzik ya da ses olan sinyalleri guclendirmek icin kullanilir Bu amplifikatorleri secerken birkac etken bu secime etkili olur ornek olarak gitar amplifikatorleri Tum ses sisteminin bilesenenleri bu parametreleri etkiler Bu etkiler ise soyle siralanabilir Frekans araligi sadece frekans araligi olarak degil seslendirilebilir frekans araliginin insan kulaginin duyabilecegi sekilde sinyalleri degistirir Guc cikisi guc cikisi seviyesi cok kucuk bir bozulma distorsiyon ile olusturulabilir Bunu elde etmek icin hoparlorlerden elde edilen yeterince yuksek ses basinc farki kullanilir Dusuk Bozulma distorsiyon tum amplifikatorler bazi icerigi bozarlar Yani mukemmel dogrusallikta olmalari imkansizdir Lakin harmoniyi bozmadan olusabilecek bu kucuk bozulmalari insan kulagi tolere edilebilir Bozulmaya olan bu tolerans ve tabii ki sesteki sicaklik ya da harmonik bir bozulma sesteki muzikaliteyi arttirir Ayrica eger amplifikatordeki ses yuksekligi yeterince acilirsa sesteki bozulma bir o kadar fazla olacaktir Ayni islem sesin gain yle de yapilabilir Amplifikator asama ve sistemlerinin siniflandirilmasi Bircok alternatif siniflandirma amplifikator hakkinda farkli bakis acilari ve hepsi devrenin amacina bagli olan tasarimlara sahip olan bakis acilari Amplifikator tasarimlari her zaman bazi sayisal faktorlerde uzlasirlar Bunlar maliyet guc tuketimi gercek dunya kusurlari ve performans betimlemelerinin coklugudur Asagida bu siniflandirilmalarin birkaci gorulmektedir Giris ve cikis degiskenleri Dort cesit degisken Elektronik amplifikatorler degisken bir akim ya da voltaj kullanirlar Akim ya da voltaj giris ya da cikis olarak kullanilabilir Dort cesit amplifikator ve bagil kaynaklari asagidaki figurde gosterilmistir Giris Cikis Bagil kaynak Amplifikator cesidi I I Akim kontrollu akim kaynagi CCCS Akim I V Akim kontrollu voltaj kaynagi CCVS Transresistans V I Voltaj kontrollu akim kaynagi VCCS Transkonduktans V V Voltaj kontrollu voltaj kaynagi VCVS Voltaj Her cesit amplifikator bagil kaynagina bagli olan giris ve cikis rezistanslarina sahiptir Amplifikator esiti Bagil kaynak Giris empedansi Cikis impedansi Akim CCCS 0 Transresistans CCVS 0 0 Transkonduktans VCCS Voltaj VCVS 0 Pratikte ideal impendanslar yalnizca tahmin edilmistir Herhangi bir devre icin bir kucuk sinyal analizi genellikle gercekte olculen impendansi bulmak icindir Bir kucuk sinyal AC test akimi Ix giris ve cikis dugumlerine uygulanirsa ve tum dis kaynaklar AC sifir olursa ve buna ait alternatif voltaj Vx uygulanirsa bu devredeki impedans R Vx Ix olur Amplifiktorler transmisyon cizgisini giris ve cikis olarak tutturmak icin tasarlanmistir Ozellikle RF amplifikatorler bu siniflandirmaya uymamaktadir Voltaj ya da akimla ugrasmak yerine voltaj ve akimin uyum orani olan giris ve cikis impedanslarinin eslesmesiyle olusur Verilen uygun bir kaynak ve yuklu empedansa karsin RF amplifikatorleri voltaj ya da akimi guclendirmek adina calisirlar Genellikle bu amplifikatorler gucu onemli olcude yukseltirler Ortak terminal Amplifikatorler icin bir set siniflandirma hangi terminalin giris ve cikis devrelerindeki ortakligina dayanir BJP lerde bu siniflar ortak cikarici ortak temel ve ortak toplayicidir Alan etkili transistorlerde buna uygun konfigurasyon ise ortak kaynak ortak kapi ve ortak kanaldir Trioit vakum aletlerinde ise ortak katod ortak sebeke ve ortak tabakadir Ortak cikarici genellikle ortak temel ve ortak cikarici arasindaki guclendirmeyi yapmak icin konfigure edilmistir Ayrica toplayici ve cikaricidan alinan cikis sinyali ters olacaktir Ortak toplayici duzenlemeleri ortak baz ve ortak toplayici arasindaki giris voltajina uygulanir Ayrica ortak cikarici ve ortak toplayici arasindaki cikis voltajini alir Negatif geri beslemede olan bu sonuc ve cikis volraji girs voltajini takip etmeye egilimlidir Ortak toplayici devresi daha bu cikarim kullanilarak cikarici takipcisi kaynak takipcisi ya da katod takipcisi olarak daha iyi bilinir Tek tarafli ya da cift tarafli Bir amplifikator cikisindan girisine geri beslemesi olmadigi zaman bu amplifikator tek tarafli olarak adlandirilir Tek tarafli bir amplifikatorun giris empedansi yuklemeden bagimsizdir ve cikis empedansi sinyal kaynaginin empedansindan bagimsizdir Eger geri besleme amplifikatourun cikisindan girisine baglandiysa bu amplifikator cift tarafli olarak adlandirilir Cift tarafli amplifikatorun giris empedansi yuklemeye baglidir ve cikis empedansi sinyal kaynaginin empedansina baglidir Tum amplifikatorler bir derece cift taraflidir Lakin geri beslemenin ihmal edilebilecek kadar dusuk oldugu durumlarda bu amplifikatorler tek tarafli gibi davranmak icin tasarlanmistir Negatif geri besleme genellikle amplifikator davranislarini kasten sekillendirmek icin uygulanir Pozitif ya da negatif olan bazi geri beslemeler beklenilemez ve kacinilamaz Ornek olarak giris ve cikis arasindaki kapasitansi beklenmeyen bicimde parazit yapan uyeler bulunduruyorsa bu amplifikatorun yarattigi pozitif ya da negatif geri beslemelerden kacinilamaz Dogrusal tek tarafli ve cift tarafli amplifikatorler iki girisli aglar olarak tanimlanabilir Geri cevrilmis ya da geri cevrilmemis Amplifikatorleri siniflandirmanin baska bir yolu ise giris ve cikis sinyallerinden kaynaklanan faz iliskileridir Geri cevrilmis bir amplifikator giris sinyalinin 180 derece geri cevrilmis bir sekilde cikis fazi uretir Geri cevrilmemeis bir amplifikator ise giris sinyallerini kendi fazinda sinyal dalga boylari olarak saklar Transistorunde ve yayicisinda sinyal barindiran yayici takip eden bir cesit geri cevrilmemis amplifikator giris sinyalini takip eder Fonksiyon Diger tur amplifikatorler fonksiyonlarina ya da cikis ozelliklerine gore siniflandirilabilirler Bu islevsel tanimlar genellikle tamamlanmis amplifikator sistemlerine ya da sub sistemlerine ve nadiren de olsa bireysel asamalara uygulanir Bir servo amplifikator aktif bir sekilde cikisi beklenen bir seviyede tutmak icin toplanmis geri besleme dongulerini gosterirler Bir DC servo RF sinyallerinin olusmadigi ve ani ses dalgalanmalarinin olmadigi DC seviyelerinde frekanslar gosterirler Bunlar genellikle mekanik isleticilerde ya da DC motorlari gibi tork ya da sabit hizi korumak zorunda olan cihazlarda kullanilir AC olan bir servo ayni islemi AC olan bir motor icin yapabilir Dogrusal olan bir amplifikator farkli olan frekans iceriklerine bagimsiz olarak cevap verir ve harmonik bozulma distorsiyon ya da intermodulatif bozulma uretmez Hicbir amplifikator mukemmel dogrusallik saglayamaz Dogrusal olmayan bir amplifikator onemli derecede bozulma uretir ve harmonik icerigi degistirir Bu durumun kullanisli oldugu alanlar vardir Amplifikator devreleri kasten transfer islevi sunarlar Bunlar ise Silikon kontrollu dogrultucu gibi cihazlar ya da transistorun anahtar gibi kullanildigi cihazlar esigi degisken girisli lamba bazli olan cihazlar acik ya da kapali yukleme gorevinde kullanilabilirler Analog bilgisayarlarda ya da gercek RMS donusturuculerinde kullanilan dogrusal olmayan amplifikatorler logaritmik ya da ustel sekilde bir ozel fonksiyon ustlenebilir Sinif C RF olan amplifikatorler verimli oldugundan dolayi kullanilabilirler ama bunlar dogrusal amplifikator olmayacaktir Depo duzenlenmis devreler istenmeyen harmonigi vericilerinde kullanilabilecek dereceye dusurebilirler Ya da istenilen harmonigi resonans frekansindan secip bunu elde etmek icin uygulayabilirler Otomatik gain kontrollu devreler zaman duzenlemeli buyuklugu olan bir amplifikatorun gainini kontrol altina almayi gerektirir Bu islemi cikis buyuklugunun kucuk bir sekilde degistigi zaman istasyonlarin verilmesi icin yaparlar Dogrusallik olmayanlar goreli olan kucuk sinyal buyuklugunun kucuk bir bozulmadan dolayi duzenlendigi var sayilmaktadir AM fark edici devresi anot gevseme fark edicisi kesinlik dogrultucusu ya da sonsuz empedans fark edicisi gibi amplifikatorlerde kullanilir Bir genis bant amplifikatoru kesinlik acisindan genis bir frekans araliginda buyutme yapar Dar bant amplifikatoru diger frekanslardan ayri tutarak dar bir aralikta frekanslari buyutur Bir ses amplifikatoru ses frekanslarini buyutur Bu kategori kucuk sinyal buyutme islemini bir kez daha boler ve surus hoparlorlerinin iyilestirildigi guc amplifikatorlerini de Bazen farkli ses olusum ihtiyaclarini uydurabilmek icin bircok amplifikator koprulenebilen kanallari ayirabilmek adina kullanilir Sikca kullanilan ses amplifikatorleri asagidakileri icerir On buyutucu preamp ses iceren a bir on buruyucuyle birlikte RIAA esitleyicisi ya dabant basi on buyutucusuyle birlikte CCIR esitleyici filtrelerinin bulundurabilirler Ayrica bu kisim ses kontrol ya da filtre devreleri barindirabilirler Guc Amplifikatoru kulaklik amplifikatorleri ya da konser alanda kullanilan amplifikatorlerdir Tampon amplifikatorleri yayici takip eden barindirabilen yuksek giris empedansi saglayabilen cihaz amplifikatorleridir Genellikle bilgisayarlarda kullanilan ozel bir cesit amplfikator sinyal islemesini olcmede ve bircok farkli kullanimlara sahiptir Bu amplifikatorler operasyonel amplifikatorler olarak adlandirilir operasyonel kelimesi amplifikatorun devrede matematiksel algoritmik islevlerde ya da sinyalleri isleyip farkli cikis sinyalleri almasindan gelir Modern operasyonel amplifikatorler genellikle toplu devrelerde bulunurlar Siradan bir modern operasyonel amplifikator farkli girislere ve cikislara sahiptir Ideal bir operasyonel amplifikator asagidaki ozelliklere sahiptir Sonsuz giris empedansi Sifir cikis empedansi Sonsuz gain Sifir gecikme yayilmasi Bu ozelliklere sahip olan bir operasyonel amplifikatorun performansi iceriklerinin olusturdugu negatif geri besleme dongusune baglidir Bu amplifikatorun kendisi cikisi tek basina etkileyemez Tum dunyadaki operasyonel amplifikatorler yukarida ozelligi verilen ideal amplifikatorlere benzetilmeye calisilmistir Asamalar arasi cift yapma yontemi Amplifikatorler bazen giris ve cikislarindaki sinyallerin cift olarak incelenmesiyle siniflandirilir Bunlardan farkli cesitlerde olanlari asagida belirtilmektedir Direnc gosterici ve saklayici LC cift amplifikatorleri Bu cesit amplifikatorler secici radyo dalgalari devrelerinde kullanilir Cevirici cift amplifikatorler LC amplifikatorleriyle farklari bulunmaz Dogrudan cift amplifikatorler Bu cesit amplifikatorler vakum tuplu amplifikatorler arasinda ortak degildir Yani bu tarz amplifikatorler yalnizca gain elde etmek icin kullanilirlar Frekans araligi Frekansa bagli ve diger ozelliklere bagli olarak amplifikatorler farkli amaclara hizmet edecek sekilde tasarlanmistir DC ye kadar giden frekans araliklari yalnizca ihtiyac oldugunda kullanilmistir DC buyutme islemi gerektigi durumlarda ozel isleri halletmenin onunu acmistir DC engelleme kapasitorleri DC yi ortadan kaldirmak ve ses amplifikatorlerinden subsonik araligi cikarmak icin kullanilmaktadir Frekans aralaigina gore tasarlanan amplifikatorler kendi isleri icin kullanilmak zorundadir Megahertz araligina kadar sadece ayrik ozellikler goz onune alinmalidir Ornek olarak terminali olan bir giris empedansi gosterilebilir Devrelerde belirlenen en yuksek araligin 1 ini gecen baglantilarda tasarim ozellikleri degisir Ornek olarak Belirlenen uzunluk ve genislikteki bir PCB izleyici empedans uyumunu secmekte kullanilabilir Sinifiri birkac megahertz gecen durumlarda ayrik uyeleri kullanmak gittikce zorlasir ozellikle de induktorleri Cogu durumda PCB bunlari yapmak yerine belirlenen cok yakin sekilleri izler Guc amplifikator siniflari Guc amplifikatoru devreleri cikis katlari analog tasarimlari icin A B AB ve C olarak siniflandirilir ve her giris dongusu iletim acisi oranina dayali tasarimlar gecis icin sinif D ve E sirasinda yukseltici cihaz akim gecer Iletim acisi goruntu sinuzoidal sinyalin amplifiye turetilmistir Cihaz her zaman ise iletken acisi 360 dir Her dongunun sadece yarisi icin ise acisi 180 dir Akis acisi yakindan amplifikator guc verimliligi ile ilgilidir Cesitli siniflar daha asagi bireysel basliklar altinda daha ayrintili bir tartisma ardindan asagida tanitilmaktadir Iletim acisi siniflari A sinifi A sinifi amplifikator Giris sinyallerinin 1 0 u kullanilir B sinifi B sinifi amplifikatorB sinifi amplifikator Giris sinyallerinin 50 si kullanilir AB sinifi AB sinifi A ve B siniflari icin bir orta noktadir C Sinifi C sinifi amplifikator 50 den daha az giris sinyali kullanilir Ek siniflar Bu esas olarak bir onceki siniflarin varyasyonlari vardir ancak bircok yukseltici siniflari vardir Ornegin sinif ve sinif G H amplifikatorler giris sinyalinin asagidaki sirasiyla ayri adimda veya surekli bir sekilde besleme raylari degisimi ile isaretlenir Asiri gerilim minimumda tutulur gibi cikis cihazlari bosa isi azalabilir Bu raylar kendisi ile beslenir yukseltici bir sinifi olabilir Yukselticilerin Bu tur daha karmasik ve esas olarak cok yuksek guc birimleri gibi ozel uygulamalar icin kullanilir Ayrica sinif ve sinif E F amplifikatorler genellikle geleneksel siniflarin etkinligi onemli olan bir radyo frekansli uygulamalar icin literaturde tarif edilmektedir ancak cesitli yonleri ideal degerlerinden onemli olcude sapma Bu siniflar yuksek verim elde etmek icin cikis aglarinin kullanimi ve harmonik ayarlama nedeniyle iletim acili ozelliklerine C sinifi bir alt kumesi olarak dusunulebilir A sinifi Sinif giris dongusunun tum araligi uzerinden bir davranis yapan cihazlar amplifiye edilmesi A sinifi A sinifi kuvvetlendirici icin bir operasyon biyaslanmaktadir cikis asamasinda cihazlar tarafindan ayirt edilir Alt Sinif A2 bazen normal bir sinif A A1 izgara her zaman negatiftir biraz daha fazla guc elde izgara sinyal doruklarina hafifce pozitif tahrik izin vakum tup sinifi A asamalari basvurmak icin kullanilir ancak Bu yuksek bir bozulma duzeyini dogurur A sinififin avantajlari A sinifi tasarimlar diger siniflara gore daha basittir ornegin AB sinifi ve B tasarimlari devredeki iki bagli cihazlar push pull cikis dalga formunun yarisi islemek icin her biri gerektirir A sinifi tek uclu tek bir cihaz kullanabilirsiniz Kuvvetlendirme elemani boylece cihaz her zaman yurutur transistorler icin FET veya vakum tupleri icin anot plaka akim icin akim drenaj durgun kucuk sinyal kollektor akimi iletkenligi egrisinin en dogrusal kismina yakindir Cunku cihazlarda hicbir zaman kapatma fonksiyonu yoktur ve hicbir zaman acilis zamani olmaz Ayrica yuk depolanmasinda hicbir sorun olmaz Ek olarak frekans performansi ve geri besleme dongusu sabitligi cok daha iyidir A sinifinin dezavantajlari A sinifi amplifikatorler verimsizdir Dogrusalsizliklariyla kasitli kullanimi ornegin karesel cikis asamalari gibi yapilmadikca 50 teorik verimliligi kapasitif baglanti ile trafo cikisi baglanti ve sadece 25 ile elde edilir Bir guc amplifikatoru bu guc ve pil ile sinirlari operasyon harcar ama isletme maliyetleri artar ve daha yuksek oranli cikis cihazlari sadece gerektirir Verimsizlik kabaca yarisi maksimum cikis akimi olmalidir ayakta akim geliyor ve guc kaynagi geriliminin buyuk bir kismi dusuk sinyal seviyelerinde cikis cihazina genelinde mevcuttur Yuksek cikis gucu bir sinif A devresi guc kaynagi ve beraberindeki isi gerekiyorsa belirgin hale gelir Yuke teslim her vaat icin amplifikator kendisi en iyi ekstra bir watt kullanir Yuksek guc amplifikatorleri icin bu cok buyuk ve pahali guc kaynaklari ve isi lavabolar gelir Bazi hobi ile populer kalir ragmen A sinifi guc amplifikatoru tasarimlari buyuk olcude cogunlukla basitlik icin daha verimli tasarimlar yerini edilmistir Esas gecit bozulma onlarin yoklugunda icin audiophiles arasinda bir kult ogesi olarak kabul edilir ve tek harmonik ve yuksek mertebeden harmonik bozulma azalir pahali yuksek sadakat sinif A amper icin bir pazar var Tek cikisli ve triod A sinif amplifikatorler A sinifi amplifikatorler tercih eden bazi hobi ayrica cesitli nedenlerden dolayi yerine transistorlerin termoiyonik vana ya da tup kullanimini tasarimlari tercih etmelerinin nedenleri ise Tek uclu cikis asamalarinda olusturulan bozulma bile harmonik onlar it cek cikis asamalarinda oldugu gibi iptal edilmemesi egilimindedir yani asimetrik bir transfer fonksiyonuna sahiptir tupler ya da FET icin bozulma cogu icin bir sicak ve daha hos ses uretir kare yasasi transfer karakteristigini ikinci dereceden harmonikler oldugunu belirtir Dusuk bozulmasi olan rakamlar ornegin it cek cikis asamalarinda ya da dengeli dusuk seviyeli asamalari gibi simetrik devreler sonuclari ile birlikte yukarida belirtildigi gibi biraz garip harmonik bozulma ureten A sinifi ile tuplerin kullanimi tercih edenler icin bozulmanin cogunun cikarilmasi bu nedenle daha harmonik distorsiyon cogunun iptali anlamina gelir Tarihsel olarak valfli amplifikatorler genellikle A sinifi guc amplifikatorlerinde kullanilmistir cunku valfler buyuk ve pahalidir Transistorler cok daha ucuz ve daha fazla verimlilik vermesi icin daha ayrintili tasarimlara sahiptir A sinifi amplifikatorler genellikle yuksek kalitedeki operasyonel amplifikatorlerin cikis asamasinda kullanilir Bazen ise ortalama guc veya az verimlilik ve yuksek fiyatli ses guc amplifikatorleri olmak uzere kullanilir Guc tuketimi cikis gucunden bagimsizdir B Sinifi B sinifi amplifikatorler yalnizca giristen gelen sinyallerin yarisini isleyebilirler Yani buyuk oranda bozulma uretirler fakat verimliligi A sinifi amplifikatorlere gore cok daha fazla gelistirilmistir B sinifi amplifikatorler transistor radyolari gibi pil islemli cihazlarda kullanilirlar B sinifi amplifikatorlerin olculmus en buyuk teorik degeri 78 5 tir Cunku buyutme elemanlarinin hepsi zamanin yarisinda kapali konuma gecer yani disariya guc aktariminda bulunulmaz Tek bir B sinifi elemani pratikte nadiren bulunur B sinifi uyeleri kullanilan bir devre it cek asamasidir Tamamlayici ya da quasi tamamlayici cihazlar giristeki diger yariyi buyuturler Bu duzenleme harika bir verimlilik saglar Iki yarisi olan baglanti noktalarinda bir diger yari digeri bitene kadar cok fazla guc yuklemesi yapar Bu atlama bozulmasi olarak adlandilir Bu cihazlardaki bir gelisim ise cihazin kullanimda olmadigi durumda bile tamamen kapanmamasidir Bu AB operasyonu olarak adlandirilir AB sinifi AB sinifi amplifikatorler adina iyi bir uzlasma olarak yaygin bir sekilde dusunulur A sinifi alaninda olan ve buyutme isleminin cok iyi dogrulukta olmasi ogu zaman muzik sinyalleri yeterince iyidir Yapilan tanimlamalara uygun oldugu gibi eger bir alan yeterince genis ve bu alandan cikiliyorsa B sinifinin buna kiyasla urettigi bozulma daha azdir Ayrica atlama bozulmasi negatif geri besleme kullanilarak ta azaltilabilir AB sinifi operasyonunda her bir cihaz B sinifinda oldugu gibi diger dalga formunu isler ama kucuk bir miktari da diger yariya iletir Bunun sonucu olarak iki cihazin ayni anda kapali olan alan dusurulmus olur Bu sonuc iki cihazdaki dalga formlarinin uyumlu oldugu anda atlama bozulmasi buyuk oranda azaltilmis ya da tumuyle yok edilmis olur Pasif akimin secilmesi cihazlarda sinyal olmadigi anda akimin cihazlara yonlenmesine ve yuksek miktarda bozulma elde edilmesini saglar AB sinifi dogrusallik acisindan bir kisim verimliligi B sinifina gore feda eder yani B sinifina gore daha az verimli olur Bu da verimliliginin 78 5 den kucuk oldugunu ifade eder Lakin AB sinifi amplifikatorler A sinifina gore cok daha verimlidir C sinifi C sinifi amplifikatorler 50 den daha az giris sinyalini iletirler ve bozulma fazladir ama verimlilik cok yuksek oranlara cikabilir 90 a kadar verimlilik mumkundur C sinifi amplifikatorlerin genel uygulanimi bozulmanin amplifikatorun degistirilmis yuklemesi tarafindan yapildigi ve tek bir sabit frekans tasimanin bulundugu RF vericileridir C sinifi amplifikatorlerin iki calisma sekli vardir ayarli ve ayarsiz Sema C sinifindaki bir amplifikatorde ayarsiz olan bir dalga formu gostermektedir Bu ayarsiz operasyon olarak adlandirilir ve dalga formlarinin analizi sinyalde asiri bir bozulma oldugunu gosterir Eger duzgun bir yukleme olursa iki sey olur Bunlardan ilki ilk cikisin egilim seviyesi ortalama cikis voltajina kenetlenir ve bunlar kaynak voltajina esit olur Bundan dolayi bu operasyona kenetleyici operasyon adi da verilir Bu durum amplifikatorun tek kutuplu kaynaginin olmasina karsin dalga formunun duzgun seklini elde edebilmek icin kullanilir Bu olay ikinci bir fenomen ile dogrudan baglantilidir merkezdeki frekansin dalga formu daha az bozulmaya baslar Geri kalan bozulma ise bant degistirilmis yuklemedeki bant genisligiyle baglantilidir Degistirilmis devre bir frekans ile tinlama yapar sabit tasiyici frekans ve istenmeyen frekanslar ayiklanir ve istenen tum sinyal degistirilmis yukleme tarafindan cekilir Amplifikatorun sinyal bant genisligi degistirilen devrenin Q faktoru tarafindan sinirlanir lakin bu sinirlama hesaba katilacak buyuklukte degildir Arta kalan harmoniler daha farkli bir filtreleme sistemi kullanilarak silinebilir Aktif elementler yalnizca bosaltma voltaji minimumken iletirler Yani Aktif cihazin disariya harcadigi guc en dusuk seviyede olur ve verimlilik artar Ideal olarak devrede olan voltaj sifirken aktif elementten anlik bir akim gecer Bu da 1 0 verimlilik saglar Lakin gercekte kullandigimiz cihazlarda belirli bir tepe noktasi bulunur ve bu noktanin bulundugu yerden daha fazla akim gecemez Ortalama bir cihazin verimliligi 60 70 arasindadir D sinifi D sinifi amplifikatorler aktif cihazlar elektronik anahtarlar olarak kullanilirlar Analog olan sinyaller duzenleme ile dalgali hale cevrilirler dalga yogunlugu duzenlemesi delga sigma duzenlemeleri amplifikatore uygulanmadan duzenlenirler Dalga icin olan ortalama gucun zamani analog sinyalle dogru orantilidir Yani buyutme isleminden sonra sinyaller analog sinyale geri cevrilebilir Cikis filtresinin amacni dalgayi daha da duzlestirmek icindir Ayrica yuksek frekansli dijital sprektrumdaki dalgalari da ortadan kaldirir Cikis sinyalindeki frekans giris sinyalinden on ya da daha fazla kat daha buyuktur D sinifi bir amplifikator kullanmanin genel avantaji verimli olusudur Cunku cikis frekanslari sabitlesmis bir buyukluge sahiptir ve degistirme elemanlari tamamen acilip ya da tamamen kapanamaz Bir MOSFET en dusuk direnci en yuksek oldugu zamanda duzenlemek icin kullanilir Yani bu durumdayken cihaz disariya en az enerjiyi verir Kendi esdeger siniflarindan AB ile karsilastirildigi zaman D sinifi bir amplifikator diger siniflarina gore cok daha az miktarda disariya enerji salinimi yapar Yani direncten dolayi disari salinan isi az olur ve amplifikator uzun surelerle cok daha verimli salinabilir D sinifi amplifikatorun bir diger avantaji ise analogdan dijitale ceviren bir cihaz olmadan dijital kaynagi duzenleyebilme kapasitesine sahiptir Ayrica genis bir frekans araliginda bu islemi yapabilir Yuksek kalitedeki D sinifi ses amplifikatoru piyasada daha yeni satilmaya baslanmistir D sinifi amplifikatorlerin tasarimlarindan dolayi cogu rakip sirket AB amplifikatorlerini kalite acasindan daha kullanisli gormuslerdir D sinifi amplifikatorler ilk arabalarin hoparlor sistemlerinde kullanilmaya baslanmistir Cunku hoparlorler belirli bir dalga boyuna kadar sinirlandirilmistir D sinifi amplifikatorler AB sinifi amplifikatorlerle kiyaslama yapildiginda kismen daha ucuzdur Ek siniflar E sinifi E sinifi amplifikator E ve F sinifi amplifkatorler yuksek derecede degistirmesi olan guc amplifikatorleridir siradan kullanimi ise kisa zamanlamalarda degistirmenin zor oldugu yuksek frekanslarda bu isi yapabilmeleridir D sinifi amplifikatorlerde daha onceden de soylendigi gibi transistor LC devresi yardimiyla yuklemeye baglanmistir Transistor acik oldugu zaman seri olan LC devresi yardimiyla paralel olan ve topraklanmis olan paralel LC devresine bir akim iletir Bu noktada transistorden gecen akim sifirdir ve transistor kapali konuma gecer Iki LC devresi de o anda enerji doldurulmustur Daha sonra seri LC devresi geri salinim yapar ve paralel LC devresindeki akimi karsilar Yani tum devre bitecek olan salinim yapar E sinifi amplifikator alttaki akimi sifir yapar ve devredeki direnci belirli bir seviyede tutar Bu da transistordeki akimin ve voltajin birbirine simetrik oldugu anlamina gelir Dortleme cevirisi karmasik LC aglarinin icinden yuklemeye dogru harmonik gecebilecegini soyler her harmonik daha kisalmis ve yukselmistir E sinifi onemli miktarda ikincil harmonik voltaj kullanir Ikincil voltaj keskin kenar ve sonsuz keskinlikle ust uste binmeyi azaltmak icin kullanilabilir Bunun calismasi icin ikincil harmonikteki enerjinin transistordeki yuklemeye akmasi gerekir ve bunu devrede gorunur kilabilecek hicbir kaynak yoktur Gercekte impedans cogunlukla reaktif ve bunun E ve F sinifi amplifikatorlerdeki tek sebebi ise amplifikatorun ok fazla basitlestirilmis yukleme aginin olmasidir Yani amplifikator bu kusurlarla bas etmelidir Cogu E sinifi amplifikatorlerin amator canlandirmalarinda keskin akim koseleri E sinifi icin motivasyonu sifirliyor olarak kabul edilmektedir transistorlerin yanlarindaki frekans olcumleri simetrik egriler gostermektedir bu egriler F sinifi amplifikatorler canlandirmalariyla cok benzerlerdir E sinifi amplifikatorler ilk olarak 1972 de Nathan O Sokal ve Alan D Sokal tarafindan icat edilmistir ve detaylari 1975 te basilmistir Bu tarz amplifikatorlerle ilgili yapilmis olan daha onceki aciklamalar Rusca olarak yapilmistir F sinifi It cek push pull amplifikatorlerinde ve CMOS olan cihazlarda transistorun harmonikleri onlenmistir Yapilan deneyler kare dalgalarin bu amplifikatorler tarafindan uretilebilecegini gostermistir Teorik olarak kare dalgalar sadece tek harmonikler icerirler D sinifi bir amplifikatorun cikis filtresi tum harmonikleri engeller Yani harmonikler acik bir yukleme gorurler Harmoniklerdeki kucuk akimlar bile voltaj kare dalgasi uretmek icin yeterlidir Akim filtreye uygulanan voltajin fazindadir ama transistordeki voltaj bu fazin disindadir Yani transitorden gecen akim ve transistorden gecen voltaj atarsinda kucultulmus bir ust uste binme vardir D sinifinda transistorler ve yukleme iki ayri modulde bulunurken F sinifi transistorundeki parazitik kusurlari kabul eder ve bu kusurlari daha iyi getirebilmek icin harmoniginde yuksek empedans bulunur Tabii ki sinirli bir transistor ustunden gecen sinirli bir voltaj vardir Cunku kombine olmus iki transistorden de gecen akim cogunlukla ilk harmoniktedir ve sinus gibi gorunur Bu da karenin ortasindaki maksimum akim akmak zorundadir Yani kesilmis frekansindan altinda ve ustundekini de yansitir Kesilmis frekansin altinda uzanan herhangi bir frekans kendinin ikinci harmonigine buyutulebilir ve bu oktav bant genisligidir Bir diger taraftan genis bir induktansi olan ve duzenlenebilir bir kapasitansi olan induktif ve kapasitif seriler uygulama acisindan daha kolaydir Gorev cemberini 0 5 in altina dusurerek cikis buyuklugu duzenlenebilir F sinifi sinus ya da kare dalga olarak ifade edilebilir sinus icin giris bir induktor tarafindan gaini arttirmak icin duzenlenebilir Eger F sinifi tek transistorlu bir sisteme uygulanirsa filtre harmonigi kisaltmak icin karmasiklasir Tum onceki tasarim ust uste binmeyi en aza indirmek icin keskin kenarlar kullanirlar G ve H siniflari Ray voltaji duzenlemesiKlasik bir H amplifikatoru semasi Amplifiktor tasarimlarinda cok fazla cesit bulunmaktadir Bunlarin bazilarinin temel amaci bozulmayi minimuma indirip cok yuksek verimlilikler elde etmektir Cogu tasarim genis ses amplifikatorlerinde yaygindir G ve H terimleri farkli tasarimlarin degistirilebilirligini gostermek icin tanimlarinda degisim gostermektedir G sinifi amplifikatorler AB sinifi amplifikatorlerden cok daha verimlidir Bu amplifikatorler farkli voltajlarda birkac guc rayi saglarlar ve voltajlar ve bunlarin arasindaki anahtar sinyal cikisi seviyesi olarak kullanilir Yani amplifikator cikis transistorlerindeki disari atilan gucun dusurulmesiyle verimlilestirilebilir H sinifi amplifikatorler G sinifindan aldigi fikri bir adim ileri goturerek sonsuz degisken kaynak rayi kurmuslardir Bu olay kaynak raylarini duzenleyerek gerceklesmistir ve bunun gerceklesmesi herhangi bir zamandaki raylardaki voltajin cikis voltajindan birkac volt daha yuksek olmasi icin olmustur Cikis asamasi maksimum verimliligini her zaman duzenler Degistirilmis mod guc kaynaklari izlenen ray yaratmak icin kullanilabilir Gozle gorulur bir verimlilik kazanami bu sekilde elde edilebilir ama daha karmasik bir kaynagin sakincasiyla ve azaltilmis THD performansiyla saglanir Yaygin tasarimlarda 10 volt gibi bir voltaj dususu H sinifi devrelerinin cikis transistorlerinde korunur Buyutme isleminin diger duzenlemeleri mumkundur ama verilenler anlasilmasi en kolay ve pratikte uygulanmasi en kolay cihazlardir Eger buyutme uyeleri dogrusal ise cikis girisin tam bir kopyasidir sadece daha buyuk ve ters cevrilmis sekildedir Pratik olarak transistorler dogrusal degildir ve cikis girise asagi yukari yakindir Birkac kaynaktan olan dogrusal olmayislik amplifikatordeki bozulmadir Amplifikator cesitleri A B AB ya da C buyutme isleminin nasil bir sekilde tarafli olduguna baglidir Herhangi bir gercek amplifikator ideal bir amplifikatore gore pek tabii ki kusurludur Doherty amplifikatorleri Doherty melez bir konfigurasyondur ve ilgi cekicidir Ilk olarak 1934 te William H Doherty tarafindan Bell Laboratuvarlari icin icat edilmistir Doherti amplifikatorleri B ve C sinifi amplifikatorleri barindirir Girisn sinyali gecmek icin iki amplifikatore yayilir ve ag toplamlarinin cikis sinyallerinin kombine edilmesinden olusur Dusuk sinyal seviyelerinin oldugu periotlarda B sinifi amplifikatoru C sinifi amplifikator ustunde verimli bir sekilde calisir ve cok kucuk bir guc harcar Yuksek sinyal seviyelerinin oldugu periyotlarda B sinifi amplifikator maksum gucunu verir ve C sinifi amplifikator maksimum gucune kadar olan gucu verir AM verici tasariminin verimi duzenlemesiyle dogru orantilidir fakat ortalama bir duzenleme olan 20 ile vericinin verimliligi 50 den daha azdir Doherty nin tasariminda hic duzenleme olmasa bile verici en az 60 verimlilige sahiptir Western Electric in basarili kisisi olarak Doherty konsepti Continental Electronics e gore islenmis olarak dusunulebilir Nihai islenme Jospeh B Sainton tarafindan icat olmus ekran sebekesi duzenlemesiydi Sainton amplifikatorunde C sinifi birincil bir tasiyici vardir Asamalar birbirinden ayrilmis ve birbirine 90 derece ile bakan faz kaymalari bulunan aglardan olusmustur Duzenlenmemis radyo frekans tasiyicisi iki tupteki sebekelere uygulanir Tasiyici duzenlenmesi iki tupteki ekran sebekelerine uygulanir Tepe tupleri ve tasiyicilarin ayrim noktasi farklidir Iki tup C sinifi icinde duzenleme yaparken verimlilikteki buyuk bir gelisim son asamasinda basarilmistir Ek olarak Tetrod tasiyici ve tepe tupleri cok kucuk miktarda surus gucune ihtiyac duyarken buyuk bir miktarda gelisim de ayni anda basarilmistir Sainton amplifikatorunun piyasaya surulmus versiyonu katod izleyici islemcisi bulundurur ve it cek islemcisi degildir Doherty amplifikatoru cok yuksek guc AM vericilerini surdurur ama daha dusuk guc AM vericileri icin vakum tup amplifikatorleri 80 lerde olan amplifikatorleri golgede birakmistir Son zamanlarda Doherty amplifikatorleri hucresel temel istasyon vericilerinde cok genis bir sekilde yayilmistir Uygulama Amplifikatorler aktif uyeler kullanilarak asagidaki gibi farkli cesitlerde uygulanmistir Ilk aktif uyeler rolelerdi Bu uyeler ilk olarak kitalararasi telgraf tellerinde kullanilmisti Verici ses karbon mikrofonlari aktif uye olarak kullanilmisti Bu AM seslerindeki radyo frekans kaynaklarini duzenlemek icin kullanilmisti Amplifikatorler 60 lara kadar asiri miktarda vakum tupleri kullandi Bugunlerde tupler yalnizca ozel ses gereksinimlerini karsilamak amaciyla bazi gitar amplifikatorlerinde kullanilmistir 1960 larda transistorler kullanilmaya baslandi Bu gunlerde ayrik transistorler hala yuksek guc amplifikatorlerinde kullanilmaktadir 1970 lerin baslarinda daha ve daha fazla transitorler tek bir cipe baglandi Yani toplanmis bir devre yaratildi Piyasadaki cok buyuk sayilarda amplifikator genel olarak hala bu temele dayanir Uygulamalar ustundeki notlarBunun bir sonucu ise guc saglayicisin kendisi cikisi etkileyebilir ve kendisi amplifikator tasariminda goz onune alinmalidir Bir guc amplifikatoru etkili olarak guc duzenleyicisi kontrollu bir giris sinyalidir Amplifikator devresi acik bir dongu performansina sahiptir bu birkac parametre tarafindan aciklanabilir Bircok modern amplifikator negatif geri besleme tekniklerini gene beklenen seviyede tutmak ve bozulmayi dusuk tutmak icin kullanir Negatif dongu geri beslemesi sonumlu hoparlor hareketinden etkilenmeye egilimlidir ve mekanik olan bu hareket hoparlorun performansini belirler Belirleme oraninin kullanildigi amplifikator guc cikislari yukleme kullanmak icin cok uygundur sinyalin formu yani konusma ya da muzik dinamik araligi belirler Yuksek guclu ses uygulamalarinin oldugu durumlarda yukleme icin uzun kablolar gerekir sinemalar bunun en onemli orneklerinden biridir Dengesizligi ya da asiri isinmayi onleyebilmek icin kati halli amplifikatorler icin ilgi gerekir Cunku bircok amplifikator oranli bir yuklu empedansa sahiptir Tum amplifikatorler elektriksel nedenlerden yani direnclerden gecen akim yuzunden disariya isi yayarlar Ayrica isi elektronik aletlerin calisma sekillerini etkileyeceklerinden asiri isinma bir sistemi bozabilir ve bunun icin bazi sogutma sistemleri gerekebilir