Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yada Taşı – Türk ve Altay mitolojilerinde Simya Taşı. Cada (Cata, Sata, Caya, Zaya) Taşı da denir. Türk mitolojisinde yağmur yağdıran sihirli taş. Büyü Taşı.
Nitelikleri
Tanrı, büyük kamlara bu taşı armağan etmiştir. Böylece istenildiği gibi yağmur ve kar yağdırılabilir, hava olaylarına tesir edilebilir. Yağmur, kar ve don getirebilir. Yumruk büyüklüğünde ve koyu renklidirler. Üzerleri damar damar çizgilidir. Soğukturlar. İçinden sesler gelir fakat içi boş değildir. Kullanıldıkça zayıflar ve gücü geçer. En iyileri kendiliğinden kutlu hayvanların şeklini almıştır. Özel bir yerde muhafaza edilir ve sık sık ele alınmaz. Sadece gerektiğinde kullanılır. Kurdun karnından çıktığı söylenir. Koruyucu olduğu da söylenir. Çin kaynaklarına göre Türk şamanları savaşlarda kar ve yağmur yağdırarak zaferler kazanmışlardır. Bu taş ile büyü yapan kişilere Yadaçı/Yatçı/Cadacı/Yayçı adı verlir.
Türklerin atalarına, Tanrının yağmur yağdırma gücü verdiğine dair çeşitli söylentiler, Çin, Hristiyan ve İslâm kaynaklarında yer alır. İslâm yazarlarına göre Türklerin atası olan Yafes'in babası Türkistan'ı oğluna verir. Yafes, kurak bir ülkede ne yapacağını sorar. Babası da oğluna "yağmur taşı"nın gücünden bahseder ve ihtiyaç duyduğunda Allah'a yağmur yağdırması için dua etmesini söyler ve üzerinde dua yazılmış tılsımlı taşı ona verir. Bir efsaneye göre "Yada Taşını" Yafes'ten Oğuz Han almıştır ve bu taş Oguzların eline geçtiği için de onlarla Karluklar, Hazarlar ve diğer Türkler arasındaki savaş bitmek bilmezdir. Bazen de bu taşın koruyucusunun Zada Han olduğu söylenir. Tarih kaynaklara göre ya da Taşı'nın savaşlarda silah olarak kullanılışının son örneğini 18.yyın son yarısına rastlayan 1768-1774 Osmanlı Rus savaşlarında olmuştur.
Yadalamak
Türk ve Altay şamanizminde ve halk inancında Simyacılık Yapmak. Yadlamak veya Yatlamak da denir. Ya da Taşı ile sihir yapmak demektir. Maddenin niteliklerine hükmetmek, meteorolojik olayları yönetmek. Avrupa'daki sıradan madenleri altına çevirme (veya daha genel bir tabirle maddeyi başka bir maddeye dönüştürme) girişimleri Simyanın asıl konusunu oluştururken, Türklerde ya da işlemi doğal olaylara müdahale etme çabasıdır. Yağmur veya kar yağdırmak bu çabanın en çok denenen kısmını oluşturur. İslam sonrası Yağmur Duası bu uygulamanın kısmen yerini almıştır. Marco Polo, Türkler'le karışan Keşmir halklarında da ya da Taşı ve yağmur yağdırma sanatının bulunduğunu yazar. Moğol döneminde Farsçaya geçen Yadamışı/Cadamışı deyimleri sihirli güçlerle yağmur yağdırmak anlamına gelmektedir. Türkler'in ya da Taşı'nı kullanmaları üzerine kaynaklarda ayrıntılı kayıtlar vardır. Örneğin bir eserde şöyle denilmektedir:
- "Türkler arasında, türlü renk ve cinsleri olan Yat Taşı (Yada Taşı) vardır ki onun madeni Hıtay ve Tavgaç Dağları'ndan çıkar. Bu taş aracılığı ile yağmur, kar, dolu çekilir. Türkler, bu sanatı bilip uygulayanlara Yatçı derler. Bu işte yetenekli olanlar, köyün bir yanına yağmur ve kar getirdiklerinde, köyün öbür yanında Güneş açar. Türkler bu taşı yanlarında taşırlar ve bu taş sayesinde düşmanlarına üstünlük sağlarlar. Türkistan'da bir tepeden çıkan bu taşları kentlere götürürler, suya asar ve yağmur yağdırırlar."
Etimoloji
(Yad) kökünden türemiştir. Dışsallık, uzaklık, erişilmezlik, gizem anlamlarını içerir. Moğolca ve Mançuca Yadah, Tuvaca Yadı sözcükleri ihtiyaç halinde olmayı ve gerek duymayı ifade eder. Ayrıca Yad/Yat/Yay/Zay köküyle bağlantılı olarak yaratmak ve yaymak anlamlarını barındırır.
Kaynakça
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi
- ^ Muhammed bin Hüseyin, Al-Tusi
- ^ . 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.
Dış bağlantılar
- da-tasi-yagmur-tasi/ Türk Kültüründe ya da Taşı, Ahmet Öğreten
- da-tasi-efsanesi/ ya da Taşı Efsanesi
- Tanrının Türklere Armağanı10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türk Mitolojisi ve Unsurları16 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ya da Taşı İnancı[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yada Tasi Turk ve Altay mitolojilerinde Simya Tasi Cada Cata Sata Caya Zaya Tasi da denir Turk mitolojisinde yagmur yagdiran sihirli tas Buyu Tasi NitelikleriTanri buyuk kamlara bu tasi armagan etmistir Boylece istenildigi gibi yagmur ve kar yagdirilabilir hava olaylarina tesir edilebilir Yagmur kar ve don getirebilir Yumruk buyuklugunde ve koyu renklidirler Uzerleri damar damar cizgilidir Sogukturlar Icinden sesler gelir fakat ici bos degildir Kullanildikca zayiflar ve gucu gecer En iyileri kendiliginden kutlu hayvanlarin seklini almistir Ozel bir yerde muhafaza edilir ve sik sik ele alinmaz Sadece gerektiginde kullanilir Kurdun karnindan ciktigi soylenir Koruyucu oldugu da soylenir Cin kaynaklarina gore Turk samanlari savaslarda kar ve yagmur yagdirarak zaferler kazanmislardir Bu tas ile buyu yapan kisilere Yadaci Yatci Cadaci Yayci adi verlir Turklerin atalarina Tanrinin yagmur yagdirma gucu verdigine dair cesitli soylentiler Cin Hristiyan ve Islam kaynaklarinda yer alir Islam yazarlarina gore Turklerin atasi olan Yafes in babasi Turkistan i ogluna verir Yafes kurak bir ulkede ne yapacagini sorar Babasi da ogluna yagmur tasi nin gucunden bahseder ve ihtiyac duydugunda Allah a yagmur yagdirmasi icin dua etmesini soyler ve uzerinde dua yazilmis tilsimli tasi ona verir Bir efsaneye gore Yada Tasini Yafes ten Oguz Han almistir ve bu tas Oguzlarin eline gectigi icin de onlarla Karluklar Hazarlar ve diger Turkler arasindaki savas bitmek bilmezdir Bazen de bu tasin koruyucusunun Zada Han oldugu soylenir Tarih kaynaklara gore ya da Tasi nin savaslarda silah olarak kullanilisinin son ornegini 18 yyin son yarisina rastlayan 1768 1774 Osmanli Rus savaslarinda olmustur YadalamakTurk ve Altay samanizminde ve halk inancinda Simyacilik Yapmak Yadlamak veya Yatlamak da denir Ya da Tasi ile sihir yapmak demektir Maddenin niteliklerine hukmetmek meteorolojik olaylari yonetmek Avrupa daki siradan madenleri altina cevirme veya daha genel bir tabirle maddeyi baska bir maddeye donusturme girisimleri Simyanin asil konusunu olustururken Turklerde ya da islemi dogal olaylara mudahale etme cabasidir Yagmur veya kar yagdirmak bu cabanin en cok denenen kismini olusturur Islam sonrasi Yagmur Duasi bu uygulamanin kismen yerini almistir Marco Polo Turkler le karisan Kesmir halklarinda da ya da Tasi ve yagmur yagdirma sanatinin bulundugunu yazar Mogol doneminde Farscaya gecen Yadamisi Cadamisi deyimleri sihirli guclerle yagmur yagdirmak anlamina gelmektedir Turkler in ya da Tasi ni kullanmalari uzerine kaynaklarda ayrintili kayitlar vardir Ornegin bir eserde soyle denilmektedir Turkler arasinda turlu renk ve cinsleri olan Yat Tasi Yada Tasi vardir ki onun madeni Hitay ve Tavgac Daglari ndan cikar Bu tas araciligi ile yagmur kar dolu cekilir Turkler bu sanati bilip uygulayanlaraYatciderler Bu iste yetenekli olanlar koyun bir yanina yagmur ve kar getirdiklerinde koyun obur yaninda Gunes acar Turkler bu tasi yanlarinda tasirlar ve bu tas sayesinde dusmanlarina ustunluk saglarlar Turkistan da bir tepeden cikan bu taslari kentlere gotururler suya asar ve yagmur yagdirirlar Etimoloji Yad kokunden turemistir Dissallik uzaklik erisilmezlik gizem anlamlarini icerir Mogolca ve Mancuca Yadah Tuvaca Yadi sozcukleri ihtiyac halinde olmayi ve gerek duymayi ifade eder Ayrica Yad Yat Yay Zay kokuyle baglantili olarak yaratmak ve yaymak anlamlarini barindirir Kaynakca Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Muhammed bin Huseyin Al Tusi 16 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2012 Dis baglantilarda tasi yagmur tasi Turk Kulturunde ya da Tasi Ahmet Ogreten da tasi efsanesi ya da Tasi Efsanesi Tanrinin Turklere Armagani10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Mitolojisi ve Unsurlari16 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ya da Tasi Inanci olu kirik baglanti