Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yalı Kilisesi, Ordu ili Ünye kentinde bulunan eski bir Rum Ortodoks kilisesidir. Yalı semtinde bulunduğu için bu adla anılır. Şehirde Meryem Ana'ya adanmış iki Rum Ortodoks kilisesinden biridir. Ortadan kalkmış olan diğer kilise, şehrin "Kilise Tepe" olarak bilinen yüksekçe yerinde bulunuyordu. Yalı Kilisesi, Meryem Ana'ya adandığı için Panagia Rum Ortodoks Kilisesi veya Meryem Ana Rum Ortodoks Kilisesi olarak da bilinir.
 Yalı Kilisesi'nin güneydoğu cepheden görünümü | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Ünye, Ordu (il) |
| Koordinatlar | 41°08′07″K 37°17′16″D / 41.13528°K 37.28778°D |
| İnanç | Hristiyanlık |
| Mezhep | Rum Ortodoks |
| Durum | Kültür Sanat Merkezi |
Yalı Kilisesi'nin 19. yüzyılda, 1830 veya 1867 yılında inşa edildiği tahmin edilmektedir. Ancak bu bilgi kayıtlara dayanmamaktadır. Lozan Antlaşması uyarınca Türkiye ile Yunanistan arasındaki nüfus mübadelesinin ardından Yalı Kilisesi'nin cemaati kalmayınca, Ünye Belediyesi yapıyı depo ve düğün salonu gibi değişik amaçlarla kullanmıştır. Yalı Kilisesi'ne 1930'larda dev elektrik üretim motorları yerleştirilmiş, bu sırada mekân genişletme amacıyla sütunlar kesilip kilisenin çatısı yıkılmıştır.
Yalı Kilisesi, 2010 yılında Ünye Belediyesi tarafından on yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığı'na devredilmiştir. Ardından restore edilen kilise, 2015 yılında kültür ve sanat merkezi haline getirilmiştir.
Ne var ki bu sırada yapıda büyük oranda bir yıkım yapılmıştır. Geriye yalnızca üç cephesindeki dış duvarları yarı yüksekliğe kadar bırakılan kilisenin yıkılan kısımları tamamlanarak yeniden inşa edilmiştir. 19. yüzyılda Ünye taşlarıyla inşa edilen binanın önemli bir kısmının yıkıldıktan sonra daha ucuz olması sebebiyle Urfa'dan getirilen taşlarla restore edildiği kaydedilmektedir.
Ayrıca kilisenin batı yönündeki girişine camekanlı bir bölüm eklenmiş ve kilisenin özgün biçimi bozulmuştur. Yalı Kilisesi, mimari açıdan incelenip tanımlanmıştır. Dikdörtgen planlı bir bazilika olan Yalı Kilisesi'nin batı cephesinde çatı alınlığında küçük boyutlu aydınlatma açıklığı bulunmaktadır. Kilise üç apsisli ve üç nesli bir yapıdır. Orta nef yan neflere göre daha geniş tutulmuştur. Orta apsis de yan apsislere göre daha geniştir. Kuzey ve güney cephelerde dörder, apsislerde ise birer pencere bulunmaktadır.
Yalı Kilisesi'nin adı Gürcü prensesi Sopio Gurieli'nin anıtsal mezarının Platana'dan Ünye'ye taşınmasında da geçer. Sopio Gurieli, Gürcistan’ı işgal eden Çarlık Rusya güçlerine karşı savaşırken yenilince Osmanlı ülkesine sığınmış ve ölünce Platana'da toprağa verilmiştir. Gurieli'nin mezarı daha sonra Ünye'ye, Kilise Tepe'deki veya Yalı'daki Rum Ortodoks kilisenin avlusuna taşınmıştır. Ancak bu mezar günümüze ulaşmamıştır.
Galeri
-
![image]()
Yalı Kilisesi'nin batıdan görünüşü -
![image]()
Yalı Kilisesi'nin doğudan görünüşü -
![image]()
Yalı Kilisesi'nin güneyden görünüşü -
![image]()
Sopio Gurieli'nin Ünye'deki anıt mezarı
Kaynakça
- ^ a b "Yaşar Karaduman, "Ünye, Yalı Meryem Ana Panagia Rum Ortodoks Kilisesi" - Ünye Kent Gazetesi". 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ ""Yalı Kilisesi-Ünye/Ordu - Ordu"- Türkiye Kültür Portalı". 27 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ ""Yalı Kilisesi-Ünye/Ordu" - Türkiye Kültür Portalı". 27 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ ""Yalı Kilisesi" - Ünye Belediyesi". 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ A. Kabayel, A. Derya Varilci (29 Nisan 2016). . Ünye Kent Gazetesi. unyekent.com. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Ön tespitler ve röleve çalışmaları nispeten daha uzun sürdü. Binanın önceki onarım izlerini ve bilinçsiz müdahaleleri ortadan kaldırmak için neredeyse tamamına yakın kısmı yıkıldı. 170 Yıl önce Ünye taşlarıyla inşa edilen bina, önemli bir kısmı yıkıldıktan sonra daha ucuz olduğundan nispetle Urfa'dan getirilen taşlarla restore edildi.
- ^ . Ünye Tarih Araştırma Grubu. unyetariharastrmagrubu.blogspot.com. 29 Nisan 2016. 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2023.
- ^ "Yalı Kilisesi" - Karadeniz Kültür Portalı
- ^
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yali Kilisesi Ordu ili Unye kentinde bulunan eski bir Rum Ortodoks kilisesidir Yali semtinde bulundugu icin bu adla anilir Sehirde Meryem Ana ya adanmis iki Rum Ortodoks kilisesinden biridir Ortadan kalkmis olan diger kilise sehrin Kilise Tepe olarak bilinen yuksekce yerinde bulunuyordu Yali Kilisesi Meryem Ana ya adandigi icin Panagia Rum Ortodoks Kilisesi veya Meryem Ana Rum Ortodoks Kilisesi olarak da bilinir Yali KilisesiYali Kilisesi nin guneydogu cepheden gorunumuTemel bilgilerKonumUnye Ordu il Koordinatlar41 08 07 K 37 17 16 D 41 13528 K 37 28778 D 41 13528 37 28778InancHristiyanlikMezhepRum OrtodoksDurumKultur Sanat Merkezi Yali Kilisesi nin 19 yuzyilda 1830 veya 1867 yilinda insa edildigi tahmin edilmektedir Ancak bu bilgi kayitlara dayanmamaktadir Lozan Antlasmasi uyarinca Turkiye ile Yunanistan arasindaki nufus mubadelesinin ardindan Yali Kilisesi nin cemaati kalmayinca Unye Belediyesi yapiyi depo ve dugun salonu gibi degisik amaclarla kullanmistir Yali Kilisesi ne 1930 larda dev elektrik uretim motorlari yerlestirilmis bu sirada mekan genisletme amaciyla sutunlar kesilip kilisenin catisi yikilmistir Yali Kilisesi 2010 yilinda Unye Belediyesi tarafindan on yilligina Kultur ve Turizm Bakanligi na devredilmistir Ardindan restore edilen kilise 2015 yilinda kultur ve sanat merkezi haline getirilmistir Ne var ki bu sirada yapida buyuk oranda bir yikim yapilmistir Geriye yalnizca uc cephesindeki dis duvarlari yari yukseklige kadar birakilan kilisenin yikilan kisimlari tamamlanarak yeniden insa edilmistir 19 yuzyilda Unye taslariyla insa edilen binanin onemli bir kisminin yikildiktan sonra daha ucuz olmasi sebebiyle Urfa dan getirilen taslarla restore edildigi kaydedilmektedir Ayrica kilisenin bati yonundeki girisine camekanli bir bolum eklenmis ve kilisenin ozgun bicimi bozulmustur Yali Kilisesi mimari acidan incelenip tanimlanmistir Dikdortgen planli bir bazilika olan Yali Kilisesi nin bati cephesinde cati alinliginda kucuk boyutlu aydinlatma acikligi bulunmaktadir Kilise uc apsisli ve uc nesli bir yapidir Orta nef yan neflere gore daha genis tutulmustur Orta apsis de yan apsislere gore daha genistir Kuzey ve guney cephelerde dorder apsislerde ise birer pencere bulunmaktadir Yali Kilisesi nin adi Gurcu prensesi Sopio Gurieli nin anitsal mezarinin Platana dan Unye ye tasinmasinda da gecer Sopio Gurieli Gurcistan i isgal eden Carlik Rusya guclerine karsi savasirken yenilince Osmanli ulkesine siginmis ve olunce Platana da topraga verilmistir Gurieli nin mezari daha sonra Unye ye Kilise Tepe deki veya Yali daki Rum Ortodoks kilisenin avlusuna tasinmistir Ancak bu mezar gunumuze ulasmamistir GaleriYali Kilisesi nin batidan gorunusu Yali Kilisesi nin dogudan gorunusu Yali Kilisesi nin guneyden gorunusu Sopio Gurieli nin Unye deki anit mezariKaynakca a b Yasar Karaduman Unye Yali Meryem Ana Panagia Rum Ortodoks Kilisesi Unye Kent Gazetesi 17 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2023 Yali Kilisesi Unye Ordu Ordu Turkiye Kultur Portali 27 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2023 Yali Kilisesi Unye Ordu Turkiye Kultur Portali 27 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2023 Yali Kilisesi Unye Belediyesi 17 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2023 A Kabayel A Derya Varilci 29 Nisan 2016 Unye Kent Gazetesi unyekent com 14 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi On tespitler ve roleve calismalari nispeten daha uzun surdu Binanin onceki onarim izlerini ve bilincsiz mudahaleleri ortadan kaldirmak icin neredeyse tamamina yakin kismi yikildi 170 Yil once Unye taslariyla insa edilen bina onemli bir kismi yikildiktan sonra daha ucuz oldugundan nispetle Urfa dan getirilen taslarla restore edildi Unye Tarih Arastirma Grubu unyetariharastrmagrubu blogspot com 29 Nisan 2016 29 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2023 Yali Kilisesi Karadeniz Kultur Portali