Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ekim 2016) |
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Yalın üretim; yapısında hiçbir gereksiz unsur taşımayan, hata, maliyet, stok, işçilik, geliştirme süreci, üretim alanı, fire, müşteri memnuniyetsizliği gibi unsurların en aza indirildiği üretim sistemidir. [ ve diğerleri 1990:16]
Yalın üretimin ana stratejisi hızı arttırıp akış süresini azaltarak kalite, maliyet, teslimat performansını aynı oranda iyileştirmektir. Yalın üretim, müşteri ihtiyaçları doğrultusunda malzeme ve bilgiyi dönüştüren veya şekillendiren ya da katma değer oluşturan faaliyet ile zaman ve kaynak kullanan ancak ürün üstüne müşteri ihtiyaçları doğrultusunda değer ilave etmeyen ve katma değer oluşturmayan faaliyeti ayırt etmeye yarar. Sıfır hatalı, tam zamanında, küçük partiler halinde, yüksek çeşitlilikte üretim yapılması öngörülür. [Tikici ve diğerleri, 2006:3]
Yalın üretime genel bakış
Henry Ford 1927'de bugün ve gelecek için kendi üretim felsefesini oluşturdu ve Ford Üretim Sistemi adı altında bir devrimi temel prensipleriyle kurdu. 1937'de Toyota Motor Corporation Japonya Aichi'de kuruldu. Toyota kuzenler Kiichiro ve Eidji, Taiichi Ohno ile birlikte Ford Üretim Sistemi üzerine çalışarak Toyota Üretim Sistemi'ni geliştirdiler. Toyota Üretim Sistemi'nin anahtar fonksiyonu ise tam zamanında üretim idi. 1978'de Taiichi Ohno "Toyota Production System" i Japonca dilinde yayınladı. Ohno'ya göre Toyota üretim sisteminin öncelikli tek amacı maliyetleri düşürmek, yani israfları ortadan kaldırmaktı. Bu da ancak miktarın kontrol edilmesi, kalite güvencesi ve insan haklarına saygı ile başarılabilirdi. Ohno sadece ihtiyaç duyulan zamanda ihtiyaç duyulan miktarda üretilmesini öneriyordu. 1973'te Kuzey Amerika'yı vuran petrol krizi Japon imalat ve yönetiminde yapılan uygulamalarda büyük bir ilgi meydana getirdi ve bu olayları Japonya'da imalat ve yönetimle ilgili yazılan çok sayıda makale ve kitaplar izledi. 1977'de ilk akademik makale Sugimori Et Al tarafından yayınlandı. Makaleler kanban ve tam zamanında üretime odaklanmıştı. Üretim düzeltme ve seviye arttırma ilk olarak yazıldı. 1984'te Toyota Motor Şirketi ve General Motors Californiya'da ortak bir girişimde bulundular. 1980'lerin ortası Yasuhiro Moden'in Toyota Üretim Sistemleri (1983) dahil olmak üzere Taiichi Ohno'nun Toyota Üretim Sistemleri (1988) gibi kayda değer kitaplar İngilizce olarak yayınlandı. [Shah, Ward, 2007:3]
Yalın üretim, ABD'deki bünyesinde dünya otomotiv sanayi üzerinde çalışmalar yapan International Motor Vehicle Project 'de araştırmacı olan tarafından ortaya atılmış bir terim olarak karşımıza çıkmaktadır. [Womack ve diğerleri 1990:13]
Yalın üretimin tarihsel gelişimi
Bugün yalın üretim diye adlandırılan üretim ve yönetim sisteminin temel ilkeleri, ilk kez 1950'lerde Toyota ailesinin bireylerinden mühendis ve beraber çalıştığı deha, mühendis Taiichi Ohno'nun öncülüğünde, Japon Toyota firmasında atılmıştır. Bu ikili 1950'de Ford firmasını incelemek için Amerika'ya yaptığı iş gezisinde edindiği bilgilerin de ışığında Ford'un yüzyılın başlarından itibaren öncülük ettiği kitle üretim sisteminin Japonya için hiç de uygun olmadığına karar vermişlerdir ve bu karar yepyeni bir üretim ve yönetim anlayışının ilk adımlarının atılmasına yol açmıştır. [Okur, 2005:31]
Toyota dehaları, sistemin bütününü incelemeleri sonucu şu yargıya varırlar: Kitle üretim sistemi, esneklikten yoksundur, katı bir hiyerarşiye dayanmaktadır ve kitlesellik içermektedir. Ancak ne var ki, tüm bunlar 1950'lerde, farklılaşmamış ama geniş, yani kısıtlı tipte aracın çok sayıda satılabileceği, çoğunluğunu elinde harcayarak parası olan orta sınıfın oluşturduğu henüz doymamış bir pazardır. Şirketlerde zaman içinde büyük sermayeler birikmiştir ve rekabet düşüktür. Otomobil sektöründe sadece üç firma çekişmektedir. Dolayısıyla, kitlesellik ve israf şirketlerce bir sorun olarak algılanmadığı gibi, tersine aşırı iş bölümüne ve her şeyin bonkörce kullanılmasına dayalı bu sistemde üretim adetleri olabilecek en yüksek düzeyde tutulabildiği ve pahalı makineler uzun vadede tam kapasite kullanılabildiği sürece ölçek ekonomilerine ulaşılmakta, yani birim maliyetler çok düşük tutulabilip, karlar azami düzeye çıkabilmektedir. [Okur, 2005:32]
Toyota Motor Company 1980'li yılların başında piyasaya sürdüğü 3,5 milyon otomobille dünya üreticileri arasında bir anda ikinci sıraya yerleşmiştir. Bu aynı zamanda Japon otomobil endüstrisinin Amerikan otomobil endüstrisini geçtiği tarihî andır. Amerika'nın toplam 8 milyon adet otomobiline karşılık Japon otomobil endüstrisi 11 milyonu bulan olağanüstü bir performans sergiliyordu ve bu başarıya en büyük katkıyı sağlayan şirket Toyota Motor Company idi. [Ohno, 1996:15]
İşte tüm bu koşullar ve zorunluluklar başta Toyota'nın dehaları Toyota ve özellikle Ohno'nun öncülüğünde, adım adım ilerlenerek, üretim günbegün adeta bir mikroskop altına yatırılıp, titizlikle incelenerek ve geliştirilerek, bugün yalın üretim diye tanımladığımız sistemin ortaya çıkması ve kısa sürede tüm Japon ekonomisine yayılması sonucunu vermiştir.[Okur, 2005:33]
Yalın üretimin uygulama nedenleri
Yalın üretimin neden farklı ve üstün olduğu üzerinde biraz durmak gerekir. Yalın üretimle ilgili tüm çalışmalara baktığımızda, hemen herkesin yalın üretim sanayi örgütlenmesine yepyeni bir soluk getirdiği, hatta dünyanın en iyi uygulaması olarak kabul edilmesi gerektiği doğrultusunda hemfikir olduklarını görmek mümkündür. Ne var ki, yalın üretim en iyi uygulama olarak kabul edilirken, birçok kez dar anlamıyla üretim olayına kazandırdığı teknikler ön plana çıkarılmakta, sistem sadece bir teknikler bütünüymüş gibi sunulmaktadır. Hiç kuşkusuz, yalın üretimi yalın üretim yapan en önemli etkenlerden biri, üretim olayına kazandırdığı özgün niteliklerdir. Ancak ünlü Japon uzmanlar Shingo ve Monden'in de vurguladıkları gibi, yalın üretimin göz ardı edilmeyecek kadar önemli bir başka boyutu daha vardır ki sistemin temel dayanağı aslında bu boyutunda gizlidir. O da yalın üretimin, içinde yer alan her kesimi, aktörü ya da tarafı aynı anda memnun etmesi, kitle üretiminin tersine, herkesin kazanmasını sağlayabilecek güçlü bir potansiyele sahip olmasıdır. İlk kez yalın üretimde yüzyıllara dayanan bu eğilimin tersine çevrilmesine ve sadece bir kesimin değil, herkesin kazanmasına katkıda bulunacak bir potansiyel sağlanıyor. Bu potansiyel sanayi örgütlenmesine ve toplumsal yaşama yepyeni bir içerik kazandırabilecek güçte bir potansiyeldir, mutlaka tüm boyutlarıyla keşfedilmeyi ve daha da güçlendirilmeyi hak etmektedir. Ünlü uzman Shingo da yalın üretimi, üretime devrimci bir yeni felsefe ile yaklaşmak olarak tanımlarken sistemin başta çalışanlar olmak üzere herkesin kazanması yönündeki bu güçlü potansiyelini kastetmektedir. Yalın üretimin kendisine ait önemli özellikleri bu özgün boyutunda saklıdır. [Womack, Jones, Ross, 1990:13]
Yalın üretim araçları
- Kanban ya da “Çekme” Sistemi
- 5S: Sınıflandır, Sırala, Sil, Standartlaştır, Sürdür
- Tek-Parça Akışı
- Makineler/Atölyeler Arası Senkronizasyon: Toplam İş Denetimi
- U-Hatları, İş Rotasyonu ve İş Tanımları
- Poka-Yoke ya da otonomasyon
- Tekli Dakikalarda Kalıp Değişimi
- Kalite Çemberleri
- Toplam Üretken Bakım
- JIT: Tam Zamanında Üretim
Kaynakça
- Womack ve diğerleri 1990:16
- Tikici ve diğerleri, 2006:3
- Shah, Ward, 2007:3
- Womack ve diğerleri 1990:13
- Okur, 2005:31
- Okur, 2005:32
- Ohno, 1996:15
- Okur, 2005:33
- Womack, Jones, Ross, 1990:13
Dış bağlantılar
- Yalın Enstitü Derneği 10 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ekim 2016 Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Yalin uretim yapisinda hicbir gereksiz unsur tasimayan hata maliyet stok iscilik gelistirme sureci uretim alani fire musteri memnuniyetsizligi gibi unsurlarin en aza indirildigi uretim sistemidir ve digerleri 1990 16 Yalin uretimin ana stratejisi hizi arttirip akis suresini azaltarak kalite maliyet teslimat performansini ayni oranda iyilestirmektir Yalin uretim musteri ihtiyaclari dogrultusunda malzeme ve bilgiyi donusturen veya sekillendiren ya da katma deger olusturan faaliyet ile zaman ve kaynak kullanan ancak urun ustune musteri ihtiyaclari dogrultusunda deger ilave etmeyen ve katma deger olusturmayan faaliyeti ayirt etmeye yarar Sifir hatali tam zamaninda kucuk partiler halinde yuksek cesitlilikte uretim yapilmasi ongorulur Tikici ve digerleri 2006 3 Yalin uretime genel bakisHenry Ford 1927 de bugun ve gelecek icin kendi uretim felsefesini olusturdu ve Ford Uretim Sistemi adi altinda bir devrimi temel prensipleriyle kurdu 1937 de Toyota Motor Corporation Japonya Aichi de kuruldu Toyota kuzenler Kiichiro ve Eidji Taiichi Ohno ile birlikte Ford Uretim Sistemi uzerine calisarak Toyota Uretim Sistemi ni gelistirdiler Toyota Uretim Sistemi nin anahtar fonksiyonu ise tam zamaninda uretim idi 1978 de Taiichi Ohno Toyota Production System i Japonca dilinde yayinladi Ohno ya gore Toyota uretim sisteminin oncelikli tek amaci maliyetleri dusurmek yani israflari ortadan kaldirmakti Bu da ancak miktarin kontrol edilmesi kalite guvencesi ve insan haklarina saygi ile basarilabilirdi Ohno sadece ihtiyac duyulan zamanda ihtiyac duyulan miktarda uretilmesini oneriyordu 1973 te Kuzey Amerika yi vuran petrol krizi Japon imalat ve yonetiminde yapilan uygulamalarda buyuk bir ilgi meydana getirdi ve bu olaylari Japonya da imalat ve yonetimle ilgili yazilan cok sayida makale ve kitaplar izledi 1977 de ilk akademik makale Sugimori Et Al tarafindan yayinlandi Makaleler kanban ve tam zamaninda uretime odaklanmisti Uretim duzeltme ve seviye arttirma ilk olarak yazildi 1984 te Toyota Motor Sirketi ve General Motors Californiya da ortak bir girisimde bulundular 1980 lerin ortasi Yasuhiro Moden in Toyota Uretim Sistemleri 1983 dahil olmak uzere Taiichi Ohno nun Toyota Uretim Sistemleri 1988 gibi kayda deger kitaplar Ingilizce olarak yayinlandi Shah Ward 2007 3 Yalin uretim ABD deki bunyesinde dunya otomotiv sanayi uzerinde calismalar yapan International Motor Vehicle Project de arastirmaci olan tarafindan ortaya atilmis bir terim olarak karsimiza cikmaktadir Womack ve digerleri 1990 13 Yalin uretimin tarihsel gelisimiBugun yalin uretim diye adlandirilan uretim ve yonetim sisteminin temel ilkeleri ilk kez 1950 lerde Toyota ailesinin bireylerinden muhendis ve beraber calistigi deha muhendis Taiichi Ohno nun onculugunde Japon Toyota firmasinda atilmistir Bu ikili 1950 de Ford firmasini incelemek icin Amerika ya yaptigi is gezisinde edindigi bilgilerin de isiginda Ford un yuzyilin baslarindan itibaren onculuk ettigi kitle uretim sisteminin Japonya icin hic de uygun olmadigina karar vermislerdir ve bu karar yepyeni bir uretim ve yonetim anlayisinin ilk adimlarinin atilmasina yol acmistir Okur 2005 31 Toyota dehalari sistemin butununu incelemeleri sonucu su yargiya varirlar Kitle uretim sistemi esneklikten yoksundur kati bir hiyerarsiye dayanmaktadir ve kitlesellik icermektedir Ancak ne var ki tum bunlar 1950 lerde farklilasmamis ama genis yani kisitli tipte aracin cok sayida satilabilecegi cogunlugunu elinde harcayarak parasi olan orta sinifin olusturdugu henuz doymamis bir pazardir Sirketlerde zaman icinde buyuk sermayeler birikmistir ve rekabet dusuktur Otomobil sektorunde sadece uc firma cekismektedir Dolayisiyla kitlesellik ve israf sirketlerce bir sorun olarak algilanmadigi gibi tersine asiri is bolumune ve her seyin bonkorce kullanilmasina dayali bu sistemde uretim adetleri olabilecek en yuksek duzeyde tutulabildigi ve pahali makineler uzun vadede tam kapasite kullanilabildigi surece olcek ekonomilerine ulasilmakta yani birim maliyetler cok dusuk tutulabilip karlar azami duzeye cikabilmektedir Okur 2005 32 Toyota Motor Company 1980 li yillarin basinda piyasaya surdugu 3 5 milyon otomobille dunya ureticileri arasinda bir anda ikinci siraya yerlesmistir Bu ayni zamanda Japon otomobil endustrisinin Amerikan otomobil endustrisini gectigi tarihi andir Amerika nin toplam 8 milyon adet otomobiline karsilik Japon otomobil endustrisi 11 milyonu bulan olaganustu bir performans sergiliyordu ve bu basariya en buyuk katkiyi saglayan sirket Toyota Motor Company idi Ohno 1996 15 Iste tum bu kosullar ve zorunluluklar basta Toyota nin dehalari Toyota ve ozellikle Ohno nun onculugunde adim adim ilerlenerek uretim gunbegun adeta bir mikroskop altina yatirilip titizlikle incelenerek ve gelistirilerek bugun yalin uretim diye tanimladigimiz sistemin ortaya cikmasi ve kisa surede tum Japon ekonomisine yayilmasi sonucunu vermistir Okur 2005 33 Yalin uretimin uygulama nedenleriYalin uretimin neden farkli ve ustun oldugu uzerinde biraz durmak gerekir Yalin uretimle ilgili tum calismalara baktigimizda hemen herkesin yalin uretim sanayi orgutlenmesine yepyeni bir soluk getirdigi hatta dunyanin en iyi uygulamasi olarak kabul edilmesi gerektigi dogrultusunda hemfikir olduklarini gormek mumkundur Ne var ki yalin uretim en iyi uygulama olarak kabul edilirken bircok kez dar anlamiyla uretim olayina kazandirdigi teknikler on plana cikarilmakta sistem sadece bir teknikler butunuymus gibi sunulmaktadir Hic kuskusuz yalin uretimi yalin uretim yapan en onemli etkenlerden biri uretim olayina kazandirdigi ozgun niteliklerdir Ancak unlu Japon uzmanlar Shingo ve Monden in de vurguladiklari gibi yalin uretimin goz ardi edilmeyecek kadar onemli bir baska boyutu daha vardir ki sistemin temel dayanagi aslinda bu boyutunda gizlidir O da yalin uretimin icinde yer alan her kesimi aktoru ya da tarafi ayni anda memnun etmesi kitle uretiminin tersine herkesin kazanmasini saglayabilecek guclu bir potansiyele sahip olmasidir Ilk kez yalin uretimde yuzyillara dayanan bu egilimin tersine cevrilmesine ve sadece bir kesimin degil herkesin kazanmasina katkida bulunacak bir potansiyel saglaniyor Bu potansiyel sanayi orgutlenmesine ve toplumsal yasama yepyeni bir icerik kazandirabilecek gucte bir potansiyeldir mutlaka tum boyutlariyla kesfedilmeyi ve daha da guclendirilmeyi hak etmektedir Unlu uzman Shingo da yalin uretimi uretime devrimci bir yeni felsefe ile yaklasmak olarak tanimlarken sistemin basta calisanlar olmak uzere herkesin kazanmasi yonundeki bu guclu potansiyelini kastetmektedir Yalin uretimin kendisine ait onemli ozellikleri bu ozgun boyutunda saklidir Womack Jones Ross 1990 13 Yalin uretim araclariKanban ya da Cekme Sistemi 5S Siniflandir Sirala Sil Standartlastir Surdur Tek Parca Akisi Makineler Atolyeler Arasi Senkronizasyon Toplam Is Denetimi U Hatlari Is Rotasyonu ve Is Tanimlari Poka Yoke ya da otonomasyon Tekli Dakikalarda Kalip Degisimi Kalite Cemberleri Toplam Uretken Bakim JIT Tam Zamaninda UretimKaynakcaWomack ve digerleri 1990 16 Tikici ve digerleri 2006 3 Shah Ward 2007 3 Womack ve digerleri 1990 13 Okur 2005 31 Okur 2005 32 Ohno 1996 15 Okur 2005 33 Womack Jones Ross 1990 13Dis baglantilarYalin Enstitu Dernegi 10 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde