Yemen kültürü, İslam'dan etkilenen eski bir kültürel tarihe sahiptir. Eşsiz coğrafi konumu nedeniyle Yemen, tarihsel ve kültürel olarak komşularından çok farklı bir kültür edinmiştir.
Edebiyat
Yemen'de edebiyat, geleneksel şarkılar, sözlü hikâyeler ve şiir gibi halk edebiyatının yanı sıra modern şiir, kurgu, kurgu dışı ve drama yazarlarının eserlerini de kapsar. Arap edebiyatı üzerine çalışan bir akademisyen olan Mark Wagner'e göre, "Yemenli yazarlar yıllar boyunca göç, sürgün, ırkçılık, Müslüman-Yahudi ilişkileri ve kültürel çoğulculuk gibi çeşitli temaları ele almışlardır."
İslami sözlü veya yazılı edebiyattan esinlenen çok sayıda eserin yanı sıra, Yemenli Yahudilerin 1950'lerdeki göçüne kadar belirgin bir Yemen Yahudi şiir ve nesir geleneği vardı.
Müzik
Yemen müziği yurtdışında öncelikle bir dizi pan-Arap popüler yıldızıyla tanınır. Arap dünyasında Yemen uzun zamandır bir kültür merkezi olmuştur. Yemen'in milli marşı Abdallah "al-Fadhool" Abdul Wahab Noman tarafından yazılan "Birleşik Cumhuriyet "tir.
UNESCO, 7 Kasım 2003 tarihinde Sana'daki şiirsel şarkı geleneğini al-Ghina al-San'ani adıyla İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtı olarak ilan etmiştir.
Tiyatro
Yemen tiyatrosunun tarihi en az bir asır öncesine, 1900'lerin başına kadar uzanmaktadır. Hem amatör hem de profesyonel (devlet destekli) tiyatro toplulukları ülkenin büyük şehir merkezlerinde sahne almaktadır. Ali Ahmed Ba Kathir, Muhammed al-Sharafi ve Wajdi al-Ahdal gibi Yemen'in önemli şair ve yazarlarının çoğu dramatik eserler yazmış; Muhammed Abdul-Wali ve Abdulaziz Al-Maqaleh gibi Yemenli yazarların şiirleri, romanları ve kısa hikâyeleri de sahneye uyarlanmıştır. Tevfik el-Hakim ve Saadallah Wannous gibi Arap yazarların yanı sıra Shakespeare, Pirandello, Brecht ve Tennessee Williams gibi Batılı yazarların oyunları da Yemen'de sahnelenmiştir. Tarihsel olarak bakıldığında, güneydeki liman kenti Aden, Yemen tiyatrosunun beşiğidir; son yıllarda başkent Sana'a, genellikle Dünya Tiyatro Günü ile bağlantılı olarak çok sayıda tiyatro festivaline ev sahipliği yapmaktadır.
Yerel mutfak
Yemen mutfağı, daha yaygın olarak bilinen Orta Doğu mutfaklarından tamamen farklıdır ve hatta bölgeden bölgeye biraz farklılık gösterir.
Tavuk, keçi ve kuzu eti, pahalı olan sığır etinden daha sık yenmektedir. Özellikle kıyı bölgelerinde balık da yenmektedir.
Peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri Yemen diyetinde daha az yaygındır. Ancak ayran, en çok bulunduğu bazı köylerde neredeyse her gün tüketilmektedir. En yaygın kullanılan yağlar, tuzlu yemeklerde kullanılan bitkisel yağ ve ghee iken, hamur işlerinde kullanılan yağ tercihi semn'dir (sadeyağ).
Her bölgenin kendi varyasyonu olmasına rağmen, Saltah ulusal yemek olarak kabul edilir. Temel olarak maraq adı verilen kahverengi bir et yahnisi, bir topak çemen köpüğü ve sahwiq veya sahowqa (salsa haline getirilmiş acı biber, domates, sarımsak ve ot karışımı) kullanılır. Pirinç, patates, çırpılmış yumurta ve sebzeler saltah'ın yaygın eklemeleridir. Geleneksel olarak, yemeği toplamak için bir kap görevi gören Yemen yassı ekmeği ile yenir.
Shakshouka Yemen'de popüler bir yemektir. Şakşuka yumurta, et, domates, biber, soğan ve baharatlarla (genellikle kimyon, zerdeçal ve acı biber dahil) yapılır. Genellikle kap olarak Yemen yassı ekmeği veya beyaz ekmek ile servis edilir.
Diğer popüler yemekler şunlardır: aseed, fahsa, thareed, samak mofa, mandi, kabsa, fattah, shafut ve fatoot.
Shahi Haleeb (sütlü çay, kattan sonra servis edilir), siyah çay (kakuleli, karanfilli veya naneli), qishr (kahve kabuğu), qahwa (kahve), karkadin (kurutulmuş ebegümeci çiçeği infüzyonu), Naqe'e Al Zabib (soğuk kuru üzüm içeceği) ve diba'a (kabak nektarı) popüler Yemen içeceklerine örnektir. Mango ve guava suları da popülerdir.
Malooga ve lahooh, Yemen'de bulunan en popüler yassı ekmek türleridir. Malooga, ful medames (pirinç ve fasulyeye benzer) gibi fasulye yemekleriyle birlikte yenir. Lahooh ise köriler, güveçler ve çorbaların yanı sıra pirinç yemekleriyle birlikte yenir.
Bint Al-Sahn, bal ile yenen popüler bir tatlı yemeğidir.
Gat
Gat (Catha edulis) olarak da bilinen Gat, Yemen'de yaygın olarak yetiştirilen bir bitkidir ve genellikle çiğnemek için kullanılır. Gat suyu yutulduğunda amfetamin benzeri bir etki yaratır. Yemenliler geleneksel kıyafetler giyer ve öğleden sonraları narkotik khat bitkisini çiğnerler. Khat çiğnemek aynı zamanda Yemen iş kültürünün bir parçasıdır ve karar alma mekanizmasını teşvik eder, ancak yabancıların katılması beklenmez.
Spor Dalları
Futbol Yemen'de en popüler spordur. Yemen milli futbol takımı FIFA ve AFC liglerinde mücadele etmektedir. Ülke ayrıca birçok futbol kulübüne de ev sahipliği yapmaktadır. Bu kulüpler ulusal ve uluslararası liglerde mücadele etmektedir.
Yemen'in dağları bisiklet, kaya tırmanışı, trekking, yürüyüş, kayak, dağ atlayışı ve dağ tırmanışı gibi daha zorlu sporlar gibi açık hava sporları için birçok fırsat sunmaktadır. Bölgedeki 5.000 metrelik zirveler de dahil olmak üzere Sarawat Dağları ve Jabal An-Nabi Shu'ayb'a dağ tırmanışı ve yürüyüş turları, yerel ve uluslararası dağcılık acenteleri tarafından mevsimsel olarak düzenlenmektedir.
Yemen'in ve Sokotra adasının kıyı bölgeleri sörf, bodyboard, yelken, yüzme ve tüplü dalış gibi su sporları için de birçok fırsat sunmaktadır. Sokotra adası dünyanın en iyi sörf destinasyonlarından bazılarına ev sahipliği yapmaktadır.
Eğitim
Mimari
Yemen'de mimarinin tarihi, ticaretle zenginleşen şehir devletlerinin yükselişi sayesinde bölgede Güney Arabistan mimarisi geleneğinin geliştiği antik çağlarda başlar. Gelişmeler İslami dönemde de devam etmiş ve hem yerel özellikler hem de dış etkiler sergilemiştir. Yemen'in tarihi şehir ve kasabaları, kerpiç veya taştan inşa edilen ve birkaç kata kadar yükselen geleneksel kule evleriyle de ünlüdür. Eski Sana'a, Şibam ve Zabid şehirleri UNESCO Dünya Mirası Alanları olarak belirlenmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Wagner, Mark (26 Ekim 2017). "Yemen". The Oxford Handbook of Arab Novelistic Traditions (İngilizce). doi:10.1093/oxfordhb/9780199349791.013.32. ISBN . 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2022.
- ^ Wagner, Mark S. (2009). Like Joseph in Beauty: Yemeni Vernacular Poetry and Arab-Jewish Symbiosis (İngilizce). 33 (Brill studies in Middle Eastern Literature). Leiden-Boston: . OCLC 906777608.
- ^ "UNESCO - Song of Sana'a". 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Old City of Sana'a". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2022.
- ^ M. Bloom, Jonathan; S. Blair, Sheila, (Ed.) (2009). "Yemen, Republic of". The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture. 3. Oxford University Press. ss. 444-446. ISBN .
- ^ UNESCO World Heritage Centre. "Yemen - UNESCO World Heritage Convention". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 27 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022.
Dış bağlantılar
- Yemen: Kültürel-Coğrafi Bölgeler
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yemen kulturu Islam dan etkilenen eski bir kulturel tarihe sahiptir Essiz cografi konumu nedeniyle Yemen tarihsel ve kulturel olarak komsularindan cok farkli bir kultur edinmistir EdebiyatYemen de edebiyat geleneksel sarkilar sozlu hikayeler ve siir gibi halk edebiyatinin yani sira modern siir kurgu kurgu disi ve drama yazarlarinin eserlerini de kapsar Arap edebiyati uzerine calisan bir akademisyen olan Mark Wagner e gore Yemenli yazarlar yillar boyunca goc surgun irkcilik Musluman Yahudi iliskileri ve kulturel cogulculuk gibi cesitli temalari ele almislardir Islami sozlu veya yazili edebiyattan esinlenen cok sayida eserin yani sira Yemenli Yahudilerin 1950 lerdeki gocune kadar belirgin bir Yemen Yahudi siir ve nesir gelenegi vardi MuzikYemen muzigi yurtdisinda oncelikle bir dizi pan Arap populer yildiziyla taninir Arap dunyasinda Yemen uzun zamandir bir kultur merkezi olmustur Yemen in milli marsi Abdallah al Fadhool Abdul Wahab Noman tarafindan yazilan Birlesik Cumhuriyet tir UNESCO 7 Kasim 2003 tarihinde Sana daki siirsel sarki gelenegini al Ghina al San ani adiyla Insanligin Sozlu ve Somut Olmayan Mirasinin Basyapiti olarak ilan etmistir TiyatroYemen tiyatrosunun tarihi en az bir asir oncesine 1900 lerin basina kadar uzanmaktadir Hem amator hem de profesyonel devlet destekli tiyatro topluluklari ulkenin buyuk sehir merkezlerinde sahne almaktadir Ali Ahmed Ba Kathir Muhammed al Sharafi ve Wajdi al Ahdal gibi Yemen in onemli sair ve yazarlarinin cogu dramatik eserler yazmis Muhammed Abdul Wali ve Abdulaziz Al Maqaleh gibi Yemenli yazarlarin siirleri romanlari ve kisa hikayeleri de sahneye uyarlanmistir Tevfik el Hakim ve Saadallah Wannous gibi Arap yazarlarin yani sira Shakespeare Pirandello Brecht ve Tennessee Williams gibi Batili yazarlarin oyunlari da Yemen de sahnelenmistir Tarihsel olarak bakildiginda guneydeki liman kenti Aden Yemen tiyatrosunun besigidir son yillarda baskent Sana a genellikle Dunya Tiyatro Gunu ile baglantili olarak cok sayida tiyatro festivaline ev sahipligi yapmaktadir Yerel mutfakFatut Yemen in yumurtali kizarmis ekmegi Yemen mutfagi daha yaygin olarak bilinen Orta Dogu mutfaklarindan tamamen farklidir ve hatta bolgeden bolgeye biraz farklilik gosterir Tavuk keci ve kuzu eti pahali olan sigir etinden daha sik yenmektedir Ozellikle kiyi bolgelerinde balik da yenmektedir Peynir tereyagi ve diger sut urunleri Yemen diyetinde daha az yaygindir Ancak ayran en cok bulundugu bazi koylerde neredeyse her gun tuketilmektedir En yaygin kullanilan yaglar tuzlu yemeklerde kullanilan bitkisel yag ve ghee iken hamur islerinde kullanilan yag tercihi semn dir sadeyag Her bolgenin kendi varyasyonu olmasina ragmen Saltah ulusal yemek olarak kabul edilir Temel olarak maraq adi verilen kahverengi bir et yahnisi bir topak cemen kopugu ve sahwiq veya sahowqa salsa haline getirilmis aci biber domates sarimsak ve ot karisimi kullanilir Pirinc patates cirpilmis yumurta ve sebzeler saltah in yaygin eklemeleridir Geleneksel olarak yemegi toplamak icin bir kap gorevi goren Yemen yassi ekmegi ile yenir Shakshouka Yemen de populer bir yemektir Saksuka yumurta et domates biber sogan ve baharatlarla genellikle kimyon zerdecal ve aci biber dahil yapilir Genellikle kap olarak Yemen yassi ekmegi veya beyaz ekmek ile servis edilir Diger populer yemekler sunlardir aseed fahsa thareed samak mofa mandi kabsa fattah shafut ve fatoot Shahi Haleeb sutlu cay kattan sonra servis edilir siyah cay kakuleli karanfilli veya naneli qishr kahve kabugu qahwa kahve karkadin kurutulmus ebegumeci cicegi infuzyonu Naqe e Al Zabib soguk kuru uzum icecegi ve diba a kabak nektari populer Yemen iceceklerine ornektir Mango ve guava sulari da populerdir Malooga ve lahooh Yemen de bulunan en populer yassi ekmek turleridir Malooga ful medames pirinc ve fasulyeye benzer gibi fasulye yemekleriyle birlikte yenir Lahooh ise koriler guvecler ve corbalarin yani sira pirinc yemekleriyle birlikte yenir Bint Al Sahn bal ile yenen populer bir tatli yemegidir GatGat cigneyen ve satan Yemenli bir adam Gat Catha edulis olarak da bilinen Gat Yemen de yaygin olarak yetistirilen bir bitkidir ve genellikle cignemek icin kullanilir Gat suyu yutuldugunda amfetamin benzeri bir etki yaratir Yemenliler geleneksel kiyafetler giyer ve ogleden sonralari narkotik khat bitkisini cignerler Khat cignemek ayni zamanda Yemen is kulturunun bir parcasidir ve karar alma mekanizmasini tesvik eder ancak yabancilarin katilmasi beklenmez Spor DallariFutbol Yemen de en populer spordur Yemen milli futbol takimi FIFA ve AFC liglerinde mucadele etmektedir Ulke ayrica bircok futbol kulubune de ev sahipligi yapmaktadir Bu kulupler ulusal ve uluslararasi liglerde mucadele etmektedir Yemen in daglari bisiklet kaya tirmanisi trekking yuruyus kayak dag atlayisi ve dag tirmanisi gibi daha zorlu sporlar gibi acik hava sporlari icin bircok firsat sunmaktadir Bolgedeki 5 000 metrelik zirveler de dahil olmak uzere Sarawat Daglari ve Jabal An Nabi Shu ayb a dag tirmanisi ve yuruyus turlari yerel ve uluslararasi dagcilik acenteleri tarafindan mevsimsel olarak duzenlenmektedir Yemen in ve Sokotra adasinin kiyi bolgeleri sorf bodyboard yelken yuzme ve tuplu dalis gibi su sporlari icin de bircok firsat sunmaktadir Sokotra adasi dunyanin en iyi sorf destinasyonlarindan bazilarina ev sahipligi yapmaktadir EgitimMimariUNESCO Dunya Mirasi Listesi nde yer alan eski Sanaa nin tarihi sehir manzarasi Yemen de mimarinin tarihi ticaretle zenginlesen sehir devletlerinin yukselisi sayesinde bolgede Guney Arabistan mimarisi geleneginin gelistigi antik caglarda baslar Gelismeler Islami donemde de devam etmis ve hem yerel ozellikler hem de dis etkiler sergilemistir Yemen in tarihi sehir ve kasabalari kerpic veya tastan insa edilen ve birkac kata kadar yukselen geleneksel kule evleriyle de unludur Eski Sana a Sibam ve Zabid sehirleri UNESCO Dunya Mirasi Alanlari olarak belirlenmistir Ayrica bakinizYemen Tarihi Yemen deki GatKaynakca Wagner Mark 26 Ekim 2017 Yemen The Oxford Handbook of Arab Novelistic Traditions Ingilizce doi 10 1093 oxfordhb 9780199349791 013 32 ISBN 978 0 19 934979 1 8 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2022 Wagner Mark S 2009 Like Joseph in Beauty Yemeni Vernacular Poetry and Arab Jewish Symbiosis Ingilizce 33 Brill studies in Middle Eastern Literature Leiden Boston OCLC 906777608 UNESCO Song of Sana a 10 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2023 Old City of Sana a UNESCO World Heritage Centre Ingilizce 2 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2022 M Bloom Jonathan S Blair Sheila Ed 2009 Yemen Republic of The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture 3 Oxford University Press ss 444 446 ISBN 9780195309911 UNESCO World Heritage Centre Yemen UNESCO World Heritage Convention UNESCO World Heritage Centre Ingilizce 27 Ekim 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2022 Dis baglantilarYemen Kulturel Cografi Bolgeler