Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yenibahçeli Nail Bey (doğum. ? - ö.1926, Ankara) Çerkez asıllı Osmanlı Devlet adamı, istihbaratçı ve yazar. İttihat ve Terakki'nin kurucu kadrosundandır. Özellikle İtalyanlara ve İngilizlere karşı yürüttüğü istihbarat faaliyetleriyle bilinmektedir.
Yenibahçeli Nail | |
|---|---|
| Ölüm | 1926 Ankara |
| Diğer ad(lar)ı | Nail Bey |
| Meslek | İstihbaratçı, stratejist, yazar |
Ailesi
Çerkes Sürgünü'nden sonra İstanbul'a yerleşen Ubıh asıllı Çerkezlerdendir. Ahmet Şükrü Oğuz'un küçük kardeşidir. Dönemin Hicaz Valisi ve Medine Muhafızı olan Çerkes Osman Ferid Paşa'nın yeğenidir. Reklamcı 'nin dedesidir. Bazı tarih kitaplarında Osmanlı nazırlarından Mustafa Nail Bey ile Yenibahçeli Nail Bey karıştırılmaktadır.
Yurt içi ve Yurt dışındaki Faliyetleri
1908'den sonra Libya'da ve Balkanlar'da İtalyanlara, İngilizlere ve Ruslara karşı istihbarat faaliyetleri yürütmüştür. I. Dünya Savaşı esnasında, Teşkilat-ı Mahsusa'nın Trabzon ve yakın çevresindeki Doğu Karadeniz yörelerinden sorumlu olan komutanıydı.
Kafkas Cephesi'de Enver Paşa'ya Yazdığı Mektup
Rusların Hopa yakınlarına kadar ilerlemesi üzerine 3 Ocak 1915 tarihinde Nail Bey'in Artvin Çifteköprü'den Trabzon Valisi Cemal Azmi aracılığı ile Enver Paşa'ya yazdığı mektup;
| “ | Çifteköprü, 21 Kanunuevvel 1330; 1- Daha büyük cinayetlere meydan verilmemek için evvela şunu söyleyeyim ki ne Rıza Bey ve ne de bendeniz bu işin ehli değiliz. 2- Çünkü elimizdeki kuvveti güzel kullanmış olsa idik bu kuvvetle her şey yapılabilir idi. 3- Vâli Bey’in hamiyetiyle daima yiyecek ve giyeceğimiz gönderiliyor iken bir intizamsızlık yüzünden askerimiz aç, çıplak, yalınayak geceli gündüzlü dağ başlarında örtüsüz vazife görmekte bîtab kalarak bugün nısfından ziyâdesi firar etti. 4-Bu firar bizi bugün galibiyetten mağlubiyete düşürdü ve olacağı da bu idi. 5- Şimdiye kadar işgal ettiğimiz mahâllerden çekildiğimiz hasebiyle binlerce Acaralının Rus kılıcı altında inlemesine, hanümanın sönmesine sebeb verilmiştir. 6- Bu anda Hopa yolu berren de düşmana küşad edildi. 7- Buraya kuvvetli nizâmiye kıtaatı gönderilerek bizlerin yerine ehil ve civan zâtlar gönderilmezse yarın Hopa değil belki Rize’ye kadar bütün tebaa- i müslime Rus çizmeleri altında can verecektir. Ve hattâ tehlike pek büyüktür. Zîrâ ordunun da bizim intizamsızlığımızın kurbanı olmasından korkuyorum. Vakit zayi etmeksizin sevk edilecek mücehhez ve muntazam bir kıta-ı nizâmiyyenin bu keşmekeşin önünü alabileceğinden ümidvarım. Vatanperverliğinize istinaden arz ediyorum.” | „ |
1915'te Trabzon'a dönerek dönemin Valisi Cemal Azmi ile birlikte tehcir faaliyetlerinde bulunmuştur. Tehcir kararı uygulanmaya başladığında dönemin Rum ve Ermeni Dini Liderlerinin, Vali Cemal Bey'e yüklü miktarda rüşver verdiği, bunun karşılığında kadın, çocuk ve yaşlıların kısa süreliğine tehcirden muaf tutulmalarını istedikleri, Vali Cemal Azmi'nin bu teklife sıcak baktığı fakat Nail Bey'in kesin bir tavırla bunu reddettiği ve tehciri uygulamaya koyduğu iddia edilmektedir.
Yenibahçeli Nail Bey'in 1917 yılında Trabzon'da bir mitingdeki kısa hitabeti:
| “ | Ey ahali! Bizler Cengiz Han'ın, Timur'un ve Mübarek Gazi Ertuğrul oğlu Osman'ın sülbünden geliyoruz. Cihan'daki bütün milletler, Türk'ün kollarındaki kahir kuvveti bilir ve görecektir. Alem-i Garbiyye içimize birçok melun ve mürcif sızdırmış durumdadır ve birçok haini beslemektedir. Bize düşen takatimiz nispetince Cihad edip, kafir Garb'ın hem dahili hem de harici zeminde eşine, dostuna, muhibine ve askerine galebe çalmaktır." | „ |
1919'daki Divan-ı Harb-i Örfi davasında gıyaben yargılanmış, o dönem ABD'nin Trabzon'daki konsolosu 'in girişimleri ile idama mahkûm edilmiştir. Nail Bey'in, tehcir ettirdiği Ermenileri teknelerle açık denizde öldürmeye teşebbüs ettiği, Ermeni kızları alıkoyup fuhşa zorladığı, tehcir edilen Ermenilerin ziynet eşyalarına el koyduğu ve bunların bir kısmını Eskişehir'deki evinde muhafaza ettiği şeklindeki iddialarla Osmanlı Mahkemelerine baskı yapan Amerikan Konsolosu Heizer, ABD Dışişleri Bakanlığı'na 11 Nisan 1919'da gönderdiği raporda da aynı iddialara yer verdi.
Osmanlı Mahkemelerinin Nail Bey'e idam kararı vermesinde yabancı diplomatların ortaya koyduğu argümanlardan biri de dönemin Trabzon'daki Almanya Konsolosu olan 'in 9 Temmuz 1915 tarihli raporuydu. Yabancı elçilerin ve diplomatların baskıları sonucu hakkında idam kararı verilen Nail Bey, o sıralarda Enver Paşa'nın kardeşi Nuri Killigil'i Batum'daki İngiliz hapishanesinden kaçırdı. Bir süre Enver Paşa ile Kafkasya'da birlikte faaliyet yürüttü.
Aynı yıl içinde Rudolf von Sebottendorf'un yardımıyla Almanya'ya kaçtı ve Baron Sebottendorf'la birlikte tarikatını kurdu.
İdam Süreci
Çerkez asıllı olmasına karşın Yüzellilikler arasında değildi.
1926'da ise İzmir Suikasti'nden idam cezasına çarptırıldığı sırada kararı: " Evet adilanedir, tamam adilanedir fakat karardan dolayı Ali Bey'i kınamayınız, beni Doktor Fikret Bey'in sözü idam ettiriyor. " demiştir.
Aynı davada Nail Bey'in ağabeyi Şükrü Bey beraat etmiştir. Nail Bey'in idam kararını onayan Kel Ali ve Kılıç Ali, idam kararından 1 yıl önce Nail Bey'in ağabeyi Şükrü Bey'in nikâh şahitliğini yapmışlardı.
1926'da Ankara'da idam edilen Nail Bey, vefatından önce hapishane müdürüne: " Başkan'a ve Kılıç Ali Bey'e selamlarımı iletin, dargın olmadığımı söyleyin. " demiştir.
İdam'ı ve arka planı
Nail Bey, idam sehpasına çıktı ve " Ulus sağ olsun, Yurt payidar olsun! " şeklinde bağırdıktan sonra darağacının altındaki sandalyeye oturdu. Cellat kalkmasını isteyince gülerek şu sözleri söyledi: " Nereden bileyim ben, ne zaman sandalye görsek otururuz, meğer bu başka sandalye imiş, daha önce hiç idam edilmediğim için, teşrifatı bilmiyorum, kusura bakmayın. "
, Olay Gazetesi'nde 7 Aralık 2015 tarihinde kaleme aldığı köşe yazısında, babası Nadir Keçili'ye 1930'lu yıllarda Park Otel'de Atatürk'ün Yenibahçeli Nail Bey hakkında: " Nail, benim yakın silah arkadaşımdı, büyük adamdı, çok severdim onu. İzmir suikastına karıştı diyerek iftira atan ve astıran İsmet’tir. " dediğini iddia etmiştir.
Nail Keçili ayrıca babası Nadir Keçili'nin kendisine "İdam kararın tasdiki İsmet Paşa'nın Atatürk’e şatafatlı bir yemekte zorla imzalatmak zorunda bırakmasıyla onandı" dediğini belirtmektedir.
Yenibahçeli Nail Bey'in naaşı son olarak 1953 yılında Ankara'da bulunan Asri Mezarlığı'na nakledilmiştir.
Hakkında yazılan kitaplar
İrem Barutçu tarafından Nail adlı bir kitap kaleme alınmıştır.
Kaynakça
- ^ KAFKAS HAREKÂTININ PERDE ARKASI adlı makale, Dr. Vahdet Keleşyılmaz
- ^ (PDF). 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2016.
- ^ Birikim Dergisi, Bir Kitap ya da Cinayetin Anatomisi, Taner Akçam, (Sayı : 191 - Mart 2005)
- ^ Gençlik Dergisi 2000, Sayı 2, Sayfa 8
- ^ Ethnic conflict from the balkans to anatolia to the caucasus, providence, Oxford: Berghahn Books, Sayfa.406.
- ^ Yeni Ahkam Dergisi, Sayfa 8, 11. Sayı, Ağustos 1956
- ^ a b c d Soner Yalçın, Efendi, Sayfa 240
- ^ . 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2016.
- ^ Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XII/25, (2012-Güz), Başlık: İZMİR SUİKASTI MAHKÛMLARI İÇİN 1956 YILINDA YAPILAN BİR İADE-İ İTİBAR GİRİŞİMİ, Sayfa 242, Yazarlar: Ahmet Mehmetefendioğlu/Cemal Necip Gürel
- ^ Tercüman Gazetesi, 26 Ağustos 1956
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yenibahceli Nail Bey dogum o 1926 Ankara Cerkez asilli Osmanli Devlet adami istihbaratci ve yazar Ittihat ve Terakki nin kurucu kadrosundandir Ozellikle Italyanlara ve Ingilizlere karsi yuruttugu istihbarat faaliyetleriyle bilinmektedir Yenibahceli NailOlum1926 AnkaraDiger ad lar iNail BeyMeslekIstihbaratci stratejist yazar Ailesi Cerkes Surgunu nden sonra Istanbul a yerlesen Ubih asilli Cerkezlerdendir Ahmet Sukru Oguz un kucuk kardesidir Donemin Hicaz Valisi ve Medine Muhafizi olan Cerkes Osman Ferid Pasa nin yegenidir Reklamci nin dedesidir Bazi tarih kitaplarinda Osmanli nazirlarindan Mustafa Nail Bey ile Yenibahceli Nail Bey karistirilmaktadir Yurt ici ve Yurt disindaki Faliyetleri 1908 den sonra Libya da ve Balkanlar da Italyanlara Ingilizlere ve Ruslara karsi istihbarat faaliyetleri yurutmustur I Dunya Savasi esnasinda Teskilat i Mahsusa nin Trabzon ve yakin cevresindeki Dogu Karadeniz yorelerinden sorumlu olan komutaniydi Kafkas Cephesi de Enver Pasa ya Yazdigi Mektup Ruslarin Hopa yakinlarina kadar ilerlemesi uzerine 3 Ocak 1915 tarihinde Nail Bey in Artvin Ciftekopru den Trabzon Valisi Cemal Azmi araciligi ile Enver Pasa ya yazdigi mektup Ciftekopru 21 Kanunuevvel 1330 1 Daha buyuk cinayetlere meydan verilmemek icin evvela sunu soyleyeyim ki ne Riza Bey ve ne de bendeniz bu isin ehli degiliz 2 Cunku elimizdeki kuvveti guzel kullanmis olsa idik bu kuvvetle her sey yapilabilir idi 3 Vali Bey in hamiyetiyle daima yiyecek ve giyecegimiz gonderiliyor iken bir intizamsizlik yuzunden askerimiz ac ciplak yalinayak geceli gunduzlu dag baslarinda ortusuz vazife gormekte bitab kalarak bugun nisfindan ziyadesi firar etti 4 Bu firar bizi bugun galibiyetten maglubiyete dusurdu ve olacagi da bu idi 5 Simdiye kadar isgal ettigimiz mahallerden cekildigimiz hasebiyle binlerce Acaralinin Rus kilici altinda inlemesine hanumanin sonmesine sebeb verilmistir 6 Bu anda Hopa yolu berren de dusmana kusad edildi 7 Buraya kuvvetli nizamiye kitaati gonderilerek bizlerin yerine ehil ve civan zatlar gonderilmezse yarin Hopa degil belki Rize ye kadar butun tebaa i muslime Rus cizmeleri altinda can verecektir Ve hatta tehlike pek buyuktur Zira ordunun da bizim intizamsizligimizin kurbani olmasindan korkuyorum Vakit zayi etmeksizin sevk edilecek mucehhez ve muntazam bir kita i nizamiyyenin bu kesmekesin onunu alabileceginden umidvarim Vatanperverliginize istinaden arz ediyorum 1915 te Trabzon a donerek donemin Valisi Cemal Azmi ile birlikte tehcir faaliyetlerinde bulunmustur Tehcir karari uygulanmaya basladiginda donemin Rum ve Ermeni Dini Liderlerinin Vali Cemal Bey e yuklu miktarda rusver verdigi bunun karsiliginda kadin cocuk ve yaslilarin kisa sureligine tehcirden muaf tutulmalarini istedikleri Vali Cemal Azmi nin bu teklife sicak baktigi fakat Nail Bey in kesin bir tavirla bunu reddettigi ve tehciri uygulamaya koydugu iddia edilmektedir Yenibahceli Nail Bey in 1917 yilinda Trabzon da bir mitingdeki kisa hitabeti Ey ahali Bizler Cengiz Han in Timur un ve Mubarek Gazi Ertugrul oglu Osman in sulbunden geliyoruz Cihan daki butun milletler Turk un kollarindaki kahir kuvveti bilir ve gorecektir Alem i Garbiyye icimize bircok melun ve murcif sizdirmis durumdadir ve bircok haini beslemektedir Bize dusen takatimiz nispetince Cihad edip kafir Garb in hem dahili hem de harici zeminde esine dostuna muhibine ve askerine galebe calmaktir 1919 daki Divan i Harb i Orfi davasinda giyaben yargilanmis o donem ABD nin Trabzon daki konsolosu in girisimleri ile idama mahkum edilmistir Nail Bey in tehcir ettirdigi Ermenileri teknelerle acik denizde oldurmeye tesebbus ettigi Ermeni kizlari alikoyup fuhsa zorladigi tehcir edilen Ermenilerin ziynet esyalarina el koydugu ve bunlarin bir kismini Eskisehir deki evinde muhafaza ettigi seklindeki iddialarla Osmanli Mahkemelerine baski yapan Amerikan Konsolosu Heizer ABD Disisleri Bakanligi na 11 Nisan 1919 da gonderdigi raporda da ayni iddialara yer verdi Osmanli Mahkemelerinin Nail Bey e idam karari vermesinde yabanci diplomatlarin ortaya koydugu argumanlardan biri de donemin Trabzon daki Almanya Konsolosu olan in 9 Temmuz 1915 tarihli raporuydu Yabanci elcilerin ve diplomatlarin baskilari sonucu hakkinda idam karari verilen Nail Bey o siralarda Enver Pasa nin kardesi Nuri Killigil i Batum daki Ingiliz hapishanesinden kacirdi Bir sure Enver Pasa ile Kafkasya da birlikte faaliyet yuruttu Ayni yil icinde Rudolf von Sebottendorf un yardimiyla Almanya ya kacti ve Baron Sebottendorf la birlikte tarikatini kurdu Idam Sureci Cerkez asilli olmasina karsin Yuzellilikler arasinda degildi 1926 da ise Izmir Suikasti nden idam cezasina carptirildigi sirada karari Evet adilanedir tamam adilanedir fakat karardan dolayi Ali Bey i kinamayiniz beni Doktor Fikret Bey in sozu idam ettiriyor demistir Ayni davada Nail Bey in agabeyi Sukru Bey beraat etmistir Nail Bey in idam kararini onayan Kel Ali ve Kilic Ali idam kararindan 1 yil once Nail Bey in agabeyi Sukru Bey in nikah sahitligini yapmislardi 1926 da Ankara da idam edilen Nail Bey vefatindan once hapishane mudurune Baskan a ve Kilic Ali Bey e selamlarimi iletin dargin olmadigimi soyleyin demistir Idam i ve arka plani Nail Bey idam sehpasina cikti ve Ulus sag olsun Yurt payidar olsun seklinde bagirdiktan sonra daragacinin altindaki sandalyeye oturdu Cellat kalkmasini isteyince gulerek su sozleri soyledi Nereden bileyim ben ne zaman sandalye gorsek otururuz meger bu baska sandalye imis daha once hic idam edilmedigim icin tesrifati bilmiyorum kusura bakmayin Olay Gazetesi nde 7 Aralik 2015 tarihinde kaleme aldigi kose yazisinda babasi Nadir Kecili ye 1930 lu yillarda Park Otel de Ataturk un Yenibahceli Nail Bey hakkinda Nail benim yakin silah arkadasimdi buyuk adamdi cok severdim onu Izmir suikastina karisti diyerek iftira atan ve astiran Ismet tir dedigini iddia etmistir Nail Kecili ayrica babasi Nadir Kecili nin kendisine Idam kararin tasdiki Ismet Pasa nin Ataturk e satafatli bir yemekte zorla imzalatmak zorunda birakmasiyla onandi dedigini belirtmektedir Yenibahceli Nail Bey in naasi son olarak 1953 yilinda Ankara da bulunan Asri Mezarligi na nakledilmistir Hakkinda yazilan kitaplar Irem Barutcu tarafindan Nail adli bir kitap kaleme alinmistir Kaynakca KAFKAS HAREKATININ PERDE ARKASI adli makale Dr Vahdet Kelesyilmaz PDF 21 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2016 Birikim Dergisi Bir Kitap ya da Cinayetin Anatomisi Taner Akcam Sayi 191 Mart 2005 Genclik Dergisi 2000 Sayi 2 Sayfa 8 Ethnic conflict from the balkans to anatolia to the caucasus providence Oxford Berghahn Books Sayfa 406 Yeni Ahkam Dergisi Sayfa 8 11 Sayi Agustos 1956 a b c d Soner Yalcin Efendi Sayfa 240 24 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2016 Cagdas Turkiye Tarihi Arastirmalari Dergisi XII 25 2012 Guz Baslik IZMIR SUIKASTI MAHKUMLARI ICIN 1956 YILINDA YAPILAN BIR IADE I ITIBAR GIRISIMI Sayfa 242 Yazarlar Ahmet Mehmetefendioglu Cemal Necip Gurel Tercuman Gazetesi 26 Agustos 1956