Yer Tanrı - Türk ve Altay halk inancında ve mitolojisinde yeryüzü ilahıdır. Yertengri veya Certenger olarak da söylenir. Bazen kötülükleri ve insani ve nefsani oluşumları temsil eder. Gök Tanrı yanında ikinci planda kalır. İnsan biçimli olarak çok fazla tasvir edilmemiştir. Ancak çoğu zaman dişil bir varlık olarak algılanır. Yeryüzü veya Dünya “Yertinç / Yerdinç” olarak ifade edilir.
Yer Tanrı'ya beyaz tavuk kurban edilir. Bazen de balık, koyun veya öküz kurban verilir. Özellikle başı toprağa gömülür. Bazı masallarda ise zayıf ve çelimsiz çocuklar ana babaları tarafından toprağa gömülürler, bu çocuklar orada güçlenir ve üç gün sonra bir yiğit olarak çıkarlar.
Kısır kadınlar kutlu bir ağacın altında Yer Ana’ya dua ederler. Yer Ana masallarda kahramanları sağ göğsünden iki sol göğsünden bir kez emzirir ve yiğit inanılmaz bir güce kavuşur.
Yakut kahramanlık destanlarında, ileride yenilmez olacak yiğitler, çocuklukta çelimsiz ve zayıftırlar. Hatta ana-babaları bile onları kabul etmek istemezler. Ancak toprağı kazıp, bu çocukları toprağa gömdükten sonra, Yer Tanrı (Yer Ana)'dan beslenerek güçlenen bu çocuklar, inanılmaz güçlü ve yakışıklı efsanevi kahramanlara dönüşürler. Anadolu'da bazı bölgelerde günümüzde bile delileri kuyuya sallamanın anlamı da aslında budur.
Yer ilahesini gösteren herhangi bir resmin olmadığı söylenir. Ancak bazen onu büyük bir kayın ağacının gövdesinde yaşayan beyaz saçlı kadın şeklinde anlatırlar. Bu ağacın dalları, insanlara en güzel atları hediye gönderen ruhun sahip olduğu göklere kadar uzanır.
Yereh Han
Yereh Han - Türk ve Altay mitolojisinde aile tanrısıdır. Yer Tanrı kavramı ile bağlantılı bir varlıktır. Aileyi ve evi korur. Soğanı sevdiği için soğanların yanına kendisine kurban aşı bırakılır. Sözcük, yerleşmek fiili ile aynı köktendir. Moğolcada Yeröh dilek anlamına gelir. Evde ağaç kabuğundan yapılarak kapı arkaların yerleştirelen sepetlerde yaşar. Onun için yapılan bu sepetlere de Yereh adı verilir. Yedi kuşak sağlam olarak saklanan bu sepetlere Yereh Türkelli adı verilir. Genç kızlar gelin olduklarında sepetlerini de (yani koruyucu ruhlarını da) berâber götürürler ve Çeyiz anlayışının kökeni olasılıkla bu uygulamaya dayanmaktadır. Deri hastalıklarının iyileşmesi için ona dua edilir. Sözcük, yerleşmek fiili ile aynı köktendir. Moğolcada Yeröh dilek anlamına gelir.
Kaynakça
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 613)
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 612)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Hristiyanlaştırılan Türkler (Çuvaşlar), Durmuş Arık, Aziz Andaç Yayınevi
Ayrıca bakınız
Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yer Tanri Turk ve Altay halk inancinda ve mitolojisinde yeryuzu ilahidir Yertengri veya Certenger olarak da soylenir Bazen kotulukleri ve insani ve nefsani olusumlari temsil eder Gok Tanri yaninda ikinci planda kalir Insan bicimli olarak cok fazla tasvir edilmemistir Ancak cogu zaman disil bir varlik olarak algilanir Yeryuzu veya Dunya Yertinc Yerdinc olarak ifade edilir Yer Tanri ya beyaz tavuk kurban edilir Bazen de balik koyun veya okuz kurban verilir Ozellikle basi topraga gomulur Bazi masallarda ise zayif ve celimsiz cocuklar ana babalari tarafindan topraga gomulurler bu cocuklar orada guclenir ve uc gun sonra bir yigit olarak cikarlar Kisir kadinlar kutlu bir agacin altinda Yer Ana ya dua ederler Yer Ana masallarda kahramanlari sag gogsunden iki sol gogsunden bir kez emzirir ve yigit inanilmaz bir guce kavusur Yakut kahramanlik destanlarinda ileride yenilmez olacak yigitler cocuklukta celimsiz ve zayiftirlar Hatta ana babalari bile onlari kabul etmek istemezler Ancak topragi kazip bu cocuklari topraga gomdukten sonra Yer Tanri Yer Ana dan beslenerek guclenen bu cocuklar inanilmaz guclu ve yakisikli efsanevi kahramanlara donusurler Anadolu da bazi bolgelerde gunumuzde bile delileri kuyuya sallamanin anlami da aslinda budur Yer ilahesini gosteren herhangi bir resmin olmadigi soylenir Ancak bazen onu buyuk bir kayin agacinin govdesinde yasayan beyaz sacli kadin seklinde anlatirlar Bu agacin dallari insanlara en guzel atlari hediye gonderen ruhun sahip oldugu goklere kadar uzanir Yereh HanYereh Han Turk ve Altay mitolojisinde aile tanrisidir Yer Tanri kavrami ile baglantili bir varliktir Aileyi ve evi korur Sogani sevdigi icin soganlarin yanina kendisine kurban asi birakilir Sozcuk yerlesmek fiili ile ayni koktendir Mogolcada Yeroh dilek anlamina gelir Evde agac kabugundan yapilarak kapi arkalarin yerlestirelen sepetlerde yasar Onun icin yapilan bu sepetlere de Yereh adi verilir Yedi kusak saglam olarak saklanan bu sepetlere Yereh Turkelli adi verilir Genc kizlar gelin olduklarinda sepetlerini de yani koruyucu ruhlarini da beraber gotururler ve Ceyiz anlayisinin kokeni olasilikla bu uygulamaya dayanmaktadir Deri hastaliklarinin iyilesmesi icin ona dua edilir Sozcuk yerlesmek fiili ile ayni koktendir Mogolcada Yeroh dilek anlamina gelir Kaynakca Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 613 Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 612 Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Hristiyanlastirilan Turkler Cuvaslar Durmus Arik Aziz Andac YayineviAyrica bakinizToprak AnaTurk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz