Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yerel alan ağı (İngilizcesi: local area network), ev, okul, laboratuvar, iş binaları gibi sınırlı coğrafi alanda bilgisayarları ve araçları birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır.
LAN'ların özellikleri ise WAN'ların (Türkçesi: Geniş alan ağı, İngilizcesi: Wide area network) aksine daha yüksek veri aktarımı, daha küçük bir alan ve daimi bağlantıyı sağlamak için aylık kira karşılığı bir ara elemana (İngilizcesi: Leased telecomminication lines) gerek olmamasıdır. ARCNET, Token Ring ve diğer teknolojik uygulamalar geçmişte kullanıldı, fakat günümüzde elektromanyetik paraziti önleyen kablolamanın (İngilizcesi, twisted pair) da bulunmasıyla ethernet ve kablosuz internet yaygınlaşmıştır.
Tarihçe
Büyükçe olan ve "Octopus" ağlarının büyümesini detaylandıran 1970 tarihli bir rapor bu durumun iyi bir göstergesidir.
, 1974 yılında Cambridge'de geliştirilmiş fakat hiçbir zaman başarılı bir ticari ürün haline dönüştürülmemiştir.
Ethernet 1973-1975 yıllarında 'ta geliştirilmiş ve 4,063,220. Amerikan patenti olarak dosyalanmıştır. 1976 yılında, sistem PARC’ta kurulduktan sonra, ve şekillendirici makalelerini yayınladılar: "Ethernet: Distributed Packet-Switching for Local Computer Networks".
ARCNET, şirketi tarafından 1976’da geliştirildi ve 1977'de duyuruldu.
Standartların gelişimi
1970'lerin sonunda CP/M tabanlı, 1981'de DOS tabanlı kişisel bilgisayarların gelişmesi ve artması, bir tek yerde düzineler ve hatta yüzlerce bilgisayar bulunması demekti. Bunları ağ haline getirmenin ilk cazibesi, o zamanlar her ikisi de pahalı olan disk yerini ve lazer yazıcıları paylaşmaktı. Bu kavrama çok ilgi vardı ve yıllarca, 1983'ten itibaren, bilgisayar sektörü uzmanları düzenli olarak gelecek yılı “LAN yılı” olarak ilan ederlerdi.
Pratikte uyumlu olmayan fiziksel tabaka ve ağ protokol uygulamalarının artmasıyla ve kaynak paylaşım yöntemlerinin fazlalığıyla bu kavram bozuldu. Tipik olarak, her sunucunun kendine has ağ kartı, kablolaması, protokolü ve ağ işletim sistemi bulunurdu. Onlarca kart/kablo çeşitleri için tarafsız destek ve çoğu rakiplerinden çok daha sofistike işletim sistemi sunan Novell NetWare’in başlamasıyla çözüm oluştu. Netware, 1983 yılında kuruluşundan 1990'ların ortalarında Microsoft’un Windows NT gelişmiş sunucu ve Windows for Workgroups piyasaya sunmasına kadar kişisel bilgisayar LAN piyasasına hakim oldu. NetWare’in rakipleri arasında, yalnızca Banyan Vines’ın benzer teknik gücü vardı fakat Banyan hiçbir zaman güvenli bir tabana sahip olmadı. Microsoft ve 3Com basit bir ağ iletişim sistemi yaratmak için birlikte çalıştılar. Bu da 3Com’s 3+Share, Microsoft’un LAN Yöneticisi ve IBM’in LAN sunucusu’nun temelini oluştursa da bunların hiçbiri özellikle başarılı olamadı. Aynı dönemde, Sun Microsystems, Hewlett-Packard, Silicaon Graphics, Intergraph, NeXT ve Apollo gibi sunuculardan oluşan Unix bilgisayar iş istasyonları TCP/IP tabanlı ağ oluşumu kullanıyorlardı. Bu pazar segmenti şimdilerde çok daha küçülmüş olsa da, bu alanda geliştirilmiş olan teknolojiler hem Internet hem de Linux ve Apple Mac OS X ağ oluşumları üzrinde etkili olmaya devam etmekteler. Şimdilerde ise, IPX, AppleTalk, NBF ve en başlarda PC LANlarda kullanılan diğer protokollerin yerini neredeyse tamamen TCP/IP protokolü almış durumda.
Access Methods (erişim metodları)
Erişim metodu, ağda bulunan bilgisayarların iletişim ortamını nasıl paylaşacağını yöneten kurallar kümesidir. 3 önemli erişim metodu vardır.
Contention: Contention-based sistemlerde, ağdaki bilgisayarlar iletişim ortamını kullanmak için sürekli bir yarış içerisindedir ve her zaman veri gönderebilirler.
CSMA (Carrier Sense, Multiple Access / Collision Detection): Bu teknikte paket gönderilmeden önce kablo kontrol edilir. Diğer bir iletişimin oluşturduğu trafik yoksa iletişime izin verilir. İki bilgisayarın birden kabloyu kullanmaya çalışması collision yani çatışma olarak adlandırılır ve böyle bir durumda ikisinin de trafiği kaybolur.
Ağ topolojileri
En yaygın olan ve en çok kullanılan topolojiler BUS, Ring, Star ve Mesh topolojileridir.
BUS (doğrusal) topolojisi
Bus topolojisinde ağdaki tüm bilgisayarlar aynı kabloya bağlıdır. Ethernet buna iyi bir örnek olarak verilebilir.
Avantajları
- Mesh topolojisine göre daha az kablo kullanılır,
- Tasarlanması ve genişletilmesi kolaydır,
- Geçici amaçlı ağların hızlı bir şekilde kurulması için ideal,
- Büyütülebilirlik açısından en ucuz topolojidir.
Dezavantajları
- Sorun giderilmesi ve ağın yönetilmesi zordur,
- Ana kabloda oluşan bir kopma bütün ağın çalışmasını etkiler,
- Ağa eklenen her istasyon ağın performansını düşürür,
- Omurga kablonun her iki ucunda da sonlandırıcı bulunması zorunludur.
Ring (halka) topolojisi
Ring topolojisinde bilgisayarlar birbirlerine dairesel bir şekilde bağlanır. Her bir bilgisayar komşusu olan diğer bilgisayara bağlıdır ve veri daire etrafında sadece bir yöndedir.
Avantajları
- Bilgisayarlar arasında bağlantı yönetmek için ağ sunucusu gerekmez,
- Ring topoljisi kullanılarak daha büyük ağlar oluşturulabilir,
- Yoğun ağ yükü altında yıldız topolojisinden daha iyi performans gösterir.
Star (yıldız) topolojisi
Tüm bilgisayarların merkezi bir sunucuya doğrudan bağlanması esasına dayanır. Şu an ek çok kullanılan ağ topolojisidir. ADSL modem bu topolojiyi kullanır. En büyük avantajı bir kabloda oluşan problemin sadece o kabloya bağlı bilgisayarı etkilemesidir.
Mesh topolojisi
Tüm bilgisayarlar birbirlerine ayrı kablolar ile bağlıdır. İki bilgisayar arasındaki sorun diğer bilgisayarları etkilemez. Sisteme yeni bilgisayar eklenince aradaki kablo sayısı katlanarak arttığı için gerçek hayatta çok özel durumlarda ve az sayıdaki bilgisayarlar arasında kullanılır.
Network Architectures (ağ mimarileri) ya da LAN teknolojileri
Ethernet: Ethernet ve türevleri olan Fast Ethernet, Gigabit Ethernet CSMA/CD(Carrier Sense, Multiple Access/Collision Detection) erişim metodunu esas almış çok popüler bir ağ mimarisidir. Günümüzde 10Mbps, 100Mbps, 1000Mbps hızlarında çalışan türevleri geliştirilmiştir.
Ethernet teknolojisine dayalı ürünler desteklediği kablo türüne göre sınıflanırlar.
C10BASE2: İnce (Thinnet) koaksiyel kablo 10BASE5: Kalın (Thicknet) koaksiyel kablo 10BASE-T: UTP (Unshielded twisted-pair [Korumasız Çiftbükümlü Kablo]), STP (Shielded twisted-pair [Korumalı Çiftbükümlü Kablo]) 10BASE-F: Fiber Optik (Fiber Optic) kablo
Aşağıdaki şekillerde koaksiyel kablo ve UTP kablo uygulamaları görülmektedir. Koaksiyel kablo uygulaması düşük hızlarda kaldığı için günümüzde pek tercih edilmemektedir.
Token Ring
Jetonlu halkada düğümler birbirine halka biçiminde bağlandığından her düğüm fiziksel olarak komşu iki düğüme bağlıdır. Jetonlu halka ağının kurulması için MAU ya da MSAU (MultiStation Access Unit) olarak adlandırılan ve üzerinde uç sistemlerin bağlanması için birden çok Token Ring potru bulunan cihazlar kullanılır. MAU cihazlarına bağlanacak bilgisayarlar üzerinde 4,16 veya 100 Mbps hızında Token Ring NIC’ler olmalıdır. Bunlar adaptör kablolarla MAU cihazlarına bağlanırlar.
Jetonlu halkada, biri veri aktarımı, diğeri jeton aktarımı için iki tür çerçeve kullanılır. Veri çerçevesi, bir düğümden diğerine bilgi aktarılan çerçevedir; Jeton çerçevesi ise halkaya veri çerçevesi çıkarmak isteyen düğüme o hakkı vermeyi sağlayan özel bir kısa çerçevedir.
Token Ring mimarisi daha çok endüstriyel uygulamalarda kullanılır. Bunun en önemli nedeni, çatışma olmaması ve bir düğümün yolu belli bir zaman dilimi içerisinde ele geçirme garantisinin olmasıdır.
ATM ağlar için UNI (User-to-Network Interface) ve NNI (Network-to-Network Interface) olarak adlandırılan iki çeşit bağlantı arayüzü tanımlanmıştır. UNI ATM portu olan cihazın ATM ağa bağlanması için kullanılırken, NNI ise ATM bulutu oluşturan anahtar cihazların birbirlerine bağlanması için kullanılır.
ATM ağda hücre aktarımı için, önceden ilgili iki düğüm arasında sanal bir devre kurulmuş olmalıdır. Sanal devrelerin oluşturulmasında biri SVC (Switched Virtual Circuit), diğeri PVC (Permanent Virtual Circuit) olarak adlandırılan iki farklı yöntem vardır. SVC anahtarlamalı, PVC kalıcı sanal devre ortamı sağlar. SVC yöntem olarak dial-up bağlantıyı andırırken, PVC kiralık hat uygulamasını andırır.
ATM tabanlı bir ağ, Ethernet, Jetonlu halka, FDDI gibi diğer ağ teknolojileriyle bütünleştirilebilir. Bu amaçla kısaca LANE diye adlandırılan LAN emülasyonu kullanılır.
Kaynakça
- ^ "TCP-on-a-LAN". Eylül 1982. 28 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yerel alan agi Ingilizcesi local area network ev okul laboratuvar is binalari gibi sinirli cografi alanda bilgisayarlari ve araclari birbirine baglayan bir bilgisayar agidir Ethernet LAN LAN larin ozellikleri ise WAN larin Turkcesi Genis alan agi Ingilizcesi Wide area network aksine daha yuksek veri aktarimi daha kucuk bir alan ve daimi baglantiyi saglamak icin aylik kira karsiligi bir ara elemana Ingilizcesi Leased telecomminication lines gerek olmamasidir ARCNET Token Ring ve diger teknolojik uygulamalar gecmiste kullanildi fakat gunumuzde elektromanyetik paraziti onleyen kablolamanin Ingilizcesi twisted pair da bulunmasiyla ethernet ve kablosuz internet yayginlasmistir TarihceBuyukce olan ve Octopus aglarinin buyumesini detaylandiran 1970 tarihli bir rapor bu durumun iyi bir gostergesidir 1974 yilinda Cambridge de gelistirilmis fakat hicbir zaman basarili bir ticari urun haline donusturulmemistir Ethernet 1973 1975 yillarinda ta gelistirilmis ve 4 063 220 Amerikan patenti olarak dosyalanmistir 1976 yilinda sistem PARC ta kurulduktan sonra ve sekillendirici makalelerini yayinladilar Ethernet Distributed Packet Switching for Local Computer Networks ARCNET sirketi tarafindan 1976 da gelistirildi ve 1977 de duyuruldu Standartlarin gelisimi1970 lerin sonunda CP M tabanli 1981 de DOS tabanli kisisel bilgisayarlarin gelismesi ve artmasi bir tek yerde duzineler ve hatta yuzlerce bilgisayar bulunmasi demekti Bunlari ag haline getirmenin ilk cazibesi o zamanlar her ikisi de pahali olan disk yerini ve lazer yazicilari paylasmakti Bu kavrama cok ilgi vardi ve yillarca 1983 ten itibaren bilgisayar sektoru uzmanlari duzenli olarak gelecek yili LAN yili olarak ilan ederlerdi Pratikte uyumlu olmayan fiziksel tabaka ve ag protokol uygulamalarinin artmasiyla ve kaynak paylasim yontemlerinin fazlaligiyla bu kavram bozuldu Tipik olarak her sunucunun kendine has ag karti kablolamasi protokolu ve ag isletim sistemi bulunurdu Onlarca kart kablo cesitleri icin tarafsiz destek ve cogu rakiplerinden cok daha sofistike isletim sistemi sunan Novell NetWare in baslamasiyla cozum olustu Netware 1983 yilinda kurulusundan 1990 larin ortalarinda Microsoft un Windows NT gelismis sunucu ve Windows for Workgroups piyasaya sunmasina kadar kisisel bilgisayar LAN piyasasina hakim oldu NetWare in rakipleri arasinda yalnizca Banyan Vines in benzer teknik gucu vardi fakat Banyan hicbir zaman guvenli bir tabana sahip olmadi Microsoft ve 3Com basit bir ag iletisim sistemi yaratmak icin birlikte calistilar Bu da 3Com s 3 Share Microsoft un LAN Yoneticisi ve IBM in LAN sunucusu nun temelini olustursa da bunlarin hicbiri ozellikle basarili olamadi Ayni donemde Sun Microsystems Hewlett Packard Silicaon Graphics Intergraph NeXT ve Apollo gibi sunuculardan olusan Unix bilgisayar is istasyonlari TCP IP tabanli ag olusumu kullaniyorlardi Bu pazar segmenti simdilerde cok daha kuculmus olsa da bu alanda gelistirilmis olan teknolojiler hem Internet hem de Linux ve Apple Mac OS X ag olusumlari uzrinde etkili olmaya devam etmekteler Simdilerde ise IPX AppleTalk NBF ve en baslarda PC LANlarda kullanilan diger protokollerin yerini neredeyse tamamen TCP IP protokolu almis durumda Access Methods erisim metodlari Erisim metodu agda bulunan bilgisayarlarin iletisim ortamini nasil paylasacagini yoneten kurallar kumesidir 3 onemli erisim metodu vardir Contention Contention based sistemlerde agdaki bilgisayarlar iletisim ortamini kullanmak icin surekli bir yaris icerisindedir ve her zaman veri gonderebilirler CSMA Carrier Sense Multiple Access Collision Detection Bu teknikte paket gonderilmeden once kablo kontrol edilir Diger bir iletisimin olusturdugu trafik yoksa iletisime izin verilir Iki bilgisayarin birden kabloyu kullanmaya calismasi collision yani catisma olarak adlandirilir ve boyle bir durumda ikisinin de trafigi kaybolur Ag topolojileriEn yaygin olan ve en cok kullanilan topolojiler BUS Ring Star ve Mesh topolojileridir BUS dogrusal topolojisi Bus topolojisinde agdaki tum bilgisayarlar ayni kabloya baglidir Ethernet buna iyi bir ornek olarak verilebilir Avantajlari Mesh topolojisine gore daha az kablo kullanilir Tasarlanmasi ve genisletilmesi kolaydir Gecici amacli aglarin hizli bir sekilde kurulmasi icin ideal Buyutulebilirlik acisindan en ucuz topolojidir Dezavantajlari Sorun giderilmesi ve agin yonetilmesi zordur Ana kabloda olusan bir kopma butun agin calismasini etkiler Aga eklenen her istasyon agin performansini dusurur Omurga kablonun her iki ucunda da sonlandirici bulunmasi zorunludur Ring halka topolojisi Ring topolojisinde bilgisayarlar birbirlerine dairesel bir sekilde baglanir Her bir bilgisayar komsusu olan diger bilgisayara baglidir ve veri daire etrafinda sadece bir yondedir Avantajlari Bilgisayarlar arasinda baglanti yonetmek icin ag sunucusu gerekmez Ring topoljisi kullanilarak daha buyuk aglar olusturulabilir Yogun ag yuku altinda yildiz topolojisinden daha iyi performans gosterir Star yildiz topolojisi Tum bilgisayarlarin merkezi bir sunucuya dogrudan baglanmasi esasina dayanir Su an ek cok kullanilan ag topolojisidir ADSL modem bu topolojiyi kullanir En buyuk avantaji bir kabloda olusan problemin sadece o kabloya bagli bilgisayari etkilemesidir Mesh topolojisi Tum bilgisayarlar birbirlerine ayri kablolar ile baglidir Iki bilgisayar arasindaki sorun diger bilgisayarlari etkilemez Sisteme yeni bilgisayar eklenince aradaki kablo sayisi katlanarak arttigi icin gercek hayatta cok ozel durumlarda ve az sayidaki bilgisayarlar arasinda kullanilir Network Architectures ag mimarileri ya da LAN teknolojileriEthernet Ethernet ve turevleri olan Fast Ethernet Gigabit Ethernet CSMA CD Carrier Sense Multiple Access Collision Detection erisim metodunu esas almis cok populer bir ag mimarisidir Gunumuzde 10Mbps 100Mbps 1000Mbps hizlarinda calisan turevleri gelistirilmistir Ethernet teknolojisine dayali urunler destekledigi kablo turune gore siniflanirlar C10BASE2 Ince Thinnet koaksiyel kablo 10BASE5 Kalin Thicknet koaksiyel kablo 10BASE T UTP Unshielded twisted pair Korumasiz Ciftbukumlu Kablo STP Shielded twisted pair Korumali Ciftbukumlu Kablo 10BASE F Fiber Optik Fiber Optic kablo Asagidaki sekillerde koaksiyel kablo ve UTP kablo uygulamalari gorulmektedir Koaksiyel kablo uygulamasi dusuk hizlarda kaldigi icin gunumuzde pek tercih edilmemektedir Token Ring Jetonlu halkada dugumler birbirine halka biciminde baglandigindan her dugum fiziksel olarak komsu iki dugume baglidir Jetonlu halka aginin kurulmasi icin MAU ya da MSAU MultiStation Access Unit olarak adlandirilan ve uzerinde uc sistemlerin baglanmasi icin birden cok Token Ring potru bulunan cihazlar kullanilir MAU cihazlarina baglanacak bilgisayarlar uzerinde 4 16 veya 100 Mbps hizinda Token Ring NIC ler olmalidir Bunlar adaptor kablolarla MAU cihazlarina baglanirlar Jetonlu halkada biri veri aktarimi digeri jeton aktarimi icin iki tur cerceve kullanilir Veri cercevesi bir dugumden digerine bilgi aktarilan cercevedir Jeton cercevesi ise halkaya veri cercevesi cikarmak isteyen dugume o hakki vermeyi saglayan ozel bir kisa cercevedir Token Ring mimarisi daha cok endustriyel uygulamalarda kullanilir Bunun en onemli nedeni catisma olmamasi ve bir dugumun yolu belli bir zaman dilimi icerisinde ele gecirme garantisinin olmasidir ATM aglar icin UNI User to Network Interface ve NNI Network to Network Interface olarak adlandirilan iki cesit baglanti arayuzu tanimlanmistir UNI ATM portu olan cihazin ATM aga baglanmasi icin kullanilirken NNI ise ATM bulutu olusturan anahtar cihazlarin birbirlerine baglanmasi icin kullanilir ATM agda hucre aktarimi icin onceden ilgili iki dugum arasinda sanal bir devre kurulmus olmalidir Sanal devrelerin olusturulmasinda biri SVC Switched Virtual Circuit digeri PVC Permanent Virtual Circuit olarak adlandirilan iki farkli yontem vardir SVC anahtarlamali PVC kalici sanal devre ortami saglar SVC yontem olarak dial up baglantiyi andirirken PVC kiralik hat uygulamasini andirir ATM tabanli bir ag Ethernet Jetonlu halka FDDI gibi diger ag teknolojileriyle butunlestirilebilir Bu amacla kisaca LANE diye adlandirilan LAN emulasyonu kullanilir Kaynakca TCP on a LAN Eylul 1982 28 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2024